1-1 تعریف مسئله و اهمیت آن   3

1-2 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق   5

1-3 اهداف تحقیق   6

1-3-1 اهداف کلی: 6

1-3-2 اهداف اختصاصی: 7

1-4 سوالات تحقیق   7

1-5  فرضیه‌های تحقیق   8

1-6 نوع و روش تحقیق   8

1-6-1 روش گردآوری اطلاعات   8

1-6-2 روش گرد آوری اطلاعات(میدانی ، كتابخانهای و غیره ) 9

1-7 منابع تحقیق: 9

1-8 ابزار گردآوری اطلاعات   9

1-9 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات : 10

1-10 پیشینه تحقیق   10

1-11 روند تحقیق   12

1-12 كاربرد تحقیق   13

فصل دوم: ادبیات نظری پژوهش    14

شناخت فرهنگ وقف و اثرات مثبت آن بر توسعه اقتصادی پایدار  14

2-1 بررسی مفهوم: 14

2-1-1 وقف در لغت   14

2-1-2 مفهوم وقف   15

2-1-3 اقسام وقف   15

2-2 نگاهی به وقف در قبل از اسلام  16

2-3  پیشینه تاریخی وقف در جهان اسلام  17

2-3-1   وقف در قرآن   17

2-3-2  وقف در سیره پیامبر اسلام  18

2-3-3  وقف در سیره ائمه معصومین   19

2-4 وقف و سابقه تاریخی و شروط فقهی   20

1-1 تعریف مسئله و اهمیت آن   3

1-2 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق   5

1-3 اهداف تحقیق   6

1-3-1 اهداف کلی: 6

1-3-2 اهداف اختصاصی: 7

1-4 سوالات تحقیق   7

1-5  فرضیه‌های تحقیق   8

1-6 نوع و روش تحقیق   8

1-6-1 روش گردآوری اطلاعات   8

1-6-2 روش گرد آوری اطلاعات(میدانی ، كتابخانهای و غیره ) 9

1-7 منابع تحقیق: 9

1-8 ابزار گردآوری اطلاعات   9

1-9 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات : 10

1-10 پیشینه تحقیق   10

1-11 روند تحقیق   12

1-12 كاربرد تحقیق   13

فصل دوم: ادبیات نظری پژوهش    14

شناخت فرهنگ وقف و اثرات مثبت آن بر توسعه اقتصادی پایدار  14

2-1 بررسی مفهوم: 14

2-1-1 وقف در لغت   14

2-1-2 مفهوم وقف   15

2-1-3 اقسام وقف   15

2-2 نگاهی به وقف در قبل از اسلام  16

2-3  پیشینه تاریخی وقف در جهان اسلام  17

2-3-1   وقف در قرآن   17

2-3-2  وقف در سیره پیامبر اسلام  18

2-3-3  وقف در سیره ائمه معصومین   19

2-4 وقف و سابقه تاریخی و شروط فقهی   20

2-4-1 انعقاد وقف   22

2-5 خصوصیات اجتماعی و اقتصادی وقف اسلامی   23

2-5-1  کارکرد اجتماعی وقف   25

2-5-2 کارکرد اقتصادی وقف: 27

2-6 وقف و بهبود وضع اقتصادی جامعه: 28

2-7 وقف در ایران و جهان   30

2-8 وقف در سایر مذاهب و کشور‌های مختلف   31

2-8-1   وقف در ایران   32

2-8-2 آسیب شناسی وقف در ایران   35

2-9 کارکرد وقف در نهادهای فرهنگی و آموزشی: 36

2-9-1 فرهنگ وقف در آموزش    38

2-9-2  وقف مکان‌های آموزشی   39

2-9-3  تأثیرات وقف بر برنامه آموزشی   40

2-9-4  تعیین محتوای درسی در وقف نامهها 40

2-9-5  تعیین مدت زمان تحصیل در وقف نامهها 41

2-9 -6  تعیین نحوه اداره مدارس دروقف نامهها 41

2-9-7سنت وقف در دانشگاههای جهان   43

2-10 مفهوم توسعه: 44

2-10-1 نقش وقف در توسعه  44

2-10-2 وقف و توسعه اجتماعی   45

2-10-3 وقف و توسعه فکری و فرهنگی   46

2-11 تعریف پایداری: 47

2-11-1 توسعه پایدار چیست   49

2-11-2 تفهیم بنیادی توسعه پایدار  51

2-11-3 توسعه پایدار از دیروز تا امروز  52

2-11-4 مؤلفههای توسعه پایدار: 54

2-11-5 ارکان اصلی توسعه پایدار: 54

2-11- 6 اصول توسعه پایدار  55

2-11-6-1 کنار گذاشتن تصور قدر قدرتی انسان   55

2-11-6-2 عدالت وبرابری   55

2-11-6-3 اکوسیستم بسیار مهمتر از درک و تصور فعلی است   55

2-11-6-4 آشتی توسعه و پایداری   55

2-11-6-5 مردم محوری   56

2-11-6-6 مشارکت و وفاق   56

2-11-6-7 برنامه جامع ، چرخه‌ای و تلفیقی   56

2-11-6-8 دیدی سیستمی و کل گرایانه  57

2-11-6-9 ساخت بر روی آنچه که وجود دارد: 57

2-11-6-10 انعطاف پذیری   57

2-11-6-11 استفاده عاقلانه از منابع   57

2-11-6-12 تفکر جهانی و عمل محلی   58

2-11-7 اهداف کلی توسعه پایدار : 58

2-12 مؤلفه‌های توسعه پایدار در جهت رفاه اجتماعی   61

2-13 رشد ، توسعه پایدار و توسعه پایدار اقتصادی   62

‏2-13-1   توسعه پایدارازمنظراقتصادی   64

2-13-2 نقش امنیت اقتصادی در تامین توسعه پایدار  66

2-13-3 نقش وقف در تامین امنیت اقتصادی: 67

2-14 ارتباط وقف در پایداری اقتصادی   67

2-14-1 مؤلفه‌های وقف در توسعه پایدار اقتصادی   69

2-15  تأثیر وقف بر استقلال اقتصادی و رشد و توسعه: 70

2-16  تأثیر وقف بر تحقق عدالت اجتماعی و رفاه عمومی   72

2-17 نقش وقف در توسعه پایدار اقتصادی   74

2-17-1 نمونه‌ای موردی برای برسی و تفهیم بهتر موضوع  75

2-17-1-1 مدارس    75

2-17-1-2 نخستین مدرسه در اسلام  76

2-17-1-3 باز شناسی ربع رشیدی (ربع: خانه، سرا و محله) 78

2-17-1-4 هدف ربع رشید از احداث این فرهنگسرا 78

2-17-1-5 مؤلفه‌های شهرک دانشگاهی ربع الرشید: 79

2-17-1-6 نظام وقف در ربع الرشیدی   79

2-17-1-7  ربع الرشیدی شهری با شاخصه‌های توسعه پایداری   80

2-17-1-8  توجه به اقتصاد در ربع رشیدی   81

2-17-1-9 دلایل ناپایداری شهرک ربع رشید  81

2-18 نتیجه گیری: 82

2-18-1 راهبردها 85

2-18-2 راهكارها 85

2-18-3 فرآیند طراحی شهرک دانشگاهی با محوریت وقف   86

فصل سوم : شناخت بافت و اقلیم شهر شیراز  87

3-1 دورههای تاریخی توسعهی شهر شیراز  87

3-1-1  دوران باستان و ساسانی   87

3-1-2 دوران اسلامی   88

3-1-2-1   فتح فارس توسط مسلمانان   88

3-1-2-2 آل بویه تا صفویان   89

3-1-2-3 دوران صفویه تا دوران معاصر  89

3-1-2-4 معاصر  90

3-2 وجه تسمیه شیراز  91

3-3 تاریخچه شیراز  92

3-4 سیستم محلات شیراز  93

3-4-1 محلات دوران اتابکی مظفریان و آل بویه  93

3-4-2محلات شیراز در زمان صفویه: 93

3-4-3 محلات شیرازدر زمان  زندیه  94

3-4-4 محلات شیراز در عهد قاجار  96

3-5 ساختار ا صلی شهر شیراز در ادوار مختلف تاریخ   97

3-5-1 آل بویه  97

3-5-2 دوره اتابکان   98

3-5-3 دوره صفویان   99

3-5-4 دوره زندیه  101

3-6 استخوانبندی شهر در دوران  زندیه  102

3-6-1 بافت شهری در دوران زندیه  103

3-6-2 ویژگیهای فضایی و بصری   105

3-7 شیراز در دوره قاجاریه  105

3-8 شیراز در دوره پهلوی اول  106

3-9 شیراز از دوره پهلوی دوم تا دوره معاصر  107

3-10 ساختار فضایی شهر شیراز  109

3-10- 1 دوره پیش مدرن و پیش سرمایهداری (اواخر قرن سیزده ه.ش تا سال 1300 ه .ش): 109

