عنوان

صفحه

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                              صفحه

1. فصل اول. 1

1-1- مقدمه. 2

1-2- تعریف مسئله و بیان سوال های اصلی تحقیق. 3

1-3- ضرورت انجام تحقیق. 5

1-4- اهداف.. 7

1-5- سوال های تحقیق. 7

1-6- روش انجام تحقیق. 7

1-7- قلمرو تحقیق. 8

1-7-1- قلمرو موضوعی: قلمرو موضوعی تحقیق، معنویت و ارزش‌های اسلامی میباشد. 8

1-7-2- قلمرو مکانی: دانشگاه سیستان و بلوچستان میباشد. 8

1-7-3- قلمرو زمانی: دوره زمانی جمع‌آوری داده‌های تحقیق، از آبان 1393 تا اردیبهشت 1394میباشد. 8

1-8- تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش… 8

خلاصه فصل. 9

2. فصل دوم. 10

2-1- مقدمه. 11

2-2- بخش اول:  معنویت.. 12

2-2-1- مفهوم معنویت.. 12

2-2-2- دو نظرگاه بنیادین و کارکردی به معنویت.. 13

2-2-3- مدل‌های معنویت.. 14

2-2-4- معنویت در کار 15

 

2-2-5- مدل معنویت در کار 17

2-2-6- معنویت در سازمان. 17

2-2-7- سطوح معنویت در سازمان. 19

2-2-8- معنویت و تأثیرات آن بر سازمان. 21

2-2-9- رابطه معنویت و دین. 22

2-2-10- گرایش‌های معنوی در قرآن. 23

2-2-11- گرایش‌های دینی و معنوی در سازمان. 26

2-2-12- تعالی معنوی با تأکید بر نقش آموزه‌های دین. 29

2-2-13- چارچوب‌های پرورش معنویت در محیط کار 31

2-2-14- پیاده‌سازی معنویت در محیط کار 33

2-3- بخش دوم: ارزش‌های اسلامی. 35

2-3-1- مفهوم ارزش.. 35

2-3-2- مبانی ارزش‌ها از دیدگاه اسلام و سایر مکاتب.. 36

2-3-3- ویژگی‌های نظام ارزشی اسلامی. 38

2-3-4- مقایسه مدیریت ارزش‌ها از دیدگاه غرب در مقایسه باارزش‌های اسلامی. 40

2-3-5- آثار ارزش‌های اسلامی در سازمان و تحقق اهداف فردی و سازمانی. 43

2-4- بخش سوم:  رابطه معنویت و ارزش‌های اسلامی. 45

2-4-1- معنویت از منظر اسلام. 45

2-4-2- عناصر معنویت ساز اسلامی. 45

2-4-3- تاثیر معنویت در کار با رویکرد اسلامی. 47

2-4-4- پیشایندهای موثر بر ارتقای سطح معنویت اسلامی در سازمان. 48

2-5- بخش پنجم:  پیشینه تحقیق. 60

2-5-1- تحقیق‌های داخلی. 60

2-5-2- تحقیق‌های خارجی. 63

چارچوب نظری پژوهش… 67

خلاصه فصل. 68

این مطلب را هم بخوانید :

3. فصل سوم. 69

3-1- مقدمه. 70

3-2- نوع تحقیق. 70

3-3- روش تحقیق. 70

3-4- جامعه آماری.. 71

3-5- نمونه آماری.. 71

3-6- روش نمونه‌گیری.. 72

3-7- تعیین حجم نمونه. 72

3-8- ابزار جمع‌آوری داده‌ها 73

3-9- پرسشنامه. 73

3-10- آزمون روایی و پایایی پرسشنامه. 74

3-10-1- روایی ابزار اندازه‌گیری.. 74

3-10-2- پایایی. 75

3-11- شیوه تجزیه‌وتحلیل داده‌ها 76

3-12- ابزار تجزیه‌وتحلیل داده‌ها 77

خلاصه فصل. 77

4. فصل چهارم. 78

4-1- مقدمه. 79

4-2- توصیف داده‌ها 79

4-2-1- اطلاعات جمعیت شناختی نمونه. 79

4-3- توصیف متغیرهای پژوهش… 83

4-4- تحلیل استنباطی. 84

خلاصه فصل. 89

5. فصل پنجم. 90

5-1- مقدمه. 91

5-2- یافته‌های توصیفی. 91

5-3- یافته‌های استنباطی. 92

5-4- پیشنهادها 93

5-4-1- پیشنهادهای کاربردی مبتنی بر یافته‌های پژوهش… 93

5-4-2- پیشنهادهایی برای محققین آتی: 96

5-5- محدودیت‌ها 96

5-5-1- محدودیت‌های پژوهشی. 96

5-5-2- محدودیت‌های محقق. 97

خلاصه فصل. 97

1. مراجع. 98

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول‌ها 

 

 

عنوان جدول                                                                                                                        صفحه   جدول ‏2‑1- تشابهات دو رویکرد سازمان محور و فرد محور…………………………………………………………………………….. 34 جدول ‏2‑2- تفاوت های دو رویکرد سازمان محور و فرد محور 35 جدول ‏2‑3- مقایسه معنویت از منظر اسلام و معنویت از منظر غرب.. 46 جدول ‏2‑4- روش های تحقق معنویت در سازمان. 48 جدول ‏2‑5- خلاصه تحقیقات داخلی. 65 جدول ‏2‑6- خلاصه تحقیقات خارجی.. 66 جدول ‏3‑1- طیف لیکرت.. 73 جدول ‏3‑2-  ابعاد و سوالات پرسشنامه. 74 جدول ‏3‑3- ضرایب آلفای کرونباخ. 76 جدول ‏4‑1-توزیع فراوانی جنسیت دانشجویان. 79 جدول ‏4‑2- توزیع فراوانی سن کارمندان. 80 جدول ‏4‑3- توزیع فراوانی میزان تحصیلات کارمندان. 81 جدول ‏4‑4- توزیع فراوانی سابقه کاری کارمندان. 82 جدول ‏4‑5- نتایج میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر داده های پژوهش… 83 جدول ‏4‑6- نتایج تجزیه و تحلیل رگرسیون: تاثیر ابعاد شناسایی شده  بر معنویت سازمانی. 84 جدول ‏4‑7- نتایج تجزیه و تحلیل رگرسیون: تاثیر مجموعه عوامل شناسایی شده بر معنویت سازمانی. 85 جدول ‏4‑8- نتایج رتبه بندی آزمون فریدمن برای ابعاد تاثیر گذار بر معنویت سازمانی. 86 جدول ‏4‑9- نتایج رتبه بندی آزمون فریدمن برای مجموعه عوامل تاثیر گذار بر معنویت سازمانی. 88

صفحه

 

فهرست شکل‌ها

صفحه

 

عنوان شکل   شکل ‏2‑1- مدل معنویت در کار 17 شکل ‏2‑2- مفهوم سازی معنویت در محیط کار در سه سطح فردی،گروهی و سازمان 20 شکل ‏2‑3- تاثیرات معنویت در سازمان. 21 شکل ‏2‑4- لایه های فرهنگ.. 54 شکل ‏2‑5- چارچوب مفهومی پژوهش… 67 نمودار ‏4‑1- توزیع فراوانی جنسیت کارمندان………………………………………………………………………………….. 80 نمودار ‏4‑2- توزیع فراوانی سن کارمندان. 81 نمودار ‏4‑3- توزیع فراوانی میزان تحصیلات کارمندان. 82 نمودار ‏4‑4- توزیع فراوانی سابقه کاری کارمندان. 83

صفحه

 

 

1.              فصل اول

   کلیات  پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1- مقدمه

عصری را که در آن زندگی می‌کنیم، عصر پیچیدگی و تغییر نامیده‌اند. سازمان‌ها در چنین عصری همواره در دو لبه نظم و بی‌نظمی قرار دارند و دائم بین دو حالت  تناقض نما در رفت­وآمدند. صاحب‌نظران و تئوری پردازان علم مدیریت، برای رویارویی با چنین وضعیت و شرایطی، تئوری‌های مختلفی مانند سازمان‌های یادگیرنده، سازمان‌های هولوگرافیک، سازمان‌های کارآفرین و تئوری آشوب ارائه داده‌اند. معنویت در سازمان نیز پدیده نوظهوری است که توجه بسیاری از صاحب‌نظران مدیریت و سازمان و همچنین مدیران را در سطوح مختلف به خود جلب کرده است. بر این اساس، بسیاری از آنان معنویت را به‌عنوان منبعی پایدار برای سازمان‌ها دانسته­­­اند که می­تواند به آن‌ها در زمان های پرتلاطم و آشوب زده یاری رساند و تناقض نمایی نظم و بی نظمی در سازمان را حل و فصل کند و بدون طرد هر یک، آنان را به صورت مقتضی به کار ببندد. چرا که سازمان ها برای فعالیت مستمر در عرصه های مختلف، نیازمند رفت و آمد همیشگی بین دو حالت تغییر و ثبات هستند(شیخی نژاد و احمدی،1387).

موضوع معنویت دل‌مشغولی دیرپای بشر است، اما بررسی نقدی و تطبیقی معنویت در زمینه­های جهانی، یک پدیده نوظهور است. بسیاری از ادیان واژه دقیقی برای معنویت ندارند؛ باوجوداین امروزه مفهوم معنویت عمومیت‌یافته است و اکنون در داخل و خارج ادیان و همچنین در زمینه­های بین الادیانی  و سکولار به کار می­رود(اسهرلوس و جعفری،1390).

تغییر سبک زندگی، کاهش روابط صمیمانه اجتماعی، تعلقات و زرق‌وبرق‌های مادی، افول معنویت، غفلت و قساوت قلب از عوامل مخل آرامش درونی است. این پرسش بر ذهن انسان حاضر سایه انداخته که چگونه     می­توان در جهان پرتنش و سراسر افسردگی، اضطراب و دلهره، برده‌ی مدرنیزه نشد و به رویای کسب آرامش تحقق بخشید؟ آیا در عصر بحران‌های روحی و روانی راه دیگری جز پناه بردن به داروهای مسکن برای تسکین موقت و آرامش کاذب وجود دارد (فضلی نژاد و همکاران،1389)؟ نتایج تحقیقات نشان می­دهد که معنویت  می‌تواند ازخودبیگانگی حاصل از دوران مدرن را از بین ببرد، باعث احساس معناداری در سازمان، تقویت روحیه افراد و تعادل بیشتر بین کار و زندگی شود(ولیونن[1]،2014) همچنین باعث تقویت رفتار شهروندی سازمانی می­شود که خود مسئولیت‌پذیری افراد را افزایش داده و باعث رعایت قوانین و مقررات می­شود، افراد نارضایتی‌ها را بهتر تحمل می‌کنند و درنتیجه همه این‌ها بهره‌وری از طریق نوآوری و انطباق‌پذیری افزایش خواهد یافت(احمدی[2] همکاران،2014 : جیانگ لین[3] و همکاران،2014)

ترنر[4](1999) می­گوید که ترویج معنویت در کار منجر به این می­شود که کارکنان هنگامی‌که به کار نگاه     می­کنند احساس کمال و تعالی کنند، این امر منجر به میزان بالای ارضاء نیازهای شخصی، افزایش روحیه کارکنان و افزایش یادگیری شغلی می­شود. درنهایت نیز عملکرد شغلی از طریق بهبود روحیه افراد، افزایش مشارکت سازمانی و خلاقیت بهبود خواهد یافت(ترنر،1999: البوکوارکو[5]،2014:  سوراک رای کیتیکول[6]،2014: وزنیاک[7]،2012: کلود و زامر[8]،2014). باراک[9] (1999) نیز می‌گوید معنویت با ایجاد یک جو مبتنی بر اعتماد در محیط کار موجب افزایش تعهد، می‌شود: این تعهد شامل تعهد کارکنان به سازمان همچنین تعهد سازمان به کارکنان و مشتری می­باشد (باراک،1999). لذا بنا بر اهمیتی که ترویج معنویت در سازمان‌های امروزی دارد تحقیق حاضر به دنبال شناسایی و الویت بندی پیشایندهای ارتقای سطح معنویت سازمانی مبتنی بر دین مقدس اسلام است.

