4-2-1- اثر اعمال تحریک تتانیک بر پتانسیل های میدانی در حیوانات دست نخورده(بدون تزریق PTZ) 36

4-3- نتایج آزمایش دوم. 37

4-3-1- بررسی نقش گیرنده های سروتونین بر اثر بخشی تحریک تتانیک در حیوانات کیندل (با تزریق PTZ) 37

4-3-2- بررسی تزریق آنتاگونیست گیرنده ی 5-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت 5/12 نانومولار بر اثر بخشی تحریک تتانیک در حیوانات کیندل. 40

4-3-3- بررسی تزریق آنتاگونیست گیرنده ی 5-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت 25 نانومولار بر اثر بخشی تحریک تتانیک در حیوانات کیندل. 41

4-3-4-بررسی تزریق آنتاگونیست گیرنده ی 5-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت 50 نانومولار بر اثر بخشی تحریک تتانیک در حیوانات کیندل. 43

4-4-مقایسه دوزهای مختلف آنتاگونیست گیرنده ی 5-HT1A سرتونینی (WAY-100635)در اثر بخشی LTP  46

فصل پنجم:بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- بحث و بررسی.. 48

5-2-نتیجه گیری.. 52

5-3- پیشنهادها 53

منابع References 54

فهرست جدول ها

جدول2-1: تقسیم بندی انواع صرع بر اساس نامگذاری مجمع بین المللی مبارزه با صرع. 9

فهرست شکل ها

شکل2-1: جایگاه هیپوکمپ در مغز انسان. 17

شکل2-2: نمایی از ورودی و خروجی های شکنج دندانه دار. 18

شکل2-3: ساختار شیمیایی شماتیک سروتونین.. 23

شکل3-1: نمونه ای از ثبت پتانسیل میدانی ناحیه شکنج دندانه دار پس از تحریک تک پالس… 29

شکل3-2: نحوه تزریق دارو به داخل بطن جانبی با استفاده از پمپ تزریق (a) و سرنگ هامیلتون (b) 30

شکل3-3: پروتوکل زمانی گروه1(غیرکیندل)از آغاز جراحی تا آخرین ثبت گرفته شده. 31

شکل3-4: پروتوکل زمانی گروه2(کنترل کیندل)از آغاز جراحی تا آخرین ثبت گرفته شده. 31

شکل3-5: پروتوکل زمانی گروه های 3 ، 4 و 5(گروه های درمان کیندل) از آغاز جراحی تا آخرین ثبت گرفته شده. 32

شکل 4-1 : موقعیت شکنج دندانه دار در مغز انسان. 34

فهرست نمودارها

نمودار1-2-4 A اثر اعمال تحریک تتانیک بر دامنه اسپایک های تجمعی در گروه1 (غیر کیندل). 36

نمودار1-2-4 B اثر اعمال تحریک تتانیک بر شیب پتانسیل های میدانی در گروه1 (غیر کیندل). 37

نمودار1-3-4 A اثر اعمال تحریک تتانیک بر دامنه اسپایک های تجمعی در گروه 2(کنترل کیندل). 38

نمودار1-3-4 B اثر اعمال تحریک تتانیک بر شیب پتانسیل های میدانی در گروه2( کنترل کیندل). 38

نمودار1-3-4 C درصد تغییرات دامنه اسپایکهای تجمعی قبل و بعد ازاعمال تحریک تتانیک در گروه 1و2(غیر کیندل و کنترل کیندل). 39

نمودار 1-3-4 D درصد تغییرات شیب پتانسیل های میدانی قبل و بعد ازاعمال تحریک تتانیک در گروه1و2(غیر کیندل و کنترل کیندل). 39

نمودار2-3-4 A اثر تزریق آنتاگونیست گیرنده ی 5-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت 5/12 نانومولار و اعمال تحریک تتانیک بر دامنه اسپایک های تجمعی در گروه 3(WAY12.5). 40

نمودار2-3-4 B اثر تزریق آنتاگونیست گیرنده ی 5-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت 5/12 نانومولار و اعمال تحریک تتانیک بر شیب پتانسیل های میدانی در گروه 3(WAY12.5). 41

نمودار 3-3-4 A اثر تزریق آنتاگونیست گیرنده ی 5-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت 25 نانومولار و اعمال تحریک تتانیک بر دامنه اسپایک های تجمعی در گروه 4(WAY25). 42

نمودار 3-3-4 B اثر تزریق آنتاگونیست گیرنده ی 5-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت 25 نانومولار و اعمال تحریک تتانیک بر شیب پتانسیل های میدانی در گروه

 4(WAY25). 42

نمودار 4-3-4 A اثر تزریق آنتاگونیست گیرنده ی 5-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت 50 نانومولار و اعمال تحریک تتانیک بر دامنه اسپایک های تجمعی در گروه 5(WAY50). 43

نمودار 4-3-4 B اثر تزریق آنتاگونیست گیرنده ی 5-HT1A سرتونینی ((WAY-100635 با غلظت 50 نانومولار و اعمال تحریک تتانیک بر شیب پتانسیل های میدانی در گروه 5(WAY50). 44

نمودار 4-3-4 C در صد تغییرات دامنه اسپایک های تجمعی(PS)گروه های کیندل قبل از تزریق دارو و  بعد اعمال تحریک تتانیک. 45

نمودار 4-3-4 D در صد تغییرات شیب پتانسیل های میدانی(fEPSP) گروه های کیندل قبل از تزریق دارو و بعد اعمال تحریک تتانیک. 45

چکیده

با وجود تحقیقات گسترده در زمینه صرع و تشنج در حدود 75 درصد موارد، دلایل ایجاد تشنج روشن نیست. اما شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد سیستم سرتونرژیک و تحریک گیرنده های سروتونینی شدت حملات تشنجی را کاهش می دهد و شروع تشنجها را به تأخیر می اندازد. با توجه به نقش گیرنده سروتونینی 5-HT1A در فعالیت سیناپسی و در

این مطلب را هم بخوانید :