3- 10-2 دوره مدرن سازی اولیه ( سال 1300 ه.ش تا اوایل سالهای 1330 ه.ش ) 110

3- 10-3 دوره مدرن سازی متأخر ( از سال 1330 تا اوایل سالهای 60) 112

3-10-4 ساختار فضائی شیراز در دوره چهارم ( دوره چالش سنت و مدرنیت ) 114

3-11  موقعیت جغرافیایی شیراز  116

3-12 آب و هوا 117

3-12-1 دمای هوا 117

3- 12 -2 رطوبت   118

3-12-3  بارندگی   119

3-12-4  باد  121

3-12-5 تابش    122

3-13 تحلیل شرایط آب و هوایی   123

3-13-1  منطقه آسایش    123

3-13-1 تقویم نیاز به سایه و آفتاب   128

3-14 زلزله  129

3-15 راههای منتهی به شیراز  130

3-16 ارتفاعات شیراز  132

3-17 جمعیت شیراز  132

فصل چهارم: مروری بر تجارب داخلی و خارجی   134

4-1 مدرسه چهار باغ اصفهان   134

4-1-1 شرایط گزینش و انتخاب مدرّسان و طلاب مدرسه چهارباغ اصفهان: 136

4-1-2 مواد آموزشی و دروس طلاب مدرسه چهارباغ اصفهان: 136

4-2-1 ربع رشیدی بنای وقفی دانشگاهی   138

4-3-1 شهرک دانشجویی هاروارد  140

4-3-2 تاریخچه  142

4-3-3 دانشکده‌ها و ساختمان‌های مربوط به آن   143

4-3-4 آموزش و تحصیلات   144

4-3-5 کتابخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها 146

4-4 شهرک دانشجویی دانشگاه تهران   147

4-4-1 تأسیس    147

4-4-2 طرح و الگو  149

4-4-3 توسعه  149

4-4-4 انقلاب ۱۳۵۷ ایران   150

4-4-5 نقش سیاسی   150

فصل پنجم: استانداردها و معیارهای فنی طراحی   152

5-1 برنامه ریزی فیزیکی، شناخت و تعیین ابعاد و استانداردهای فضا 152

5-2 فضای اداری   152

5-2-1 گروه فضای اصلی   153

5-2-2 گروه فضاهای وابسته اصلی   153

5-2-3 گروه فضاهای رفاهی   153

5-2-4 گروه فضاهای گردشی   153

5-3 فضاهای اختصاصی   154

5-4 زیربنای خالص    154

5-4-1 فضاهای اصلی اداری   154

5-4-2 فضاهای وابسته اداری   155

5-4-3 فضاهای پشتیبانی و ارباب رجوع  155

5-5 مساحت محل کار (مساحت مفید) 156

5-6 مساحت مفید خالص    157

5-7 تجهیزات اداری   158

5-8 نوع ساختمان   158

5-8-2 سرویسها 158

5-8-3 منظرهها 159

5-8-4 ستها 159

5-9 انواع کالبد ساختمانهای اداری   159

5-9-1 عمق فضا 159

5-9-2 موقعیت هسته  160

5-9-3 تقسیم به اتاقها یا سلولاریزاسیون   160

5-10 هسته  161

5-10-1آسانسورها 161

5-10-2 مجاری   161

5-10-3 سرویس بهداشتی   162

5-10-4 کمدهای اتاق شستشو: 162

5-10-5 پلکانها 163

5-11 روابط در ساختمانهای اداری   163

5-11-1رابطه با دنیای خارج   163

5-11-2 لوازم فرار  164

5-12 حوزههای فعالیتهای دانشكده معماری : 164

5-12-1 فضاهای آموزشی: 169

5-12-1-1 كلاس نظری   170

5-12-1-2  كلاس عمومی: 170

5-12-2 فضاهای كمك آموزشی: 170

5-12-2-1 آزمایشگاه  170

2-2-12-5كارگاه  170

3-2-12-5 فضاهای ورزشی و پرورشی : 171

1-13-5كتابخانه: 171

5-13-2 نمازخانه : 171

5-13-3 سالن ورزشی: 171

5-13-4 سالن چند منظوره : 172

5-13-5 اتاق مشاوره : 172

5-13-6 اتاق ورزش : 172

5-13-7 اتاق بهداشت : 172

5-14 فضاهای اداری : 173

5-14-1 فضاهای پشتیبانی و خدمات : 173

5-14-2 فضاهای سبز : 173

5-14-3 فضای توقف وسایل نقلیه : 174

5-14-4 فضای ورودی : 174

5-14-5 فضای توقف وسایل نقلیه : 174

5-14-6 فضاهای ارتباطی و غیر مفید : 174

5-15 فضاهای نیمه باز یا مسقف : 175

5-15-1 ظرفیت : 175

5-15-2 ظرفیت دوره آموزشی یا مقطع آموزشی : 175

5-15-3 ظرفیت مجتمع آموزشی : 175

5-15-4 سطوح زیر بنایی: 175

5-15-4-1 خالص: 175

5-15-4-2 ناخالص : 176

5-15-4-3 سرانه : 176

5-15-4-4 سرانه خالص زیربنا : 176

5-15-4-5 سرانه ناخالص : 176

5-15-4-6 معیارهای تعیین ظرفیت : 177

5-15-4-7 ظرفیت كلاس : 177

5-15-4-8 ظرفیت كارگاه و آزمایشگاه : 177

5-16 ظرفیت فضاهای پرورشی : 177

5-16-1 كتابخانه : 177

5-16-2 نمازخانه : 178

5-16-3 سالن آمفی تئاتر : 178

5-16-4 سالن ورزشی: 178

5-16-5 سالن چند منظوره : 178

5-16-6 سالن غذاخوری : 179

5-16-7 فضاهای اداری : 179

5-16-8 سرویس های بهداشتی: 179

5-16-9 سرانه فضاها : 179

5-16-10 فضاهای بسته  179

5-17  فضاهای مربوط به فعالیتهای آموزشی: 181

5-18-1 مبلمان فضاهای اداری   182

5-18-2 قرارگیری دیوارها 182

5-18-3 کتابخانه  183

5-18-4 سالن مطالعه  184

5-19-5 قفسههای کتاب   184

5-20 طراحی سالن‌های اجتماعات   186

5-20 -1  هندسه کلی تالارها 186

5-20-2 اقدامات اصلی در برنامه ریزی سالنها 187

5-20-3 بخشهای مختلف سالنهای اجتماعات   187

5-20-3-1 ورودی سالن: 188

5-20-3 -2  سرسرا و سالن انتظار  188

5-20-3-3 سالنهای اجتماعات   190

5-20-3-3-1 تغییرات در ابعاد سالنهای اجتماعات   190

5-20-3-3-2 چند منظوره بودن و انعطافپذیری سالن   191

5-20-3-3-3 صندلی در سالنهای اجتماعات   192

5-20-3-3-4 بالکن در سالنها 195

5-20-3-3-5 شیب سالنها 196

5-21 اتاق تجهیزات تلفن   198

5-22 موتورخانه و برق اضطراری   198

5-23 تجهیزات بهداشتی، رختکن و نظافت   199

5-24 انبار مرکزی   199

5-25 محل زندگی سرایدار  200

5-26  فضای نمایشگاهی   200

فصل ششم: مکانیابی و روند طراحی شهرک دانشجویی   201

6-1 سیر تحولات شهرسازی شیراز  201

6-1-1 شیراز 1328  204

6-1-2 شیراز 1335  205

6-1-3 شیراز 1350  206

6-1-4 شیراز معاصر  207

6-1-5 شیراز در دوره کنونی   207

6-2 کاربریهای قدیم منطقه: 208

6-3 کاربریهای جدید منطقه  209

6-4 همجواریها در منطقه  209

6-5 مکان یابی سایت   210

6-5-1  مکانهای پیشنهادی برای سایت مجموعه  211

6-5- 2  موقعیت سایت نسبت به شهر  213

6-5-3  موقعیت سایت نسبت به شریانهای شهری وضع موجود  214

6-5-4  موقعیت قرارگیری سایت در مناطق شهرداری شیراز  214

6-6 دسترسیها 215

6-6-1دسترسی سواره  215

6-6-2 دسترسی پیاده  215

6-6-3 دسترسیها در طرحهای فرادست   216

6-6-4 موقعیت سایت نسبت به محورهای شریانی پیشنهادی شیراز  217

6-7 همجواریها 218

6-8 چشم اندازهای سایت در وضعیت کنونی   218

6-9 چشم‌اندازها 220

6-10 تحلیل سایت به کمک جدول sowt  221

6-11 نتیجه گیری   224

6-12 روند طراحی مجموعه شهرک دانشجویی   225

6-12-1 ترسیم خطوط اولیه برای رسیدن به پلان   225

6-12-2 ترسیم دیاگرامهای اولیه  226

6-12-3 ترسیم محورهای  تأثیر گذار بر زمین طرح   227

6-13 طراحی حجم‌های سه بعدی اولیه  229

6-14 ترسیم پلان نهایی بام مجموعه  230

6-14-1 فرایند طراحی سایت   231

6-14-2  ترسیم پلان بام دانشکده معماری   235

6-15  فرآیند طراحی دانشکده معماری   236

6-16 ترسیم پلان طبقه همکف و اول دانشکده معماری   239

6-17 نماها و برش‌های نهایی   242

6-19 طراحی فضاهای داخلی   244

6-20 سازه مجموعه دانشکده معماری   245

6-20-1 فونداسیون   245

6-20-2 جنس دیوارها 245

6-20-3 سقف مجموعه  245

6-20-3-1 سیستم تیر ویاراندیل1 245

6-20-3-2 سقف بتن پیش تنیده  246

6-20-4 ستونها 248

6-21 تأسیسات دانشکده معماری   248

6-22 نمایش سه بعدی مجموعه  250

فهرست منابع: 253

مقدمه:

            آدمی به حکم فطرت خویش، نوع دوستی و دیگر خواهی را ارج می‌نهد و از تماشای رنج بینوایان آزرده خاطر می­گردد و جان خویش را با یاری محرومان آرامش میبخشد. تاریخ و فرهنگ، آئین ما با وقف و خیر اندیشی واقفان و بیدار دلانی در آمیخته است که نام وی را بر صحیفه ایثار و رادمردی رقم زده­اند (شاکر ، 1373 ص87).

             انسان امروز همچون نیاکان خویش به خوبی در یافته است بسیاری از معضلات که در زمینه‌های مختلف گریبان­گیر مردم یک جامعه است تنها از طریق دستگاه­های اجرایی قابل حل نبوده و مشارکت و معاضدت و یاری خود مردم را می­طلبد. اگر وقف در جامعه نهادینه شود افراد خیر و نیکوکار بخش قابل توجهی از کمبودها و تنگناهای جامعه را خودشناسی کرده و اموال و دارایی­های خود را داوطلبانه در جهت رفع آن‌ها به کار خواهند بست. متاسفانه این نهاد‌های مردمی با وجود برخورداری از قدمت و سابقه پر افتخار تاریخی آن گونه که شایسته است فراگیر نشده و نقش و  تأثیرات فرهنگی و تربیتی آن در ابعاد گوناگون تا حدودی مکتوم و مستور مانده است. در اجرای برنامه‌های بلند مدت و میان مدت توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، آنچه ذهن برنامه ریزان را بیشتر به خود مشغول می­کند، محدودیت‌های منابع در مقابل مصارف بی حد و حصر است. در نتیجه کشورهایی در این امر موفق خواهند بود که بتوانند از تعدد و تنوع مالی برخوردار باشند. در کشور ما درآمدهای بالقوه موقوفات در صورت شناسایی کامل بهرهبرداری بهینه می‌تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم بخشی از نیازهای کشور را تامین کند. یکی از ابعاد وقف بعد اقتصادی آن است در این تحقیق سعی شده است گوشه‌ایی از وقف با رویکرد اقتصادی آن مورد توجه قرار گیرد ( خمینی، 1376).

وقف بارزترین و روشن ترین مصداق احسان، انفاق، صدقه جاریه، تعاون و باقیات صالحات است که منشا خدمات فراوان اقتصادی، رفاهی، و بهداشتی در جامعه گردیده است. وجود صدها درمانگاه، بیمارستان، مدرسه و … در سراسر کشورهای جهان شاهد و گواه آن است( دریکوند، 1386).

با این اوصاف بدیهی است توصیه فرهنگ وقف و تلاش برای دست یابی و موفقیت آن در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به عنوان یکی از مسائل و دل مشغولی‌های مسئولان و صاحب نظران در کشورهای اسلامی و برخی کشورهای غیر اسلامی می­باشد( ارجمند نیا، 1380،ص 10).

 

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1 تعریف مسئله و اهمیت آن

وقف که درآن اصل مال یا ملك می­ماند و منافع و عواید آن در امور عام­المنفعه مصرف می­شود در ساماندهی زندگی فردی و اجتماعی نقش فراوانی دارد.

نماد وقف در ادوار گذشته نیز وجود داشته و پس از اسلام با  تأثیر از جهان­بینی اسلامی به صورت جهت دار مطرح می­شود. هم­چنان که در صدر اسلام نیز مسبوق است بسیاری از موقوفات نه تنها به عنوان پشتوانه اقتصادی نظام اسلامی محسوب می­شوند بلکه در کم کردن فاصله طبقاتی و نهایتا تامین عدالت اجتماعی نقش مؤثری را ایفا می­کند. در مجموع با نهاد وقف که در آن مالکیت خصوصی به نوعی مالکیت عمومی تبدیل می­شود مراکز مختلف آموزشی، فرهنگی، بهداشتی و اقتصادی ایجاد می­گردد که این امر در شهرنشینی جوامع که از مؤلفه­های توسعه اقتصادی است نقش قابل توجهی دارند؛ و به شهرها نوعی برجستگی دینی، تاریخی و اقتصادی خواهد بخشید و توسعه را همراه با عدالت اجتماعی به ارمغان خواهد آورد( شاکر 1373، ص 87 ).

براساس  تأثیری که فرهنگ وقف در ماندگاری و پایایی توسعه اقتصادی دارا می­باشد می‌تواند در پیشبرد اهداف توسعه پایدار نقش موثری را ایفا نماید.  توسعه پایدار در حقیقت ایجاد تعادل میان توسعه و محیط زیست است. توسعه پایدار چهار جنبه دارد: پایداری در منابع طبیعی ، پایداری سیاسی، پایداری اجتماعی و پایداری اقتصادی، در حقیقت توسعه پایدار تنها بر جنبه زیست محیطی اتفاقی تمرکز ندارد بلکه به جنبه­های اجتماعی و اقتصادی آن هم توجه می­کند .توسعه پایدار محل تلاقی جامعه، اقتصاد و محیط زیست است( دانشنامه حقوق اقتصادی ، 1391، ش 1).

یکی از عوامل مهم توسعه و پیشرفت در هر جامعه آموزش و پرورش است. تاریخ آموزش و پرورش در ایران به دوران­های باستانی و آریایی­های نخستین می­رسد. در دوره مادها، کودکان و نوجوانان راه و رسم زندگانی و کار و جنگاوری را درخانه و قبیله می­آموختند. آموزش رسمی مخصوص روحانیان بود و مردم دیگر از خواندن و نوشتن بی­بهره بودند. در دوران هخامنشی آموزش رسمی ویژه موبدان، شاهزادگان و دولتمردان بود. اما چون در آیین زرتشت آموزش و پرورش مهم شمرده می­شد، مردم ایران اخلاق و مهارتهای سودمند را به فرزندان خود آموزش می­دادند . در دوره ساسانی فرهنگ و تمدن ایرانی به شرق و غرب گسترش یافت اما هنوز هم آموزش به گروهی خاص محدود می­شد (مستوفی، 1377، ص3).

با ورود اسلام به ایران تحولاتی در نحوه آموزش به وجود آمد. با توجه به اهمیتی که اسلام به شریعت و عدالت اجتماعی و تجلی ارزشهای انسانی نهاد موجب گسترش و ارتقاء سطح آموزش برای اقشار مختلف جامعه گردید( فصل نامه تاریخ اسلام ، 1391 ، ش5).

ازجمله مواردی که پس از ورود اسلام به ایران مورد توجه قرارگرفت هنر و معماری ایران است. با توجه به رویکرد عدالت محوری اسلام و اینکه تمام افراد جامعه می‌توانند به طور یکسان از امکانات جامعه بهره مند شوند، بناهای عام­المنفعه و عملکردهای جدید به وجود آمد که از جمله می‌توان به فضاهایی مانند: مساجد، آب انبارها، حمام و کاروانسراها و… اشاره کرد. وجود این فضاها و عملکردهای جدید باعث ایجاد هنر و معماری نوین گردید که با ارتقای معماری گذشته و به کارگیری اصول مبانی اسلام هنر و معماری ایرانی اسلامی را شکل داد (خطیبی، 1390).

مساجد، مدارس و حوزه­های علمیه جزء اولین فضاهای آموزشی بوده­اند، حوزه‌های علمیه از آن دسته فضاهایی بودند که محل اسکان و تحصیل دانش آموختگان توامان در یك مجموعه قرار داشت. این گونه فضاها طی سال­ها با به وجود آمدن مؤسس ات و مجتمع‌های دانشگاهی ارتقاء یافت اما همواره معایب و کاستی‌هایی به همراه داشته­اند.

حال با توجه به مباحث یاد شده سوال این است که چگونه می‌توان با بهره­وری از رویکرد اقتصادی توسعه پایدار بر اساس فرهنگ وقف موجب ارتقای سطح آموزش و بهبود مجموعه‌های دانشجویی شویم؟

1-2 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

انجام تحقیق در هر زمینه علمی، به دلایل مختلفی صورت می‌گیرد، از جمله این دلایل می‌توان به گسست دانش در آن زمینه یا نبود تحقیق جامع اشاره کرد. تحقیق حاضر از جمله تحقیقات بکر و جدید است که تا بحال انجام نشده است و ضروری است که به آن پرداخته شود.

تاکنون موضوع وقف و موقوفات از ابعاد مختلفی چون فقهی، حقوقی، قضایی و اعتقادی بررسی شده و بعضی از پژوهش­ها بر تأثیر آن‌ها بر محیط­های شهری و روستایی تأكید دارند. اما در زمینه تأثیر وقف در نظام آموزشی به ویژه شهر شیراز پژوهشی صورت نگرفته است. در پژوهش حاضر این موضوع به شكل مبسوط و كامل با مؤلفه­های تحقیق بررسی شده است.

از دیگر دلایل اهمیت تحقیق در ارتباط با موضوع مورد مطالعه، نیاز به ارتقای سطح آموزش و بهبود مجموعه‌های دانشجویی و برآورده کردن آن از طریق توسعه پایدار بر اساس فرهنگ وقف است.

1-3 اهداف تحقیق

1-3-1 اهداف کلی:

هدف اصلی از طراحی شهرک دانشجویی، علاوه بر اینکه پاسخگوی نیازهای ساکنین در مقیاس شهری– کشوری است، موجب زنده نگاهداشتن هنر اصیل ایرانی در شهر شیراز می‌گردد.

طراحی این مجموعه با هدف احیای فصل مشترک فرهنگ وقف و معماری و معرفی و انتقال این میراث از گذشتگان به نسل­های آینده.

ایجاد مکانی جهت رسیدن به یک کیفیت محوری در فضای معماری که سبب ایجاد بهبود شرایط آموزشی در چهارچوب فرهنگ وقف و توسعه پایدار اقتصادی می‌شود.

1-3-2 اهداف اختصاصی:

این مجموعه علاوه بر آموزش و ایجاد مکانی برای پرورش بدون دغدغه مالی برای دانشجویان در شهر شیراز، اهداف اختصاصی زیر را دنبال می‌کند:

ـ ایجاد مکانی جهت معرفی پیشینه فرهنگی- هنری شیراز هم در هنر و هم در معماری .