1-2- تعریف مسئله و بیان سوال های اصلی تحقیق

سازمان‌ها در خلاء فعالیت نمی‌کنند، بلکه دائما تحت تاثیر عوامل و فشارهایی هستند که از داخل و بیرون سازمان بر آن‌ها تحمیل می­شود. درگذشته محیط عاری از خطر بود و برای سازمان‌ها امنیت بیشتری وجود داشت، ولی دنیای کنونی، دنیای تحولات و دگرگونی‌ها است. این تغییر و دگرگونی‌ها در عصر حاضر، همواره برای سازمان‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهایی را به وجود می­آورند. در این میان سازمان‌هایی موفق هستند که خود را با شرایط به وجود آمده، تطبیق داده و با تغییرات به وجود آمده همراه شوند(آزاد مرزآبادی و همکاران،1392). بسیاری از اقدامات سازمان­ها برای تغییر و بهبود در دو دهه اخیر از قبیل کوچک‌سازی، مهندسی مجدد، تعلیق، اخراج از کار و… موجب تضعیف روحیه و نوعی سردرگمی کارکنان شده است. درواقع این اقدام که مبتنی بر پارادایم عقلایی مدرن بوده نتوانسته است خواسته‌های کارکنان را برآورده سازد. جهانی‌شدن، حرکت به سمت سازمان‌های دانشی، رشد تقاضای کارکنان برای محیط‌های کاری غنی و پرورش‌دهنده و نیز کار با معنادار، این فشارها را بیشتر کرده است. در حقیقت به نظر می­رسد کارکنان در مشاغل خود به دنبال چیزی بیش از تنها پاداش‌های اقتصادی هستند. خودشکوفایی و بروز خود تمام‌عیار درزمینهی  قابلیت­ها و توانمندی­های فردی با ورود معنویت به سازمان مفید­تر خواهد بود(کردی و آفتاب آذری،1391). میتروف ودنتون[10](1999) سازمان­های معنوی را آن دسته از سازمان­هایی توصیف می‌کنند که اعضا در آن پرانرژی، باروحیه، امیدوار و چابک و آماده برای پذیرش تغییرات سازمانی هستند(میترف و دنتون،1999). محققان معتقدند  ترویج معنویت در محیط کار منافع و مزایایی دارد از قبیل: افزایش خلاقیت، افزایش صداقت و اعتماد، افزایش حس تعامل شخصی، افزایش تعهد سازمانی، بهبود نگرش‌های شغلی همچون افزایش رضایت شغلی، مشارکت شغلی و نیز کاهش نیات ترک محیط کار، افزایش اخلاق، وجدان کاری، انگیزش، یادگیری سازمانی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی و ثبات و امنیت که همه این­ها به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم سبب بهبود عملکرد، سودآوری و اثربخشی سازمان می‌گردد(علاج و همکاران،1392: الوانی و همکاران1392: بنه ال[11]،2003: گاتلینگ[12]،2015: مارتینس و بریتو سا[13]،2014: جورکیوز و گیاکالون[14]،2004).

نیروی انسانی به‌عنوان بزرگ­ترین و مهم­ترین سرمایه و دارایی سازمان می­تواند مهم­ترین مزیت رقابتی را برای سازمان باوجود آورد. مدیران و رهبران سازمان­ها می­توانند با باوجود آوردن محیط معنوی در سازمان و        بهره‌گیری از ابزارهای غیرمادی، بصیرت و تدبیر معصومانه در این نیروی انسانی این احساس را ایجاد کنند که کارشان بامعنا و هدف‌دار و چالش‌برانگیز است. این‌ها زمینه رشد و پیشرفت را برای سازمان فراهم می­کند و این احساس را در آن‌ها ایجاد می­کند که خود را عضوی از سازمان و واحد کاری احساس کنند و خود را با مأموریت و اهداف سازمان عجین کنند(بیک زاد و همکاران،1390: فاو کت[15] و همکاران،2015).

در اسلام منظور از معنویت برخورداری از ارزش‌های اعلای انسانی همچون ایمان به خدا، احترام و تکریم دیگران، خدمت، خوش‌بینی و صداقت است که به‌صورت عام و جهان‌شمول است. در جامعه ایرانی ما معنویت مبتنی بر دین است، بدین معنا که تعالیم و آموزه‌های دین اسلام شکل‌دهنده معنویت است(جعفری شورگل،1392). بر اساس مطالعات مربوط از دیدگاه مکتب اسلام، نتایج حاصل از معنویت در راستای       ارزش­های فرهنگ اسلامی در سازمان مفهوم می­یابد و چون رشد و تعالی انسان‌ها از مهم­ترین اهداف این فرهنگ است؛ این مهم باید در برنامه­ها و اقدامات سازمانی، مانند یک باور راهنما، در برنامه­ها و باورهای روزمره نفوذ داشته باشد(زارعی متین،1378) تا معنویت در سازمان ارتقا پیدا کند. ازآنجاکه تحقیق جامعی در زمینهی عوامل موثر بر ارتقای سطح معنویت اسلامی در سازمان چه در داخل و چه در خارج کشور صورت نگرفته است این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال است: پیشایندهای ارتقای سطح معنویت سازمانی مبتنی بر  ارزش­های اسلامی در بین کارکنان دانشگاه سیستان و بلوچستان چه می‌باشند؟

1-3- ضرورت انجام تحقیق

با فرارسیدن قرن بیست و یکم نیروی کار فعلی با ابهام رو به گسترش مواجه خواهد شد. فناوری اطلاعات و جهانی‌شدن نیز سازمان­ها را وادار به افزایش انعطاف‌پذیری خود می­کنند. ازاین‌روی نظریه‌پردازان معاصر مدیریت معتقدند که کسب‌وکارها رویه تفکر و عمل را تغییر خواهند داد. در این کارزار نیاز برای توسعه مفاهیمی با ابعاد جدید که معنویت در راس آن قرار دارد احساس می­شود .دنیای نوین در ایجاد پیشرفت­های علمی و تأمین رفاه نسبی موفق بوده است، اما آنچه نتوانسته انجام دهد، پیشبرد اخلاق بشر  می­باشد. با توجه به خلأهای باطنی و اخلاقی در جوامع امروزی و نیز دل‌مشغولی همیشگی بشریت  به معنای زندگی، طرح معنویت یکی از مهم­ترین موضوعاتی است که امروزه برای ایجاد پیوند میان ارزش­های دنیای سنتی و دنیای نوین در حوزه‌های مختلف قرارگرفته است. نگرش نوین کسب‌وکار قرن بیست و یکم تمرکز بر معنویت کارکنان در محیط کار دارد. معنویت محیط کار موضوع بسیاری از مجلات مدیریتی همچون فورچون و بیزینس ویک[16] بوده است. همچنین کتاب­های متعددی نیز در این زمینه نگاشته شده است. اخیرا مراکز علمی پژوهشی نیز آثار معنویت بر کسب‌وکار را دغدغه تحقیقات خود قرار داده‌اند. سوال اساسی در خصوص اهمیت رو به رشد معنویت این است که چرا علاقه روزافزونی برای این امر ایجادشده است. یک پاسخ این است که اجتماع در زمینه­های اوقات فراغت، فناوری و تضارب آرا پیشرفت کرده است، بنابراین مردم علاقه زیادی دارند که معنویت را نه‌تنها در زندگی شخصی بلکه در کار و دیگر سطوح زندگی‌شان تجربه کنند. پاسخ دیگر منفعتی است که تشویق معنویت برای سازمان متبوع در بردارد. دامنه این منافع می‌تواند از ارتقای سطح خلاقیت فردی تا تعهد به اهداف سازمانی گسترش یابد. (سیدجوادین و ناصر زاده،1384 : ناصحی فر و الماسی فرد،1388: رامش و دنی[17]،2014). رگو  و کنها[18] معتقدند با بهبود و تقویت جو معنوی در سازمان مدیران می‌توانند تعهد سازمانی و به دنبال آن، عملکرد فردی و سازمانی را ارتقا دهند(رگو و کنها،2008: دهلر و آن ولش[19]،2015). بنابراین برای داشتن منابع انسانی کارآمد و توانا که منافع بسیار زیادی برای سازمان­ها در بردارد احتیاج به محیطی داریم که آرامش روحی و روانی را برای آن‌ها به همراه داشته باشد دنیاگرایی نمی‌تواند آرامش لازم را برای کارکنان فراهم کند(عطافر و همکاران،1392). اینجاست که معنویت اهمیت پیدا می‌کند؛ البته معنویتی که خدایی باشد نه اینکه بر دنیاگرایی مبتنی باشد. بین ادیان الهی، اسلام به‌عنوان کامل­ترین مسلک آسمانی، که برای همیشه بشریت طراحی‌شده است درخشش و نفوذ فوق‌العاده‌ای دارد و معنویت الهی در تمام آن به چشم می­خورد. یکی از مواردی که می‌تواند به موفقیت سازمان‌های اسلامی کمک شایانی کند، توجه به آموزه­های اسلامی است که در این‌بین توجه به معنویت اسلامی ضروری است. سازمان‌های کشورمان توجه زیادی به مسائل اسلامی در سازمان نمی­کنند. بااینکه بارها مقام معظم رهبری تاکید کرده‌اند که سازمان­های داخلی به سمت مبانی دینی و اسلامی روی بیاورند و توجه به مقوله معنویت را نیاز اساسی سازمان‌ها در عصر حاضر بدانند. بنابراین اگر در سازمان‌ها بحث معنویت بر اساس آموزه­های دین مبین اسلام به‌طورجدی در عمل اجرا شود، زمینه­های ارتقا و بهبود عملکرد سازمانی توسط کارکنان فراهم می­شود.

با توجه به مطالب مذکور و ظرفیت فوق‌العاده اسلام برای معنویت ورزی به نظر می­رسد استعداد جامعه ایرانی برای معنویت ورزی از میانگین جهانی فزون­تر است و این مسئولیت پژوهشگران عرصه مدیریت را برای      بهره­گیری از این ابزار کم‌هزینه جهت تداعی مشکلات سازمانی، مضاعف می­کند(مقیمی و همکاران،1386). ازاین‌رو لازم است این مفهوم در سازمان موردبحث و بررسی واقع‌شده و زمینه­های ارتقاء آن در سطح سازمان بررسی شود.

1-4- اهداف

ا. شناسایی پیشایندهای موثر بر ارتقای سطح معنویت سازمانی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی

2. اولویت‌بندی پیشایندهای موثر بر ارتقای سطح معنویت سازمانی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی
3. ارائه راهکارهای موثر بر ارتقای سطح معنویت سازمانی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی

1-5- سوال های تحقیق

1.پیشایندهای موثر بر ارتقای سطح معنویت سازمانی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی کدامند؟

2. اولویت‌بندی پیشایندهای موثر بر ارتقای سطح معنویت سازمانی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی چگونه است؟
3. راهکارهای موثر بر ارتقای سطح معنویت سازمانی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی کدامند؟

1-6- روش انجام تحقیق

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                         صفحه

فصل اول:    کلیات تحقیق

1-1 مقدمه. 2

1-2 بیان مسئله. 3

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق. 4

1-3-1 اهمیت و ضرورت تحقیق از لحاظ نظری.. 4

1-3-2 اهمیت و ضرورت تحقیق از لحاظ کاربردی.. 5

1-4 اهداف تحقیق. 5

1-4-1 هدف اصلی. 5

1-4-2 اهداف فرعی. 6

1-5 سؤالات تحقیق. 6

1-5-1 سؤال اصلی. 6

1-5-2 سؤالات فرعی. 6

1-6 روش شناسی تحقیق. 6

1-6-1 از نظر هدف.. 6

1-6-2 از نظر روش… 6

1-7 جامعه و نمونه آماری.. 7

1-8 ابزار گردآوری داده­ها 7

1-9 شیوه تحلیل داده‌ها 7

1-10 قلمرو تحقیق. 7

1-10-1 قلمرو زمانی تحقیق. 7

1-10-2 قلمرو مکانی تحقیق. 7

1-10-3 قلمرو موضوعی تحقیق. 7

1-11 واژگان کلیدی  تحقیق. 8

1-12 چارچوب کلی تحقیق. 9

فصل دوم:    ادبیات تحقیق

2-1 مقدمه. 11

 