پرهزینه‌ترین پروژه فضایی ناسا کلید خورد

 نتیجه اهمیتی که در مدل های تشنجی دارد، از طرفی با توجه به تشابه مکانیسم های در گیر در ایجاد حملات تشنجی و تقویت طولانی مدت (Long Term Potentiation; LTP) هدف از مطالعه حاضر بررسی نقش این گیرنده در تقویت سیناپسی ناشی از پنتیلن تترازول (Pentylenetetrazol; PTZ) است. بنابراین آزمایشات بدین ترتیب طراحی شد:20 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار با وزن 320-220  در پنج گروه به صورت تصادفی تقسیم شدند؛ گروه1 (غیر کیندل): بدون هیچ مداخله ای برای جراحی استرئوتاکسیک آماده شدند. پس از قرار دادن الکترودهای تحریک و ثبات در مکان های مشخص شده، به مدت 20 دقیقه ثبت پایه پتانسیل های میدانی با تک پالس انجام گردید. پس از ثبت پتانسیل های میدانی تحریک تتانیک جهت ایجاد LTP القا شد. پس از اعمال تحریک تتانیک، دوباره ثبت پتانسیل های میدانی به مدت 20 دقیقه انجام گرفت. گروه 2 (کنترل کیندل): تمام مراحل انجام آزمایش مشابه گروه اول بود با این تفاوت که حیوانات  قبل از جراحی طی دوره یک ماهه تزریق PTZ کیندل شده بودند. گروه 3تا5(گروه های درمان کیندل): مراحل انجام آزمایش مشابه گروه دوم بود با این تفاوت که آنتاگونیست گیرنده ی   5-HT1A سرتونینی (WAY-100635) با غلظت 5/12، 25 و 50 نانومولار تزریق  داخل بطنی می شد.  همچنین بعد از تزریق آنتاگونیست و قبل از القای LTP 20 دقیقه ثبت پتانسیل های میدانی نیز گرفته می شد.بخش اول نتایج نشان داد که  تحریک تتانیک شیب پتانسیل های میدانی (fEPSP) و دامنه اسپایک های تجمعی(PS) را به طور معناداری افزایش می دهد. گروه غیر کیندل و کنترل کیندل پس از اعمال تحریک تتانیک به منظور ایجاد LTP به طور معنی داری متفاوت از یکدیگر پاسخ دادند (p<0.001). همچنین بخش دیگر نتایج نشان داد که تزریق WAY-100635 (با غلظتهای 5/12، 25 و 50 نانومولار) در گروه های 3 تا 5 نسبت به گروه 2، fEPSP و PS به طور معناداری کاهش پیدا کرد(p<0.001).نتایج کار نشان داد که القای LTP در حیوانات صرعی در حضور آنتاگونیست سرتونینی 5-HT1A تضعیف می شود به نظر می رسد که آگونیست سروتونینی القای LTP را تقویت و در نتیجه ممکن است در تقویت حافظه و یادگیری افراد صرعی مفید باشد.

کلمات کلیدی: صرع، کیندلینگ، آنتاگونیست گیرنده 5-HT1A، تحریک تتانیک

فصل اول:

کلیات

1-1-مقدمه

صرع[1] یکی از اختلالات رایج عصبی است که دانش بشری در مورد مکانیسم های ایجاد و درمان قطعی آن هنوز ناقص می باشد. از اینرو با استفاده از مدل های آزمایشگاهی ایجاد تشنج، مطالعات فراوانی در حال انجام است.

یکی از مدل های ایجاد تشنج، کیندلینگ است که در آن با تحریک مکرر ناحیه خاصی از مغز در حیوانات آزمایشگاهی تشنج ایجاد می شود. به کمک این مدل آزمایشگاهی می توان نحوه ارتباط بین نواحی مختلف مغزی را بررسی کرد، و نقش داروها و مواد شیمیایی مختلف را بر تشنج ایجاد شده در یک ناحیه مشخص مورد بحث قرار داد.

کیندلینگ بهترین مدل برای ایجاد تشنجات موضعی پیچیده می باشد(ستو و همکاران،[2]1990)؛ در تشنج های موضعی پیچیده منشا ایجاد تشنج معمولا لوب گیجگاهی و سیستم لیمبیک است(گلور[3]،1992؛ فیشر[4]،1989). شایع ترین نوع صرع در انسان صرع لوب گیجگاهی[5] است(انجل[6]، 1998). در این نوع صرع هیپوکمپ نقش مهمی در عمومی شدن تشنجات دارد. به علاوه نشان داده شده که در صرع لوب گیجگاهی، فیبرهای خزه ای (آکسون سلول های گرانولی شکنج دندانه دار) به مقدار زیاد شروع به جوانه زدن کرده و لایه های سوماتیک و مولکولی شکنج دندانه دار را عصب دهی می کنند(کوهن[7] و همکاران،2003).

در میان نواحی مختلف مغز، شکنج دندانه دار به عنوان بخشی از تشکیلات هیپوکمپ نقش مهمی در صرع لوب گیجگاهی دارد و یکی از نواحی حساس برای ایجاد کیندلینگ است(انج و همکاران[8]،2006؛ موریموتو و همکاران[9]،2004). کیندلینگ باعث تقویت مدارهای مهاری و تحریکی در این ناحیه می شود(آدامک و همکاران[10]،1981؛ دیجنگ و راسین[11]،1987؛ مارو و گودارد[12]،1987؛ گیلبرت[13]، 1991) به طور مثال، نشان داده شده است که کیندلینگ شیب پتانسیل های پس سیناپسی میدانی و دامنه اسپایک های دسته جمعی را افزایش می دهد (روبینسون و همکاران[14]، 1991؛ روتریچ