ـ ایجاد مکانی جهت احیاء و حفظ فرهنگ وقف.  

 

2-4-1 انعقاد وقف   22

2-5 خصوصیات اجتماعی و اقتصادی وقف اسلامی   23

2-5-1  کارکرد اجتماعی وقف   25

2-5-2 کارکرد اقتصادی وقف: 27

2-6 وقف و بهبود وضع اقتصادی جامعه: 28

2-7 وقف در ایران و جهان   30

2-8 وقف در سایر مذاهب و کشور‌های مختلف   31

2-8-1   وقف در ایران   32

2-8-2 آسیب شناسی وقف در ایران   35

2-9 کارکرد وقف در نهادهای فرهنگی و آموزشی: 36

2-9-1 فرهنگ وقف در آموزش    38

2-9-2  وقف مکان‌های آموزشی   39

2-9-3  تأثیرات وقف بر برنامه آموزشی   40

2-9-4  تعیین محتوای درسی در وقف نامهها 40

2-9-5  تعیین مدت زمان تحصیل در وقف نامهها 41

2-9 -6  تعیین نحوه اداره مدارس دروقف نامهها 41

2-9-7سنت وقف در دانشگاههای جهان   43

2-10 مفهوم توسعه: 44

2-10-1 نقش وقف در توسعه  44

2-10-2 وقف و توسعه اجتماعی   45

2-10-3 وقف و توسعه فکری و فرهنگی   46

2-11 تعریف پایداری: 47

2-11-1 توسعه پایدار چیست   49

2-11-2 تفهیم بنیادی توسعه پایدار  51

2-11-3 توسعه پایدار از دیروز تا امروز  52

2-11-4 مؤلفههای توسعه پایدار: 54

2-11-5 ارکان اصلی توسعه پایدار: 54

2-11- 6 اصول توسعه پایدار  55

این مطلب را هم بخوانید :

2-11-6-1 کنار گذاشتن تصور قدر قدرتی انسان   55

2-11-6-2 عدالت وبرابری   55

2-11-6-3 اکوسیستم بسیار مهمتر از درک و تصور فعلی است   55

2-11-6-4 آشتی توسعه و پایداری   55

2-11-6-5 مردم محوری   56

2-11-6-6 مشارکت و وفاق   56

2-11-6-7 برنامه جامع ، چرخه‌ای و تلفیقی   56

2-11-6-8 دیدی سیستمی و کل گرایانه  57

2-11-6-9 ساخت بر روی آنچه که وجود دارد: 57

2-11-6-10 انعطاف پذیری   57

2-11-6-11 استفاده عاقلانه از منابع   57

2-11-6-12 تفکر جهانی و عمل محلی   58

2-11-7 اهداف کلی توسعه پایدار : 58

2-12 مؤلفه‌های توسعه پایدار در جهت رفاه اجتماعی   61

2-13 رشد ، توسعه پایدار و توسعه پایدار اقتصادی   62

‏2-13-1   توسعه پایدارازمنظراقتصادی   64

2-13-2 نقش امنیت اقتصادی در تامین توسعه پایدار  66

2-13-3 نقش وقف در تامین امنیت اقتصادی: 67

2-14 ارتباط وقف در پایداری اقتصادی   67

2-14-1 مؤلفه‌های وقف در توسعه پایدار اقتصادی   69

2-15  تأثیر وقف بر استقلال اقتصادی و رشد و توسعه: 70

2-16  تأثیر وقف بر تحقق عدالت اجتماعی و رفاه عمومی   72

2-17 نقش وقف در توسعه پایدار اقتصادی   74

2-17-1 نمونه‌ای موردی برای برسی و تفهیم بهتر موضوع  75

2-17-1-1 مدارس    75

2-17-1-2 نخستین مدرسه در اسلام  76

2-17-1-3 باز شناسی ربع رشیدی (ربع: خانه، سرا و محله) 78

2-17-1-4 هدف ربع رشید از احداث این فرهنگسرا 78

2-17-1-5 مؤلفه‌های شهرک دانشگاهی ربع الرشید: 79

2-17-1-6 نظام وقف در ربع الرشیدی   79

2-17-1-7  ربع الرشیدی شهری با شاخصه‌های توسعه پایداری   80

2-17-1-8  توجه به اقتصاد در ربع رشیدی   81

2-17-1-9 دلایل ناپایداری شهرک ربع رشید  81

2-18 نتیجه گیری: 82

2-18-1 راهبردها 85

2-18-2 راهكارها 85

2-18-3 فرآیند طراحی شهرک دانشگاهی با محوریت وقف   86

فصل سوم : شناخت بافت و اقلیم شهر شیراز  87

3-1 دورههای تاریخی توسعهی شهر شیراز  87

3-1-1  دوران باستان و ساسانی   87

3-1-2 دوران اسلامی   88

3-1-2-1   فتح فارس توسط مسلمانان   88

3-1-2-2 آل بویه تا صفویان   89

3-1-2-3 دوران صفویه تا دوران معاصر  89

3-1-2-4 معاصر  90

3-2 وجه تسمیه شیراز  91

3-3 تاریخچه شیراز  92

3-4 سیستم محلات شیراز  93

3-4-1 محلات دوران اتابکی مظفریان و آل بویه  93

3-4-2محلات شیراز در زمان صفویه: 93

3-4-3 محلات شیرازدر زمان  زندیه  94

3-4-4 محلات شیراز در عهد قاجار  96

3-5 ساختار ا صلی شهر شیراز در ادوار مختلف تاریخ   97

3-5-1 آل بویه  97

3-5-2 دوره اتابکان   98

3-5-3 دوره صفویان   99

3-5-4 دوره زندیه  101

3-6 استخوانبندی شهر در دوران  زندیه  102

3-6-1 بافت شهری در دوران زندیه  103

3-6-2 ویژگیهای فضایی و بصری   105

3-7 شیراز در دوره قاجاریه  105

3-8 شیراز در دوره پهلوی اول  106

3-9 شیراز از دوره پهلوی دوم تا دوره معاصر  107

3-10 ساختار فضایی شهر شیراز  109

3-10- 1 دوره پیش مدرن و پیش سرمایهداری (اواخر قرن سیزده ه.ش تا سال 1300 ه .ش): 109

3- 10-2 دوره مدرن سازی اولیه ( سال 1300 ه.ش تا اوایل سالهای 1330 ه.ش ) 110

3- 10-3 دوره مدرن سازی متأخر ( از سال 1330 تا اوایل سالهای 60) 112

3-10-4 ساختار فضائی شیراز در دوره چهارم ( دوره چالش سنت و مدرنیت ) 114

3-11  موقعیت جغرافیایی شیراز  116

3-12 آب و هوا 117

3-12-1 دمای هوا 117

3- 12 -2 رطوبت   118

3-12-3  بارندگی   119

3-12-4  باد  121

3-12-5 تابش    122

3-13 تحلیل شرایط آب و هوایی   123

3-13-1  منطقه آسایش    123

3-13-1 تقویم نیاز به سایه و آفتاب   128

3-14 زلزله  129

3-15 راههای منتهی به شیراز  130

3-16 ارتفاعات شیراز  132

3-17 جمعیت شیراز  132

فصل چهارم: مروری بر تجارب داخلی و خارجی   134

4-1 مدرسه چهار باغ اصفهان   134

4-1-1 شرایط گزینش و انتخاب مدرّسان و طلاب مدرسه چهارباغ اصفهان: 136

4-1-2 مواد آموزشی و دروس طلاب مدرسه چهارباغ اصفهان: 136

4-2-1 ربع رشیدی بنای وقفی دانشگاهی   138

4-3-1 شهرک دانشجویی هاروارد  140

4-3-2 تاریخچه  142

4-3-3 دانشکده‌ها و ساختمان‌های مربوط به آن   143

4-3-4 آموزش و تحصیلات   144

4-3-5 کتابخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها 146

4-4 شهرک دانشجویی دانشگاه تهران   147

4-4-1 تأسیس    147

4-4-2 طرح و الگو  149

4-4-3 توسعه  149

4-4-4 انقلاب ۱۳۵۷ ایران   150

4-4-5 نقش سیاسی   150

فصل پنجم: استانداردها و معیارهای فنی طراحی   152

5-1 برنامه ریزی فیزیکی، شناخت و تعیین ابعاد و استانداردهای فضا 152

5-2 فضای اداری   152

5-2-1 گروه فضای اصلی   153

5-2-2 گروه فضاهای وابسته اصلی   153

5-2-3 گروه فضاهای رفاهی   153

5-2-4 گروه فضاهای گردشی   153

5-3 فضاهای اختصاصی   154

5-4 زیربنای خالص    154

5-4-1 فضاهای اصلی اداری   154

5-4-2 فضاهای وابسته اداری   155

5-4-3 فضاهای پشتیبانی و ارباب رجوع  155

5-5 مساحت محل کار (مساحت مفید) 156

5-6 مساحت مفید خالص    157

5-7 تجهیزات اداری   158

5-8 نوع ساختمان   158

5-8-2 سرویسها 158

5-8-3 منظرهها 159

5-8-4 ستها 159

5-9 انواع کالبد ساختمانهای اداری   159

5-9-1 عمق فضا 159

5-9-2 موقعیت هسته  160

5-9-3 تقسیم به اتاقها یا سلولاریزاسیون   160

5-10 هسته  161

5-10-1آسانسورها 161

5-10-2 مجاری   161

5-10-3 سرویس بهداشتی   162

5-10-4 کمدهای اتاق شستشو: 162

5-10-5 پلکانها 163

5-11 روابط در ساختمانهای اداری   163

5-11-1رابطه با دنیای خارج   163

5-11-2 لوازم فرار  164

5-12 حوزههای فعالیتهای دانشكده معماری : 164

5-12-1 فضاهای آموزشی: 169

5-12-1-1 كلاس نظری   170

5-12-1-2  كلاس عمومی: 170

5-12-2 فضاهای كمك آموزشی: 170

5-12-2-1 آزمایشگاه  170

2-2-12-5كارگاه  170

3-2-12-5 فضاهای ورزشی و پرورشی : 171

1-13-5كتابخانه: 171

5-13-2 نمازخانه : 171

5-13-3 سالن ورزشی: 171

5-13-4 سالن چند منظوره : 172

5-13-5 اتاق مشاوره : 172

5-13-6 اتاق ورزش : 172

5-13-7 اتاق بهداشت : 172

5-14 فضاهای اداری : 173

5-14-1 فضاهای پشتیبانی و خدمات : 173

5-14-2 فضاهای سبز : 173

5-14-3 فضای توقف وسایل نقلیه : 174

5-14-4 فضای ورودی : 174

5-14-5 فضای توقف وسایل نقلیه : 174

5-14-6 فضاهای ارتباطی و غیر مفید : 174

5-15 فضاهای نیمه باز یا مسقف : 175

5-15-1 ظرفیت : 175

5-15-2 ظرفیت دوره آموزشی یا مقطع آموزشی : 175

5-15-3 ظرفیت مجتمع آموزشی : 175

5-15-4 سطوح زیر بنایی: 175

5-15-4-1 خالص: 175

5-15-4-2 ناخالص : 176

5-15-4-3 سرانه : 176

5-15-4-4 سرانه خالص زیربنا : 176

5-15-4-5 سرانه ناخالص : 176

5-15-4-6 معیارهای تعیین ظرفیت : 177

5-15-4-7 ظرفیت كلاس : 177

5-15-4-8 ظرفیت كارگاه و آزمایشگاه : 177

5-16 ظرفیت فضاهای پرورشی : 177

5-16-1 كتابخانه : 177

5-16-2 نمازخانه : 178

5-16-3 سالن آمفی تئاتر : 178

5-16-4 سالن ورزشی: 178

5-16-5 سالن چند منظوره : 178

5-16-6 سالن غذاخوری : 179

5-16-7 فضاهای اداری : 179

5-16-8 سرویس های بهداشتی: 179

5-16-9 سرانه فضاها : 179

5-16-10 فضاهای بسته  179

5-17  فضاهای مربوط به فعالیتهای آموزشی: 181

5-18-1 مبلمان فضاهای اداری   182

5-18-2 قرارگیری دیوارها 182

5-18-3 کتابخانه  183

5-18-4 سالن مطالعه  184

5-19-5 قفسههای کتاب   184

5-20 طراحی سالن‌های اجتماعات   186

5-20 -1  هندسه کلی تالارها 186

5-20-2 اقدامات اصلی در برنامه ریزی سالنها 187

5-20-3 بخشهای مختلف سالنهای اجتماعات   187

5-20-3-1 ورودی سالن: 188

5-20-3 -2  سرسرا و سالن انتظار  188

5-20-3-3 سالنهای اجتماعات   190

5-20-3-3-1 تغییرات در ابعاد سالنهای اجتماعات   190

5-20-3-3-2 چند منظوره بودن و انعطافپذیری سالن   191

5-20-3-3-3 صندلی در سالنهای اجتماعات   192

5-20-3-3-4 بالکن در سالنها 195

5-20-3-3-5 شیب سالنها 196

5-21 اتاق تجهیزات تلفن   198

5-22 موتورخانه و برق اضطراری   198

5-23 تجهیزات بهداشتی، رختکن و نظافت   199

5-24 انبار مرکزی   199

5-25 محل زندگی سرایدار  200

5-26  فضای نمایشگاهی   200

فصل ششم: مکانیابی و روند طراحی شهرک دانشجویی   201

6-1 سیر تحولات شهرسازی شیراز  201

6-1-1 شیراز 1328  204

6-1-2 شیراز 1335  205

6-1-3 شیراز 1350  206

6-1-4 شیراز معاصر  207

6-1-5 شیراز در دوره کنونی   207

6-2 کاربریهای قدیم منطقه: 208

6-3 کاربریهای جدید منطقه  209

6-4 همجواریها در منطقه  209

6-5 مکان یابی سایت   210

6-5-1  مکانهای پیشنهادی برای سایت مجموعه  211

6-5- 2  موقعیت سایت نسبت به شهر  213

6-5-3  موقعیت سایت نسبت به شریانهای شهری وضع موجود  214

6-5-4  موقعیت قرارگیری سایت در مناطق شهرداری شیراز  214

6-6 دسترسیها 215

6-6-1دسترسی سواره  215

6-6-2 دسترسی پیاده  215

6-6-3 دسترسیها در طرحهای فرادست   216

6-6-4 موقعیت سایت نسبت به محورهای شریانی پیشنهادی شیراز  217

6-7 همجواریها 218

6-8 چشم اندازهای سایت در وضعیت کنونی   218

6-9 چشم‌اندازها 220

6-10 تحلیل سایت به کمک جدول sowt  221

6-11 نتیجه گیری   224

6-12 روند طراحی مجموعه شهرک دانشجویی   225

6-12-1 ترسیم خطوط اولیه برای رسیدن به پلان   225

6-12-2 ترسیم دیاگرامهای اولیه  226

6-12-3 ترسیم محورهای  تأثیر گذار بر زمین طرح   227

6-13 طراحی حجم‌های سه بعدی اولیه  229

6-14 ترسیم پلان نهایی بام مجموعه  230

6-14-1 فرایند طراحی سایت   231

6-14-2  ترسیم پلان بام دانشکده معماری   235

6-15  فرآیند طراحی دانشکده معماری   236

6-16 ترسیم پلان طبقه همکف و اول دانشکده معماری   239

6-17 نماها و برش‌های نهایی   242

6-19 طراحی فضاهای داخلی   244

6-20 سازه مجموعه دانشکده معماری   245

6-20-1 فونداسیون   245

6-20-2 جنس دیوارها 245

6-20-3 سقف مجموعه  245

6-20-3-1 سیستم تیر ویاراندیل1 245

6-20-3-2 سقف بتن پیش تنیده  246

6-20-4 ستونها 248

6-21 تأسیسات دانشکده معماری   248

6-22 نمایش سه بعدی مجموعه  250

فهرست منابع: 253

مقدمه:

            آدمی به حکم فطرت خویش، نوع دوستی و دیگر خواهی را ارج می‌نهد و از تماشای رنج بینوایان آزرده خاطر می­گردد و جان خویش را با یاری محرومان آرامش میبخشد. تاریخ و فرهنگ، آئین ما با وقف و خیر اندیشی واقفان و بیدار دلانی در آمیخته است که نام وی را بر صحیفه ایثار و رادمردی رقم زده­اند (شاکر ، 1373 ص87).

             انسان امروز همچون نیاکان خویش به خوبی در یافته است بسیاری از معضلات که در زمینه‌های مختلف گریبان­گیر مردم یک جامعه است تنها از طریق دستگاه­های اجرایی قابل حل نبوده و مشارکت و معاضدت و یاری خود مردم را می­طلبد. اگر وقف در جامعه نهادینه شود افراد خیر و نیکوکار بخش قابل توجهی از کمبودها و تنگناهای جامعه را خودشناسی کرده و اموال و دارایی­های خود را داوطلبانه در جهت رفع آن‌ها به کار خواهند بست. متاسفانه این نهاد‌های مردمی با وجود برخورداری از قدمت و سابقه پر افتخار تاریخی آن گونه که شایسته است فراگیر نشده و نقش و  تأثیرات فرهنگی و تربیتی آن در ابعاد گوناگون تا حدودی مکتوم و مستور مانده است. در اجرای برنامه‌های بلند مدت و میان مدت توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، آنچه ذهن برنامه ریزان را بیشتر به خود مشغول می­کند، محدودیت‌های منابع در مقابل مصارف بی حد و حصر است. در نتیجه کشورهایی در این امر موفق خواهند بود که بتوانند از تعدد و تنوع مالی برخوردار باشند. در کشور ما درآمدهای بالقوه موقوفات در صورت شناسایی کامل بهرهبرداری بهینه می‌تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم بخشی از نیازهای کشور را تامین کند. یکی از ابعاد وقف بعد اقتصادی آن است در این تحقیق سعی شده است گوشه‌ایی از وقف با رویکرد اقتصادی آن مورد توجه قرار گیرد ( خمینی، 1376).

وقف بارزترین و روشن ترین مصداق احسان، انفاق، صدقه جاریه، تعاون و باقیات صالحات است که منشا خدمات فراوان اقتصادی، رفاهی، و بهداشتی در جامعه گردیده است. وجود صدها درمانگاه، بیمارستان، مدرسه و … در سراسر کشورهای جهان شاهد و گواه آن است( دریکوند، 1386).

با این اوصاف بدیهی است توصیه فرهنگ وقف و تلاش برای دست یابی و موفقیت آن در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به عنوان یکی از مسائل و دل مشغولی‌های مسئولان و صاحب نظران در کشورهای اسلامی و برخی کشورهای غیر اسلامی می­باشد( ارجمند نیا، 1380،ص 10).

 

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1 تعریف مسئله و اهمیت آن

وقف که درآن اصل مال یا ملك می­ماند و منافع و عواید آن در امور عام­المنفعه مصرف می­شود در ساماندهی زندگی فردی و اجتماعی نقش فراوانی دارد.

نماد وقف در ادوار گذشته نیز وجود داشته و پس از اسلام با  تأثیر از جهان­بینی اسلامی به صورت جهت دار مطرح می­شود. هم­چنان که در صدر اسلام نیز مسبوق است بسیاری از موقوفات نه تنها به عنوان پشتوانه اقتصادی نظام اسلامی محسوب می­شوند بلکه در کم کردن فاصله طبقاتی و نهایتا تامین عدالت اجتماعی نقش مؤثری را ایفا می­کند. در مجموع با نهاد وقف که در آن مالکیت خصوصی به نوعی مالکیت عمومی تبدیل می­شود مراکز مختلف آموزشی، فرهنگی، بهداشتی و اقتصادی ایجاد می­گردد که این امر در شهرنشینی جوامع که از مؤلفه­های توسعه اقتصادی است نقش قابل توجهی دارند؛ و به شهرها نوعی برجستگی دینی، تاریخی و اقتصادی خواهد بخشید و توسعه را همراه با عدالت اجتماعی به ارمغان خواهد آورد( شاکر 1373، ص 87 ).

براساس  تأثیری که فرهنگ وقف در ماندگاری و پایایی توسعه اقتصادی دارا می­باشد می‌تواند در پیشبرد اهداف توسعه پایدار نقش موثری را ایفا نماید.  توسعه پایدار در حقیقت ایجاد تعادل میان توسعه و محیط زیست است. توسعه پایدار چهار جنبه دارد: پایداری در منابع طبیعی ، پایداری سیاسی، پایداری اجتماعی و پایداری اقتصادی، در حقیقت توسعه پایدار تنها بر جنبه زیست محیطی اتفاقی تمرکز ندارد بلکه به جنبه­های اجتماعی و اقتصادی آن هم توجه می­کند .توسعه پایدار محل تلاقی جامعه، اقتصاد و محیط زیست است( دانشنامه حقوق اقتصادی ، 1391، ش 1).

یکی از عوامل مهم توسعه و پیشرفت در هر جامعه آموزش و پرورش است. تاریخ آموزش و پرورش در ایران به دوران­های باستانی و آریایی­های نخستین می­رسد. در دوره مادها، کودکان و نوجوانان راه و رسم زندگانی و کار و جنگاوری را درخانه و قبیله می­آموختند. آموزش رسمی مخصوص روحانیان بود و مردم دیگر از خواندن و نوشتن بی­بهره بودند. در دوران هخامنشی آموزش رسمی ویژه موبدان، شاهزادگان و دولتمردان بود. اما چون در آیین زرتشت آموزش و پرورش مهم شمرده می­شد، مردم ایران اخلاق و مهارتهای سودمند را به فرزندان خود آموزش می­دادند . در دوره ساسانی فرهنگ و تمدن ایرانی به شرق و غرب گسترش یافت اما هنوز هم آموزش به گروهی خاص محدود می­شد (مستوفی، 1377، ص3).

با ورود اسلام به ایران تحولاتی در نحوه آموزش به وجود آمد. با توجه به اهمیتی که اسلام به شریعت و عدالت اجتماعی و تجلی ارزشهای انسانی نهاد موجب گسترش و ارتقاء سطح آموزش برای اقشار مختلف جامعه گردید( فصل نامه تاریخ اسلام ، 1391 ، ش5).

ازجمله مواردی که پس از ورود اسلام به ایران مورد توجه قرارگرفت هنر و معماری ایران است. با توجه به رویکرد عدالت محوری اسلام و اینکه تمام افراد جامعه می‌توانند به طور یکسان از امکانات جامعه بهره مند شوند، بناهای عام­المنفعه و عملکردهای جدید به وجود آمد که از جمله می‌توان به فضاهایی مانند: مساجد، آب انبارها، حمام و کاروانسراها و… اشاره کرد. وجود این فضاها و عملکردهای جدید باعث ایجاد هنر و معماری نوین گردید که با ارتقای معماری گذشته و به کارگیری اصول مبانی اسلام هنر و معماری ایرانی اسلامی را شکل داد (خطیبی، 1390).

مساجد، مدارس و حوزه­های علمیه جزء اولین فضاهای آموزشی بوده­اند، حوزه‌های علمیه از آن دسته فضاهایی بودند که محل اسکان و تحصیل دانش آموختگان توامان در یك مجموعه قرار داشت. این گونه فضاها طی سال­ها با به وجود آمدن مؤسس ات و مجتمع‌های دانشگاهی ارتقاء یافت اما همواره معایب و کاستی‌هایی به همراه داشته­اند.

حال با توجه به مباحث یاد شده سوال این است که چگونه می‌توان با بهره­وری از رویکرد اقتصادی توسعه پایدار بر اساس فرهنگ وقف موجب ارتقای سطح آموزش و بهبود مجموعه‌های دانشجویی شویم؟

1-2 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

انجام تحقیق در هر زمینه علمی، به دلایل مختلفی صورت می‌گیرد، از جمله این دلایل می‌توان به گسست دانش در آن زمینه یا نبود تحقیق جامع اشاره کرد. تحقیق حاضر از جمله تحقیقات بکر و جدید است که تا بحال انجام نشده است و ضروری است که به آن پرداخته شود.

تاکنون موضوع وقف و موقوفات از ابعاد مختلفی چون فقهی، حقوقی، قضایی و اعتقادی بررسی شده و بعضی از پژوهش­ها بر تأثیر آن‌ها بر محیط­های شهری و روستایی تأكید دارند. اما در زمینه تأثیر وقف در نظام آموزشی به ویژه شهر شیراز پژوهشی صورت نگرفته است. در پژوهش حاضر این موضوع به شكل مبسوط و كامل با مؤلفه­های تحقیق بررسی شده است.

از دیگر دلایل اهمیت تحقیق در ارتباط با موضوع مورد مطالعه، نیاز به ارتقای سطح آموزش و بهبود مجموعه‌های دانشجویی و برآورده کردن آن از طریق توسعه پایدار بر اساس فرهنگ وقف است.

1-3 اهداف تحقیق

1-3-1 اهداف کلی:

هدف اصلی از طراحی شهرک دانشجویی، علاوه بر اینکه پاسخگوی نیازهای ساکنین در مقیاس شهری– کشوری است، موجب زنده نگاهداشتن هنر اصیل ایرانی در شهر شیراز می‌گردد.

طراحی این مجموعه با هدف احیای فصل مشترک فرهنگ وقف و معماری و معرفی و انتقال این میراث از گذشتگان به نسل­های آینده.

ایجاد مکانی جهت رسیدن به یک کیفیت محوری در فضای معماری که سبب ایجاد بهبود شرایط آموزشی در چهارچوب فرهنگ وقف و توسعه پایدار اقتصادی می‌شود.

1-3-2 اهداف اختصاصی:

این مجموعه علاوه بر آموزش و ایجاد مکانی برای پرورش بدون دغدغه مالی برای دانشجویان در شهر شیراز، اهداف اختصاصی زیر را دنبال می‌کند:

ـ ایجاد مکانی جهت معرفی پیشینه فرهنگی- هنری شیراز هم در هنر و هم در معماری .

ـ ایجاد مکانی جهت احیاء و حفظ فرهنگ وقف.  

چکیده

در این پایان نامه، نخست به معرفی گاز الکترونی و حفره­ای دو بعدی پرداخته و سپس تاثیر دما، میدان مغناطیسی خمیده و ضخامت پهنای سیستم دو بعدی بر گاز الکترونی را بررسی کرده­ایم. پتانسیل شیمیایی و مغناطش گاز الکترونی دو بعدی در حضور میدان مغناطیسی دو مولفه­ای، دماهای غیر صفر و ضخامت­های مختلف محاسبه و با سایر پژوهش­ها مقایسه شده­اند. نتایج نشان می­دهند که پتانسیل شیمیایی با افزایش ضخامت لایه کاهش می­یابد. نتایج همچنین بیانگر این واقعیت هستند که با اعمال میدان مغناطیسی در راستای موازی با سطح لایه الکترون آزاد، پتانسیل شیمیایی دارای تغییرات ناچیزی می­گردد.

 

کلمات کلیدی: پتانسیل شیمیایی، میدان مغناطیسی، مغناطش، پذیرفتاری مغناطیسی

فهرست

 

عنوان                                                                                                                                                                 صفحه

فصل اول: پیش گفتار

1-1مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………1

1-2گاز الکترونی دو بعدی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..1

1-3گازحفره ای دوبعدی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..2

1-4مروری بر کارهای انجام شده…………………………………………………………………………………………………………………………………………..4

1-5مرور اجمالی بر فصل های آینده ……………………………………………………………………………………………………………………………………4

فصل دوم: ویژگی­های گاز الکترونی دو بعدی

2-1مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..5

2-2ساختار ند لایه­ای آلاییده مدوله شده……………………………………………………………………………………………………………………………..5

2-3ساختارهای چند لایه­ایی سیلیکان – ژرمانیم………………………………………………………………………………………………………………….6

2-4چگالی حالات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..10

2-5 طبش پذیری و حایل سازی………………………………………………………………………………………………………………………………………..10

2-6ترازهای مقید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..13

2-7ساختار درون نواری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………14

2-8جواب­هایتقریبی برای تابع موج و انرژی : ……………………………………………………………………………………………………………………16

2-9اثرات بس ذره­ای……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………18

2-10گذار­های نوری درون نواری………………………………………………………………………………………………………………………………………..19

چکیده

در این پایان نامه، نخست به معرفی گاز الکترونی و حفره­ای دو بعدی پرداخته و سپس تاثیر دما، میدان مغناطیسی خمیده و ضخامت پهنای سیستم دو بعدی بر گاز الکترونی را بررسی کرده­ایم. پتانسیل شیمیایی و مغناطش گاز الکترونی دو بعدی در حضور میدان مغناطیسی دو مولفه­ای، دماهای غیر صفر و ضخامت­های مختلف محاسبه و با سایر پژوهش­ها مقایسه شده­اند. نتایج نشان می­دهند که پتانسیل شیمیایی با افزایش ضخامت لایه کاهش می­یابد. نتایج همچنین بیانگر این واقعیت هستند که با اعمال میدان مغناطیسی در راستای موازی با سطح لایه الکترون آزاد، پتانسیل شیمیایی دارای تغییرات ناچیزی می­گردد.