2-2 استراتژی بازاریابی. 12

2-2-1 آمیخته بازاریابی. 13

2-2-2 رکود اقتصادی.. 14

2-2-3 تأثیر رکود بر استراتژی های بازاریابی. 15

2-2-4 ماتریس رشد (شبکه توسعه محصول/بازار) 15

2-2-5 انتخاب استراتژی توسعه بازار-محصول…………………………………………………………………..16

2-2-6 استراتژی محصول…………………………………………………………………………………………17

2-2-7 مفهوم و مؤلفه های استراتژی ظرفیت ……………………………………………………………………20

2-2-7 تعریف و تبیین جایگاه استراتژی ظرفیت………………………………………………………………….22

2-3 پیش‌بینی. 26

2-4 پیش‌بینی فروش.. 27

2-5 انتخاب روش پیش‌بینی. 28

2- 6 روش‌های پیش‌بینی. 30

2-6-1 روش‌های کیفی پیش‌بینی. 30

2-6-2 روش‌های کمی پیش‌بینی. 31

2-7 پیش‌بینی با هوش مصنوعی. 32

2-8 شبکه عصبی. 33

2-9 مفهوم شبکه عصبی. 35

2-10 مؤلفه‌های اساسی شبکه عصبی. 36

2-10-1 مجموعه‌ای از نرون ها (گره‌ها) 36

2-10-2 اتصالات بین نرون ها 37

2-11 ساختار شبکه. 37

2-11-1 مدل نرون با یک ورودی.. 37

2-11-2 مدل نرون با چند ورودی.. 38

2-12 توابع انتقال. 39

2-13 نرمال سازی داده‌ها 40

2-14 مجموعه داده‌های آموزش و آزمون. 41

2-15 آموزش با نظارت.. 42

این مطلب را هم بخوانید :

2-16 آموزش بدون نظارت.. 43

2-17 توابع آموزش.. 44

2-18 الگوریتم پس انتشار خطا 44

2-19 شبکه پرسپترون. 45

2-20 شبکه عصبی RBF. 47

2-21 مزایای شبکه‌های عصبی. 48

2-22 کاربرد شبکه‌های عصبی مصنوعی در مدیریت.. 49

2-23 روش رگرسیون خطی چند متغیره 51

2-24 شاخص‌های اندازه‌ گیری خطای پیش‌بینی. 52

2-25 مقایسه تحلیل شبکه عصبی و تحلیل رگرسیون. 54

2-26 مرور مطالعات انجام شده در زمینه پیش‌بینی. 55

2-27 جایگاه تحقیق حاضر. 61

2-28 پیشینه تحقیق. 62

2-28-1 سوابق تحقیقاتی داخل کشور 62

2-28-2 سوابق تحقیقاتی خارج از کشور 66

2-29 جمع بندی. 70

 

فصل سوم:    روش تحقیق

1-3 مقدمه. 73

3-2 روش شناسی تحقیق. 73

3-2-1 طبقه‌بندی انواع تحقیق بر مبنای هدف.. 74

3-2-2 طبقه‌بندی انواع تحقیق بر مبنای روش… 74

3-3 مراحل انجام تحقیق. 75

3-4 روش گردآوری داده­ها 77

3-5تعیین شاخص­های مؤثر بر فروش.. 78

3-6 روش تجزیه و تحلیل داده ها 81

3-7 معیارهای ارزیابی عملکرد 81

3-8 کلیاتی در مورد شرکت ملی صنایع مس ایران. 82

3-8-1 تاریخچه شرکت.. 82

3-8-2 محصولات شرکت ملی صنایع مس ایران. 83

3-9 جمع بندی.. 83

فصل چهارم:    تجزیه و تحلیل داده ها

4-1 مقدمه. 85

4-2 انتخاب محصول جهت انجام پیش­بینی. 85

4-3 جمع‌آوری داده­ها 86

4-4 طراحی مدل شبکه عصبی. 87

4-4-1 نرمال سازی داده­ها 87

4-4-2 انتخاب مجموعه داده­های آموزش و آزمایش شبکه. 88

4-4-3 تعیین تعداد لایه­ها و تعداد نرونها 88

4-4-4 ساخت مدل شبکه عصبی. 89

4-5 مدل‌سازی با استفاده از رگرسیون خطی چند متغیره 94

4-5-1 پیش‌بینی فروش داخلی کاتد. 94

4-5-2 پیش­بینی فروش خارجی کاتد. 94

4-5-3 پیش‌بینی فروش داخلی مفتول. 95

4-6 مقایسه نتایج شبکه عصبی و رگرسیون. 95

4-7 سناریوسازی و انتخاب استراتژی بازاریابی. 96

4-7-1 سناریوسازی.. 97

4-7-2 ارائه استراتژی.. 104

4-8 نتیجه‌گیری.. 107

فصل پنجم:    نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1 مقدمه. 110

5-2 چگونگی انتخاب متغیرها 111

5-3 روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 111

5-4 بحث و نتیجه­گیری.. 113

5-5 نتیجه­گیری کلی. 115

5-6 پیشنهادات.. 116

5-6-1 پیشنهادات حاصل از تحقیق. 116

5-6-2 پیشنهادات برای تحقیقات آتی. 116

5-7 محدودیت­های تحقیق. 117

الف) منابع فارسی. 118

ب) منابع لاتین. 122

پیوست­ها 127

 

 

 

فهرست جداول

 

 

عنوان                                                                                                                       صفحه

جدول(2-1). عوامل آمیخته بازاریابی…………………………………………………………………………………13

جدول(2-2). شناسایی فرصت بازار با استفاده از ماتریس رشد……………………………………………………..15

جدول(2-3). نکات قابل توجه در انتخاب استراتژیک ظرفیت………………………………………………………26

جدول(2-4). مقالات مرتبط با حوزه پیش بینی فروش………………………………………………………………55

جدول(3-1). شاخص های استفاده شده در تحقیقات مختلف……………………………………………………….78

جدول(3-2). رتبه بندی شاخص­ها توسط آزمون فریدمن……………………………………………………………80

جدول(4-1). مدل های طراحی شده توسط شبکه عصبی(فروش داخلی کاتد)……………………………………..90

جدول(4-2). مدل های طراحی شده توسط شبکه عصبی(فروش داخلی مفتول)……………………………………91

جدول(4-3). مدل های طراحی شده توسط شبکه عصبی(فروش خارجی کاتد)…………………………………….93

جدول(4-4). مقایسه نتایج شبکه عصبی و رگرسیون خطی برای فروش داخلی کاتد……………………………….95

جدول(4-5). مقایسه نتایج شبکه عصبی و رگرسیون خطی برای فروش خارجی کاتد……………………………..95

جدول(4-6). مقایسه نتایج شبکه عصبی و رگرسیون خطی برای فروش داخلی مفتول……………………………..95

جدول(4-7). استراتژی افزایش ظرفیت تولید برای فروش خارجی کاتد…………………………………………..105

جدول(4-8). استراتژی افزایش ظرفیت تولید برای فروش داخلی کاتد……………………………………………105

جدول(4-9). استراتژی کاهش قیمت برای فروش داخلی کاتد…………………………………………………….106

جدول(4-10). استراتژی کاهش قیمت برای فروش خارجی کاتد………………………………………………….106

جدول(4-11). استراتژی کاهش قیمت برای فروش داخلی مفتول…………………………………………………106

جدول(5-1). ساختار شبکه عصبی برای دو محصول کاتد و مفتول………………………………………………..112

جدول(5-2). مقایسه نتایج  دو روش شبکه عصبی و رگرسیون خطی برای فروش داخلی کاتد………………….112

جدول(5-3). مقایسه نتایج  دو روش شبکه عصبی و رگرسیون خطی برای فروش خارجی کاتد…………………112

جدول(5-4). مقایسه نتایج دو روش شبکه عصبی و رگرسیون خطی برای فروش داخلی مفتول………………….112

جدول(5-5). مقایسه نتایج تحقیق حاضر با سایر تحقیقات انجام شده در حوزه پیش بینی فروش………………. 113

 

 

 

 

فهرست نمودارها

 

عنوان                                                                                                                              صفحه

نمودار (2-1). فراوانی مقالات پیش بینی فروش از نظر مورد مطالعاتی……………………………………………. 61

نمودار(3-1). مراحل انجام تحقیق………………………………………………………………………………….  76

نمودار(3-2). فراوانی استفاده از شاخص های اندازه گیری خطا در مطالعات گذشته……………………………..  81

نمودار(4-1). مقایسه عملکرد دو شبکه MLP و RBF برای فروش داخلی کاتد…………………………………. 90

نمودار(4-2). تغییرات نرخ بیکاری و میزان فروش داخلی کاتد……………………………………………………  97

نمودار(4-3). تغییرات قیمت و میزان فروش داخلی کاتد………………………………………………………….. 98

نمودار(4-4). تغییرات  GDPو میزان فروش داخلی کاتد………………………………………………………….  98

نمودار(4-5). تغییرات ظرفیت تولید و میزان فروش داخلی کاتد…………………………………………………..  99

نمودار(4-6). تغییرات صادرات کشور و میزان فروش داخلی کاتد………………………………………………..  99

نمودار(4-7). تغییرات نرخ بیکاری و میزان فروش داخلی مفتول………………………………………………… 100

نمودار(4-8). تغییرات قیمت و میزان فروش داخلی مفتول……………………………………………………….  100

نمودار(4-9). تغییرات  GDPو میزان فروش داخلی مفتول………………………………………………………. 101

نمودار(4-10). تغییرات صادرات کشور و میزان فروش داخلی مفتول……………………………………………. 101

نمودار(4-11). تغییرات نرخ بیکاری و  میزان فروش خارجی کاتد…………………………………………………………….   102

نمودار(4-12). تغییرات قیمت و  میزان فروش خارجی کاتد……………………………………………………………………    102

نمودار(4-13). تغییرات  GDPو میزان فروش خارجی کاتد…………………………………………………………………….    103

نمودار(4-14). تغییرات ظرفیت تولید و  میزان فروش خارجی کاتد…………………………………………………………..   103

نمودار(4-15). تغییرات صادرات کشور و  میزان فروش خارجی کاتد………………………………………………………..   104

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها

 

 عنوان                                                                                                                            صفحه

 

شکل(2-1). چرخه عمر محصول……………………………………………………………………………………………………………….20

شکل(2-2). استراتژی پیشرو در ظرفیت………………………………………………………………………………………………………23

شکل(2-3). استراتژی تأخیری در ظرفیت……………………………………………………………………………………………………24

شکل(2-4). استراتژی تدریجی در ظرفیت……………………………………………………………………………………………………25

شکل(2-5). مدل یک شبکه عصبی……………………………………………………………………………………………………………..34

شکل(2-6). ساختار یک نرون تک ورودی………………………………………………………………………………………………….38

شکل(2-7). نمونه ای از شبکه پرسپترون……………………………………………………………………………………………………..46

شکل(2-8). نمایی از شبکه پرسپترون 3 لایه………………………………………………………………………………………………..47

شکل(2-9). ساختار شبکه RBF  ………………………………………………………………………………………………………………47

 

 

 

                                                          فصل اول

               کلیات تحقیق                          

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1 مقدمه

با توجه به تحولات و تغییرات به وجود آمده در فضای کسب‌وکار بین­المللی و تاثیر آن بر اقتصاد ملی کشورها، به خصوص بر بخش صنعت، رقابت سنگینی بین قدرتهای موجود در بازار جهانی شکل گرفته است. (ممدوحی،1387: 120)

اقتصاد جهانی و به تبع آن اقتصاد ایران دوران رکود و نزول شاخص­های اقتصادی را طی می‌کنند. با این وجود شاید بتوان این دوران رکود را برای حوزه بازاریابی و تبلیغات به مثابه یک فرصت و دوران طلایی تلقی کرد. چرا که در چنین شرایطی بنگاه­های اقتصادی تلاش­های بیشتری را معطوف فعالیت­های بازاریابی می‌نمایند و دانش و تخصص بازاریابی اهمیت و جایگاه رفیع‌تری در استمرار فعالیت و بقای کسب­وکارها می­یابد. (حسینی،1390: 118)

بازاریابی، وسیله شناسایی و برآورده ساختن نیازهای مشتریان به روشی سودمند است و نقشی حیاتی را در حفظ مشتریان موجود و در جذب و به دست آوردن مشتریان جدید ایفا می‌کند. سودآورترین شرکتها در بحران اقتصادی نوعاً شرکتهایی هستند که با موفقیت استراتژیهای بازاریابی را ترسیم و اجرا می‌کنند؛ اما تعیین اینکه چه استراتژی بازاریابی باید اتخاذ شود کار چندان ساده‌ای نیست. بنابراین اگر شرکتی خواهان فعالیت در محیط متلاطم امروزی است، باید با برنامه­ریزی و تعیین استراتژی­های مناسب، خود را برای مبارزه با چالش‌های محیطی آماده ساخته و به بقای خویش ادامه دهد. (رحمان سرشت،1372: 95)

در هنگام برنامه­ریزی، مدیران اقداماتی که در آینده انجام خواهند داد را تعیین می‌کنند؛ بنابراین اولین قدم در برنامه­ریزی، پیش­بینی یا برآورد تقاضای آینده برای کالاها و خدمات و منابع مورد نیاز برای تولید آن‌هاست. برآورد تقاضای آینده کالاها و خدمات که «پیش­بینی فروش» نامیده می‌شود نقطه شروع همه پیش‌بینی‌ها در مدیریت تولید و فروش است. (کاظمی و کسایی،1380: 87)

