فصل پنجم: نتیجه گیری

۱-  یافته های تحقیق

۲-  ا ثبات یا رد فرضیات

۳-  نتیجه گیری کلی

۴-  پیشنهادات

۵-  منابع و مآخذ

فهرست منابع فارسی

فهرست منابع انگلیسی

6-  چكیده انگلیسی

چكیده

فیمینیسم یکی از پدیده‏های معرفتی و اجتماعی عصر جدید است که با زمینه‏های تاریخی ویژه شکل گرفته، در سیر تکاملی خود در مغرب زمین و کشورهای اسلامی تاثیر بسیار داشته و عکس العمل‏های نظری و عملی متفاوتی را موجب شده است.

مطالعه این پدیده  براساس گفته‏ها و نوشته‏های مدعیان آن، برای پژوهشگران و اندیشمندان اسلامی ضروری می‏نماید.

در این مطالعه باید از زمینه‏های تاریخی، مبانی معرفتی و اجتماعی، جنبش‏های اجتماعی و سیاسی آگاهی کافی داشت.

این مجموعه در پی آن است که گزارش واقعی و عملی از این پدیده نوظهور به دست داده، بدور از هر گونه داوری و قضاوت، مسائل مربوط به آن را به اجمال مورد مطالعه قرار دهد. از این رو گزیده‏ای از مقالات در زمینه تاریخچه، مبانی و تلقی‏های رایج از فمینیسم با دیدگاه‏های سیاسی، اجتماعی و تا حدودی اسلامی بررسی شده است.

از بررسی تاریخچه این پدیده، به مکاتب مختلف در نگرش به فمینیسم پرداخته شده و در ادامه پس از نگاهی به پیدایش و روند شکل گیری این پدیده در ایران، با تحلیل محتوای دو مجله زنان و پیام زن به جایگاه اندیشه فمینیستی در نشریات زنان توجه نموده است. با امید به اینکه این مجموعه علاقمندان را مورد پسند و فایده قرار گیرد.

واژه های كلیدی

زنان، فمنیسم، غرب، ایران

مقدمه

بررسی فمنیسم

این تحقیق با هدف بررسی موضوع فمنیسم كه یكی از پدیده های اجتماعی و بعضاً سیاسی عصر جدید است شكل گرفته و در آن به بررسی و پیشینه تاریخی آن و نگاه مكاتب مختلف پرداخته و چگونگی ورود آن به ایران و نحوه برخورد جامعه ایرانی با این مسئله و نحوه پذیرش آن مورد مداغه قرار گرفته و به موازات آن بررسی دیدگاههای افراطی موجود در این زمینه و نتایج مثبت و منفی آنها مورد نظر قرار گرفته است.

تاثیر جوامع و فرهنگ بر آن و نقش زنان در هر عصر برای پذیرش و رد آن و چگونگی سیاسی شدن آن نیز مورد توجه بوده است.

و با نگاه به قوانین اسلامی كه صدها سال قبل از این پدیده تدوین شده بسیاری از این حقوق ملحوظ است.

در این پژوهش، ابتدا به بررسی نظریه فمنیستی با دیدگاه سیاسی می پردازیم كه شامل موارد ذیل می گردد:

الف: فمنیسم لیبرال اولیه

ب: فمنیسم ماركسیستی

ج: فمنیسم سوسیالیتی تخیلی

د: زن به عنوان «دیگری»

هـ: موج دوم

سپس به بررسی فمنیسم و مشخصات عمومی آن در ایران می پردازیم.