فهرست جداول
جدول 3-1 : جمعیت شهروندان بالای 18 سال ساکن مناطق 22 گانه تهران در سال 1392…………………..	56
جدول 3- 2 : مقیاس پرسشنامه  استفاده رسانه ای وحفاظت ازمحیط زیست……………………………………………	59
جدول 3-3 : متغیرهای پژوهش و شاخص های آن در پرسشنامه……………………………………………………………….	60
جدول 3-4 :  گویه ها و مؤلفه های  پرسشنامه……………………………………………………………………………………………	61
جدول 4-1 : آمار متغیر جنسیت در جامعه آماری تحقیق…………………………………………………………………………..	65
جدول 4-2 : آمار طیف سنی پاسخگویان در جامعه آماری تحقیق……………………………………………………………..	66
جدول 4-3 : آمار میزان تحصیلات پاسخگویان در جامعه آماری تحقیق…………………………………………………….	67
جدول4-4: همبستگی میزان تحصیلات واستفاده ازبرنامه های تلویزیونی محیط زیستی…………………………..	68
جدول 4-5 : آمار وضعیت اشتغال پاسخگویان در جامعه آماری تحقیق………………………………………………………	69
جدول 4-6 : آمار نوع اشتغال پاسخگویان در جامعه آماری تحقیق…………………………………………………………….	69
جدول 4-7: آمار میزان مصرف روزانه تلویزیون از سوی پاسخگویان در جامعه آماری تحقیق…………………….	70
جدول 4-8: آمار میزان مصرف هفتگی تلویزیون از سوی پاسخگویان در جامعه آماری تحقیق………………….	71
جدول 4-9:  آمار نوع و محتوای برنامه تلویزیونی انتخابی در جامعه آماری تحقیق……………………………………	72
جدول 4-10 : تفسیر میزان همبستگی متغیرها با توجه به مقادیر ضریب همبستگی………………………………..	74
جدول 4-11:  همبستگی استفاده از برنامه های رسانه تلویزیونی و حفظ محیط زیست…………………………….	75
جدول4-12:  نتایج  تحلیل رگرسیون خطی تأثیر میزان استفاده از تلویزیون  برحفظ محیط زیست………..	75
جدول4-13: ضریب رگرسیونی استفاده از رسانه تلویزیون و تأثیرآن بر حفاظت از محیط زیست………………	76
جدول 4-14: همبستگی پیرسون میزان برنامه های زیست محیطی تلویزیونی و حفظ محیط زیست……….	77
جدول 4-15: نتایج  تحلیل رگرسیونی تأثیر میزان برنامه های تلویزیونی و حفظ محیط زیست……………….	77
جدول4-16: ضریب رگرسیونی میزان برنامه های تلویزیونی و تأثیرآن بر حفاظت از محیط زیست…………..	78
جدول 4-17: ضرایب همبستگی میان محتوای برنامه های تلویزیونی و حفظ محیط زیست……………………..	79
جدول4-18: همبستگی پیرسون میان محتوای برنامه های تلویزیونی و حفظ محیط زیست……………………..	79
جدول4-19:  تحلیل رگرسیونی تأثیر برنامه های خبری زیست محیطی  بر حفاظت از محیط زیست………	80
جدول4-20:  ضریب رگرسیونی استفاده از  برنامه های”خبری” زیست محیطی رسانه تلویزیون……………..	80
جدول4-21:  شاخص تحلیل رگرسیونی تأثیر کیفیت برنامه های تلویزیونی  برحفظ محیط زیست………….	81
جدول4-22:  ضریب رگرسیونی  تأثیر” کیفیت”برنامه های تلویزیونی بر حفاظت از محیط زیست………….	این مطلب را هم بخوانید : بیع، وعده، قولنامه، عقد، قرارداد، متعاملین	81
جدول 4-23:  تجزیه و تحلیل ماتریس  SWOT……………………………………………………………………………………….	83
جدول 4-24 : ضریب همبستگی پیرسون بین آیتم ها ( سؤالات پرسشنامه)……………………………………………..	84
جدول 4-25:  میانگین عوامل داخلی و خارجی رسانه تلویزیونی  مؤثر بر حفظ محیط زیست………………….	100
جدول  4-26: عوامل داخلی موثر بر تولید، پخش و مصرف برنامه های تلویزیونی محیط زیستی……………..	103
جدول 4-27: عوامل خارجی موثر بر تولید، پخش ومصرف برنامه های تلویزیونی محیط زیستی………………	104
جدول 4-28: میانگین گیری، رتبه و وزن دهی به” نقاط قوّت و ضعف” برنامه های تلویزیونی ………………..	107
جدول 4-29:  میانگین گیری، وزن دهی ورتبه به”فرصتها و تهدیدهای”برنامه های تلویزیونی…………………	108
جدول 4-30:  اولویت بندی نهایی عوامل مؤثر بر عملکرد برنامه های تلویزیونی محیط زیستی………………..	111
جدول 4-31:  راهبردهای تحلیلی ماتریس سوات (SWOT)…………………………………………………………………….	115
فهرست نمودارها
نمودار 1-1:  مدل مفهومی تحقیق-  (حاجی مینه – کردی ، 1393)…………………………………………………………	14
نمودار 2-1 :  مفهوم استفاده و تعیین کننده های آن………………………………………………………………………………….	25
نمودار 2-2: مدل وابستگی بال راكیچ و دفلور، وابستگی جامعه، رسانه های جمعی، مخاطب و آثار………….	43
نمودار 2-3: نمونه ساده شده مدل روان شناختی كامستاك از آثار تلویزیون بر رفتار فرد………………………….	46
نمودار 4-1:  نمودار های  پای و ستونی، توزیع جنسیت در جامعه آماری تحقیق………………………………………	65
نمودار 4-2:  توزیع  طیف سنی در جامعه آماری تحقیق……………………………………………………………………………..	66
نمودار 4-3:  وضعیت  تحصیلات در جامعه آماری تحقیق…………………………………………………………………………..	67
نمودار 4-5:  وضعیت  اشتغال پاسخگویان در جامعه آماری تحقیق…………………………………………………………….	69
نمودار 4-6:  نوع  اشتغال پاسخگویان در جامعه آماری تحقیق……………………………………………………………………	70
نمودار4- 7: میانگین تماشای تلوزیون در طول روز بین شهروندان 18 سال به بالای تهران………………………	71
نمودار 4-8 : میانگین زمان تماشای برنامه های محیط زیست در طول هفته……………………………………………..	71
نمودار4-9: درصد فراوانی نوع برنامه های تلویزیونی مورد علاقه شهروندان 18 سال به بالا در تهران………..	73
فهرست شکل ها
شکل 2-1 : فرمول لاسول با عناصر معادل در فرآیند ارتباط………………………………………………………………………	44
شکل 3-1 : نقشه مناطق 22 گانه شهرداری تهران……………………………………………………………………………………..	56

چکیده

در کشورهای در حال توسعه، مانند ایران، مسائل زیست محیطی بیش از آنکه جنبه ی فنی داشته باشد دارای جنبه های اجتماعی – فرهنگی می باشد. بنابراین هدف اصلی حفاظت محیط زیست در رابطه با محیط اجتماعی، افزایش آگاهی های زیست محیطی در سطح جامعه و تغییر در بینش اجتماعی و تقویت فرهنگ زیست محیطی می باشد.در این میان، رسانه ها نقش به سزایی در ایجاد تغییرات در سطح جامعه ایفا می کنند و رسانه ی دیداری مانند تلویزیون به دلیل تنوع برنامه ها نقش  قابل توجهی دارد. بنابراین هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی رابطه استفاده از برنامه­های تلویزیون با گرایش به حفظ محیط زیست بین شهرواندان 18 سال به بالای شهر تهران می باشد تا بتوان راهکارهایی جهت ارتقای کمّی و کیفی برنامه­های تلویزیون به عنوان یک رسانه­ی ارتباط جمعی برای افزایش آگاهی و علاقه­ی شهروندان در جهت بهینه عمل کردن و حفاظت از محیط زیست ارائه نمود.

برای اجرای تحقیق، از فن “پیمایش” استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شهروندان 18 سال به بالای مناطق 22  گانه شهر تهران بود. حجم نمونه ها بر حسب فرمول کوکران  384 نفر شد. که طی آن در هر منطقه تعدادی پرسشنامه به صورت تصادفی بین شهروندان توزیع گردید سپس از تکنیک سوات (SWOT) و همین طور از نرم افزار SPSS برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از «ضریب آلفای کرونباخ» بررسی و برابر 8/0 تعیین شد. ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی رابطة بین متغیرها، رگرسیون خطی نیز برای بررسی فرضیات تحقیق بکار رفت.

نتایج تحلیلی پژوهش نشان داد: برنامه های تلویزیونی با محتوای زیست محیطی بخوبی می توانند درارتقاء آگاهی افراد بالغ شهر تهران برای حفظ محیط زیست مؤثر واقع شوند و تلویزیون به عنوان رسانه ملی می تواند تأثیر معناداری بر حفاظت از محیط زیست از سوی شهروندان داشته باشد.

« اولویت انتخاب» برنامه های زیست محیطی تلویزیونی،درمیان شهروندان تهرانی، برنامه های زیست محیطی” خبری –  مستند  – و برنامه های  شاد ” بود. برنامه های تلویزیونی با محتوای” هنری- سرگرمی – و مناسبتهای زیست محیطی” کمترین مخاطب را درجامعه آماری تحقیق داشتند.