پیش­بینی فروش، به دلیل رقابت بسیار زیاد در صنایع مختلف، نقش بسیار مهمی درسیستم­های حمایت از تصمیمات مدیران دارد. پیش­بینی باعث می‌شود سازمان سطح مطلوبی از موجودی داشته باشد، تصمیم مناسبی برای خرید اتخاذ کند و اقدامات و فعالیت­های کارایی داشته باشد. همه اینها بر سودآوری سازمان تأثیرگذارند؛ بنابراین پیش­بینی برای رسیدن به سودآوری، امری مهم تلقی می‌شود. (شهاب‌الدین[1]، 2009: 670)

1-2 بیان مسئله

فلز استراتژیک مس از جمله فلزاتی است که میزان تولید آن به عنوان یکی از شاخص­های اصلی رشد اقتصادی محسوب می­شود. به دلیل خواص ویژه­ای که این فلز دارد از مهم­ترین فلزات مصرفی در جهان به شمار می­رود و میزان مصرف آن ارتباط مستقیم با فعالیت­های صنعتی و اقتصادی دارد.(فتح آبادی،1390: 5)

کشور ایران، با توجه به قرارگرفتن آن بر روی کمربند فلززایی و وجود ذخایر غنی مس و بازار مناسب جهت صادرات از جایگاه ویژه­­ای در بازار جهانی برخوردار است. هم اکنون ایران در میزان ذخایر فلز مس، رتبه نهم دنیا را داراست اما هفدهمین تولیدکننده مس در دنیاست و تنها 1.2 درصد از تولید جهانی این محصول به کشور ما اختصاص دارد.(سایت وزارت صنعت، معدن و تجارت[2])

بنابراین، پیش­بینی ‌فروش این محصول در تعیین سیاست بهره‌برداری از منابع مس و بالابردن پتانسیل شرکت ملی صنایع مس ایران در استفاده از روشهای نوین و کسب مزیت رقابتی و سودآوری بیشتر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. علی‌رغم افزایش اهمیت محصولات ملی و نیاز به بهبود توانایی مدیران بازاریابی به پیش‌بینی فروش دقیق­تر این محصولات، توجه کافی به روش‌های جدید پیش‌بینی برای این نوع محصولات نشده است.

امروزه روشهای کمی، به یکی از مهمترین ابزارهای پیش­بینی برای اخذ تصمیمات و سرمایه­گذاریهای کلان در بازارها تبدیل شده‌اند. دقت پیش­بینی، یکی از مهمترین فاکتورهای انتخاب روش پیش­بینی است. شبکه‌های عصبی مصنوعی، برنامه‌های کامپیوتری منعطفی هستند که در سطح گسترده‌ای برای انجام پیش­بینی، با درجه بالایی از دقت به‌کاربرده می‌شوند.( چانگ[3] و همکاران،2007: 705)

این تحقیق بر آن است تا فروش دو محصول عمده شرکت ملی صنایع ملی مس ایران را پیش­بینی کرده و بر مبنای آن استراتژی بازاریابی مناسبی را به این شرکت ارائه دهد. لذا سؤال اصلی تحقیق حاضر این است که «استراتژی بازاریابی مناسب برای شرکت ملی صنایع مس ایران با توجه به پیش‌بینی فروش آن با روش شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون» کدام است؟

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

1-3-1 اهمیت و ضرورت تحقیق از لحاظ نظری

با افزایش رقابت جهانی، شرکتها برای رقابت و باقی ماندن در بازار امروز به طور مداوم باید مزایای رقابتی جدیدی را کسب و ارائه نمایند که بدین منظور، برنامه‌ریزی و تدوین استراتژی بازاریابی صحیح می‌تواند در تحقق این مهم نقش بسزایی ایفا کند. (توماسی[4]،2010: 470)

پیش‌بینی فروش اساس و بنیاد برنامه‌ریزی است. پیش‌بینی باعث می‌شود که یک سازمان سطح انبار بهینه‌ای داشته باشد، تصمیم به خرید مناسبی بگیرد و عملیات روزانه کارایی داشته باشد. همه اینها بر سود سازمان تأثیرگذار است؛ بنابراین برای افزایش سودآوری، پیش‌بینی امری ضروری محسوب می‌شود. علاوه بر این، پیش‌بینی به عنوان ورودی برای بسیاری از تصمیمات کسب­و­کار به‌کاربرده می‌شود و بدیهی است که این تصمیمات به خوبی پیش‌بینی انجام‌شده برای اتخاذ آنها می‌باشد. (شهاب‌الدین،2009: 670)

با پیش­بینی صحیح فروش می­توان برآورد درستی از تقاضای بازار داشت، موجودی انبار را در سطح بهینه نگاه داشت، تولید را به میزان بهینه انجام داد و بسیاری از فرایندهای کلیدی دیگر را تنظیم و برنامه­ریزی نمود. بدین ترتیب می­توان مثلاً با بهینه کردن موجودی انبار، هزینه‌های اضافی را کاهش داده و ضمن افزایش سودآوری سازمان، رضایت مشتریان (به دلیل تحویل درست و به موقع سفارشات) را نیز بیش از پیش تأمین نمود. (ملک[5]،2006: 169) همچنین با برآورد درست تقاضای بازار، استفاده بهینه‌ای از نیروی کار و تجهیزات می­شود که خود در پایین آوردن هزینه­ها نقش به سزایی دارد. در واقع مزایای حاصل از پیش‌بینی صحیح فروش واضح تر و مهم تر از آن هستند که بتوان از این امر چشم‌پوشی نمود. (کامرانی فرد،1389: 15)

پیش‌بینی فروش و برآورد درست تقاضای آینده، معمولاً یکی از مشکلات پیچیده در صنایع مختلف است لذا امروزه، چگونگی ایجاد و توسعه مدل­های جدید تر و دقیق تر پیش‌بینی فروش، به یک موضوع تحقیقاتی مهم تبدیل شده است. مدل­های پیش‌بینی آماری بسیاری، در زمینه‌های مختلف، از جمله برای پیش‌بینی فروش محصولات مختلف، ارائه شده است.  روش‌های هوش مصنوعی برای پیش‌بینی در علوم مختلفی از قبیل مهندسی، پزشکی، آموزش و صنایع مورد استفاده واقع شدند. شبکه‌های عصبی مصنوعی یکی از این روش‌ها است که از آن در حد وسیعی برای پیش‌بینی، فروش استفاده شده است.

1-3-2 اهمیت و ضرورت تحقیق از لحاظ کاربردی

صنعت مس از مهم‌ترین صنایع کشور محسوب می­شود و مسئله پیش­بینی ‌فروش محصولات آن به عنوان یک محصول ملی در تعیین سیاست بهره‌برداری از منابع مس و بالا بردن پتانسیل این شرکت در استفاده

 

 

 

 

فهرست مطالب

فصل اول : کلیات تحقیق

1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2

2-1 تعریف و تبیین مساله تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4

3-1 ضرورت انجام تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

4-1 اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

5-1 استفاده کنندگان از نتایج تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 8

6-1 جنبه نوآوری طرح………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

7-1 تعاریف مفهومی واژه های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

8-1 خلاصه فصل 1………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 10

فصل دوم : ادبیات موضوع و مبانی نظری تحقیق

1-2 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 12

2-2 هوش سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 13

3-2 هوش عاطفی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 16

1-3-2 تعریف هوش عاطفی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 16

2-3-2 مدل توانمندی های هوش عاطفی گلمن………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 17

3-3-2 ابعاد هوش عاطفی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 18

4-3-2 نقش هوش عاطفی در سازمان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 19

4-2 هوش فرهنگی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

1-4-2 تعریف هوش فرهنگی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 23

2-4-2 ابعاد هوش فرهنگی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 25

3-4-2 نقش هوش فرهنگی در سازمان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 27

5-2 هوش معنوی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 29

 

1-5-2 تعریف هوش معنوی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 30

2-5-2 ابعاد هوش معنوی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 32

6-2 رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 34

1-6-2 تعریف رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 35

2-6-2 تاثیر رفتارهای شهروندی سازمانی بر عملکرد سازمان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 36

3-6-2 ابعاد رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 37

7-2 مبادلات اجتماعی رهبر-پیرو………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 39
1-7-2 تعریف مبادلات اجتماعی رهبر- پیرو………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 40

2-7-2 سطوح مبادلات اجتماعی رهبر- پیرو………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 42

3-7-2 نقش مبادلات اجتماعی رهبر- پیرو در سازمان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 44

4-7-2 ابعاد مبادلات اجتماعی رهبر- پیرو………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 45

8-2 کیفیت خدمات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 45

1-8-2 تعریف کیفیت خدمات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 46

2-8-2 اهمیت کیفیت خدمات در سازمان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 47

3-8-2 ابعاد کیفیت خدمات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

9-2 پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 49
10-2 خلاصه فصل 2………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 54

فصل سوم: روش تحقیق

1-3 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 56

2-3 چارچوب نظری تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 56

3-3 نوع متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 57

4-3 فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 57

5-3 روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 58
6-3 روش جمع آوری داده ها و ابزار سنجش سازه های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 59

7-3 تعیین روایی و پایایی ابزار سنجش………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 62

8-3 قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 63

1-8-3 قلمرو موضوعی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 63

این مطلب را هم بخوانید :

2-8-3 قلمرو زمانی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 63

3-8-3 قلمرو مکانی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 63

9-3 جامعه و نمونه آماری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 64

10-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون های آماری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 64

1-10-3 آمار توصیفی و استنباطی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 64
2-10-3 مدل سازی معادله ساختاری در Amos Graphics………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 65

3-10-3 شاخص های برازش مدل………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 66

11-3 خلاصه فصل 3………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 67

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

1-4 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 70

2-4 آمار توصیفی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 70

3-4 تحلیل عاملی اکتشافی برای سازه کیفیت خدمات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 71

4-4 میانگین، انحراف معیار و آلفای کرونباخ هر یک از سازه های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 73

5-4 آزمون میانگین تک نمونه ای شاخص های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 74
6-4 همبستگی بین سازه های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 76

7-4 آزمون فرضیه ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 77

8-4 ارزیابی مدل مفهومی تحقیق از طریق مدلسازی معادله ساختاری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 78

1-8-4 مدل اندازه گیری هوش عاطفی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 79

2-8-4 مدل اندازه گیری هوش فرهنگی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 80

3-8-4 مدل اندازه گیری هوش معنوی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 81

4-8-4 مدل اندازه گیری کیفیت خدمات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 82

5-8-4 شاخص های برازش مدل های اندازه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 83

6-8-4 برآورد مدل ساختاری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 84
7-8-4 شاخص های برازش مدل کلی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 85

9-4 بررسی مقایسه ای متغیرهای مدل تحقیق به تفکیک گروه های جنسیت و سن………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 86

10-4 خلاصه فصل 4………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 87

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

1-5 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 89

2-5 نتایج توصیفی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 89

3-5 نتایج حاصل از برآورد و ارزیابی مدل تحقیق به روش مدل سازی معادله ساختاری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 90

1-3-5 مدل اندازه گیری هوش عاطفی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 90

2-3-5 مدل اندازه گیری هوش فرهنگی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92
3-3-5 مدل اندازه گیری هوش معنوی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 93

4-3-5 مدل اندازه گیری کیفیت خدمات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 94

5-3-5 نتایج حاصل از برآورد و ارزیابی مدل کامل………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 95

4-5 نتایج حاصل از میانگین متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 97

5-5 نتایج حاصل از بررسی فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 99

6-5 نتایج حاصل از بررسی مقایسه ای متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 100

1-6-5 نتایج حاصل از مقایسه متغیرها در بین گروه های مرد و زن………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 100

2-6-5 نتایج حاصل از مقایسه متغیرها در بین گروه های سنی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 100

7-5 بحث و بررسی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 102
1-7-5 پیشنهادات حاصل از نتایج تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 103

2-7-5 پیشنهادات به محققین آینده………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 106

8-5 محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 107

9-5 خلاصه فصل 5………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 108

منابع و مواخذ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 110

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نگاره ها

نگاره1-2 : مدل توانمندی های هوش عاطفی گلمن………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 17

نگاره2-2 : ابعاد هوش عاطفی از دیدگاه سالووی و مایر………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 19

نگاره3-2 : ابعاد هوش فرهنگی از دیدگاه ارلی و انگ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 24

نگاره4-2 : ابعاد هوش معنوی از دیدگاه کینگ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 33