الف: تأكید بر اشتغال

ب: تأكید بر تقابل زن و مر

ج: عدم توجه به تنوع گروههای زنان در ایران

د: تبلیغ و تأیید مشابهت كامل زن و مرد

و طرح شوالاتی از این دست كه آیا دنبال روی صرف و تقلید یك جانبه از شعارها و اصول فمنیسم غربی می تواند برای زن ایرانی مفید باشد؟

بررسی نقش سنتی زنان؟

نقش مادری و همسری؟

آیا تقابل بهتر است یا مكمل بودن؟

بعد از آن به معرفی طلایه داران جنبش زنان در دوره های مختلف بعد از انقلاب مشروطیت خواهیم پرداخت:

نقش زنان در تحقق قانون اساسی بعد از مشروطیت

نقش زنان در حمایت از كالاهای بومی و تحریم كالاهای انگلیسی

پایداری زنان در تأسیس مدارس دخترانه

تشكیل انجمن های زنان

دفاع از مشروطیت تا جنگیدن با لباس مردانه

و نهایتاً‌به بررسی دیدگاههای چپگرایان، نواندیشان دینی و نهضت اسلامی نسبت به زنان در دوره معاصر را مدنظر قرار خواهیم داد.

بخش اول: ویژگیهای طرح

۱– طرح مسئله

فمنیسم لغتی فرانسوی است که به آنچه در قرن نوزدهم در آمریکا تحت عنوان «جنبش زنان» معروف بود، اطلاق می‏شد. جنبش زنان مجموعه متنوعی از گروه‏هایی بود که هر یک به نحوی در «پیش برد» موقعیت زنان تلاش می‏کردند. اینک مفهوم فمنیسم فعالیت تمام کسانی را که در زمینه‏های مختلف برای پایان دادن به تابعیت تلاش می‏کنند در بر می‏گیرد.

این تعریف جامع از فمنیسم در مقابل نقطه‏نظر کسانی  قرار دارد که عنوان فمنیسم را تنها به نظریات  مشابه با نظریه مورد قبول خود اطلاق می‏کنند. از آنجا که نظریه فمنیستی تمام

این مطلب را هم بخوانید :

قدرت های اصلی در صنعت شارژ بی سیم کدام هستند؟

 جنبه‏های زندگی را در بر می‏گیرد، اصطلاح فمنیسم دارای بار عاطفی نیرومندی است که از نظر عده‏ای تحقیرآمیز و از نظر برخی دیگر غرور آفرین محسوب می‏شود، بنابراین عده‏ای از مردم این عنوان را برای مدعیان آن نمی‏پذیرند و برخی دیگر برعکس آن را به کسانی نسبت می‏دهند که خود چنین ادعایی ندارند. هم‏چنان که یک نظریه نارسا درباره عدالت به هرحال درکی از عدالتی است بهمین ترتیب هم یک درک فمنیستی نارسا بهرحال درکی فمنیستی است.

جنبش «آزادی زنان» مهمترین روایت فمنیستی در جامعه معاصر غرب است. خود این عنوان نشان‏دهنده زمینه سیاسی ظهور آن و کلیدی برای درک بعضی از تفاوت‏های آن با اشکال پیشین فمنیسم است.

فمنیست‏های اولیه از «حقوق» و «برابری» زن سخن می‏گفتند اما در دهه ۶۰ میلادی «ستم» و«آزادی» در فعالیت‏های سیاسی چپ نو کلماتی کلیدی به شمار می‏رفت. با افزایش جنبش‏های آزادی بخش از قبیل جنبش آزادی بخش سیاهان، جهان سوم و… فمنیسم جدید ناگزیر عنوان «جنبش آزادی بخش زنان» را به خود گرفت. این تغییر نام بازتاب تحول مهمی در دورنمای سیاسی فمنیسم معاصر است

۲- هدف و انگیزه تحقیق

آشنایی با فمنیسم بعنوان یک نظریه، و سپس یافتن راه کارهای عملی جهت پیاده کردن نقاط مثبت این نظریه و اصلاح آن.

گرچه تاریخی طولانی از پیدایش فمنیسم نمی‏گذرد، ولی می‏توان قدمت آن را به قدمت رویارویی زنان با موانع و مشکلات در زندگی دانست. با این همه هرچند بعنوان یک تفکر و نظر سالهای زیادی از آغازش نمی‏گردند اما گستردگی و تاثیر این پدیده در اقصی نقاط جهان نشان دهنده آن است که جامعه امروز نیاز به آن داشته است.