 

کلمات کلیدی: پتانسیل شیمیایی، میدان مغناطیسی، مغناطش، پذیرفتاری مغناطیسی

فهرست

 

عنوان                                                                                                                                                                 صفحه

فصل اول: پیش گفتار

1-1مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………1

1-2گاز الکترونی دو بعدی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..1

1-3گازحفره ای دوبعدی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..2

1-4مروری بر کارهای انجام شده…………………………………………………………………………………………………………………………………………..4

1-5مرور اجمالی بر فصل های آینده ……………………………………………………………………………………………………………………………………4

فصل دوم: ویژگی­های گاز الکترونی دو بعدی

2-1مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..5

2-2ساختار ند لایه­ای آلاییده مدوله شده……………………………………………………………………………………………………………………………..5

2-3ساختارهای چند لایه­ایی سیلیکان – ژرمانیم………………………………………………………………………………………………………………….6

2-4چگالی حالات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..10

2-5 طبش پذیری و حایل سازی………………………………………………………………………………………………………………………………………..10

2-6ترازهای مقید………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..13

2-7ساختار درون نواری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………14

2-8جواب­هایتقریبی برای تابع موج و انرژی : ……………………………………………………………………………………………………………………16

2-9اثرات بس ذره­ای……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………18

2-10گذار­های نوری درون نواری………………………………………………………………………………………………………………………………………..19

2-11مغناطش در مواد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..20

فصل سوم بررسی نظری گاز الکترونی دو بعدی

3-1مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..23

3-2هامیلتونی تک ذرات ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………24

3-3پتانسیل شیمیایی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..25

3-4خواص ترمو دینامیکی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………27

فصل چهارم محاسبه خواص ترمودینامیکی گاز الکترونی دو بعدی.

4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..28

فصل­پنجم: نتایج………………………………………………………………………………………………………………………………..39

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….40

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل­ها

 

 

شکل1-1:نمایشی­ازگازالکترونی­دوبعدی­دراین­حالت­الکترون هامقیدبه­حرکت­ در یک صفحه­اند………………………………………….2

شکل1-2:گازحفره­ای­دوبعدی­درفصل­مشترک­لایه یسیلسکان­ولایه ی­سیلیکان­ژرمانیم­تشکیل­می-شود……………………………2

شکل1-3:ترانزیستوراثرمیدانی آلاییدةمدوله شده باكانال نوعpكه گازحفره ای دوبعدی درآن تشكیل میشود.لبه نوارظرفیت نیزنمایش داده شده است…………………………………………………………………………………………………………………………………….3

شکل(2-1الف)SiGe/Si/SiGeحاوی­گازالکترونی دوبعدی(2DEG)…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..7

شکل(2-1ب)ساختارهای دورآلاییدهSi/SiGe/Siحاویگ ازحفره ای دوبعدی(2DHG)…………………………………………………….7

شکل(2-1ج) ساختاردریچه دارSi/SiGe/Siحاویگ ازحفره ای دوبعدی…………………………………………………………………………7

شكل2-2 : اثرات كرنش برشبكةبلوری〖Si〗_(1-x) 〖Ge〗_xكه برروی زیرلایةسیلیكان رشددادهشده است………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..8

شکل 2-3: گاف انرژی درساختارچندلایه ای آلاییده مدوله شده………………………………………………………………………………………..9

شکل 2-4: انرژی بستگی ازالکترون های ترازسیلیسیوم بابارالکتریکی مثبتeکه بافاصله یdازصفحه یsi-sio_2قرارداردانرژی برحسب واحدریدبرگ(Ry) ̅^*~43mevوفاصله برواحدشعاع بوهر(a^* ) ̅~2.2nmرسم شده است……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..14

شکل 2- 5 : مقادیرE0وz0رادرحضوروعدم حضورجملات تصویری رانشان می دهد……………………………………………………..18

شکل4-1 : تغییرات انرژی الکترون برحسب پهنای گازالکترونی دوبعدی………………………………………………………………………….13

شکل 4 – 2: تغییرات انرژی الکترون برحسب پهنای لایه درحضورمیدان مغناطیسی………………………………………………………14

شکل4 – 3: تغییرات پتانسیل شیمیایی گازالکترونی دوبعدی برحسب پهنای لایه دردماهای مختلف…………………………….16

شکل4 – 4: تغییرات پتانسیل شیمیایی گازالکترونی دوبعدی برحسب پهنای لایه ودردماهای مختلف…………………………..18

شکل 4 – 5 : تغییرات پتانسیل شیمیایی گازالکترونی دوبعدی برحسب پهنای لایه درحضورمیدان مغناطیسی بازائ دماهای مختلف…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….19

شکل4 – 6 : تغییرات پتانسیل شیمیایی گازالکترونی دوبعدی برحسب پهنای لایه ودردماهای مختلف درحضورمیدان مغناطیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………20

شکل4 – 7: تغییرات مغناطش گازالکترونی دوبعدی برحسب پهنای لایه دردما های مختلف………………………………………..23

شکل4 – 8 : تغییرا تمغناطش گازالکترونی دوبعدی برحسب پهنای لایه دردما های مختلف درحضورمیدان مغناطیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………24

شکل 4- 9: تغییرات پذیرفتاری مغناطیسی گازالکترونی دوبعدی درمیدانهای مغناطیسی متفاوت…………………………………25

 

 

2-11مغناطش در مواد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..20

فصل سوم بررسی نظری گاز الکترونی دو بعدی

3-1مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..23

3-2هامیلتونی تک ذرات ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………24

3-3پتانسیل شیمیایی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..25

3-4خواص ترمو دینامیکی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………27

فصل چهارم محاسبه خواص ترمودینامیکی گاز الکترونی دو بعدی.

4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..28

فصل­پنجم: نتایج………………………………………………………………………………………………………………………………..39

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….40

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل­ها

 

 

شکل1-1:نمایشی­ازگازالکترونی­دوبعدی­دراین­حالت­الکترون هامقیدبه­حرکت­ در یک صفحه­اند………………………………………….2

شکل1-2:گازحفره­ای­دوبعدی­درفصل­مشترک­لایه یسیلسکان­ولایه ی­سیلیکان­ژرمانیم­تشکیل­می-شود……………………………2

شکل1-3:ترانزیستوراثرمیدانی آلاییدةمدوله شده باكانال نوعpكه گازحفره ای دوبعدی درآن تشكیل میشود.لبه نوارظرفیت نیزنمایش داده شده است…………………………………………………………………………………………………………………………………….3

شکل(2-1الف)SiGe/Si/SiGeحاوی­گازالکترونی دوبعدی(2DEG)…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..7

این مطلب را هم بخوانید :

شکل(2-1ب)ساختارهای دورآلاییدهSi/SiGe/Siحاویگ ازحفره ای دوبعدی(2DHG)…………………………………………………….7

شکل(2-1ج) ساختاردریچه دارSi/SiGe/Siحاویگ ازحفره ای دوبعدی…………………………………………………………………………7

شكل2-2 : اثرات كرنش برشبكةبلوری〖Si〗_(1-x) 〖Ge〗_xكه برروی زیرلایةسیلیكان رشددادهشده است………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..8

شکل 2-3: گاف انرژی درساختارچندلایه ای آلاییده مدوله شده………………………………………………………………………………………..9

شکل 2-4: انرژی بستگی ازالکترون های ترازسیلیسیوم بابارالکتریکی مثبتeکه بافاصله یdازصفحه یsi-sio_2قرارداردانرژی برحسب واحدریدبرگ(Ry) ̅^*~43mevوفاصله برواحدشعاع بوهر(a^* ) ̅~2.2nmرسم شده است……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..14

شکل 2- 5 : مقادیرE0وz0رادرحضوروعدم حضورجملات تصویری رانشان می دهد……………………………………………………..18

شکل4-1 : تغییرات انرژی الکترون برحسب پهنای گازالکترونی دوبعدی………………………………………………………………………….13

شکل 4 – 2: تغییرات انرژی الکترون برحسب پهنای لایه درحضورمیدان مغناطیسی………………………………………………………14

شکل4 – 3: تغییرات پتانسیل شیمیایی گازالکترونی دوبعدی برحسب پهنای لایه دردماهای مختلف…………………………….16

شکل4 – 4: تغییرات پتانسیل شیمیایی گازالکترونی دوبعدی برحسب پهنای لایه ودردماهای مختلف…………………………..18

شکل 4 – 5 : تغییرات پتانسیل شیمیایی گازالکترونی دوبعدی برحسب پهنای لایه درحضورمیدان مغناطیسی بازائ دماهای مختلف…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….19

شکل4 – 6 : تغییرات پتانسیل شیمیایی گازالکترونی دوبعدی برحسب پهنای لایه ودردماهای مختلف درحضورمیدان مغناطیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………20

شکل4 – 7: تغییرات مغناطش گازالکترونی دوبعدی برحسب پهنای لایه دردما های مختلف………………………………………..23

شکل4 – 8 : تغییرا تمغناطش گازالکترونی دوبعدی برحسب پهنای لایه دردما های مختلف درحضورمیدان مغناطیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………24

شکل 4- 9: تغییرات پذیرفتاری مغناطیسی گازالکترونی دوبعدی درمیدانهای مغناطیسی متفاوت…………………………………25

 

1 ـ 1 بیان مسئله   ……………………………………………………………………………………………………. 2

1 ـ 2 اهمیت و ضرورت مسئله ………………………………………………………………………………………….. 3

1 ـ 3 اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….    3

1 ـ 4 سوالات اصلی تحقیق ………………………………………………………………………………………………. 4

1 ـ 5 قلمرو تحقیق  ………………………………………………………………………………………………………. 4

1 ـ 6 روند انجام تحقیق ……………………………………………………………………………………………………… 5

1 ـ 7 جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق …………………………………………………………………………………………….. 5

فصل دوم : ادبیات تحقیق ……………………………………………………………………………………………. 6

2 ـ 1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 7

2 ـ 2 باز زنده‌سازی روستایی …………………………………………………………………………………………………………. 8

2 ـ 2 ـ 1 انواع مداخلات روستایی ………………………………………………………………………………………………….. 8

2 ـ 2 ـ 2 باز زنده‌سازی در بافت‌های با ارزش روستایی …………………………………………………………………… 8

2 ـ 2 ـ 3 حفاظت و باز زنده‌سازی اماكن و بافت‌های با ارزش روستایی ……………………………………………. 9

2 ـ 2 ـ 4 تحولات اقتصادی دهه هشتاد و آغاز رویكرد بازآفرینی ………………………………………………………. 10

2 ـ 2 ـ 5 مداخله در بافت روستایی …………………………………………………………………………………… 10

2 ـ 2 ـ 6 تعریف باز زنده‌سازی مناطق روستایی ……………………………………………………………………………… 11

2 ـ 2 ـ 7 سطوح عملیاتی پروژه باز زنده‌سازی ………………………………………………………………………………… 12

2 ـ 2 ـ 8 روند عملیات باز زنده‌سازی ……………………………………………………………………………………………… 12

2 ـ 2 ـ 8 ـ 1 درك ابعاد خاص فرسودگی ………………………………………………………………………………………….. 13

2 ـ 2 ـ 8 ـ 2 شناسایی منابع موجود ……………………………………………………………………………………… 14

2 ـ 2 ـ 8 ـ 3 حس مكان كالبدی ……………………………………………………………………………………………. 14

2 ـ 2 ـ 8 ـ 4 حس مكان كاركردی …………………………………………………………………………………………. 14

2 ـ 2 ـ 8 ـ 5 مدیریت عملیات باز زنده‌سازی ……………………………………………………………………………………. 15

2 ـ 2 ـ 8 ـ 5 ـ 1 ابعاد كلیدی مدیریت فضاهای عمومی در عملیات باز زنده‌سازی ………………………………. 16

ـ تنظیم كاركردها و میزان تأثیر آنها بر هم ……………………………………………………………………………………….. 16

ـ برنامه حمایتی فیزیكی ، جریان‌های حمایتی ( ابقاء نگاه داشتن ) ………………………………………………………. 17

ـ سرمایه‌گذاری (سرمایه‌های جدید و منابع متداوم ) در فضاهای عمومی …………………………………………….. 17

ـ تناسب و هم پایگی و هماهنگی مداخله ………………………………………………………………………………… 17

1 ـ 1 بیان مسئله   ……………………………………………………………………………………………………. 2

1 ـ 2 اهمیت و ضرورت مسئله ………………………………………………………………………………………….. 3

1 ـ 3 اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….    3

1 ـ 4 سوالات اصلی تحقیق ………………………………………………………………………………………………. 4

1 ـ 5 قلمرو تحقیق  ………………………………………………………………………………………………………. 4

1 ـ 6 روند انجام تحقیق ……………………………………………………………………………………………………… 5

1 ـ 7 جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق …………………………………………………………………………………………….. 5

فصل دوم : ادبیات تحقیق ……………………………………………………………………………………………. 6

2 ـ 1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 7

2 ـ 2 باز زنده‌سازی روستایی …………………………………………………………………………………………………………. 8

2 ـ 2 ـ 1 انواع مداخلات روستایی ………………………………………………………………………………………………….. 8

2 ـ 2 ـ 2 باز زنده‌سازی در بافت‌های با ارزش روستایی …………………………………………………………………… 8

2 ـ 2 ـ 3 حفاظت و باز زنده‌سازی اماكن و بافت‌های با ارزش روستایی ……………………………………………. 9

2 ـ 2 ـ 4 تحولات اقتصادی دهه هشتاد و آغاز رویكرد بازآفرینی ………………………………………………………. 10