نگاره 1-3  : مدل مفهومی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 56

نگاره2-3 : مدل مفهومی توسعه یافته تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 57

نگاره3-3 : منبع سوالات پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 61

نگاره1-4 : آمار توصیفی پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 70

نگاره2-4 : آزمون بارتلت و KMO………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 71

نگاره3-4 : مقادیر اولیه و مقادیر استخراجی گویه های کیفیت خدمات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 71

نگاره4-4 : کل واریانس تبیین شده توسط دو عامل استخراجی کیفیت خدمات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 72

نگاره5-4 : نتایج حاصل از محاسبه میانگین، انحراف معیار و آلفای کرونباخ سازه های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 73

نگاره6-4 : نتایج حاصل از آزمون t تک نمونه ای………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 74

نگاره7-4 : ضرایب همبستگی بین متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 76

نگاره8-4 : بررسی تایید یا عدم تایید فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 77

نگاره9-4 : ضرایب غیر استاندارد مسیرها در مدل اندازه گیری هوش عاطفی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 79

نگاره10-4 : ضرایب استاندارد مسیرها در مدل اندازه گیری هوش عاطفی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 79

نگاره11-4 : ضرایب غیر استاندارد مسیرها در مدل اندازه گیری هوش فرهنگی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 80

نگاره12-4 : ضرایب استاندارد مسیرها در مدل اندازه گیری هوش فرهنگی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 80

نگاره13-4 : ضرایب غیراستاندارد مسیرها در مدل اندازه گیری هوش معنوی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 81

نگاره14-4 : ضرایب استاندارد مسیرها در مدل اندازه گیری هوش معنوی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 81

نگاره15-4 : ضرایب غیر استاندارد مسیرها در مدل اندازه گیری کیفیت خدمات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 82

نگاره16-4 : ضرایب استاندارد مسیرها در مدل اندازه گیری کیفیت خدمات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 82

نگاره17-4 : شاخص های برازش مدل های اندازه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 83

نگاره18-4 : پارامتر های برآورد شده ی غیر استاندارد مدل مفهومی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 84

نگاره19-4 : شاخص های برازش مدل کلی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 85

نگاره20-4 : ضرایب استاندارد مسیرهای مدل ساختاری تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 85

نگاره21-4 : بررسی مقایسه ای سازه های تحقیق بین گروه های مرد و زن………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 86

نگاره22-4 : بررسی مقایسه ای سازه های تحقیق بین گروه های سنی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 86

نگاره 1-5 : برآوردهای استاندارد ضرایب اثر در مدل ساختاری تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 97

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

 

 

1-1 مقدمه

هوش سازمانی  به معنای کسب دانش  جامع از همه عوامل اثر گذار بر سازمان نظیر مشتریان، رقبا، محیط اقتصادی ، محیط فرهنگی ، فرایندهای سازمانی (مالی، اداری، حفاظتی، تولیدی، منابع انسانی، و …) است که تاثیر بسزایی بر کیفیت تصمیمات مدیریتی دارد. در واقع هوش سازمانی مدیران را برای تصمیم‌گیری هوشمندانه در سازمان توانمند می‌سازد.

اگر تصمیم‌گیری‌ها در سازمان مبتنی بر دانش واقعی و بروز باشد و نه بر مبنای حدسیات و یا آنچه که در گذشته انجام شده است، مدیران می توانند از حرکت سازمان در مسیر صحیح دستیابی به اهداف خود اطمینان حاصل کنند. پیاده سازی هوش سازمانی نیازمند تغییرپذیری مدیران، کارکنان، ساختارها، فرآیند ها و تکنولوژی ها در سازمان است. آلبرخت[1] هوش سازمانی را استعداد و ظرفیت سازمان در انتقال قدرت ذهنی اش و تمرکز این قدرت ذهنی  در تحقق رسالت سازمان می داند. وی هوشمندی سازمانی را “موفقیت سازمان در محیط متغیر اطرافش” تعریف می کند و معتقد است لازمه موفقیت سازمان های امروزی در محیط های به شدت پویا و در حال رقابت، استفاده از هوش سازمانی و نهادینه کردن معیارهای آن در میان کارکنان و فرآیند های سازمانیمی باشد(آلبرخت،2003).

امروزه با اطمینان کامل می‌توان ادعا کرد که استفاده از راه‌حل هوش سازمانی می‌تواند قدرت رقابت‌پذیری یک سازمان را افزایش دهد و آن را از دیگر سازمان‌ها متمایز سازد. این راه‌حل این امکان را به سازمان‌ها می‌دهد تا با بکارگیری اطلاعات موجود از مزایای رقابتی و پیشرو بودن بهره‌برداری نمایند. هوش سازمانی امکان درک بهتر تقاضاها و نیازمندی‌های مشتریان و مدیریت ارتباط صحیح با آنان را میسر می‌سازد. رهیافت هوش سازمانی این امکان را برای سازمان ها فراهم می آورد تا بتواند تغییرات مثبت یا منفی سازمانی را حس کنند. امروزه سازمان‌های پیشتاز به دنبال بهینه‌سازی فرآیندها از طریق ارزیابی و بهبود عملکرد خود و زیرمجموعه‌های وابسته به خود با کمک هوش سازمانی می‌باشند.

هوش عاطفی بعنوان یکی از عواملی که با منابع انسانی سازمان در ارتباط است، از زیر شاخه های هوش سازمانی محسوب می شود. از آنجا که روابط انسانی در سازمان بیشتر از آنکه تحت تاثیر عوامل منطقی و عقلانی باشند تحت تاثیر عوامل عاطفی و هیجانی هستند لذا اهمیت هوش عاطفی در سازمان ها بسیار مورد تاکید قرار گرفته است. برخی محققان معتقدند که با در نظر گرفتن فاکتورهای موثر در اثربخشی فردی، بهره ی عاطفی به اندازه ی بهره ی هوشی اهمیت دارد. در واقع هوش هیجانی افرادی که با ایفای وظایف مهم نقش قابل توجهی در رسیدن سازمان به اهدافش دارند، بسیار قابل توجه است. از اینرو می توان گفت که سازمان های موفق سازمان هایی هستند که افراد در آنها می توانند بطور صحیح با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، احساسات خود را کنترل کرده و از این طریق بتوانند تواناییهای فنی خود را به نمایش بگذارند(سوینک[2]، 2001)

هوش فرهنگی که میزان سازگاری کارکنان را با افرادی از فرهنگ های مختلف نشان می دهد، یکی دیگر از زیر شاخه های هوش سازمانی به حساب می آید. در محیط های امروزی که تنوع فرهنگی روز به روز در حال افزایش است هر روز افراد بیشتری با گروه های جدید کار می کنند و با تنوعات فردی، فرهنگی و اجتماعی زیادی مواجه می شوند. لازمه ی موفقیت سازمان ها در چنین محیط هایی بهره مندی از کارکنانی با قابلیت های سازگاری و تطبیق پذیری بالا است. برای اینکه افراد به سادگی بتوانند فرهنگ های جدید را درک کنند و رفتارهای خود را برای موقعیت های متفاوت فرهنگی تنظیم کنند لازم است که مولفه های هوش فرهنگی را در خود تقویت نمایند.

اهمیت معنویت و رشد معنوی در کارکنان، در چند دهه گذشته به صورتی روز افزون توجه متخصصان علوم رفتار سازمانی را به خود جلب کرده است. نتایج تحقیقات صورت گرفته نشان می دهد هوش معنوی که یکی از جنبه های نرم هوش سازمانی محسوب می شود تاثیر قابل ملاحظه ای بر موفقیت فردی و کاری افراد دارد. هوش معنوی به افراد این امکان را می دهد که با معنا و عمق بیشتری به زندگی خود ادامه دهند و در فعالیت های شغلی خود در جستجوی معنایی فراتر از نیازهای جسمی و سطح پایین زندگی باشند(ویلیامز[3]، 2003).

از اینرو این تحقیق بر آن است تاثیر ابعاد نرم هوش سازمانی یعنی هوش عاطفی، هوش فرهنگی و هوش معنوی کارکنان را بر کیفیت خدمات سازمان ها و نهاد­های خدماتی مورد مطالعه قرار دهد. در ادامه­ی این فصل، تعریف و تبیین مساله تحقیق، ضرورت انجام تحقیق و سوابق تحقیق ارائه خواهد شد.

2-1 تعریف و تبیین مساله تحقیق

یکی از مهمترین اهداف هر کسب و کار تولیدی یا خدماتی دستیابی به رضایت مشتریان است. رضایت مشتری بویژه در سازمان­ها و شرکت­های خدماتی که بقای سازمان در گرو روابط بلند­مدت آن با مشتریان است، نقش به سزایی دارد. از اینرو مباحثی چون کیفیت خدمات، ارزش خدمات از دید مشتری و رضایت ادراک شده از سوی مشتریان همواره بعنوان یکی از مهمترین مباحث تحقیقات علمی و آکادمیک در زمینه­ی بازاریابی خدمات مطرح بوده است. تاکنون تحقیقات زیادی در زمینه تاثیر عوامل سازمانی نظیر استراتژی سازمانی، تکنیک های مختلف بازاریابی، رفتار شهروندی سازمانی و … بر کیفیت خدمات صورت گرفته است اما در زمینه ی تاثیر هوش سازمانی بر کیفیت خدمات تحقیقات اندکی صورت گرفته است.

آلبرخت(2003) موفقیت ملت­ها را مشروط به داشتن سه عامل 1- انسان های هوشمند 2- تیم های هوشمند و 3- سازمان های هوشمند می داند. وی عبارت” هوش سازمانی” را در مقابل اصطلاح ” کندذهنی گروهی” مطرح کرده و معتقد است جهان حاضر جهان سازمان هایی است که مولفه های فردی و اجتماعی هوش را در هم ادغام کرده اند. متخصصان روانشناسی هوش را توانایی یادگیری و بکار بردن دانسته ها در سازگاری با اوضاع و احوال پویای امروزی تفسیر می کنند. ماتسودا[4] هوش سازمانی را مجموع توانایی های ذهنی یک سازمان می داند که ترکیبی از دو عامل هوش انسانی و هوش ماشینی است. وی معتقد است هوش سازمانی دارای دو جزء 1- هوش سازمانی فرآیندی و2- هوش سازمانی محصولی است. “هوش سازمانی فرآیندی” تجزیه و تحلیل یک سازمان را با مجموعه ای از فرآیندهای اصلی و فرعی فراهم می آورد و “هوش سازمانی محصولی” خط مشی و راهنمایی برای طراحی سیستم اطلاعاتی مورد نیاز سازمان است(ماتسودا، 1993).

برخی محققان هوش سازمانی را دارای دو بعد سخت و نرم می­دانند. بعد سخت دربرگیرنده ی سیستم اطلاعاتی یکپارچه ای است که از طریق تکنولوژی های اطلاعاتی نوین، دانش بدست آمده از تمام اجزای تشکیل دهنده سازمان نظیر کارکنان، مشتریان، فرآیندها و … را در اختیار مدیران سازمان قرار می دهد و آنها را در تصمیم گیری های سازمانی یاری می رساند. از سوی دیگر بعد نرم هوش سازمانی در برگیرنده ساز و کارهای ذهنی ای است که کارکنان سازمان را در انجام موثر وظایفشان یاری می رساند(لیانگ[5]، 2002).

در این تحقیق بعد نرم هوش سازمانی شامل سه مولفه­ی هوش عاطفی، هوش فرهنگی و هوش معنوی مورد ارزیابی قرار گرفته و تاثیر این سه عامل بر کیفیت خدمات سازمان­ها بررسی شده است. همچنین نقش میانجی دو عامل رفتار شهروندی سازمانی و مبادلات اجتماعی رهبر- پیرو نیز مورد مطالعه قرار گرفته است.

رفتار شهروندی سازمانی بیانگر نوعی رفتارهای خاص از جانب کارکنان است که فراتر از نیازمندی های نقش رسمی آنها در سازمان بوده و با انگیزه هایی غیر از کسب پاداش های شغلی رسمی و قراردادی صورت می پذیرد. شکی نیست که رفتارهای فراتر از وظیفه­ی کارکنان برای سازمان ها بویژه سازمان های خدماتی بسیار مفید است. اگر کارکنان بیشتر در اجرای رفتارهای شهروندی سازمانی نقش داشته باشند، ارائه­ی کیفیت خدمات بالاتر و کسب رضایتمندی مشتریان با چالش کمتری مواجه خواهد بود.