البته یادآوری این نکته لازم است که پذیرش فمنیسم بعنوان یک الگوی عملی در زندگی و جامعه نمی‏تواند انسان و بخصوص زنان را به خواستهای خویش برساند زیرا این نظریه در طی دوران خود با تغییرات، زایدات، تندرویها و تک بعدی نگری‏ها مخلوط شده است. در عین‏حال شناخت علمی آن و ممزوج شدن راهکارهای عملی ساختاری آن متناسب با آداب و سنن هر جامعه میتواند جهت پیشرفت و ظلم ستیزی موثر باشد.

۳– ضرورت موضوع تحقیق

فمنیسم همواره وجود داشته است، یعنی از زمانی که زنان تحت تابعیت قرار گرفته‏اند در برابر این تابعیت مقاومت کرده‏اند. مقاومت آنها گاهی جمعی و آگاهانه و گاه منفرد و نیمه آگاهانه، جهت گریز از نقش‏های تحمیلی از سوی جامعه صورت گرفته است. بیماری، اعتیاد به الکل و مواد مخدر و حتی ابتلاء به بیماریهای روانی اشکال مختلف بروز این مقاومت بوده‏اند، با این همه و علی‏رغم قدمت و تداوم مقاومت زنان تنها در طول ۳۰۰- ۲۰۰ سال اخیر یک جنبش وسیع و قابل ملاحظه فمنیستی به صورت متشکل پدید آمده و برای مبارزه با ستم بر زنان تلاش کرده است. ولیکن همیشه جایگاه واقعی زن در جوامع مختلف زیر سوال بوده که فمنیسم متشکل در واقع پاسخ زنان به این مسئله بوده است.

برای اینکه این پاسخ را روشن‏تر ودقیق‏تر بدانیم، بایستی به بررسی این پدیده و افت و خیزهای آن در طول دوران بپردازیم و جایگاه کنونی آن را پیدا کنیم.

۴- سوالات تحقیق

1-13-3) خواص فیزیکی ژل رویال. 27

1-13-4) خواص درمانی ژل رویال. 28

1-13-4-1) خاصیت میکروب کشی. 28

1-13-4-2) کاهش فشار خون. 28

1-13-4-3) جلوگیری از تصلب شرائین. 28

1-13-4-4) جوانی و شادابی پوست و ضد پیری. 29

1-13-4-5) خاصیت ضد سرطانی. 29

1-14) تولیدمثل در موشهای صحرایی : 29

1-14-1) بلوغ : 29

1-14-2) رفتار تولیدمثلی : 30

1-14-3) دستگاه تولیدمثلی موشهای صحرایی نر : 30

تصویر 1-7: دستگاه تولیدمثلی موشهای صحرایی نر(Russell, 1992). 32

1-15) تولید جنین در شرایطIn Vivo. 32

1-15-1) آمیختن گامت ها 32

1-16) تولید جنین در شرایط آزمایشگاهی. 33

1-16-1) ظرفیت پذیری اسپرم 33

1-16-2) لقاح آزمایشگاهی (IVF) 34

2-1) مواد و تجهیزات مورد نیاز 35

2-2) حیوانات مورد مطالعه: 35

2-2-1) تعیین دوز مؤثر دارو و حیوانات.. 35

2-2-2) گروه بندی حیوانات: 36

2-3) نمونه برداری. 36

2-4) مراحل تهیه مقاطع بافتی. 37

2-4-1)  آبگیری (dehydration) 37

2-4-2) شفاف سازی (clearing) 37

2-4-3) نفوذ و آغشتگی. 37

تصودر 2-1: مراحل قالب گیری بافت(Istockphoto, 2013) 38

2-4-5) برش بافت و ثابت کردن مقاطع بافتی بر روی لام 38

2-4-6) رنگ آمیزی مقاطع بافتی. 38

2-4-6-1) رنگ آمیزی آهن وایگرت.. 39

این مطلب را هم بخوانید :