2 ـ 2 ـ 5 مداخله در بافت روستایی …………………………………………………………………………………… 10

2 ـ 2 ـ 6 تعریف باز زنده‌سازی مناطق روستایی ……………………………………………………………………………… 11

2 ـ 2 ـ 7 سطوح عملیاتی پروژه باز زنده‌سازی ………………………………………………………………………………… 12

2 ـ 2 ـ 8 روند عملیات باز زنده‌سازی ……………………………………………………………………………………………… 12

2 ـ 2 ـ 8 ـ 1 درك ابعاد خاص فرسودگی ………………………………………………………………………………………….. 13

2 ـ 2 ـ 8 ـ 2 شناسایی منابع موجود ……………………………………………………………………………………… 14

2 ـ 2 ـ 8 ـ 3 حس مكان كالبدی ……………………………………………………………………………………………. 14

2 ـ 2 ـ 8 ـ 4 حس مكان كاركردی …………………………………………………………………………………………. 14

2 ـ 2 ـ 8 ـ 5 مدیریت عملیات باز زنده‌سازی ……………………………………………………………………………………. 15

2 ـ 2 ـ 8 ـ 5 ـ 1 ابعاد كلیدی مدیریت فضاهای عمومی در عملیات باز زنده‌سازی ………………………………. 16

ـ تنظیم كاركردها و میزان تأثیر آنها بر هم ……………………………………………………………………………………….. 16

ـ برنامه حمایتی فیزیكی ، جریان‌های حمایتی ( ابقاء نگاه داشتن ) ………………………………………………………. 17

ـ سرمایه‌گذاری (سرمایه‌های جدید و منابع متداوم ) در فضاهای عمومی …………………………………………….. 17

ـ تناسب و هم پایگی و هماهنگی مداخله ………………………………………………………………………………… 17

ـ مدلهای مدیریت فضاهای عمومی …………………………………………………………………………………….. 18

2 ـ 2 ـ 8 باز زنده‌سازی موفق ………………………………………………………………………………………………. 20

2 ـ 2 ـ 8 ـ 1 باز زنده‌سازی كالبدی ………………………………………………………………………………………… 20

2 ـ 2 ـ 8 ـ 2 باز زنده‌سازی اقتصادی ……………………………………………………………………………………………… 20

2 ـ 2 ـ 9 ـ 3 باز زنده‌سازی اجتماعی ……………………………………………………………………………………………… 20

2 ـ 2 ـ 10 اصول بازآفرینی و باز زنده‌سازی موفق ………………………………………………………………………….. 21

2 ـ 2 ـ 10 ـ 1 اصل اول : بهبود تنوع كاربری (فعالیت ) ………………………………………………………………….. 21

2 ـ 2 ـ 10 ـ 2 اصل دوم : تشویق فشردگی ………………………………………………………………………………………. 23

2 ـ 2 ـ 10 ـ 3 اصل سوم : ایجاد تراكم توسعه …………………………………………………………………………………. 23

2 ـ 2 ـ 10 ـ 4 اصل چهارم : بالا بردن سهولت دسترسی …………………………………………………………………… 24

2 ـ 2 ـ 10 ـ 5 اصل پنجم : آفرینش پیوندهای عملكردی …………………………………………………………………….. 25

2 ـ 2 ـ 10 ـ 6 اصل ششم : ساختن یك سامانه هویتی مثبت ………………………………………………………………. 25

2 ـ 3 ورودی و مسیرارتباطی شهر………………………………………………………………………………. 30

2 ـ 3 ـ 1 اجزاء ورودی و مسیرهای دسترسی بناهای سنتی ایران …………………………………………………….. 31

2 ـ 3 ـ 2 اصول تركیب كالبدی ورودی بناهای سنتی ایران ……………………………………………………………….. 32

2 ـ 3 ـ 3 ورودی در بافت های قدیم ایران ………………………………………………………………………………………… 33

2 ـ 3 ـ 4 مركزیت فضاهای جمعی ………………………………………………………………………………………………….. 36

2 ـ 3 ـ 5 معیارهای كیفیت فضایی …………………………………………………………………………………………………… 39

1 ـ 4 ارتباط بین عناصر روستایی ………………………………………………………………………………………………….. 42

2 ـ 4 ـ 1 مفهوم ارتباط ……………………………………………………………………………………………………. 42

2 ـ 4 ـ 2 تاریخچه بحث ارتباط در طراحی « در مقیاس گسترده » …………………………………………………….. 43

2 ـ 4 ـ 3 مقایسه مفهوم ارتباط (ایران و غرب ) ……………………………………………………………………………….. 45

2 ـ 4 ـ 4 كل و جزء                         ………………………………………………………………………………………47

2 ـ 4 ـ 4 ـ 1 بكارگیری مباحث كل و جزء در آثار نظریه‌پردازان ………………………………………………………. 47

2 ـ 4 ـ 5 نشانه‌های طبیعی و مصنوع ……………………………………………………………………………….. 52

2 ـ 4 ـ 5 ـ 1 تركیب و ارتباط بین عناصر مصنوع و طبیعی ……………………………………………………………… 52

2 ـ 4 ـ 6 محیط طبیعی و توسعه پایدار روستایی ………………………………………………………………………………. 52

2 ـ 4 ـ 6 ـ 1 ارتباط میان رودخانه و روستا …………………………………………………………………………………….. 54

طراحی الهامی و اكولوژیكی ……………………………………………………………………………………………………………. 56

2 ـ 5 جمع‌بندی     ………………………………………………………………………………………………………….. 56

فصل سوم : روش تحقیق (تجربیات ایران و جهان ) ………………………………………………. 61

3 ـ 1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………… 62

3 ـ 2 روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………… 62

3 ـ 3 جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………….   62

3 ـ 4 تجربیات مشابه (نمونه‌های ساختاری گذشته در خارج از ایران )………………………………………………. 63

3 ـ 4 ـ 1 ساختار طراحی شهر رم ……………………………………………………………………………….. 63

3 ـ 4 ـ 2 ارتباط بین عناصر مصنوع و طبیعی در پیازادل پوپولودرم …………………………………………………. 65

3 ـ 4 ـ 3 ساختار طراحی شهری پاریس …………………………………………………………………………. 67

3 ـ 4 ـ 3 ـ 1 تركیب عناصر طبیعی و مصنوع در شهر پاریس ………………………………………………………….. 70

3 ـ 4 ـ 4 پیازادلاسینیوریا (میدان قرون وسطایی ) در فلورانس ایتالیا ………………………………………………… 72

3 ـ 4 ـ 5 پروجا ، شهرك قرون وسطی بر فراز تپه‌های اومبریان ……………………………………………………….. 74

3 ـ 4 ـ 6 میدان سن ماركو در ونیز ایتالیا ………………………………………………………………………………… 76

3 ـ 4 ـ 7 مجرای فضای گرنیوج ………………………………………………………………………………………………. 79

3 ـ 5 نمونه های ساختاری گذشته (ایران ) ……………………………………………………………………………… 81

3 ـ 5 ـ 1 ساختار طراحی شهر اصفهان در دوره 2صفویه………………………………………………………………….. 81

3 ـ 5 ـ 1 ـ 1 مادی ها در دوران صفویه …………………………………………………………………………………………… 84

3 ـ 5 ـ 1 ـ 2 چهارباغ و باغات صفوی ( ارتباط با طبیعت ) …………………………………………………………….. 85

3 ـ 6 نمونه‌های ساختاری معاصر ( در خارج از ایران ) ………………………………………………………………….. 87

3 ـ 6 ـ 1 باز زنده‌سازی مركز شهری ملبورن ………………………………………………………………………………….. 87

3 ـ 6 ـ 1 ـ 1 استراتژی پلان سال 1985 شهر ملبورن ……………………………………………………………………… 90

3 ـ 6 ـ 2 بررسی موردی لبه شمالی شهر ملبورن ـ ارتباط محدوده مركزی شهر و رودخانه یارا …………… 91

3 ـ 6 ـ 3 اتصال زمینهایی پاركلند به شرق محدوده مركزی شهر ـ حذف موانع شهری ………………………… 94

3 ـ 7 جمع‌بندی     …………………………………………………………………………………………………. 100

فصل چهارم : شناخت و تحلیل محدوده مورد مطالعه ……………………………………………… 104

4 ـ 1 شناخت و تحلیل محدوده ………………………………………………………………………………….. 105

4 ـ 1 ـ 1 محدوده حوزه نفوذ طراحی ……………………………………………………………………… 105

4 ـ 2 محدوده طراحی ……………………………………………………………………………………… 106

4 ـ 1 ـ 1 ـ 1 تاریخچه شهر كرج …………………………………………………………………………… 106

4 ـ 1 ـ 2 روستای كندر …………………………………………………………………………………….. 107

4 ـ 1 ـ 2 ـ 1 شرایط فرهنگی ……………………………………………………………………………… 108

4 ـ 1 ـ 2 ـ 2 شرایط اقتصادی ……………………………………………………………………………… 108

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ویژگیهای اقلیمی ( آب و هوایی ) ………………………………………………………… 110

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 1 توپوگرافی ……………………………………………………………………………. 110

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 2 شرایط آب و هوایی …………………………………………………………………… 111

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 3 دمای هوا ……………………………………………………………………………………. 111

4 ـ 1 ـ2 ـ 3 ـ 4 رطوبت نسبی ………………………………………………………………………………….. 112

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 5 جریان‌های هوایی ………………………………………………………………………………. 112

4 ـ 1 ـ 3 ساختار فضایی محدوده ………………………………………………………………………………… 113

4 ـ 1 ـ 4 موقعیت عمومی محدوده حوزه نفوذ در شبكه دسترسی‌های شهری و منطقه‌ای ……………………….. 113

4 ـ 1 ـ 5 برداشت جهت حركت معابر …………………………………………………………………………….. 113

4 ـ 1 ـ 6 برداشت اطلاعات كلی حمل و نقل عمومی …………………………………………………………. 116

4 ـ 1 ـ 7 شناخت نقاط و محورهای فعالیتی در محدوده حوزه نفوذ طرح ……………………………………………… 121

4 ـ 2 محدوده طراحی ……………………………………………………………………………………………………….. 125

4 ـ 2 ـ 1 عناصر تاریخی كندر …………………………………………………………………………………………….. 127

4 ـ 3 تحلیل یكپارچه                         ……………………………………………………………………………………129

4 ـ 3 ـ 1 قوتها ……………………………………………………………………………………………………. 129

4 ـ 3 ـ 2 فرصتها  ……………………………………………………………………………………….. 129

4 ـ 3 ـ 3 ضعفها   …………………………………………………………………………………………….. 129

4 ـ 3 ـ 4 تهدیدها   ………………………………………………………………………………………. 130

فصل پنجم ………………………………………………………………………………………………….. 131

5 ـ 1 مقدمه …………………………………………………………………………………………….. 132

5 ـ 2 چشم‌انداز ………………………………………………………………………………………………….. 132

5 ـ 3 اهداف اصلی………………………………………………………………………………………………..   132

5 ـ 4 راهبردها …………………………………………………………………………………………………………… 132

5 ـ 5 ضوابط اجرایی                         …………………………………………………………………….133

5 ـ 5 ـ 1 اقلیم ، توپوگرافی و عوامل طبیعی ……………………………………………………………………. 133

5 ـ 5 ـ 2 دید و منظر ……………………………………………………………………………………………….      133

5 ـ 5 ـ 3 امنیت ……………………………………………………………………………………………………. 135

5 ـ 5 ـ 4 مدیریت روستایی …………………………………………………………………………………….. 135

5 ـ 5 ـ 5 دسترسی و پاركینگ ………………………………………………………………………………….. 136

فصل ششم …………………………………………………………………………………………………………….. 138

6- طراحی محدوده…………………………………………………………………………………………………. 139

6 ـ 1 آلترناتیو پیشنهادی ………………………………………………………………………………………. 140

6 ـ 2 طرح نهایی   ……………………………………………………………………………………………… 142

6 ـ 3 جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………… 167

منابع و مراجع    …………………………………………………………………………………………….. 138

كلیات تحقیق

1 ـ 1 بیان مسئله

آنچه باید امروزه در ارتقاء كیفیت روستاهای كشورمان مدنظر قرار گیرد، تعیین نوع مداخله مناسب روستایی بر اساس ویژگیها و پتانسیلهای روستا و همچنین استفاده مناسب از این پتانسیلها جهت افزایش كیفیت و هویت‌دهی به بافت روستای موردنظر می‌باشد. پیرامون مسیر ارتباطی امامزاده عبداله كندر یكی از محدود مكانهای خاصی است كه هم ماهیت مذهبی و هم ماهیت تاریخی دارد، همچنین وجود عناصر طبیعی و تاریخی، همجوار با یكدیگر در این محدوده ویژگی بخصوصی را به محدوده مذكور داده است كه با استفاده مطلوب از پتانسیلهای بیان شده می‌تواند نقش مهمی در هویت روستای كندر ایفا نماید.

آنچه پیرامون امامزاده عبداله روستای كندر به عنوان یك بافت تاریخی روستایی، بیش از جنبه‌های دیگر فرسودگی نمایان است، پیچیدگی عملكردی بافت می‌باشد. در واقع علی‌رغم وجود پتانسیلهای طبیعی و تاریخی در این محدوده، عدم استفاده صحیح از پتانسیلهای مذكور، از بین رفتن فضاهای پیرامون و ساختمان‌سازی بدون توجه به ویژگیهای كالبدی محدود و عملكرد روستایی بدون در نظر گرفتن عوامل كالبدی و عملكردی موردنیاز، موجب شده است كه محدوده امامزاده به عنوان استخوان‌بندی اصلی روستای كندر، عملكرد مناسبی نداشته و همچنین با توجه به وجود درصد بالایی از اراضی بایر بلااستفاده، بخصوص همجوار عناصر طبیعی همچون رودخانه در این محدوده، به عنوان بافتی ناكارآمد در روستا عمل نماید.

با نگاهی متفاوت در این محدوده، محور رودخانه روستای كندر و كناره‌های آن یكی از فرصت‌های طبیعی ویژه روستا جهت گسترش فضاهای باز، سبز و متفاوت به شمار می‌آید، همچنین وجود جاذبه‌های تاریخی چون امامزاده عبداله طاهر ـ بقعه متبرك امامزاده یحیا و كاربریهای عمده تفریحی چون چشمه با منظری بی‌بدیل از روستای كندر، بیانگر پتانسیلهای عمده این محدوده جهت ایجاد ارتباط مطلوب بین عناصر مذكور و در نتیجه بهبود و تقویت عملكرد (ارتباطی ) روستای كندر و در نتیجه استخوانبندی روستای كندر باشد.