بر اساس تئوری مبادله اجتماعی، تبادلات اجتماعی در محیط های کاری نقش بسزایی بر رفتارهای کارکنان دارد و از آنجا که رفتارهای کارکنان بر میزان کیفیت خدمات درک شده از سوی مشتریان تاثیرگذار است لذا می توان پیش بینی کرد که مبادلات اجتماعی در سازمان ها بویژه مبادلات اجتماعی کارمند- سرپرست که از آن به مبادلات اجتماعی رهبر-پیرو یاد می شود، نقش مهمی در کیفیت خدمات و در نتیجه رضایت مشتریان خواهد داشت.

بنابراین با توجه به مطالب ارائه شده سوالاتی که در این تحقیق پیگیری می شوند به قرار زیر می باشند:

سوال اصلی: آیا بین هوش سازمانی (هوش عاطفی، هوش فرهنگی، هوش معنوی)  و کیفیت خدمات رابطه مثبت وجود دارد؟

سوالات فرعی:

1. آیا بین هوش سازمانی (هوش عاطفی، هوش فرهنگی، هوش معنوی) و مبادلات اجتماعی رهبر-پیرو رابطه مثبت وجود دارد؟
2. آیا بین هوش سازمانی (هوش عاطفی، هوش فرهنگی، هوش معنوی) و رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبت وجود دارد؟
3. آیا بین مبادلات اجتماعی رهبر-پیرو و کیفیت خدمات رابطه مثبت وجود دارد؟
4. آیا بین رفتار شهروندی سازمانی و کیفیت خدمات رابطه مثبت وجود دارد؟
5. آیا بین مبادلات اجتماعی رهبر-پیرو و رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبت وجود دارد؟

3-1 ضرورت انجام تحقیق

هوش سازمانی موضوعی قابل تامل و با اهمیت در موفقیت و بقای سازمانی های امروزی بوده است. مطالعه ی ابعاد هوش سازمانی و میزان تاثیر آن بر قابلیت ها و خروجی های سازمانی در دو دهه اخیر توجه بسیاری از محققان علوم سازمانی و مدیریتی را به خود جلب کرده است.

در دنیای رقابتی کنونی افزایش سطح رضایت مشتریان و جلب وفاداری آنها به سازمان نقش حیاتی در رشد و بقای سازمان های خدماتی دارد. امروزه مهمترین عامل افزایش رضایتمندی مشتریان در مدیریت ارتباط با مشتری در سازمان های خدماتی، کیفیت خدمات است(یی[6]، 2010). مطالعات بازاریابی گذشته نشان می دهد که کلید موفقیت یک شرکت و کسب مزیت رقابتی برای آن برقراری کیفیت خدمات، ارزش درک شده و رضایت مشتری می­باشد. محققان کیفیت خدمات را همخوانی و مشابهت بین انتظار مشتریان و درک آنها از خدمات می دانند( پاراسورامن[7]، 1988).

اگر چه تحقیقات زیادی در زمینه­ی ارتباط کیفیت خدمات و برخی متغیرهای رفتاری در کارکنان در سازمان­های خدماتی انجام شده است اما تحقیقات اندکی در زمینه ی ارتباط هوش سازمانی با کیفیت خدمات صورت پذیرفته است(یی، 2010). همچنین علی رغم اینکه بهره هوشی از سال های دور مورد توجه روانشناسان قرار داشته و آزمون­های بسیاری برای سنجش و تقویت آن ارائه گردیده است، اما ابعاد جدید هوش مانند هوش عاطفی، هوش فرهنگی و هوش معنوی تنها در دو دهه اخیر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

محققان هوش فرهنگی را توانایی فرد برای انجام وظیفه­ی اثربخش در موقعیت­های متفاوت فرهنگی معرفی می کنند(انگ[8]، 2007). در واقع هوش فرهنگی ظرفیتی است که به افراد اجازه می دهد تا در

3-1) اهمیت و ضرورت تحقیق… 17

4-1) اهداف تحقیق… 20

1-4-1) هدف کلی تحقیق… 20

2-4-1) اهداف فرعی… 20

5-1) سابقه مطالعات و تحقیقات پیشین… 21

6-1) سوالات تحقیق… 24

7-1) مدل مفهومی… 26

8-1) روش تحقیق… 26

9-1) فرضیه های تحقیق… 28

10-1) زمانبندی اجرای تحقیق… 29

11-1) روش های تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها. 30

12-1) تعاریف عملیاتی متغیرها. 32

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه ی تحقیق

1-2) مقدمه.. 36

2-2) بخش اول پیشینه تحقیق، موقعیت‌یابی استراتژیک…. 37

 

3-2) فرایند موقعیت یابی… 38

1-3-2) مرحله  اول، شناسایی مجموعه‌ای روا از محصولات رقابتی… 40

2-3-2) مرحله  دوم، شناسایی ویژگی‌های تعیین کننده. 41

3-3-2) مرحله  سوم، جمع‌آوری نظرات مشتریان درباره محصولات موجود در محیطی رقابتی… 45

4-3-2) مرحله  چهارم، تجزیه و تحلیل موقعیت فعلی محصولات در محیطی رقابتی… 46

1-4-3-2) فرصت‌های بازاریابی برای دستیابی به یک موقعیت برجسته. 47

2-4-3-2) محدودیت‌های ناشی از یک موقعیت برتر. 47

3-4-3-2) محدودیت‌های تجزیه و تحلیل موقعیت‌یابی محصول.. 49

5-3-2) مرحله  پنجم، تعیین برترین ترکیب ویژگی‌ها از نظر مشتریان.. 49

6-3-2) مرحله  ششم، بررسی ارتباط میان برتری‌های بخش‌های بازار با موقعیت فعلی محصولات… 51

7-3-2) مرحله  هفتم، تهیه گزارش جامع به منظور کمک به فرایند طراحی استراتژی بازاریابی… 52

4-2) موقعیت‌یابی فیزیکی… 54

 

1-4-2) محدودیت‌های موقعیت‌یابی فیزیکی… 55

5-2) موقعیت‌یابی ادراکی… 56

6-2) استراتژی بازاریابی… 59

1-6-2) تمایز: کلید ترجیح مشتری و مزیت رقابتی… 59

2-6-2) تمایز در استراتژی‌های تجاری… 60

3-6-2) تمایز میان کالاها و خدمات… 61

7-2) راه‌های تقویت جایگاه یک محصول نزد مشتریان.. 64

1-7-2) ویژگی‌های فیزیکی ساده. 64

2-7-2) ویژگی‌های فیزیکی پیچیده. 65

3-7-2) ویژگی‌های اساساً انتزاعی… 65

8-2) نقشه ارزش…. 68

9-2) خلق ارزش و مزیت رقابتی… 71

10-2) خلق ارزش و توزیع مجدد ارزش…. 74

11-2) جذب ارزش و نقش اقتصاد صنعتی… 75

12-2) مزیت هزینه‌ای و مزیت منفعتی… 75

1-12-2) منطق استراتژیک مزیت هزینه‌ای… 76

2-12-2) منطق استراتژیک مزیت منفعتی… 78

3-12-2) منطق استراتژیک کشش قیمتی تقاضا. 80

13-2) تعهدات استراتژیک…. 83

14-2) مکمل‌ها و جانشین‌های استراتژیک‌ 83

15-2) مزیتهای رقابتی نوین… 84

16-2) انگیزه‌های نوآوری… 86

17-2) بخش دوم پیشینه ی تحقیق… 88

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

1-3) مقدمه.. 94

2-3) نوع تحقیق… 95

3-3) جامعه آماری… 96

1-3-3) محصولات شرکت نودر. 98

این مطلب را هم بخوانید :

4-3) نمونه­ی آماری… 102

5-3) برآورد حجم نمونه.. 103

6-3) روش و ابزار گردآوری داده ها. 104

7-3) روایی(اعتبار) آزمون.. 105

8-3) پایایی(قابلیت اعتماد) آزمون.. 106

9-3) ابزار تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها. 108

1-9-3) تحلیل همبستگی (آزمون پیرسون). 108

2-9-3) رگرسیون.. 109

3-9-3) آزمون t 110

فصل چهارم: تحلیل و توصیف داده ها و آزمون فرضیه ها

1-4) مقدمه.. 112

2-4) تحلیل و توصیف جمعیت شناختی آزمودنی ها. 112

1-2-4) جنسیت… 112

2-2-4) سن… 113

3-2-4) میزان تحصیلات… 113

4-2-4) رشته ی تحصیلی… 114

5-2-4) سابقه ی کاری… 114

6-2-4) واحد سازمانی… 115

3-4) تحلیل و توصیف داده ها. 115

4-4) آمار استنباطی: وضعیت نرمال بودن و آزمون فرضیه ها. 128

1-4-4) آزمون وضعیت نرمال بودن مؤلفه ها. 128

2-4-4) آزمون فرضیه­ها. 130

1-2-4-4) فرضیه فرعی اول.. 130

2-2-4-4) فرضیه فرعی دوم. 131

3-2-4-4) فرضیه فرعی سوم. 131

4-2-4-4) فرضیه فرعی چهارم. 132

5-2-4-4) فرضیه فرعی پنجم.. 133

6-2-4-4) فرضیه فرعی ششم.. 134

7-2-4-4) فرضیه اهم اول.. 134

8-2-4-4) فرضیه اهم دوم. 135

9-2-4-4) فرضیه اهم سوم. 136

10-2-4-4) فرضیه اهم چهارم. 137

11-2-4-4) فرضیه اهم پنجم.. 138

12-2-4-4) فرضیه اهم ششم.. 139

13-2-4-4) فرضیه اهم هفتم.. 140

14-2-4-4) فرضیه اهم هشتم.. 141

فصل پنجم: تحلیل یافته ها، نتیجه گیری، و پیشنهادها

1-5) مقدمه.. 143

2-5) خلاصه.. 143

3-5) تحلیل یافته ها. 145

4-5) نتیجه گیری… 151

5-5) پیشنهادها. 153

6-5) محدودیت ها. 158

7-5) پیشنهادهایی برای محققان آتی… 158

منابع . 160

ضمائم وپیوست… 164

فهرست جداول

جدول 1-1: زمان پیش بینی شده برای انجام تحقیق… 30

جدول1-2: ویژگی های محصولات تولیدی فورد اکسپدیشن در برابر جی‌ام سابربن… 54

جدول2-2 : مقایسه تجزیه و تحلیل موقعیت‌یابی فیزیکی با موقعیت‌یابی ادراکی… 57

جدول3-2 : استراتژی های سه گانه رهبری هزینه، رهبری منفعت، و تمرکز. 76

جدول 4-2 : مزیت‌ها، تمایزها و کشش‌ها. 82

جدول 5-2 : آثار انگیزه‌های نوآوری… 87

جدول 6-2: مجمل پیشینه ی تحقیق… 91

جدول 1-3: توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب واحد سازمانی… 98

جدول 2-3: توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب سابقه کار. 103

جدول 3-3: عوامل مدل و تعداد سؤالات هر عامل در پرسشنامه‏ی تحقیق… 108

جدول 1-4: توزیع فراوانی جنسیت آزمودنی ها. 112

جدول 2-4: توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب سن… 113

جدول 3-4: توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب تحصیلات… 113

جدول 4-4: توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب رشته ی تحصیلی… 114

جدول 5-4: توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب سابقه کار. 115

جدول6-4: توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب واحد سازمانی… 115

جدول 7-4: اندازه های آماری ایفای نقش موقعیت یابی استراتژیک…. 116

جدول8-4: اندازه های آماری ایفای نقش مزیت هزینه ای… 117

جدول 9-4: اندازه های آماری ایفای نقش مزیت منفعتی (تمایز). 118

جدول 10-4: اندازه های آماری ایفای نقش استراتژی تمرکز. 119

جدول 11-4: اندازه های آماری ایفای نقش موقعیت یابی فیزیکی… 120

جدول 12-4: اندازه های آماری ایفای نقش موقعیت یابی ادراکی… 121

جدول 13-4: اندازه های آماری ایفای نقش ویژگی های فنی… 122

جدول 14-4: اندازه های آماری ایفای نقش ویژگی های فیزیکی… 123

جدول 15-4: اندازه های آماری ایفای نقش معیارهای عینی… 124

جدول 16-4: اندازه های آماری ایفای نقش توجه به نیاز مشتری. 125

جدول 17-4: اندازه های آماری ایفای نقش ویژگی ادراکی… 126

جدول 18-4: اندازه های آماری ایفای نقش معیارهای ذهنی… 127

جدول19-4: نتایج آزمون نرمال بودن مؤلفه‌های مدل تحقیق… 129

جدول20-4: نتایج آزمون رگرسیون برای بررسی تاثیر ویژگی های فنی بر موقعیت یابی فیزیکی… 130