2-5)  آماده سازی موش برای IVF.. 41

2-5-1) آماده سازی محیط کشت برای IVF.. 41

2-5-2) طرز تهیه محیط کشت  mR1ECM: 41

2-5-3) آماده سازی اسپرم : 42

2-5-4) روش گرفتن تخمک بالغ و لقاح داخل آزمایشگاهی(IVF): 42

2-5-4-1) لقاح داخل آزمایشگاهی (IVF): 42

2-5-4-2) ارزیابی رشد جنین ها: 42

تصویر2-2: مراحل انجام پروسه IVF.. 43

. 2-6) ارزیابی هیستومورفومتریک بیضه 44

2-7) ارزیابی فاکتور های مختلف بافت بیضه 44

2-7-1)  ضریب تمایز لوله ای (TDI) 44

2-7-2) ضریب اسپرمیوژنز (SPI) 44

2-7-3) ضریب سلول سرتولی (SCI) 44

2-7-4) ضریب میوزی (MI) 44

2-8) ارزیابی خصوصیات اسپرم ها 45

2-8-1)  نحوه استحصال اسپرم از اپیدیدم 45

2-8-2) شمارش اسپرمها : 45

2-8-3) ارزیابی قابلیت زنده ماندن اسپرم ها 45

2-8-4) بررسی تحرک اسپرماتوزوئیدها 45

2-8-5) بررسی وضعیت بلوغ هسته اسپرم: رنگ آمیزی آنیلین بلو (AB) 46

2-8-6)  بررسی DNA شکسته و یا تک رشته ای: رنگ آمیزی آکریدین اورانژ (AO) 46

2-9) سنجش فاکتورهای بیوشیمیایی. 46

2-9-1)  روش اندازه گیری مالون دی آلدئید : 46

2-9-2) روش اندازه گیری قدرت آنتی اکسیدانی کل(FRAP): 47

2-9-3) روش اندازه گیری فعالیت آنزیم کاتالاز: 48

2-10) اندازه گیری تستوسترون سرمی. 48

2-11) مطالعات هیستوشیمیایی بیضه 48

2-11-1) رنگ آمیزی آهن وایگرت.. 48

2-11) آنالیز و تحلیل داده ها 48

3-1) نتایج حاصل از ارزیابی خصوصیات اسپرم 50

3-1-1) نتایج حاصل از بررسی تعداد اسپرم 50

نمودار 3-1: مقایسه میانگین تعداد اسپرم ها در گروه های تحت تیمار(* اختلاف معنی دار با گروه کنترل و گروه ژل رویال ( p<0.05)؛ # اختلاف معنی دار با گروه داروی بلئومایسین(p<0.05)) 51

3-1-2) نتایج حاصل از مطالعه میزان اسپرم زنده 51

تصویر 3-1: اسپرم زنده(1) با سر بدون رنگ و  اسپرم مرده با سر صورتی(2)، رنگ آمیزی ائورین(E&N ×400). 52

نمودار3-2 درصد اسپرم های زنده در گروه های تحت تیمار(* اختلاف معنی دار با گروه کنترل و  گروه ژل رویال ( p<0.05)، # اختلاف معنی دار با گروه داروی بلئومایسین(p<0.05)) 52