بر حسب نتایج ماتریس سوات تحقیق، عمده ترین «نقاط ضعف»رسانه تلویزیونی در رابطه با حفظ محیط زیست شامل :  الف- کم بودن میزان برنامه ها ، ب-  ضعیف بودن محتوای برنامه ها ،  ج – عدم کیفیت  برنامه های محیط زیستی تلویزیون محسوب شدند. مهمترین «نقاط قوت» تلویزیون شامل : الف- توانایی افزودن نگرش مثبت مخاطبین نسبت به حفظ محیط زیست، ب- قدرت بالابردن احساس مسئولیت جامعه برای حفاظت از محیط زیست ، ج- توان برانگیختن اعتراض تماشاگر علیه آسیب رسانان به محیط زیست بود.

ازطرفی، تلویزیون ملی کشور به فرصت هاو تهدیدهای موجود توجهی نداشته، “برنامه های زیست محیطی شاد” در جذب گروه های مختلف سنی برای حفظ محیط زیست مهم ترین «فرصت درونی» تلویزیون بود، در حالیکه ناتوانی در” افزایش آگاهی زیست محیطی جامعه” اصلی ترین «تهدید بیرونی» برای رسانه تلویزیونی کشور(صدا و سیما) محسوب شده است.

کلمات کلیدی:  محیط زیست، رسانه تصویری،  تلویزیون، آگاهی، تکنیک سوات (SWOT).

1-1-    مقدمه

2-22متغییر ها ، مقیاس ها و گویه های تحقیق………………… 60

2-23پیشینه تحقیق…………………………………………………………………. 61

2-23-1تحقیقات انجام شده در داخل کشور………………………….. 61

2-23-2تحقیقات انجام شده در خارج از کشور……………………. 63

2-24جمع بندی…………………………………………………………………………. 65

فصل سوم

3-25روش شناسی………………………………………………………………………. 67

3-26روش تحقیق………………………………………………………………………. 67

3-27مدل متغییر های مورد بررسی……………………………………….. 67

3-28روش جمع آوری دادها……………………………………………………… 68

3-29تعاریف عملیاتی…………………………………………………………….. 68

3-29-1اعتماد بنفس……………………………………………………………….. 68

3-29-2مهارت کلامی…………………………………………………………………. 68

3-29-3مهارت غیر کلامی…………………………………………………………. 68

3-29-4مهارت گوش دادن…………………………………………………………. 68

3-29-5ارتباط فرد با جمع……………………………………………………. 69

3-30جامعه آماری…………………………………………………………………… 69

3-31روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………….. 69

3-32روایی تحقیق…………………………………………………………………… 70

3-33پایایی تحقیق…………………………………………………………………. 70

3-34محدودیت ها…………………………………………………………………….. 70

فصل چهارم

4-35 یافته های تحقیق و جداول…………………………………………. 72

4-35-1مقدمه…………………………………………………………………………… 72

4-35-1-1بخش اول : توصیف یافته ها………………………………….. 72

4-35-1-2بخش دوم:تحلیل یافته های تحقیق……………………….. 92

فصل پنجم :

5-36نتیجه گیری و پیشنهاد…………………………………………………. 95

5-36-1مقدمه……………………………………………………………………………..   95

5-36-1-1نتیجه گیری……………………………………………………………… 95

5-36-1-2تحلیل داده ها………………………………………………………. 100

5-37پیشنهاد ها……………………………………………………………………. 104

منابع وماخذ ………………………………. 106

پیوست :

ضمیمه 1 پرسشنامه……………………………………………………………….. 107

چکیده لاتین………………………………………………………………………………   110

کلیات تحقیق:

چکیده:

افزایش استفاده از رسانه های فردی (اینترنت و تلفن همراه ) دگرگونی های گسترده ای را به دنبال خود آورده و بسته به ویژگی های فردی پیا مدهای متفاوتی بر جای گذاشته است . در این پژوهش بررسی رابطه استفاده از رسانه های فردی با ارتباطات چهره به چهره از نظر دانشجویان مورد بررسی قرار گرفته است . جامعه آماری در این پژوهش کلیه دانشجویان دانشکده علوم انسانی به تعداد 4383 ، حجم نمونه 384،روش تحقیق از نوع پیمایشی و به صورت تصادفی ساده ، ابزار جمع آوری داده ها از پرسشنامه ، وداده های خام پژوهش با استفاده از نرم افزار  spssتجزیه و تحلیل و به دست آمده است . بدین منظور 5 فرضیه مطرح شد که بین کاهش یا افزایش اعتماد بنفس در ارتباطات چهره به چهره و استفاده از رسانه های فردی ،  میان استفاده از رسانه های فردی و رشد مهارت های کلامی در ارتباطات چهره به چهره ، بین استفاده از رسانه های فردی و رشد مهارت های غیر کلامی در فرایند ارتباط چهره به چهره ، میان استفاده از رسانه های فردی و کاهش یا افزایش مهارت گوش دادن در فرد و میان استفاده از رسانه های فردی و کاهش یا افزایش

این مطلب را هم بخوانید :

https://urlscan.io/result/aea36c72-32b5-4fc5-bf9a-a3931f6238a0/

 ارتباط فرد با جمع به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفت . نتایج تحقیق در خصوص کاهش یا افزایش اعتماد بنفس با توجه به آزمون دوجمله ای ، با 95 درصد اطمینان و 5 درصد خطا فرضیه تحقیق رد می شود . به عبارت دیگر میان کاهش یا افزایش اعتمادبنفس در ارتباطات چهره به چهره و استفاده از رسانه های فردی رابطه ای وجود ندارد  . در مورد استفاده از رسانه های فردی و رشد مهارت های کلامی در ارتباطات چهره به چهره نتایج بدست آمده نشان می دهند که طبق آزمون دوجمله ای با 99 درصد اطمینان و 1 درصد خطا فرضیه تحقیق تأیید می شود . به عبارت دیگر استفاده از رسانه های فردی موجب کاهش مهارت های کلامی در ارتباط چهره به چهره می شود . در مورد استفاده از رسانه های فردی و رشد مهارت های غیر کلامی در فرایند ارتباط چهره به چهره طبق نتایج بدست آمده  طبق آزمون دوجمله ای ، با 99 درصد اطمینان و 1 درصد خطا فرضیه تحقیق تأیید می شود . به عبارت دیگر استفاده از رسانه های فردی موجب تضعیف مهارت های غیرکلامی در فرایند ارتباط چهره به چهره می شود . در مورد استفاده از رسانه های فردی و کاهش مهارت گوش دادن در فرد نتایج بدست آمده طبق آزمون دوجمله ای ، با 99 درصد اطمینان و 1 درصد خطا فرضیه تحقیق تأیید می شود . به عبارت دیگر می توان گفت ، استفاده از رسانه های فردی موجب کاهش مهارت گوش دادن در فرد می شود . در مورد استفاده از رسانه های فردی و کاهش ارتباط فرد با جمع نتایج بدست آمده طبق آزمون دوجمله ای ، با 95 درصد اطمینان و 5 درصد خطا فرضیه تحقیق رد می شود . به عبارت دیگر بین استفاده از رسانه های فردی و کاهش یا افزایش ارتباط فرد با جمع رابطه ای وجود ندارد .