1 ـ 2 اهمیت و ضرورت مساله

از آنجا كه بناهای تاریخی جزء اولین نقاطی هستند كه اكثر مسافران با آن برخورد دارند و بخش عمده تصویر روستا شكل می‌گیرد، لذا پرداختن به این مسئله امری اجتناب‌ناپذیر است. با نگاهی به گذشته و بافت‌های تاریخی، قدیمی و بناهای تاریخی در می‌یابیم كه نقش عمده‌ای در شخصیت بخشی به روستاها و شهرها را ایفا می‌كردند. با تغییر یافتن مقیاس روستاها و تغییر شكل زندگی روستائیان تكنولوژی پرداختن به موضوع حفظ ارزش مكانها و تدوین راهكارهایی برای زنده كردن بافتهای تاریخی ضروری است. از طرفی وجود عناصر تاریخی و طبیعی در حوالی روستای كندر به طور حتم بر میزان هویت امامزاده و در نتیجه میزان تاثیرگذاری آن بر ارتقا كیفیت روستا و در نتیجه بر میزان اهمیت موضوع مورد بررسی می‌افزاید.

1 ـ 3 اهداف تحقیق

از جمله اهم اهداف موردنظر در این پژوهش، می توان به موارد ذیل اشاره كرد :

ـ بررسی جایگاه عناصر تاریخی ـ طبیعی و یادگاری های ذهنی ـ خاطره‌ای امامزاده قدیم روستای كندر در ارتقاء هویت محدوده

ـ ایجاد راههای دسترسی مناسب و ارتباط بخشیدن بین عناصر شاخص طبیعی و مصنوع واقع در محدوده

ـ تبیین معیارهای طراحی جهت ارتقاء كیفیت بافت تاریخی موجود در حوالی امامزاده روستای كندر

ـ تامین تحرك لازم و ارتباط ضروری بین فعالیتهای گوناگون روستایی در حداقل وقت و هزینه

ـ فراهم آوردن فضای لازم جهت گذراندن اوقات فراغت و ارتقای فضاهای فرهنگی روستاییان

ـ ایجاد كاربری های منطبق و متناسب با عملكرد فرهنگی ـ سیاحتی مانند تجاری ـ فرهنگی

ـ ارتقای كیفیت دسترسیها با استفاده از روشهای طراحی روستایی در نقاط متعدد كه امامزاده عبداله در مركز آن است.

ـ حفظ و ارتقای قابلیت‌های فضایی و كالبدی موجود شامل فضاهای باز ارزشمند از نظر هندسه مكانی، نشانه‌ها و گره‌ها و ساختمان‌های با ارزش تاریخی

ـ به كارگیری مناسب از فرصتهای بصری و ادراك محیطی و زمینه شامل ایجاد خوانایی، حس مكان، تمركز و منظره های مطلوب بصری

ـ توجه به الگوی مناسب حركات پیاده در داخل محدوده به منظور پیوند بین نقاط با اهمیت در درون محدوده و رونق فعالیتهای اطراف امام‌زاده

1 ـ 4 سوالات اصلی تحقیق

ـ آیا می‌توان از طریق باززنده‌سازی بافت تاریخی در حوالی امامزاده عبداله روستای كندر، كیفیت فضای ارتباطی مذكور را ارتقا داد ؟

ـ آیا با برقراری ارتباط بین عناصر طبیعی و عناصر تاریخی هویت‌زا، می‌توان به ارتقاء هویت كالبدی روستا و باز‌زنده‌سازی بافت تاریخی كمك كرد؟

1 ـ 5 قلمرو تحقیق

قلمرو موضوعی : به طور كلی تحقیق به بحث باز‌زنده‌سازی بافت تاریخی و ارتباط بین عناصر شاخص طبیعی و تاریخی می‌پردازد.

قلمرو جغرافیایی : محدوده مورد مطالعه در مركز روستای كندر و بافت تاریخی امامزاده عبداله و در محل اتصال محله‌های قدیمی، بالا (پائین ) و جدید می‌باشد.

1 ـ 6 روند انجام تحقیق

روند انجام این تحقیق مبنی بر 1. گردآوری اطلاعات از طریق مشاهده، تحقیق میدانی و بررسی كتابخانه‌ای و 2. تجزیه و تحلیل با داده‌ها در قالب چندین جدول و 3. طراحی بر اساس اطلاعات به دست آمده در دو مرحله قبل می‌باشد.

1 ـ 7 جنبه جدید بودن و نوع‌آوری

با توجه به اینكه شهر كرج همجوار پایتخت ایران بوده و جدیده به عنوان مركز استان البرز نیز در نظر گرفته شده است و همچنین دارای عناصر تاریخی و طبیعی عمده‌ای می‌باشد كه در شرایط موجود هیچكدام از آنها در ارتقا هویت بخشیدن به فضاهای تاریخی و مذهبی تاثیر بسزایی نداشته‌اند، می‌تواند كارهای مهمی روی آن صورت گیرد كه تا به امروز شاهد این امر نبوده‌ایم.

در نتیجه با بررسی منابع متنوعی كه در رابطه با استان البرز و بافت‌های تاریخی بوده‌اند و شناختی كامل از سایت روستای كندر عناصر شاخص تاریخی و قدیمی را در سایت موردنظر بررسی كرده و میزان ارتباط عناصر مذكور در جهت تقویت بافت تاریخی بهبود عملكرد و سیما و منظر روستای كندر، از جهات مختلف مورد كنكاش قرار گرفته است.

2 ـ ادبیات تحقیق

2 ـ 1 ـ مقدمه

امروزه در برخی طرحهای شهری و روستایی ایران كه جهت ارتقا بافت‌های فرسوده تهیه می‌شود، رشد و توسعه بدون توجه به ساختار فضایی و كلیت شهری و روستایی و همچنین انقطاع ارتباطی بین بافت قدیم و بافت‌های جدید به طور قابل توجهی مشهود می‌باشد. مداخلات مدرن، نظیر طرح های جامع و تفضیلی شهری و روستایی پروژه‌های تعریض معابر و…. پیامدهای نامطلوبی را در مقیاس استخوانبندی فضایی سازمان كالبدی شهری و روستایی شهری به همراه داشته است. از جمله این پیامدها می‌تواند به صدمه رساندن به منابع زیست محیطی نظیر تخریب اراضی مستعد كشاورزی در اثر گسترش هرز و بی‌رویه شهرها اشاره كرد كه در قالب توسعه های با تراكم پایین ایجاد شده است.

با توجه به موارد ذكر شده، در این پژوهش دسته‌ای از مداخلات روستایی در راستای تشخیص ارائه مناسب‌ترین نوع مداخله در جهت ارتقا فضاهای روستایی حاضر در كشور مورد بررسی مختصری واقع شده است. پس از بررسی دوره های مختلف مداخلات روستایی در ادامه به بحث در رابطه باز‌زنده‌سازی بافت روستایی و ابعاد كلیدی آن پرداخته شده است.

 

ـ مدلهای مدیریت فضاهای عمومی …………………………………………………………………………………….. 18

2 ـ 2 ـ 8 باز زنده‌سازی موفق ………………………………………………………………………………………………. 20

2 ـ 2 ـ 8 ـ 1 باز زنده‌سازی كالبدی ………………………………………………………………………………………… 20

2 ـ 2 ـ 8 ـ 2 باز زنده‌سازی اقتصادی ……………………………………………………………………………………………… 20

2 ـ 2 ـ 9 ـ 3 باز زنده‌سازی اجتماعی ……………………………………………………………………………………………… 20

2 ـ 2 ـ 10 اصول بازآفرینی و باز زنده‌سازی موفق ………………………………………………………………………….. 21

2 ـ 2 ـ 10 ـ 1 اصل اول : بهبود تنوع كاربری (فعالیت ) ………………………………………………………………….. 21

2 ـ 2 ـ 10 ـ 2 اصل دوم : تشویق فشردگی ………………………………………………………………………………………. 23

2 ـ 2 ـ 10 ـ 3 اصل سوم : ایجاد تراكم توسعه …………………………………………………………………………………. 23

2 ـ 2 ـ 10 ـ 4 اصل چهارم : بالا بردن سهولت دسترسی …………………………………………………………………… 24

2 ـ 2 ـ 10 ـ 5 اصل پنجم : آفرینش پیوندهای عملكردی …………………………………………………………………….. 25

2 ـ 2 ـ 10 ـ 6 اصل ششم : ساختن یك سامانه هویتی مثبت ………………………………………………………………. 25

2 ـ 3 ورودی و مسیرارتباطی شهر………………………………………………………………………………. 30

2 ـ 3 ـ 1 اجزاء ورودی و مسیرهای دسترسی بناهای سنتی ایران …………………………………………………….. 31

2 ـ 3 ـ 2 اصول تركیب كالبدی ورودی بناهای سنتی ایران ……………………………………………………………….. 32

2 ـ 3 ـ 3 ورودی در بافت های قدیم ایران ………………………………………………………………………………………… 33

2 ـ 3 ـ 4 مركزیت فضاهای جمعی ………………………………………………………………………………………………….. 36

2 ـ 3 ـ 5 معیارهای كیفیت فضایی …………………………………………………………………………………………………… 39

1 ـ 4 ارتباط بین عناصر روستایی ………………………………………………………………………………………………….. 42

2 ـ 4 ـ 1 مفهوم ارتباط ……………………………………………………………………………………………………. 42

2 ـ 4 ـ 2 تاریخچه بحث ارتباط در طراحی « در مقیاس گسترده » …………………………………………………….. 43

2 ـ 4 ـ 3 مقایسه مفهوم ارتباط (ایران و غرب ) ……………………………………………………………………………….. 45

2 ـ 4 ـ 4 كل و جزء                         ………………………………………………………………………………………47

2 ـ 4 ـ 4 ـ 1 بكارگیری مباحث كل و جزء در آثار نظریه‌پردازان ………………………………………………………. 47

2 ـ 4 ـ 5 نشانه‌های طبیعی و مصنوع ……………………………………………………………………………….. 52

2 ـ 4 ـ 5 ـ 1 تركیب و ارتباط بین عناصر مصنوع و طبیعی ……………………………………………………………… 52

2 ـ 4 ـ 6 محیط طبیعی و توسعه پایدار روستایی ………………………………………………………………………………. 52

2 ـ 4 ـ 6 ـ 1 ارتباط میان رودخانه و روستا …………………………………………………………………………………….. 54

این مطلب را هم بخوانید :

طراحی الهامی و اكولوژیكی ……………………………………………………………………………………………………………. 56

2 ـ 5 جمع‌بندی     ………………………………………………………………………………………………………….. 56

فصل سوم : روش تحقیق (تجربیات ایران و جهان ) ………………………………………………. 61

3 ـ 1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………… 62

3 ـ 2 روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………… 62

3 ـ 3 جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………….   62

3 ـ 4 تجربیات مشابه (نمونه‌های ساختاری گذشته در خارج از ایران )………………………………………………. 63

3 ـ 4 ـ 1 ساختار طراحی شهر رم ……………………………………………………………………………….. 63

3 ـ 4 ـ 2 ارتباط بین عناصر مصنوع و طبیعی در پیازادل پوپولودرم …………………………………………………. 65

3 ـ 4 ـ 3 ساختار طراحی شهری پاریس …………………………………………………………………………. 67

3 ـ 4 ـ 3 ـ 1 تركیب عناصر طبیعی و مصنوع در شهر پاریس ………………………………………………………….. 70

3 ـ 4 ـ 4 پیازادلاسینیوریا (میدان قرون وسطایی ) در فلورانس ایتالیا ………………………………………………… 72

3 ـ 4 ـ 5 پروجا ، شهرك قرون وسطی بر فراز تپه‌های اومبریان ……………………………………………………….. 74

3 ـ 4 ـ 6 میدان سن ماركو در ونیز ایتالیا ………………………………………………………………………………… 76

3 ـ 4 ـ 7 مجرای فضای گرنیوج ………………………………………………………………………………………………. 79

3 ـ 5 نمونه های ساختاری گذشته (ایران ) ……………………………………………………………………………… 81

3 ـ 5 ـ 1 ساختار طراحی شهر اصفهان در دوره 2صفویه………………………………………………………………….. 81

3 ـ 5 ـ 1 ـ 1 مادی ها در دوران صفویه …………………………………………………………………………………………… 84

3 ـ 5 ـ 1 ـ 2 چهارباغ و باغات صفوی ( ارتباط با طبیعت ) …………………………………………………………….. 85

3 ـ 6 نمونه‌های ساختاری معاصر ( در خارج از ایران ) ………………………………………………………………….. 87

3 ـ 6 ـ 1 باز زنده‌سازی مركز شهری ملبورن ………………………………………………………………………………….. 87

3 ـ 6 ـ 1 ـ 1 استراتژی پلان سال 1985 شهر ملبورن ……………………………………………………………………… 90

3 ـ 6 ـ 2 بررسی موردی لبه شمالی شهر ملبورن ـ ارتباط محدوده مركزی شهر و رودخانه یارا …………… 91

3 ـ 6 ـ 3 اتصال زمینهایی پاركلند به شرق محدوده مركزی شهر ـ حذف موانع شهری ………………………… 94

3 ـ 7 جمع‌بندی     …………………………………………………………………………………………………. 100

فصل چهارم : شناخت و تحلیل محدوده مورد مطالعه ……………………………………………… 104

4 ـ 1 شناخت و تحلیل محدوده ………………………………………………………………………………….. 105

4 ـ 1 ـ 1 محدوده حوزه نفوذ طراحی ……………………………………………………………………… 105

4 ـ 2 محدوده طراحی ……………………………………………………………………………………… 106

4 ـ 1 ـ 1 ـ 1 تاریخچه شهر كرج …………………………………………………………………………… 106

4 ـ 1 ـ 2 روستای كندر …………………………………………………………………………………….. 107

4 ـ 1 ـ 2 ـ 1 شرایط فرهنگی ……………………………………………………………………………… 108

4 ـ 1 ـ 2 ـ 2 شرایط اقتصادی ……………………………………………………………………………… 108

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ویژگیهای اقلیمی ( آب و هوایی ) ………………………………………………………… 110