3-1-3)نتایج حاصل از مطالعه میزان تحرک اسپرم 53

3-1-4) نتایج بررسی وضعیت بلوغ هسته اسپرم 54

3-1-5) نتایج حاصل از مطالعه DNA اسپرم 56

3-2) یافته های بیوشیمیایی. 58

3-2-1) نتایج حاصل از بررسی میزان مالون دی آلدئید. 58

3-2-2) نتایج حاصل از اندازه گیری ظرفیت آنتی اکسیدانی کل. 59

3-2-3) نتایج حاصل از اندازه گیری فعالیت آنزیم کاتالاز 60

3-2-4) نتایج حاصل از بررسی سطح تستوسترون. 61

3-3) نتایج بررسی های بافت شناسی بافت بیضه 63

3-3-1) یافته های مورفولوژیک در بافت بیضه 63

3-3-2) یافته های هیستومورفومتریک در بافت بیضه 66

3-3-2-1) نتایج حاصل از اندازه گیری قطر لوله های سمینیفر 66

3-3-3) نتایج حاصل از ارزیابی های اسپرماتوژنز  در بافت بیضه 67

3-3-3-1) نتایج حاصل از محاسبه ضریب اسپرمیوژنز 67

3-3-3-2) نتایج حاصل از ضریب سلول های سرتولی. 68

3-3-3-3) نتایج حاصل از محاسبه ضریب تمایز لوله ای. 69

3-3-3-4) نتایج حاصل ازاندازه گیری ضریب میوزی. 70

3-4)  نتایج حاصل از مطالعه پارامترهای مختلف لقاح (IVF) 72

3-4-1) نتایج حاصل از تعداد اووسیت های لقاح یافته در گروه های تحت تیمار 72

3-4-2) نتایج حاصل از تعداد جنین های دو سلولی. 73

3-4-3) نتایج حاصل از تعداد بلاستوسیست.. 74

3-4-4) نتایج حاصل از تعداد جنین های متوقف شده 75

4-1) تاثیر بلئومایسین و  ژل رویال بر فاکتورهای بیوشیمیایی. 80

4-2) تاثیر بلئومایسین و ژل رویال بر میزان تحرک اسپرم: 81

4-3) تاثیر بلئومایسین و ژل رویال بر میزان ترشح تستوسترون. 81

4-4) بررسی تاثیر بلئومایسین و ژل رویال بر بلوغ اسپرم 82

4-5) بررسی تاثیر بلئومایسین و ژل رویال بر کیفیت DNA  اسپرم 82

4-6) بررسی تاثیر بلئومایسین و ژل رویال بر هیستولوژی لوله های منی ساز 83

4-7)تاثیر بلئومایسین و ژل رویال بر قدرت باروری. 85

4.2.2.              اسلوب‌های اقناع اندیشه 126

4.2.3.              روش‌های تحریک احساس_ 126

4.2.4.              مخاطب شناسی منبر 127

4.2.5.              ارتباطات غیرکلامی_ 128

4.3.       حجت‌الاسلام شیخ حسین انصاریان_ 130

4.3.1.              رویکردشناسی منبر انصاریان_ 144

4.3.2.              اسلوب‌های اقناع اندیشه 145

4.3.3.              روش‌های تحریک احساس_ 145

4.3.4.              مخاطب شناسی منبر 145

4.3.5.              ارتباطات غیرکلامی_ 146

4.4.       حجت‌الاسلام شیخ علیرضا پناهیان_ 148

4.4.1.              رویکردشناسی منبر پناهیان_ 155

4.4.2.              اسلوب‌های اقناع اندیشه 156

4.4.3.              روش‌های تحریک احساس_ 156

4.4.4.              مخاطب شناسی منبر 157

4.4.5.              ارتباطات غیرکلامی_ 159

فصـل پنجم: جمع‌بندی و نتیجه‌گیری–  162

5.1.                  تحلیل محیط خارجی_ 162

5.2.                  تحلیل محیط داخلی_ 163

این مطلب را هم بخوانید :

منابع_ 169

منابع مکتوب—— 169

منابع غیرمکتوب—   172

فهرست جداول

جدول1ـ- ویژگی‌های مورد انتظار جامعه ایرانی و مردمان آن در افق 1404 بر اساس سند چشم‌انداز كشور…. 19

