1-1-1-تعریف پیشگیری……………………………………………………………………………………..10

1-1-2-پیش نیازهای پیشگیری……………………………………………………………………………..11

1-2-پیشگیری از جرم ………………………………………………………………………………………..12

1-2-1- پیشگیری کیفری ……………………………………………………………………………………14

1-2-2-پیشگیری غیر کیفری………………………………………………………………………………..15

1-3-پیشگیری وضعی…………………………………………………………………………………………15

1-4- جرائم رایانه ای…………………………………………………………………………………………27

1-4-1-تعریف جرائم رایانه ای……………………………………………………………………………27

1-4-2-تاریخچه جرائم رایانه ای…………………………………………………………………………29

1-4-3- ویژگیهای مشترک جرائم رایانه ای ………………………………………………………….30

1-5- جاسوسی رایانه ای ………………………………………………………………………………….33

مبحث دوم:پیشینه ……………………………………………………………………………………………..38

1-6- تعریف جاسوسی در لغت و اصطلاح ………………………………………………………….38

1-7- بررسی سیر تصویب قانون جرائم رایانه ای با تاکید بر جرم جاسوسی رایانه ای…………..45

مبحث سوم:مبانی ………………………………………………………………………………………………50

1-8- ضرورت پیشگیری از جرائم رایانه ای به خصوص جاسوسی رایانه ای……………….50

1-9- راهکارها …………………………………………………………………………………………………53

فصل دوم:پیشگیری وضعی از جاسوسی رایانه ای ……………………………………………………55

2-1- قابلیتهای رایانه و اینترنت به عنوان بستر تمامی جرائم رایانه ای…………………………57

2-1-1- قابلیتهای سیستمهای رایانه ای به عنوان بستر جرائم رایانه ای……………………….57

2-1-2– قابلیت اینترنت به عنوان ابزار جرائم رایانه ای…………………………………………….60

مبحث اول:انواع و شیوه های جاسوسی رایانه ای …………………………………………………….64

2-2-کپی کردن فایلها………………………………………………………………………………………….64

2-3- جاسوسی سنتی(شخصی و فنی) …………………………………………………………………..64

2-3-1– جاسوسی شخصی سنتی …………………………………………………………………………64

2-3-2– جاسوسی فنی سنتی………………………………………………………………………………..65

2-4- برداشت از طریق فرکانس……………………………………………………………………………65

2-5-استفاده از سیستمهای مخابراتی………………………………………………………………………65

مبحث دوم: نحوه پیگشیری از جاسوسی رایانه ای…………………………………………………….66

2-6 : امنیت رایانه اولین مانع در جلوگیری از جرم جاسوسی رایانه ای…………………………..66

2-7-تدابیر نظارتی…………………………………………………………………………………………………… 68

2-8- تدابیر صدور مجوز…………………………………………………………………………………….69

فصل سوم : پیشگیری وضعی از جاسوسی اینترنتی ………………………………………………….70

مبحث اول:انواع و شیوه های جاسوسی اینترنتی ……………………………………………………..70

3-1–بررسی ایمیل های شخصی و مشاهده دقیق عملکرد کاربران………………………………70

3-2- نصب نرم افزار………………………………………………………………………………………….72

3-2-1-تولد نرم افزار جاسوسی…………………………………………………………………………..74

3-2-2-انواع نرم افزار جاسوسی………………………………………………………………………….75

مبحث دوم: نحوه پیشگیری از جاسوسی اینترنتی………………………………………………………77

3-3- تدابیرمحدودکننده یا سلب‎کننده دسترس………………………………………………………..77

3-4- ابزارهای ناشنا‎س‎کننده و رمزگذاری………………………………………………………………78

3-5- استفاده از ابزارهای رمز کننده………………………………………………………………………79

3-6-احتیاط در مقابل نصب نرم افزارها………………………………………………………………….79

3-7- استفاده از فایروال ……………………………………………………………………………………..79

3-7-1-فیلتر کردن بسته ها …………………………………………………………………………………80

3-7-2-سرویس proxy……………………………………………………………………………………..80

3-7-3-تفتیش stateful……………………………………………………………………………………..80

3-8-انواع فایروال……………………………………………………………………………………………….81

3-8-1-فایروالهای سخت افزاری……………………………………………………………………………81

3-8-2-فایروالهای نرم افزاری………………………………………………………………………………..81

3-8-3-تنظم فایروال…………………………………………………………………………………………….82

نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………83

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………87

منابع و مآخذ ……………………………………………………………………………………………………….88

چکیده:

جاسوسان رایانه ای در ابتدا خائنینی بودند که یا با شرکت خود مشکل داشتند و یا برای کسب پول و یا موقعیت بهتر اقدام به همکاری و جاسوسی می نمودند، بعدها دلالان نرم افزار هم به جاسوسان رایانه ای اضافه شدند ، هکرها هم یکی دیگر از جاسوسان اینترنتی هستد ، البته این تخصص هکرهاست که آنها را برای همکاری با جاسوسان رایانه ای مناسب می گرداند و خود هکرها و هک کردن جرم مجزائی است. در خصوص مقابله با این جرم با توجه به مشکلات بسیاری که فراروی تدابیر کیفری وجود دارد سیاست پیشگیری از وقوع ، مناسب‌ترین تدبیر سیاست جنایی است که در این میان پیشگیری وضعی یکی از اقدامات مهم محسوب می‎شود ، پیشگیری وضعی در برگیرنده مجموعه اقدامات و تدابیر غیر کیفری است که از طریق از بین بردن یا کاهش فرصتهای مناسب برای وقوع جرم و نامناسب جلوه دادن شرایط و موقعیت پیش جنائی ، از ارتکاب جرم جلو گیری میکند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی پیشگیری وضعی از جاسوسی رایانه ای انجام شده است ، روش استفاده شده در این پژوهش کتابخانه ای است ، یافته های پژوهش نشان داد که پیشگیری وضعی مهمترین راه مقابله با جاسوسی رایانه ای است ، نتایج همچنین نشان داد که بین جاسوسی از طریق کامپیوتر با جاسوسی از طریق اینترنت تفاوت وجود دارد و جاسوسی از طریق اینترنت به مراتب آسان تر از جاسوسی از طریق کامپیوتر است ، همچنین نتایج نشان داد که امنیت کامپیوتر اولین مانع در جلوگیری از جاسوسی کامپیوتری است.

کلید واژه ها:پیشگیری وضعی ، جاسوسی رایانه ای، جرائم رایانه ای

مقدمه:

دو فناوری در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش تعیین‎کننده‎ای به عهده داشته‎اند که عبارت‌اند از: رایانه (Computer) و مخابرات (Telecommunication). هدف از اختراع رایانه‎، تسریع و تسهیل پردازش اطلاعات بود که به خوبی به ثمر نشست و مخابرات نیز به عنوان مهم‎ترین ابزار ارتباطی، در نشر این اطلاعات پردازش‎ شده نقش بسزایی ایفا کرده است.

از حدود نیم‎قرن اخیر، به تدریج با کشف قابلیتهای شگرف ناشی از تلفیق این دو فناوری،‌ انقلابی در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات رقم خورد. اوج این انقلاب را می‎توان در ظهور شبکه‎های اطلاع‎رسانی رایانه‎ای جهانی دانست که از دهه نود میلادی به بعد، تحولی بنیادین را در این حوزه رقم زده‎اند. این شبکه‎ها که خود از بسیاری سیستمهای رایانه‎ای متصل به یکدیگر تشکیل شده‎اند، به مدد فناوریهای پیشرفته مخابراتی با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و فضایی با ویژگیهای کاملاً متمایز از دنیای فیزیکی به وجود آورده‎اند که عده‎ای آن را فضای مجازی[1] نامیده‌اند و عده‎ای هم عنوان فضای سایبر[2]   را برای آن برگزیده‎اند.

اما ناگفته پیداست که فضای سایبر همانند دیگر عناصر زندگی اجتماعی، از گزند یک پدیده بسیار انعطاف‎ پذیر و لاینفک از اجتماع به نام جرم در امان نمانده است. به طور کلی، آنچه امروز تحت عنوان جرم سایبر[3] قرار می‎گیرد، دو طیف از جرائم است: گروه اول جرائمی هستند که نظایر آنها در دنیای فیزیکی نیز وجود دارد و فضای سایبر بدون تغییر ارکان مجرمانه‎شان، با امکاناتی که در اختیار مجرمان قرار می‎دهد،‌ ارتکابشان را تسهیل می‎کند. جرائم تحت شمول این حوزه بسیار گسترده‌اند و از جرائم علیه امنیت ملی و حتی بین‎المللی نظیر اقدامات تروریستی گرفته تا جرائم علیه اموال و اشخاص را در برمی‎گیرند نمونه‌ای از این طیف، تشویش اذهان عمومی از طریق سایبر است، اما طیف دیگر جرائم سایبر، به سوء استفاده‎های منحصر از این فضا مربوط می‎شود که امکان ارتکاب آنها در فضای فیزیکی میسر نیست، جرائمی نظیر دسترسی غیرمجاز به داده‎‏ها یا سیستمها یا پخش برنامه‎های مخرب نظیر ویروسها که جز در فضای سایبر قابلیت ارتکاب ندارند و به همین دلیل به آنها جرائم سایبری محض1 نیز گفته می‎شود.

بیان مسأله :

در میان جرائم رایانه ای ، جاسوسی رایانه ای یکی از جرائم خطرناک در سطح ملی و بلکه بین المللی محسوب میشود.

خطر امنیتی که این جرم برای امنیت ملی کشور و اقتدار و حاکمیت دولت دارد ، آنها را مجبور به برخورد سرسختانه با این جرم نموده است ، مهمترین هدف در جاسوسی ، کسب اطلاعات و اسرار اطلاعاتی سازمانها، به ویژه سازمانهای دولتی است ، اینترنت که بزرگترین غول اطلاعاتی قرن به شمار میرود، قابلیت سوء استفاده از اطلاعات را بالا برده است ، اینترنت به واسطه ارتباط دهی زنده و آنلاین و فراگیر میتواند فرصتی برای نفوذ جاسوسان در جهت کسب جدیدترین اطلاعات باشد.