جدول 21-4: نتایج آزمون رگرسیون برای بررسی تاثیر ویژگی های فیزیکی بر موقعیت یابی فیزیکی… 131

جدول 22-4: نتایج آزمون رگرسیون برای بررسی تاثیر معیارهای عینی بر موقعیت یابی فیزیکی… 132

جدول 23-4: نتایج آزمون رگرسیون برای بررسی تاثیر نیازهای مشتری بر موقعیت‏یابی ادراکی… 132

جدول 24-4: نتایج آزمون رگرسیون برای بررسی تاثیر ویژگی های ادراکی بر موقعیت‏یابی ادراکی… 133

جدول 25-4: نتایج آزمون رگرسیون برای بررسی تاثیر معیارهای ذهنی بر موقعیت‏یابی ادراکی. 134

جدول 26-4: مقادیر ضریب همبستگی دو متغیر موقعیت یابی فیزیکی و موقعیت یابی استراتژیک…. 135

جدول27-4: مقادیر ضریب همبستگی دو متغیر موقعیت یابی ادراکی و موقعیت یابی استراتژیک…. 136

جدول 28-4: مقایسه همبستگی­های بین موقعیت یابی ادراکی و مزیت هزینه‏ای با موقعیت‏یابی استراتژیک….. 137

جدول 29-4: مقایسه همبستگی­های بین موقعیت یابی ادراکی و مزیت منفعتی با موقعیت‏یابی استراتژیک……. 138

جدول 30-4: مقایسه همبستگی­های بین موقعیت یابی ادراکی و استراتژی تمرکز با موقعیت‏یابی استراتژیک…… 139

جدول 31-4: مقایسه همبستگی­های بین موقعیت یابی فیزیکی و مزیت هزینه‏ای با موقعیت‏یابی استراتژیک….. 139

جدول 32-4: مقایسه همبستگی­های بین موقعیت یابی فیزیکی و مزیت منفعتی با موقعیت‏یابی استراتژیک…… 140

جدول 33-4: مقایسه همبستگی­های بین موقعیت یابی فیزیکی و استراتژی تمرکز با موقعیت‏یابی استراتژیک…. 141

جدول 1-5: نتایج آزمون فرضیه های تحقیق. 145

جدول 2-5: توزیع اندازه های آماری متغیرهای مدل تحقیق… 151

فهرست نگاره ها

نگاره 1-1: زنجیره ی ارزش مایکل پورتر. 22

نگاره 2-1: مدل ادراکی جین کیم.. 24

نگاره 3-1: مدل موقعیت یابی فیزیکی و ادراکی برای دستیابی به موقعیت یابی استراتژیک…. 26

نگاره 1-2: مراحل هفت گانه ی فرایند موقعیت‌یابی… 39

نگاره 2-2: مدل ادراکی موقعیت یابی استراتژیک…. 64

نگاره 3-2: تصمیم های موقعیت یابی استراتژیک برای نواحی کلیدی کسب و کار. 67

نگاره 4-2: فضای رقابتی خانواده ی محصول در یک شرکت تولید کننده ی نمونه.. 68

نگاره5-2: نقشه ی ارزش…. 70

نگاره 6-2: نقشه ی تطبیقی ارزش…. 71

نگاره 7-2 : زنجیره ی ارزش مایکل پورتر. 73

نگاره 8-2: نقشه ی ارزش برای منطق اقتصادی مزیت هزینه ای… 78

نگاره 9-2: نقشه ی ارزش برای منطق اقتصادی مزیت منفعتی… 79

نگاره 10-2: منطق استراتژیک کشش قیمتی تقاضا. 80

نگاره 11-2 : نقشه ی فرار رقابت و مزیت رقابتی… 85

نگاره 1-5: مدل فرایندی برای دستیابی به ابعاد موقعیت‌یابی… 157

 

 

 

 

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

1-1) مقدمه

پیچیدگی روزافزون فعالیت­ها و محیط کاملا متغیر و پرتلاطم جهان امروز، مدیران سازمانها را با دشواری­های متعددی مواجه ساخته که کوچکترین غفلت در این زمینه باعث کاهش سهم بازار هدف خواهد شد؛ لذا برای هر صنعتی عوامل محیطی وجود داردکه باعث رقابت در محیط نامطمئن خواهد شد. در جامعه­ی کنونی، با توجه به وجود رقبای متعدد و تغییرات شتابان آن، دیگر برنامه­ریزی به شکل سنتی قادر نخواهد بود که مسائل و مشکلات بازار هدف را حل کند. لذا برنامه­ریزی استراتژیک، به منزله­ی یک ابزار مفید و مناسب برای رسیدن به اهداف سازمانی مطرح شده است.

هدف موقعیت‌یابی، ارائه گزاره‌های عمومی برای تبیین، پیش‌بینی و توصیه‌های سیاستی جهت موقعیت‌یابی استراتژیک بنگاه‌های اقتصادی است. دست‌یابی به قاعده‌مندی‌های معینی از روابط علت و معلولی در صحنه تصمیم‌گیری و رفتار اقتصادی، بنگاه‌ها را آماده حرکت در راه کسب موفقیت به منظور محقق شدن اهدافی معین در چارچوب قاعده‌مندی‌های علم اقتصاد کاربردی و جهت‌گیری‌های سیاستی برای حضور برتر اقتصادی در بازار هدف می‌کند.

در این فصل نخست مسأله تحقیق بیان می‏شود. پس از آن، اهمیت و ضرورت تحقیق شامل اهداف تحقیق و تأثیر آن و آنگاه اهداف ویژه و کاربردی تحقیق، سؤالات تحقیق و فرضیه‏های تحقیق و تعریف عملیاتی متغیر‏های فرضیه تشریح می‏شوند. برای هدایت یک پارچه فرآیند تحقیق و تبیین جایگاه متغیرهای فرضیه‏های تحقیق، اقدام به مدل سازی می‏شود، لذا مدل و متغیرهای تحقیق بخش ویژه‏ای است که این فصل را در برگرفته است.

2-1) بیان موضوع و مسأله تحقیق

برنامه­ریزی استراتژیک، به منزله­ی یک ابزار مفید و مناسب برای رسیدن به اهداف سازمانی مطرح شده است. تمایز موضوعی تعیین کننده در رسیدن به این اهداف، در طراحی استراتژی های تجاری، و همچنین عنصری تعیین کننده در بازاریابی می باشد. تمایز در استراتژی های تجاری شامل استراتژی پیشگامی هزینه ها، استراتژی تمایز، و استراتژی تمرکز می باشد. استراتژی در سطح بازار – محصول اجرا می شود، یعنی جایی که تمایز مبنای موقعیت یابی قرار می گیرد.

فرایند موقعیت یابی در سطح تعادل جزئی بازار عبارت است از جا انداختن یک محصول جدید در ذهن مشتریان یا دوباره جاانداختن و بهبود جایگاه یک محصول موجود در ذهن آنها (واکر و همکاران، 1383، 323). در حالیکه در سطح تعادل عمومی بازار موقعیت یابی ارائه گزاره های عمومی برای تبیین، پیش بینی, وتوصیه های سیاستی جهت موقعیت یابی استراتژیک بنگاه های اقتصادی است (حمیدی زاده، 1389، 271). این فرایند مستلزم انجام یک سری اقدامات در مورد محصولات موجود یا جدید در بازارهای داخلی و بین المللی است. استراتژی های ژنریک مایکل پورتر به نحوه ی موقعیت یابی بنگاه ها اشاره دارند. استراتژی ژنریک پورتر در واقع رهبری منفعت(تمایز)، رهبری هزینه، و تمرکز است. تفاوت این استراتژی ها بر اساس سهم بازار محصول بنگاه، قلمرو مشتری، درجه مزیت رقابتی بنگاه، قابلیت پایین بودن هزینه در صنعت، و بالاخره کالاها و خدمات جدید با منافع خاصی برای مصرف کنندگان سنجیده می شود (حمیدی زاده، 1389، 279).

در وضعیت کنونی که جهان شاهد تحولات و تغییرات شگرفی در زمینه­های مختلف و شیوه کسب و کار می­باشد و نیز افزایش تعداد شرکتهای داخلی و وارداتی، حضور در بازارهای ملی و بین­المللی برای شرکتهای تولید درب کشور، نیاز به یک مدیریت علمی بر پایه تفکر استراتژیک دارد. به عبارت دیگر با افزایش رقابت تجاری بین شرکتهای تولید درب، استفاده از شیوه­های معمول و سنتی نمی­تواند به بهینه شدن اهداف این شرکتها در کسب سهم معینی از بازار منجر گردد. تصمیم مربوط به موقعیت یابی یا تعیین جایگاه محصول، تصمیمی است استراتژیک، این تصمیمات مبتنی بر نحوه طراحی کالا یا خدمات و نیز تعیین سایر عناصر بازاریابی است (واکر و همکاران، 1383، 316).

بطور خلاصه اهم مسایل تحقیق که در صدد حل آن در این تحقیق هستیم به شرح زیر است:

1. وجود نداشتن یک چارچوب ارزیابی تعیین موقعیت­یابی استراتژیک شرکت نودر؛
2. در اختیار نداشتن الگوی ارزیابی موقعیت یابی فیزیکی با توجه به ویژگی های فنی، ویژگی های فیزیکی، و معیارهای عینی؛
3. در اختیار نداشتن الگوی ارزیابی موقعیت یابی ادراکی با توجه به خواسته و نیازهای مشتری، ویژگی های ادراکی، و معیارهای ذهنی؛
4. نداشتن الگوی ارزیابی از شایستگی­های ممتاز (مزیت­های رقابتی).

3-1) اهمیت و ضرورت تحقیق

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                    صفحه

چکیده. ت‌

فصل نخست: کلیات پژوهش…. 1

1-1. مقدمه. 2

1-2. بیان مسئله. 3

۱-3. اهمیت و ضرورت پژوهش…. 3

1-4. اهداف پژوهش…. 4

1-5 پرسش‌های پژوهش…. 4

1-۶. تعریف‌های عملیاتی.. 5

1-۷. جنبه نو بودن پژوهش…. 6

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش…. 7

2-1. مقدمه. 8

۲-۲.  رسانه های اجتماعی.. 8

2-2-1. تعریف رسانه های اجتماعی.. 8

2-2-2 مفهوم رسانه های اجتماعی.. 9

2-2-3 تاریخچه رسانه های اجتماعی.. 10

2-2-4 کارکرد  و ویژگی های رسانه های اجتماعی.. 13

2-2-5 انواع رسانه های اجتماعی.. 14

2-3 شبکه های اجتماعی.. 20

2-3-1 تعریف شبکه های اجتماعی.. 20

2-3- 2 انواع شبکه های اجتماعی.. 20

2-3-3 تفاوت شبکه های اجتماعی و رسانه های اجتماعی.. 23

2-4 کسب و کار. 25

2-5 رسانه های اجتماعی برای کسب و کار. 26

2-5 -1 کاربرد رسانه های اجتماعی برای کسب و کار. 26

2-5-2 منافع رسانه های اجتماعی در کسب و کار. 28

 

2-5-3 چالشهای رسانه های اجتماعی برای کسب و کار. 32

2-6 پیشینه تجربی.. 33

۲-6-1. پیشینه در داخل کشور. 33

۲-6-2. پیشینه در خارج از ایران.. 35

فصل سوم: روش پژوهش…. 38

3-1. مقدمه. 39

۳-۲. روش پژوهش…. 39

3-۳. جامعه پژوهش…. 39

۳-۴. نمونه‌گیری… 39

۳-5. روش و ابزار جمع آوری اطلاعات… 40

3-6. تعیین روایی پرسشنامه. 41

3-6-1. تحلیل عاملی تأییدی… 41

3-7. تعیین پایایی پرسشنامه. 42

3-8 روش تجزیه و تحلیل داده ها 43

فصل چهارم: یافته‌های پژوهش…. 46

4-1. مقدمه. 47

۴-۲. تجزیه و تحلیل توصیفی نمونه. 47

4-2-1. توصیف نمونه مورد بررسی بر حسب استفاده. 47

4-2-2 توصیف نمونه مورد بررسی بر اساس تعداد سال ها و تعداد ساعات استفاده. 48

4-2-3 توصیف نمونه مورد بررسی بر اساس تعداد کارمندان سازمان.. 53

4-2-4 توصیف نمونه مورد بررسی بر اساس سن استفاده کنندگان.. 54

4-2-5 توصیف نمونه مورد بررسی بر اساس استفاده حال و آینده. 54

4-3 کاربرد رسانه های اجتماعی برای کسب و کار. 55

4-4 کارکرد رسانه های اجتماعی برای کسب و کار. 59

4-5 چالش های سازمان ها در استفاده از رسانه های اجتماعی.. 60

4-6 بررسی ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته. 63

4-6-1 آزمون همبستگی پیرسون.. 63

4-6-2 رگرسیون خطی چندگانه. 64

این مطلب را هم بخوانید :