جدول 2ـ تعریف عملیاتی متغیرها………………………………………………………………………………………………………………………. 99

جدول 3ـ جمع‌بندی مؤلفه های موردبررسی منبر حجت‌الاسلام فلسفی………………………………………………………… 117

جدول 4ـ جمع‌بندی مؤلفه های موردبررسی منبرحجت‌الاسلام کافی……………………………………………………………. 129

جدول 5ـ جمع‌بندی مؤلفه های موردبررسی منبرحجت‌الاسلام انصاریان………………………………………………………. 147

جدول 6ـ جمع‌بندی مؤلفه های موردبررسی منبرحجت‌الاسلام پناهیان……………………………………………………….. 160

جدول 7ـ جمع‌بندی مؤلفه های موردبررسی در چهار نمونه تحقیق………………………………………………………………. 167

مقدمه

منبر ازجمله ارتباطات چهره به چهره‌ای است که با تأکید بر ارتباطات کلامی و نیروی نهفته در کلمات و افکار در پس هر کلمه، به مخاطب منتقل می‌شود. لذا منبر ازجمله هنرهای کلامی است که سابقه‌ای طولانی و تأثیرگذاری بسیاری از گذشته داشته و تاکنون نیز این تأثیرگذار را حفظ کرده است. تکیه منبر بر عقاید و علوم دینی و به‌خصوص تأکید بر اخلاق الهی اعتبار بسیاری به آن بخشیده است. مخاطب پای منبر می‌رود تا کلام دینی بشنود و از آن بیاموزد.

می‌دانیم در سراسر دوران گذشته، خطیبان زبان‌آور بسیار بوده‌اند. قصاصان، مذکّران و ذاکران نام‌های آشنا داشته‌اند. مقدمه موضوع پندهای اخلاقی و دینی بود. درراه و روش مألوف و معمول تعلیم و تربیتی، منبر و مواعظ دینی و اخلاقی روضه‌خوانی و تعزیه و شبیه‌خوانی، نیز فنون بلاغی و بیانی سینه‌به‌سینه حفظ‌شده است. معانی بیان جنبه‌های نوشتاری این فنون را دربرمی‌گرفت و از زمانی که رسماً درس و فن ضروری شناخته شد شأن شایسته‌ی خود را در نظام تعلیم و تربیت گذشته‌ی ما حفظ کرد و رسالات عدیده‌ای در آن نوشتند.

به‌علاوه، از آغاز تکوین انقلاب مشروطیت به بعد اقبال مخصوص به جنبه‌های سیاسی سخنرانی مشهود افتاده است. اگرچه در طول تاریخ اجتماعی و فرهنگی گرانبار ما ازاین‌گونه شواهد کم نیست. (میلر ص9)

با ظهور انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت مبتنی بر دین، جایگاه و وظایف منبر تغییر کرد. همچنین تحولات اجتماعی و رسانه‌ای جامعه ایرانی عرصه را بر منبر تنگ کرد و شرایط را به‌گونه‌ای رقم زد که لاجرم منبر به‌عنوان رشته تخصصی ذیل تبلیغ دینی تعریف شد.

هم‌اکنون فارغ‌التحصیلان رشته تخصصی تبلیغ در عرصه‌های مختلف تبلیغی کشور مثل دانشگاه‌ها، امامت جمعه، مدارس و … فعالیت می‌کنند. ازاین‌رو بسیار شایسته است موفقان تبلیغ را به این مجموعه نزدیک کرده و نقایص آن را برطرف کنند تا تأثیرگذاری‌ها بیشتر شود.

حوزه‌های علمیه به‌عنوان پایه‌های اصلی این امر هم‌اینک برنامه‌های تبلیغی بسیاری در دستور کار دارند. به‌عنوان نمونه مجموعه سفیران هدایت 1600 طلبه تحت آموزش دارد و با 28 شعبه در ایران در حال فعالیت است. بعضی از ایده‌های امام راحل رحمه‌الله و مقام معظم رهبری و بزرگان حوزه‌های علمیه و دلسوزان عرصه تبلیغ در این مجموعه موردتوجه قرارگرفته و انشاء الله با گسترش مطالعات و تحقیقات و تتبع و تدقیق بیشتر در روش‌های ارتباطی و منابع و مستندات و الهام گیری از ضعف‌ها و قوت‌های گذشتگان به توان این عرصه را پربارتر از گذشته کرد.