مقدمه :

با توسعه تکنولوژی های ارتباطی مثل استفاده از اینترنت هر فرد می تواند با داشتن یک نام کاربری به صورت خصوصی از اینترنت استفاده نماید و همچنین میتواند از طریق تلفن همراه تماس صوتی ، تصویری و پیام متنی داشته باشد . رسانه های فردی رسانه هایی هستند که یک فرد به تنهایی از آن استفاده میکند . همواره به نظر می رسد همه صنایع ارتباطی قبلی ضمن فردی بودن ، به حوزه فردی فرد استقلال نمی بخشیده و بستر توسعه فردی را فراهم نمی کرده است . اینترنت و تلفن همراه مهمترین تکنولوژی فردی است که ضمن «خلوت مستقل فردی» رابطه اجتماعی فرد را در یک بستر شبکه ای معنا دار کرده است . اگر عناصر مادی نیاز های فردی را در یک تعامل اجتماعی عناصری مثل لباس ، وسیله حمل و نقل و وسایل شخصی زندگی فرد بدانیم اینترنت و تلفن همراه نیز به نیاز های فردی و اجتماعی فرد اظافه شده است .

ارتباط انواعی دارد که در طول تاریخ از ارتباط چهره به چهره یا رو در رو 1 به عنوان ساده ترین و بی واسطه ترین ارتباط میان انسان ها آغاز شده تا به پیچیده ترین گونه های ارتباط با واسطه و بی واسطه تصنعی امروزین رسیده است . (دوران ، 1381 ، 27) بنابراین اقتضای وضعیت و شرایط حاکم بر جامعه به لحاظ دانش و ابزار کار ، در هر عصری از زندگی انسان ایجاب میکند . تا مردم با توجه به موقعیتی که در آن به سر می برند ارتباط های خود را مطابق با امکانها و شرایط موجود تنظیم کنند . ) محسنیان راد ،1378،487) ارتباط کلامی را می توان با اهمیت ترین نوع ارتباط های انسانی بشمار آورد . از جمله ویژگی های ارتباط کلامی نسبت به سایر ارتباط ها توام بودن ارائه ی کلمه ها با احساس های گوینده است شاید در یک تماس با تلفن همراه و یا فرستادن یک متن از طریق ایمیل و شبکه های اجتماعی بتوان به مدد ذهن و با استفاده از توانایی هایی در به کار گیری کلمه ها به توصیف اعجاب انگیز صحنه هایی از واقعیت ها و هستی پرداخت اما بدیهی است خواندن یا شنیدن از طریق تلفن همراه و اینترنت هر چند که با توصیف استادانه ای همراه باشد لیکن فاقد آن جنبه های احساسی است که در ارتباط کلامی وجود دارد . محیط پیرامونی ، همواره به عنوان یک محرک در انسان تاثیر می گذارد و احساس را تحت تاثیر قرار می دهند . احساس انسان از طریق تحریک عامل های خارجی صورت می گیرد و اندام های درونی مثل گوش با شنیدن ، زبان با چشیدن ، چشم با دیدن و بینی با بوییدن و سایر اندام های دیگر با وظایفی که بر عهده دارند با انتقال محرکهای بیرونی به درون بدن احساس را در انسان ایجاد می کند . (ساروخانی ،1371،19) از همین منظر مطالعات مربوط به رسانه های فردی و ارتباطات چهره به چهره ساز و کارهای متفاوتی را نیاز دارد .[1]

بیان مسأله:

خواهدگرفت. شركت فیس‌بوك با ورود كاربران ایرانی، افغانی و تاجیكی تصمیم به اضافه كردن زبان فارسی به جمع زبآن‌های این سایت گرفت، هر چند كه هنوز در جمع كاربران فارسی‌زبان كمتر استفاده می‌‌گردد(مزینانی، کاظم 1389 دانشگاه سوره).

یكی از مهم‌ترین ابعاد زندگی انسان كه از این پدیده تأثیرات عمیقی را پذیرا خواهد شد، بعد دینی و گرایش دینی است. دین[15] یكی از مهم‌ترین مسائل جوامع می‌باشد. بی‌گمان می‌توان گفت كه دین از نیازهای روانی انسان و پیش‌نیاز هر گونه زندگی جمعی است.

از سوی دیگر امروزه جنبه‌های گوناگون مسأله‌ی دین از سوی متفكران و نظریه‌پردازان اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. شرایط كنونی ارتباطات جهانی، توسعه و رشد تكنولوژی‌های مختلف، رویارویی مداوم فرهنگی و … سبب شده است كه مسأله‌ی هویت در ابعاد مختلف به موضوعی كانونی در بررسی‌های اجتماعی تبدیل شود. انقلاب اطلاعات و گسترش روز افزون تکنولوژی های ارتباطاتی نظیر شبکه های ماهوارهای و اینترنتی تاثیرات بسیاری  بر شئون اجتماعی،فرهنگی ،سیاسی و اقتصادی در جوامع جدید گذاشته است به نحوی كه بسیاری از اندیشمندان همچون امانوئل كاستلز و یا فرانك وبستر از پدیده ای به نام جامعه شبكه ای در دوره معاصر یاد كردند.

در این میان، شبكه‎‎‌های اجتماعی مجازی كه نسل جدیدی از وب سایت‌های اینترنتی هستند،كاربران اینترنتی را حول محور مشتركی به صورت مجازی  گرد هم جمع كرد و جوامع آنلاین را تشكیل داد.

شبكه‎‎های اجتماعی زیادی با موضوعاتی از قبیل انگیزه‎‎های حرفه‎ای و شغلی، دوست­یابی، علایق مشترك در حوزه‎‎های مختلف (سینما، ورزش، موسیقی)، زبان مشترك، ملیت مشترك، دین مشترك و غیره در فضای مجازی فعال هستند و هر كدام میلیون‏‎ها كاربر اینترنتی را جذب كرده اند. آمار‎های مربوط به رفتار كاربران اینترنتی نشان می دهد، گرایش به سایت ‎های شبكه اجتماعی در سراسر دنیا همچنان رو به رشد است و این سایت‌‎ها در آینده فضای مجازی و حتی فضای بیرون از نت نقش بیشتری خواهندداشت.

اما آنچه باعث شده است، چنین موضوعی در این مجال بررسی شود،آن است که این شبكه‎‎های اجتماعی در سال­‎های اخیر در زندگی آنلاین و آفلاین كاربران اینترنتی آن‎چنان تأثیرگذار بوده‌اند كه شكل‌‎های ارتباطات اجتماعی نیز از این رسانه‎‎های جدید تأثیر پذیرفته است. بهره گیری از این شبکه ها توسط معترضان سیاسی، اجتماعی، زیست محیطی، حقوق بشر و …آن را از ابزاری که فقط کارکرد تفریحی و دوست یابی داشته، خارج ساخته است و به ابزاری برای پیگیری نیازهای مهم زندگی بشری تبدیل کرده است.