4-7 نتایج مدل یابی معادلات ساختاری… 64

4-7-1 تأثیر متغیرهای برونزا (کاربر و چالش)  بر متغیرهای درونزا (کارکرد) 66

4-7-2 برازش مدل در معادلات ساختاری… 67

4-8 دلایل استفاده از رسانه های اجتماعی در کسب و کار. 68

فصل پنجم: بحث، نتیجه‌گیری و پیشنهاد‌ها 70

5-1. مقدمه. 71

5-2. خلاصه پژوهش…. 71

۵-3. بحث و نتیجه گیری… 72

5-3-1 الگو ها و کارکرد های مشترک در نحوه استفاده از رسانه های اجتماعی در کسب و کارهای کوچک و متوسط چیست؟  72

5-3-2 دلایل استفاده کسب و کارهای کوچک و متوسط از رسانه های اجتماعی در کسب و کار خود چیست؟. 75

5-3-3 موانع و چالش های پیش روی شرکتهای کوچک و متوسط در استفاده از رسانه های اجتماعی چیست؟. 76

5-3-4 راهکارهایی برای چالش ها 77

۵-۴. پیشنهادهای حاصل از پژوهش…. 78

۵-۵. پیشنهاد برای پژوهش‌های آتی.. 79

5-6 محدودیت های پژوهش…. 79

منابع.. 80

پیوست‌ها 86

پیوست 1. پرسشنامه پژوهش…. 87

پیوست 2. پرسشنامه خبرگان.. 94

پیوست3:  معادلات ساختاری… 106

 

 

فهرست جدول‌ها

عنوان                                                                                                                    صفحه

جدول2- 1 پیشینه در داخل کشور. 34

جدول2- 2 پیشینه در خارج از کشور. 36

جدول3- 1 تحلیل عاملی.. 41

جدول3- 2 پایایی پایان نامه. 42

جدول4- 1 توزیع فراوانی و درصد فراوانی رسانه های مورد استفاده سازمان ها 48

جدول4- 2 توزیع فراوانی و درصد فراوانی تعداد سال های استفاده از رسانه های اجتماعی.. 49

جدول4- 3 تعداد ساعات استفاده از رسانه های اجتماعی در هفته. 50

جدول4- 5 جدول توافقی بین تعداد ساعات استفاده و سن استفاده کنندگان.. 52

جدول4- 6 توزیع و درصد فراوانی تعداد کارمندان سازمان ها 53

جدول4- 7 توزیع و درصد فراوانی سن استفاده کنندگان.. 54

جدول4- 8 همبستگی بین متغیرها 64

جدول4- 9  اثر متغیرهای برونزا بر متغیر های درونزا بدون خطا 66

جدول4- 10 اثر متغیرهای برونزا بر متغیر درونزا  با خطا 66

جدول4- 11 برازش مدل کاربرد، چالش، کارکرد. 67

جدول4- 12 جدول توافقی بین کاربرد و کارکردهای رسانه های اجتماعی.. 69

 

فهرست تصاویر و نمودارها

عنوان                                                                                                                    صفحه

نمودار4- 1 درصد فراوانی استفاده از رسانه های اجتماعی در کسب و کار. 47

نمودار4- 2 استفاده کنونی و آینده رسانه های اجتماعی.. 55

نمودار4- 3 کاربرد رسانه های اجتماعی برای کسب و کار. 56

نمودار4- 4 حوزه های مورد استفاده از رسانه های اجتماعی.. 57

نمودار4- 5 مسئول پاسخگویی به رسانه های اجتماعی سازمان.. 58

نمودار4- 6 یکپارچگی رسانه های اجتماعی و کسب و کار. 59

نمودار4- 7 کارکرد رسانه های اجتماعی برای کسب و کار. 60

نمودار4- 8 چالش های کسب و کار ها برای استفاده از رسانه های اجتماعی.. 61

نمودار4- 9   گروه دیگری از چالش ها 62

نمودار4- 10 محدودیت و موانع استفاده از رسانه های اجتماعی.. 63

نمودار4- 11  معادلات ساختاری مدل مفهومی.. 65

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل نخست: کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

1-1. مقدمه

از آغاز سال 2000 استفاده از رسانه های اجتماعی به طور بالقوه افزایش یافت. افراد از رسانه های اجتماعی برای تولید و ایجاد رابطه با دیگر افراد و وسیله ای برای قرار دادن پست و اشتراک اطلاعات استفاده می­کنند. (Kaplan, 2010)

استفاده عمومی تنها منفعت رسانه های اجتماعی نیست. شرکت های جهان به طور وسیعی از طریق حضور موثر در پلت فرم های رسانه های اجتماعی برای برقراری ارتباط با مخاطبان اصلی خود بهره می­­برند. شرکت ها با حضور پررنگ و موثر خود، مشتریان کنونی و مشتریان بالقوه را جذب می کنند تا با انجام تحقیقات بازار و انجام تبلیغات به درک عمیق تری از بینش و چیزی که مشتریان می خواهند و نیاز دارند برسند. (Davis,2013)

به علاوه، حضور در رسانه های اجتماعی برای اجرای کمپین های بازاریابی، برای تبلیغات، فروش و همچنین برای مدیریت بحران استفاده می شود. در تحقیقی که توسط شرکت Harvard business review در سال2010  انجام شد حدود 79درصد از شرکت های حاضر در پژوهش گزارش کردند که حداقل در یک رسانه حضور دارند. (Davis,2013)حجم عظیمی از تحقیقات بر روی رسانه های اجتماعی، عمدتاً بر روی استفاده شخصی توجه داشته اند.

علی رغم کاربرد گسترده ی استفاده از رسانه های اجتماعی در محیط سازمانی تنها تعداد انگشت شماری از مطالعات توصیفی در استفاده از رسانه های اجتماعی در محیط سازمانی، نهاد ها و کسب و کار ها انجام که نمونه آن در بخش پیشینه تجربی (4-2) این تحقیق ذکر شده است. در نتیجه، بینش ضعیفی در مورد مهمترین مسائل بالقوه برای بخش عملی مانند رسانه های اجتماعی چگونه در سازمان ها استفاده می شود، رسانه های اجتماعی چه کاربردهایی دارند، رسانه های اجتماعی چه کارکردی دارند، چه چالش هایی در استفاده از رسانه های اجتماعی شناسایی شده است،  وجود دارد.

با توجه به اینکه در کشور ما نیز استفاده از رسانه های اجتماعی فراگیر شده و فیلترینگ هوشمند و محتوایی چند شبکه اجتماعی در کشور انجام شده است. جای پژوهشی که نشان دهنده میزان استفاده از رسانه های اجتماعی در کشور و چراغ راهی برای سازمان های ایرانی باشد خالی می باشد .

این پژوهش تلاش می کند تا به این سوالات پاسخ دهد، هدف اصلی از این مطالعه فراهم آوردن درک عملی بهتری از کاربرد رسانه های اجتماعی بوسیله ی کسب و کار ها برای تبلیغات و اهداف بازاریابی، استراتژی ارتباطی مورد استفاده می باشد.

رسانه های اجتماعی دارای مزایای بالقوه و بالفعل بسیاری هستند که در فصل 2 به طور مفصل مورد بحث قرار می گیرد.

1-2. بیان مسئله

رسانه های اجتماعی در کسب و کار به طور گسترده ای در ابعاد مختلف، از جمله برای شبکه های اجتماعی، ترویج محصولات، و به دست آوردن مشتریان جدید استفاده می شود. با توجه به نفوذ بالای رسانه های اجتماعی  در میان کاربران اینترنت، فرصت های جذابی برای تبلیغ درخصوص محصولات و کالاهای تجاری برای بنگاه های اقتصادی و سازمان های اجتماعی در سراسر دنیا فراهم شده است. عمده ی جذابیت این شبکه ها ناشی از اعطای قدرت به کاربران در ایجاد و به اشتراک گذاری محتوا با زمان و هزینه ی اندک است که امکان تبادل نظرات و در نتیجه گستردگی ارتباطات اجتماعی را برای کاربران به همراه دارد(Loh,2011).

شبکه های اجتماعی مانند فیسبوک facebook، این امکان بسیار مهم را فراهم کرده اند تا بتوان تبلیغات را مستقیما به افرادی که ممکن است به محصول یا خدمات مورد نظر سازمان علاقه مند باشند ارائه کرد. از این رو، شرکت ها و کسب و کارهای کوچک نیازی به صرف هزینه های هنگفت در تبلیغات وسیع مثل بیلبوردها، تبلیغات محیطی، رادیو و تلویزیون و … که نمی توان خیلی هم مطمئن بود آیا به چشم مخاطبان و مشتریان بالقوه[1] برسد یا نه، نخواهند داشت.

با توجه به این مسائل در این پژوهش سعی شد تا به رابطه بین کاربرد و چالش های رسانه های اجتماعی بر کارکردهایی که این رسانه های می توانند داشته باشند پرداخته شود و الگو ها و کارکردهایی که رسانه های اجتماعی برای کسب و کارها فراهم می کنند مشخص شود تا کاربردهایی که این رسانه های می توانند در کسب و کارهای کوچک و متوسط داشته باشند تعیین گردد.

 

۱-3. اهمیت و ضرورت پژوهش

شبکه های اجتماعی در طی دهه گذشته با گسترش سریع فناوری web2.0 رواج زیادی در میان کاربران پیدا کرده اند و میلیون ها نفر در این شبکه ها عضویت یافته اند. (McHaney, 2013)

چنان که “هامپتون” گفته است،« این شبکه ها به سرعت در بین مخاطبان خود فراگیر شده اند و امروز به بخش جدایی ناپذیر زندگی اغلب کاربران خود بدل گشته اند».تعداد استفاده کنندگان شبکه های اجتماعی بین سال های 2008 تا 2010 نزدیک به دو برابر شده و جمعیت کاربران این شبکه ها به سرعت رو به افزایش است. ” هیلستروم” نیز بیان می کند « پیشرفت در فناوری اطلاعات راه و روش انسان را در ثبت و ضبط تاریخ تغییر داده است و این تغییر بر نحوه سلامت افراد با یکدیگر نیز تأثیرگذار بوده است». شبکه های اجتماعی با قابلیت ها و امکانات خود نه تنها تأثیر عمیقی بر جنبه های اجتماعی کاربران در جوامع گوناگون گذاشته است بلکه در زمینه های مختلف مانند آموزش و پرورش، پزشکی، تجارت و قانون، کاربرد فراوان یافته است.(جلالی،1391)

در ایران ایجاد شبکه های اجتماعی در سال های اخیر رشد چشمگیری داشته است و این رشد به ویژه در عرصه مباحث تخصصی و در حوزه اشتراک دانش و اطلاعات تخصصی علمی و تجاری بوده است. بنابراین لازم است تا وضع موجود بازار کسب و کار در بستر شبکه های اجتماعی – عمومی و شبکه های اجتماعی – تخصصی و همچنین تاثیر متقابل کسب وکار و شبکه های اجتماعی بر یکدیگر مشخص شود. (جلالی،1391)

با توجه نبود مرجع و آمار رسمی از میزان استفاده، نوع و کیفیت کسب و کارها از رسانه های اجتماعی سعی شد تا با مشخص سازی این مسائل چراغ راهی برای استفاده درست و کارا از این رسانه ها برای دست یابی به اهداف استراتژیک و مزیت رقابتی باشد.

 

1-4. اهداف پژوهش

الف) هدف اصلی تحقیق به شرح زیر می باشد:

تحلیل میزان استفاده از رسانه های اجتماعی و چالش های آن در کسب و کارهای کوچک و متوسط ایرانی

ب) که با توجه با این هدف اصلی، اهداف فرعی زیر مشخص شده است:

1. شناسایی الگوهای کاربری رسانه های اجتماعی در شرکت های کوچک و متوسط
2. شناسایی کارکردهای رسانه های اجتماعی در شرکت های کوچک و متوسط
3. شناسایی علل استفاده کسب و کارها از رسانه های اجتماعی با توجه به خصوصیات آنها
4. شناسایی چالش های کسب و کارهای استفاده کننده از رسانه های اجتماعی
5. پیشنهاد راهکاری برای برطرف کردن یا به حداقل رساندن این چالش ها