این تحقیق شامل پنج فصل هست: در فصل اول کلیات پژوهش ارائه‌شده، در فصل دوم چهارچوب مفهومی بحث شامل آینده‌نگاری تحولات، افق چشم‌انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران، رابطه دین و رسانه و نیز رسانه دینی موردبررسی قرارگرفته است. در این فصل همچنین به موضوع «رسانه منبر» و ویژگی‌های آن نیز به‌طور مبسوط توجه شده است. فصل سوم، روش تحقیق و متغیرهای موردبررسی را مورد مداقه قرارداده است. فصل چهارم به بررسی یافته‌های تحقیق به‌صورت بررسی جداگانه آقایان «فلسفی»، «کافی»، «انصاریان» و «پناهیان» پرداخته است و در فصل پایانی (پنجم) جمع‌بندی و نتیجه‌گیری شده است.

امید که این تحقیق بتواند چشم‌اندازی مقدماتی در ترسیم نقشه آینده‌نگاری رسانه‌های دینی باشد و با تلاش اساتید حوزه و دانشگاه تکمیل و روز آوری گردد

1.1.        بیان مسئله

«تبلیغ» به مفهوم عام آن، عبارت است از: «روش یا روش‌های به‌هم‌پیوسته (در قالب یک مجموعه) برای جهت دادن به نیروهای اجتماعی و فردی، از طریق نفوذ در شخصیت، افکار، عقاید و احساسات افراد، به‌منظور رسیدن به یک هدف مشخص که ممکن است سیاسی، نظامی، فرهنگی و… باشد.­»

در تعریف دیگر آورده‌اند: «تبلیغ عبارت است از: انتقال فکر، به جهت تأثیرگذاری بر افکار و اعمال دیگران و نیل به مقاصد خاص، با استفاده از ابزار و شیوه‌های گوناگون در زمان و مکانی محدود.»

در این تعاریف، «تبلیغ» به معنای عام آن که در لغت عرب با واژه‌هایی چون: «دعوت»، «اعلام»، «دِعایه» و در فرهنگ غربی با واژه‌ی «­Propagand » معادل است، شناسانده شده است؛ امّا «تبلیغ» در فرهنگ اسلامی از منظری خاص معرفی شده؛ ازجمله «هو اعلاء کلمه اللّه فی کل بکافة وسائل الاتصال المناسبة لکلّ عصر والّتی لا تناقض مقاصد الشریعه الاسلامیه؛ برافراشتن کلمه‌ی توحید در هر زمان با هر وسیله‌ی ممکن و مناسب آن عصر که با مقاصد و اهداف شریعت اسلامی در تناقض و مخالفت نباشد.»

دعوت و هدایت، از زمان آدم ابوالبشر آغاز شده است تا بعثت حضرت محمد (ص) هزاران پیام‌آور در عرصه‌ی ارشاد و هدایت، گام برداشته‌اند «و لقد بعثنا فی کل امة رسولاً ان اعبدوا اللّه واجتنبوا الطّاغوت؛ ما در میان هر امتی پیامبری فرستادیم، با این هدف که خدا را پرستش کنند و از طاغوت، اجتناب نمایند.»

قرآن کریم و روایات ائمه‌ی معصومین (ع) ده‌ها شیوه‌ی تبلیغی از انبیا و پیامبران ذکر می‌کند. آنان علاوه بر دعوت مشترک به توحید، معاد و اصول اخلاقی، بر جنبه‌های خاص نیز تکیه داشته‌اند. پس از رحلت