از این رو، مطالعه علمی درباره شبكه‎‎های اجتماعی در مراكز دانشگاهی و پژوهشی مورد توجه قرار گیرد. در كنار دانشكده‎‎های علوم كامپیوتری كه نخستین كار‎های پژوهشی درباره شبكه‎‎های اجتماعی در آن‎‎ها آغاز شده است، مباحث مربوط به شبكه‎‎های اجتماعی در حوزه‎‎های علوم سیاسی، علوم اجتماعی، علوم ارتباطات، روان شناسی، مطالعات فرهنگی و غیره مورد توجه قرار گرفته است.

از جمله مسائل اساسی شکل دهنده زندگی هر انسانی، داشتن تعریفی از خود، از معنای زندگی، هدف در زندگی و… است و با نگاهی اجمالی به معارف دینی می‌بینیم که یكی از کارکردهای اصلی دین در زندگی این است که با دادن جهان‌بینی الهی، معنا و هدف نهایی زندگی را برای انسان تبیین می‌کند و غایت مسیر حرکت او را نشان می‌دهد. حال اگر معنا و غایت زندگی فرد بر اساس جهان‌بینی دینی شکل گرفت، دیگر ابعاد زندگی فرد مثل ( شغل، جنسیت و…) به عنوان واسطه‌های دستیابی به آن هدف و در راستای آن معنا و غایت نهایی، جهت‌دهی خواهدشد. وقتی فرد، جهان‌بینی الهی پیدا می‌کند و مبداء و مقصد خود را می‌داند و پی می‌برد که برای چه آفریده شده‌است و غایت آفرینش او چیست؛ می‌تواند در مورد سایر مسائل زندگی بهتر تصمیم بگیرد. بنابراین، به‌نظر می‌رسد زندگی دینی در مرتبه‌ای بالاتر از سایر ابعاد زندگی قرار دارد و می‌تواند در شکل‌گیری سایر ابعاد هویتی فرد، نقش اساسی ایفاکند.

شاید بتوان گفت، گرایش دینی و  همچنین هویت دینی از مهم‌ترین عناصر ایجادكننده‌ی همگنی و همبستگی اجتماعی در سطح جوامع است که طی فرایندی با ایجاد تعلق خاطر به دین و مذهب در بین افراد جامعه، نقش بسیار مهمی در ایجاد و شكل‌گیری هویت جمعی دارد و به عبارتی عملیات تشابه‌سازی و تمایزبخشی را انجام می‌دهد. به طور مثال دین اسلام و مذهب شیعه، به طور هم‌زمان ضمن ایجاد تشابه دینی در بین افراد جامعه‌ی ایران، آن‌ها را از سایر ادیان جدا می‌سازد. در جامعه‌ی ایران برخلاف سایر جوامع (که به دنبال حاشیه‌ای کردن دین و برانداختن دینداران از اریکه قدرت و منزوی کردن آنان هستند)، با استفاده از نیروی مذهب در پنج قرن گذشته، حداقل سه انقلاب تمام‌ عیار را سامان داده‌اند. نخستین حرکت‌ها در سال 880 شمسی با انقلاب صفویان برپایه‌ی مذهب تشیع، دومین حرکت در سال 1285 شمسی با رهبری علمای طراز اول شیعه در انقلاب مشروطه و آخرین هم در انقلاب اسلامی سال 1357 شمسی با رهبری و هدایت مرجعیت شیعی شکل گرفت. (گودرزی، 1387: 50 )

در جامعه‌ی ما با توجه به آمار ارائه شده از سرشماری نفوس و مسکن سال 1390 از سوی مرکز آمار ایران به دلیل آنكه جوانان (علی‌الخصوص دانشجویان) درصد بالایی از جمعیت كشور را تشكیل می‌دهند؛ این مسأله در رابطه با  این قشر فرهیخته و آینده‌ساز كشور اهمیتی دو چندان می‌یابد؛ چرا كه چنین قشری در هر جامعه‌ای به لحاظ برخورداری از توان و انرژی فراوان قادر است تأثیر تعیین‌كننده‌ای بر آینده‌ی جامعه بگذارد.

اینترنت نیز یک پیشرفت مثبت در زندگی انسان ها بوده است. با ورود آن ارتباطات آسان تر شده است و انواع خدمات به وسیله آن صورت میگیرد. ما اسلام رو به عنوان دینی موافق با پیشرفت و علم قبول کردیم پس اسلام با اینترنت مخالف نیست.

اینترنت نیز به عنوان یک دنیای مجازی وجه های مثبت و منفی بسیاری دارد که اگر بخواهیم مقایسه کنیم در نهایت به نتیجه ای هم نمیرسیم چون معیارها متفاوت است.

مسئله جالبی که میتوان عنوان کرد این است که هرچه به جلوتر می رویم مشخص شدن افراد با ایمان به خدا و دین بیشتر می شود.

اینترنت به عنوان یک دستاورد بزرگ به افراد امکان انواع فعالیت ها را میدهد ، افرادی به دنبال یادگیری هستند  و برای آموختن به سراغ اینترنت می روند و افراد دیگر با هدف تفریح و یا کار و سرگرمی به  چت می پردازند پس در اصل میتوان اینترنت را به عنوان یک آزمایش برای انسان ها در نظر بگیریم.

مجتبی عباسی قادی در كتاب “تاثیر اینترنت بر هویت ملی”، دیدگاه صاحب‌نظران و اندیشمندان را در خصوص اثرات و تبعات ناشی از اینترنت به طور عام و تأثیرات هویتی آن به طور خاص، به سه دسته کلی تقسیم کرده‌است: دسته‌ی اول که  دیدگاه آن‌ها به جبرگرایی معروف است، اینترنت را ساختاری عینی و بیرونی و متصلب فرض می‌کنند که در چارچوب آن ذهنیت افراد شکل می‌گیرد و کاربران آن را در سیطره‌ی خود قرار می‌دهند و جبری را بر آن‌ها تحمیل می‌کنند. دسته‌ی دوم که دیدگاه آن‌ها به اراده‌گرایی معروف است، اینترنت را صرفاً به عنوان یک رشته امکانات محض در جهت تواناسازی فرد برای گردآوری انبوه اطلاعات و رشد کثرت‌گرایی می‌دانند. و بالاخره دسته‌ی سوم که دیدگاه آن‌ها به تکنورئالیسم معروف است، رویکرد بینابینی دارند؛ یعنی آن‌ها در عین اینکه ابعاد هستی شناختی فن‌آوری اینترنت را نادیده نمی‌گیرند، اما معتقدند که  این فن‌آوری تعیین کننده‌ی نهایی نخواهد بود. به بیان دیگر، آن‌ها در عین اینکه ظرفیت‌ها و توانایی‌های اینترنت را در نظر دارند، به آزادی عمل کاربران نیز توجه دارند.

ابزار و وسایل ارتباطی همچون کامپیوتر، اینترنت و شبکه های اجتماعی امکانات جدیدی فراهم کرده است که می توان از آن برای تبلیغ دین استفاده کرد.

بر اساس نظرسنجی موسسه بین المللی نظرسنجی زاگبی که به سفارش کلیسای کاتولیک درباره میزان معتقدان به مذهب انجام شده است، در طول پنج سال گذشته میزان افرادی که به خدا و مذهب و پیغمبر اعتقاد دارند، چهار درصد افزایش یافته است.(سخنرانی، دکتر پارسا عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت، 1390)

بر اساس همین نظرسنجی حجم مطالب مربوط به امور متافیزیک در مطالب آنلاین در چهار سال اخیر تقریبا سی درصد افزایش یافته است و خلاصه اینکه نمی توان گرایش روز افزون استفاده از مباحث مذهبی را در فضای واقعی، وب و ماهواره ای انکار کرد.

برخی از افراد با استفاده از این فضا به تحریف مباحث و مبانی دینی می پردازند، از این رو لازم است، علما و طلاب در این فضا حضور یابند و به مقابله با این تحریفات بپردازند.

از طریق فیس بوک به میزان زیادی از اطلاعات درباره استفاده کنندگان این سایت به ویژه در جهان عرب و اسلام استفاده می شود ولی بر اساس دیدگاه کارشناسان مسائل اجتماعی این امکانات و اطلاعات و به اشتراگ گذاری اطلاعات از طریق این سایت و ساینت های مشابه با چه هدفی صورت می گیرد.

هر کسی با امکانات فیس بوک آشنا باشد، از این که این امکانات به صورت رایگان در اختیار افراد قرار می گیرد متعجب می شود، از این رو به راحتی می توان دریافت پشت این ظاهر زیبا و فریبنده اغراض دیگری وجود دارد.

وقتی که کاربر روبروی شما درباره مسایل به عنوان مثال جنس مخالف با شما صحبت می کند بنابراین نمی توان به وی شبهه سیاسی داد از این رو فضا کاملا برای هرگونه جاسوسی آماده است. این درحالی است که دست اندرکاران چنین سایت های شبکه‌ای از این گفتگو به عنوان ابزاری برای رسوخ در درون روان انسان مقابل خود استفاده می کند.

1-2 بیان مسأله

با گسترش ضریب نفوذ اینترنت در ایران و جهان ، فضای مجازی هر روز گسترده تر و تاثیر گذارتر می شود.

و بعد از ابداع وب در سال 1990 ، اینترنت دو دوره طلایی را شاهد بوده است : عصر وب یک و عصر وب 2، در عصر اول وب ، فناورهایی کاربرد داشتند که عمدتا بر اساس مدل کلاسیک ارتباطات یعنی فرستنده، کانال و گیرنده کار می کردند ، اما عصر وب2 ویژگی هایی دارد که آن را از تمام رسانه هایی که تا کنون شاهدش بوده ایم منفک می کند ، وب 2 عمدتا مبتنی بر تولید محتوا توسط کاربران و مشارکت آنها در انتشار و باز انتشار و به اشتراک گذاری اطلاعات و محتوا است.

وب 2 به آن دسته از فناوری هایی اطلاق می شود که امکان مشارکت کاربر در تولید محتوا و به اشتراک گذاری اطلاعات شامل ، متن ، عکس ، فیلم ، لینک ، فایل و هر گونه داده دیگر را فراهم می آورند .

فناوری های وب 2 امکان تعامل گسترده میان کاربران اینترنت و تبادل سریع و گسترده اطلاعات میان آنها را فراهم می آورند . وب 2 دنیای کندوهای کاربران در محیط های مجازی است ، و شبکه های اجتماعی بخشی از فناوری های وب 2 هستند که درون آنها ، تعاملات کاربران و امکان ایجاد حلقه های دوستی ، گروه های رای دهی ؛ارتباطات افقی و سفارشی شدن صفحات وب فراهم می شود .

شبکه های اجتماعی مجازی به عنوان نماد وب 2 بخش عمده فضای مجازی را اشغال کرده اند و می توان اذعان کرد این شبکه ها مدل جدید از ارتباطات سایبری را بنیان گذاشته اند که تا کنون سابقه نداشته است .شبکه های اجتماعی محصول فناوری های وب 2 هستند .(خانیکی و بابایی،1390:96)

شبکه های اجتماعی مجازی جدیدترین و جذاب ترین فناوری اینترنتی هستند که حدود 78 درصد کاربران اینترنت عضو یکی از این شبکه ها می باشند با این وجود نهاد روابط عمومی در ایران هنوز با این فناوری جدید ارتباطی بیگانه است چرا که به دلیل پیچیده بودن و ناشناخته بودن و حساسیت های سیاسی و امنیتی در باره این شبکه ها هنوز یک مدل کاربردی مشخص برای نحوه استفاده روابط عمومی ها  از این شبکه تعریف و ارائه نشده است.(همان،97)

یکی از اولین تعاریف نسبتا جامع از فرهنگ در سال 1871 توسط تیلور ارائه شد. این مردم شناس انگلیسی اعتقاد داشت که فرهنگ عبارت است از مجموعه ی پیچیده ای از دانش ها، هنر ها، قوانین، اخلاقیات، عادات، و هر چه که فرد به عنوان عضوی از جامعه خویش فرا می گیر، تعریف می کند.

بر اساس این تعریف فرهنگ آموختنی است و از طریق رفتار های ارتباطی به اشتراک گذاشته می شود؛ بنابراین  می توانیم آن را به اعضائی که در شبکه های مشترک عضو هستند انتقال دهیم.

گیرتز[16] (1973)معتقد است که انسان حیوانی است که در شبکه هائی از مفاهیم و معانی که خود او ایجاد کرده است، زندگی می کند و هدف از تحلیل فرهنگ را مطالعه معانی به اشتراک گذاشته شده میان اعضای یک فرهنگ می داند.معانی اغلب درون یک بافت خاص قابل تفسیر هستند.آگاهی از اینکه چگونه فرهنگ بر افراد تاثیر می گذارد، می تواند با شناخت محیط جغرافیائی یا محیط زندگی وی شروع شود.

کریسپین ترلو در کتاب ارتباطات کامپیوتر – واسط آورده است؛ مادامی که تکنولوژی تکامل می یابد، ارتباط نیز تغییر می کند.(ترلو، 1387: 76)

نویسندگان این کتاب در نتیجه گیری تاثیر تکنولوژی اینترنت برتعامل اجتماعی و زندگی روزمره سه عامل را در نظر گرفتند:

• چه کاری قرار است تکنولوزی انجام بدهد؟
• تکنولوژی به مردم امکان انجام چه کاری را می دهد؟
• واقعا تکنولوزی چه کارهائی انجام می دهند؟

بیل گیتس[17] رئیس و مؤسس آمریکایی شرکت مایکرو‌سافت، معتقد است تحت تأثیر فضاهای مجازی جدید که در آن تلویزیون‌ها و كامپیوترها به یک شبکه‌ی هوشمند جهانی مرتبط هستند، عناصر رفتاری انسان‌ها شکل خواهندگرفت و این شبکه‌ها ستون فقرات ساختار اجتماعی ما را تشکیل می‌دهند (کاریزی،1381: 329 ). فرهنگ مجاز واقعی تا حد واقعیت مجازی مورد قبول واقع می‌شود که استفاده‌ی مناسب از آن برای بالا بردن سطح دانش‌مان نیروی نهفته‌ی زیادی دارد. استفاده‌ی نادرست ممکن است زیان‌های زیادی به همراه داشته باشد (همان: 9) خصوصاً برای نسلی که درمقایسه با نسل ق نسبت دین و رسانه

نسبت دین و رسانه چیست ؟ این پرسشی است که محققان علوم اجتماعی، بسیار به آن اندیشیده و پاسخ های گوناگونی به آن داده اند.هر یک از این پاسخ ها بسته به خاستگاه محققان، با پاسخ های دیگر متفاوت بوده است؛ پاسخی که در جهان غرب به این موضوع داده شده به دلیل ماهیت سکولار آن با پاسخی که در کشور ما به آن داده شده است به دلیل رویکرد خاص خود به دین، بسیار تفاوت دارد.

این مطلب را هم بخوانید :

سکولاریسم در غرب به گرچه تلاش کرده دین را از رسانه بزداید ولی هرگز نتوانسته به طور مطلق به این هدف نایل آید و دین در همان صورت مورد نظر در جهان سکولاریستی، در رسانه ها حضوری پررنگ دارد اما در نگاه سکولار، تعریف از دین تقلیل یافته و در یکی از اشکال ذیل بروز کرده است.

بر اساس این تفکر سکولار در جدائی دین و جامعه، دین، سلطه خود را بر جنبه های زندگی اجتماعی و عمومی از دست داده و به زندگی شخصی و خصوصی منحصر می شود.

به عبارت دیگر در این تفکر صورت های دینی به جای باورها و نهاد های دینی جایگزینی شده است به این معنی که دانش، رفتار و نهاد های مبتنی بر قدرت الهی، جای خود را به نوع انسانی دین می دهند.(باهنر، 21:1388)

استوارت هور در کتاب “دین در عصر رسانه” تشدید شدن رابطه دین و رسانه را در آغاز قرن بیست و یکم، این گونه تشریح کرده است: “در امتداد قرن بیست و یکم، دین و رسانه، روز به روز بیشتر به یکدیگر مرتبط می شوند. بخش اعظم مذهب و معنویت دوران معاصر از طریق رسانه ها درک می شود و رویدادها و نمادهائی مهم، با فراوانی و روافزون ظاهر می شوند.تنها در سال های اخیر شاهد پوشش وسیع رسانه ای رسوائی های کلیسا های کاتولیک امریکا و اروپا، درگیری های عمومی گروهای مذهبی درباره مسائل مربوط به هم جنس بازان، غلبه گفتمان های رسانه ای دین بر مبارزات سیاسی آمریکا و ظهور مجدد دین در حیات سیاسی و اجتماعی اروپا بوده ایم.

1-2-1 کاربران در ایران

ایران بر اساس آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران با بیش از  26 میلیون جوان بین 14 تا 29 سال به عنوان یکی از کشورهای جوان دنیا مطرح شده‌است . شناخت مقوله‌ی جوانی بیش از پیش با تأثیرات تکنولوژیكی عصرجدید به ویژه با راه‌اندازی شبکه‌ی جهانی اینترنت آمیخته است ، جوانان خود عاملین فعال و دخالت‌گر در محیط پیرامون خود هستند . آنان از شرایط پیرامون خود تفسیری دارند و برمبنای دریافت و تفسیر خود کنش‌هایشان را شکل می‌دهند . هیچ‌کس بیش از خود آن‌ها از معنای کنش و رمز و رموز آن‌ها آگاه نیست.

جوانان ممکن است این سؤال را بپرسند که تکنولوژی ارتباطاتی چه نقشی را در زندگی آنان بازی می‌کند؟ به ویژه اینترنت و شبكه‌های اجتماعی مجازی که جوانان را قادر به اتصال محلی، ملی و همین‌طور جهانی بطریق راه‌های ناموازی می‌سازد . امروز تحول و اثرات آن برکنش جوانان به ویژه جوانان دانشگاهی مسأله‌ی مهمی است که باید کارشناسانه بررسی و فواید و تبعات منفی آن در آینده‌ی دور و نزدیک مورد توجه قرار گیرد .

شبكه‌های اجتماعی اینترنتی یا مجازی، نسل جدید از پایگاه‌هایی هستند كه مورد توجه كاربران شبكه‌های اینترنت قرار گرفته‌اند. این شبكه‌ها در سال‌های اخیر به یكی از تأثیرگذارترین سرویس‌های ارائه شده در اینترنت و وب تبدیل شده‌اند و تحول شگرفی در نظام‌های اجتماعی ملل مختلف ایجاد كرده‌اند. این شبكه‌ها به گونه‌ای متفاوت مناسبات اجتماعی و فردی را دچار دگرگونی كرده‌اند به طوری‌كه نه تنها نهادهای اجتماعی – هم از حیث كاركرد و هم از حیث ماهیت – دستخوش تغییرات شده‌اند، بلكه این شبكه‌ها بخشی از هویت دینی كاربران و كل عالم ارتباطات را نیز دستخوش تغییر و تحول كرده‌است. به طوری‌كه گروهی از نویسندگان این تحول در عالم ارتباطات را مبدأ عصر جدیدی می‌دانند، عصری که از آن تحت عناوین مختلفی نظیر: ” دهکده جهانی ” (مک لوهان)، ” جامعه مدنی جهانی “(دیوید هلد)، ” مدرنیته دوم ” (اولریش بک)، ” جامعه شبکه‌ای ” (مانوئل کاستلز)، ” جهان رها شده ”  (آنتونی گیدنز)،  ” جامعه ارتباطی ” (جیانی واتیمو) و” مدرنیته سیال ” (زیگمون بومن) یاد می‌کنند.

از جمله اهداف ایجاد و توسعه‌ی شبكه‌های اجتماعی مجازی می‌توان به سامان‌دهی و پیوند گروه‌های اجتماعی مجازی بر محور مشتركات اعتقادی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، به اشتراك گذاردن علاقه‌مندی‌ها توسط اعضاء و گروه‌ها و ایجاد محتوا توسط آن‌ها و نیز توسعه‌ی مشاركت‌های اجتماعی و تعاملات انسان‌ها، اشاره كرد.

هر شبکه‌ی اجتماعی فرهنگ ارتباطاتی خاص خود را دارد. یعنی منش و گفتار مخصوص و منحصر به فرد برای خود برگزیده‌است . البته می‌توان شبکه‌هایی را یافت که فرهنگ ارتباطاتی تقلیدی برای خود برگزیده‌اند. فرد با عضویت در هر شبکه‌ی اجتماعی درگیر نوع خاصی از فرهنگ ارتباطاتی می‌شود که شامل برخورد، تکه کلام، اصطلاحات مخصوص، رفتار، تیپ شخصیتی و ظاهری و … است. بدون تردید میزان تأثیرپذیری فرد از این محیط صفر مطلق نخواهد بود. پس هر شبکه اجتماعی گرایش، رویکرد و هویت مطلوب خود را ترویج می‌کند. مثلا در سایت‌هایی مثل فیس بوک و فرند فید و توئیتر، کاربر