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 1 توپوگرافی ……………………………………………………………………………. 110

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 2 شرایط آب و هوایی …………………………………………………………………… 111

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 3 دمای هوا ……………………………………………………………………………………. 111

4 ـ 1 ـ2 ـ 3 ـ 4 رطوبت نسبی ………………………………………………………………………………….. 112

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 5 جریان‌های هوایی ………………………………………………………………………………. 112

4 ـ 1 ـ 3 ساختار فضایی محدوده ………………………………………………………………………………… 113

4 ـ 1 ـ 4 موقعیت عمومی محدوده حوزه نفوذ در شبكه دسترسی‌های شهری و منطقه‌ای ……………………….. 113

4 ـ 1 ـ 5 برداشت جهت حركت معابر …………………………………………………………………………….. 113

4 ـ 1 ـ 6 برداشت اطلاعات كلی حمل و نقل عمومی …………………………………………………………. 116

4 ـ 1 ـ 7 شناخت نقاط و محورهای فعالیتی در محدوده حوزه نفوذ طرح ……………………………………………… 121

4 ـ 2 محدوده طراحی ……………………………………………………………………………………………………….. 125

4 ـ 2 ـ 1 عناصر تاریخی كندر …………………………………………………………………………………………….. 127

4 ـ 3 تحلیل یكپارچه                         ……………………………………………………………………………………129

4 ـ 3 ـ 1 قوتها ……………………………………………………………………………………………………. 129

4 ـ 3 ـ 2 فرصتها  ……………………………………………………………………………………….. 129

4 ـ 3 ـ 3 ضعفها   …………………………………………………………………………………………….. 129

4 ـ 3 ـ 4 تهدیدها   ………………………………………………………………………………………. 130

فصل پنجم ………………………………………………………………………………………………….. 131

5 ـ 1 مقدمه …………………………………………………………………………………………….. 132

5 ـ 2 چشم‌انداز ………………………………………………………………………………………………….. 132

5 ـ 3 اهداف اصلی………………………………………………………………………………………………..   132

5 ـ 4 راهبردها …………………………………………………………………………………………………………… 132

5 ـ 5 ضوابط اجرایی                         …………………………………………………………………….133

5 ـ 5 ـ 1 اقلیم ، توپوگرافی و عوامل طبیعی ……………………………………………………………………. 133

5 ـ 5 ـ 2 دید و منظر ……………………………………………………………………………………………….      133

5 ـ 5 ـ 3 امنیت ……………………………………………………………………………………………………. 135

5 ـ 5 ـ 4 مدیریت روستایی …………………………………………………………………………………….. 135

5 ـ 5 ـ 5 دسترسی و پاركینگ ………………………………………………………………………………….. 136

فصل ششم …………………………………………………………………………………………………………….. 138

6- طراحی محدوده…………………………………………………………………………………………………. 139

6 ـ 1 آلترناتیو پیشنهادی ………………………………………………………………………………………. 140

6 ـ 2 طرح نهایی   ……………………………………………………………………………………………… 142

6 ـ 3 جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………… 167

منابع و مراجع    …………………………………………………………………………………………….. 138

كلیات تحقیق

1 ـ 1 بیان مسئله

آنچه باید امروزه در ارتقاء كیفیت روستاهای كشورمان مدنظر قرار گیرد، تعیین نوع مداخله مناسب روستایی بر اساس ویژگیها و پتانسیلهای روستا و همچنین استفاده مناسب از این پتانسیلها جهت افزایش كیفیت و هویت‌دهی به بافت روستای موردنظر می‌باشد. پیرامون مسیر ارتباطی امامزاده عبداله كندر یكی از محدود مكانهای خاصی است كه هم ماهیت مذهبی و هم ماهیت تاریخی دارد، همچنین وجود عناصر طبیعی و تاریخی، همجوار با یكدیگر در این محدوده ویژگی بخصوصی را به محدوده مذكور داده است كه با استفاده مطلوب از پتانسیلهای بیان شده می‌تواند نقش مهمی در هویت روستای كندر ایفا نماید.

آنچه پیرامون امامزاده عبداله روستای كندر به عنوان یك بافت تاریخی روستایی، بیش از جنبه‌های دیگر فرسودگی نمایان است، پیچیدگی عملكردی بافت می‌باشد. در واقع علی‌رغم وجود پتانسیلهای طبیعی و تاریخی در این محدوده، عدم استفاده صحیح از پتانسیلهای مذكور، از بین رفتن فضاهای پیرامون و ساختمان‌سازی بدون توجه به ویژگیهای كالبدی محدود و عملكرد روستایی بدون در نظر گرفتن عوامل كالبدی و عملكردی موردنیاز، موجب شده است كه محدوده امامزاده به عنوان استخوان‌بندی اصلی روستای كندر، عملكرد مناسبی نداشته و همچنین با توجه به وجود درصد بالایی از اراضی بایر بلااستفاده، بخصوص همجوار عناصر طبیعی همچون رودخانه در این محدوده، به عنوان بافتی ناكارآمد در روستا عمل نماید.

با نگاهی متفاوت در این محدوده، محور رودخانه روستای كندر و كناره‌های آن یكی از فرصت‌های طبیعی ویژه روستا جهت گسترش فضاهای باز، سبز و متفاوت به شمار می‌آید، همچنین وجود جاذبه‌های تاریخی چون امامزاده عبداله طاهر ـ بقعه متبرك امامزاده یحیا و كاربریهای عمده تفریحی چون چشمه با منظری بی‌بدیل از روستای كندر، بیانگر پتانسیلهای عمده این محدوده جهت ایجاد ارتباط مطلوب بین عناصر مذكور و در نتیجه بهبود و تقویت عملكرد (ارتباطی ) روستای كندر و در نتیجه استخوانبندی روستای كندر باشد.

1 ـ 2 اهمیت و ضرورت مساله

از آنجا كه بناهای تاریخی جزء اولین نقاطی هستند كه اكثر مسافران با آن برخورد دارند و بخش عمده تصویر روستا شكل می‌گیرد، لذا پرداختن به این مسئله امری اجتناب‌ناپذیر است. با نگاهی به گذشته و بافت‌های تاریخی، قدیمی و بناهای تاریخی در می‌یابیم كه نقش عمده‌ای در شخصیت بخشی به روستاها و شهرها را ایفا می‌كردند. با تغییر یافتن مقیاس روستاها و تغییر شكل زندگی روستائیان تكنولوژی پرداختن به موضوع حفظ ارزش مكانها و تدوین راهكارهایی برای زنده كردن بافتهای تاریخی ضروری است. از طرفی وجود عناصر تاریخی و طبیعی در حوالی روستای كندر به طور حتم بر میزان هویت امامزاده و در نتیجه میزان تاثیرگذاری آن بر ارتقا كیفیت روستا و در نتیجه بر میزان اهمیت موضوع مورد بررسی می‌افزاید.

1 ـ 3 اهداف تحقیق

از جمله اهم اهداف موردنظر در این پژوهش، می توان به موارد ذیل اشاره كرد :

ـ بررسی جایگاه عناصر تاریخی ـ طبیعی و یادگاری های ذهنی ـ خاطره‌ای امامزاده قدیم روستای كندر در ارتقاء هویت محدوده

ـ ایجاد راههای دسترسی مناسب و ارتباط بخشیدن بین عناصر شاخص طبیعی و مصنوع واقع در محدوده

ـ تبیین معیارهای طراحی جهت ارتقاء كیفیت بافت تاریخی موجود در حوالی امامزاده روستای كندر

ـ تامین تحرك لازم و ارتباط ضروری بین فعالیتهای گوناگون روستایی در حداقل وقت و هزینه

ـ فراهم آوردن فضای لازم جهت گذراندن اوقات فراغت و ارتقای فضاهای فرهنگی روستاییان

ـ ایجاد كاربری های منطبق و متناسب با عملكرد فرهنگی ـ سیاحتی مانند تجاری ـ فرهنگی

ـ ارتقای كیفیت دسترسیها با استفاده از روشهای طراحی روستایی در نقاط متعدد كه امامزاده عبداله در مركز آن است.

ـ حفظ و ارتقای قابلیت‌های فضایی و كالبدی موجود شامل فضاهای باز ارزشمند از نظر هندسه مكانی، نشانه‌ها و گره‌ها و ساختمان‌های با ارزش تاریخی

ـ به كارگیری مناسب از فرصتهای بصری و ادراك محیطی و زمینه شامل ایجاد خوانایی، حس مكان، تمركز و منظره های مطلوب بصری

ـ توجه به الگوی مناسب حركات پیاده در داخل محدوده به منظور پیوند بین نقاط با اهمیت در درون محدوده و رونق فعالیتهای اطراف امام‌زاده

1 ـ 4 سوالات اصلی تحقیق

ـ آیا می‌توان از طریق باززنده‌سازی بافت تاریخی در حوالی امامزاده عبداله روستای كندر، كیفیت فضای ارتباطی مذكور را ارتقا داد ؟

ـ آیا با برقراری ارتباط بین عناصر طبیعی و عناصر تاریخی هویت‌زا، می‌توان به ارتقاء هویت كالبدی روستا و باز‌زنده‌سازی بافت تاریخی كمك كرد؟

1 ـ 5 قلمرو تحقیق

قلمرو موضوعی : به طور كلی تحقیق به بحث باز‌زنده‌سازی بافت تاریخی و ارتباط بین عناصر شاخص طبیعی و تاریخی می‌پردازد.

قلمرو جغرافیایی : محدوده مورد مطالعه در مركز روستای كندر و بافت تاریخی امامزاده عبداله و در محل اتصال محله‌های قدیمی، بالا (پائین ) و جدید می‌باشد.

1 ـ 6 روند انجام تحقیق

روند انجام این تحقیق مبنی بر 1. گردآوری اطلاعات از طریق مشاهده، تحقیق میدانی و بررسی كتابخانه‌ای و 2. تجزیه و تحلیل با داده‌ها در قالب چندین جدول و 3. طراحی بر اساس اطلاعات به دست آمده در دو مرحله قبل می‌باشد.

1 ـ 7 جنبه جدید بودن و نوع‌آوری

با توجه به اینكه شهر كرج همجوار پایتخت ایران بوده و جدیده به عنوان مركز استان البرز نیز در نظر گرفته شده است و همچنین دارای عناصر تاریخی و طبیعی عمده‌ای می‌باشد كه در شرایط موجود هیچكدام از آنها در ارتقا هویت بخشیدن به فضاهای تاریخی و مذهبی تاثیر بسزایی نداشته‌اند، می‌تواند كارهای مهمی روی آن صورت گیرد كه تا به امروز شاهد این امر نبوده‌ایم.

در نتیجه با بررسی منابع متنوعی كه در رابطه با استان البرز و بافت‌های تاریخی بوده‌اند و شناختی كامل از سایت روستای كندر عناصر شاخص تاریخی و قدیمی را در سایت موردنظر بررسی كرده و میزان ارتباط عناصر مذكور در جهت تقویت بافت تاریخی بهبود عملكرد و سیما و منظر روستای كندر، از جهات مختلف مورد كنكاش قرار گرفته است.

2 ـ ادبیات تحقیق

2 ـ 1 ـ مقدمه

امروزه در برخی طرحهای شهری و روستایی ایران كه جهت ارتقا بافت‌های فرسوده تهیه می‌شود، رشد و توسعه بدون توجه به ساختار فضایی و كلیت شهری و روستایی و همچنین انقطاع ارتباطی بین بافت قدیم و بافت‌های جدید به طور قابل توجهی مشهود می‌باشد. مداخلات مدرن، نظیر طرح های جامع و تفضیلی شهری و روستایی پروژه‌های تعریض معابر و…. پیامدهای نامطلوبی را در مقیاس استخوانبندی فضایی سازمان كالبدی شهری و روستایی شهری به همراه داشته است. از جمله این پیامدها می‌تواند به صدمه رساندن به منابع زیست محیطی نظیر تخریب اراضی مستعد كشاورزی در اثر گسترش هرز و بی‌رویه شهرها اشاره كرد كه در قالب توسعه های با تراكم پایین ایجاد شده است.

با توجه به موارد ذكر شده، در این پژوهش دسته‌ای از مداخلات روستایی در راستای تشخیص ارائه مناسب‌ترین نوع مداخله در جهت ارتقا فضاهای روستایی حاضر در كشور مورد بررسی مختصری واقع شده است. پس از بررسی دوره های مختلف مداخلات روستایی در ادامه به بحث در رابطه باز‌زنده‌سازی بافت روستایی و ابعاد كلیدی آن پرداخته شده است.

فهرست مطالب

مقدمه……………………………………. 12

فصل اول …………………………………. 12

1-1 خورشید ………………………………. 13

1-1-1 ساختار داخلی خورشید …………………. 16

1-2 ساختار سطحی و جو خورشید ……………….. 16

1-2-1 فوتوسفر ……………………………. 17

1-2-2 كرومسفر ……………………………. 18

1-2-3 ناحیه انتقالی یا گذر ………………… 18

1-2-4 كرونا………………………………. 19

1-3 گرانولهای خورشیدی …………………….. 20

1-5 بررسی مسئله­ی گرمایش تاج خورشیدی ………… 21

1-5-1 نقش میدان مغناطیسی و امواج آلفون در گرمایش تاج     22

1-5-2 اتصال مجدد مغناطیسی …………………. 23

1-5-3 جذب تشدیدی …………………………. 24

1-5-4 تركیب فازی …………………………. 24

1-6 سیخک­های خورشیدی……………………….. 24

1-6-1 انواع سیخک­ها …………………….. 27

1-6-1-1 سیخک­های نوع 1 ……………….. 27

1-6-1-2 سیخک­های نوع 2………………… 28

1-6-2 ویژگی های فیزیكی و ظاهری سیخک­ها ……. 29

1-6-2-1 دما و چگالی …………………. 29

1-6-2-2 خمیدگی ……………………… 30

1-6-2-3 جهت گیری سیخک­ها ……………… 30

1-6-2-4 سرعت سیخک­ها …………………. 31

1-6-2-5 قطر سیخک­ها ………………….. 33

1-6-2-6 طول عمر سیخک­ها ………………. 33

1-6-2-7 طول موج رصدی سیخک­ها …………… 34

فهرست مطالب

مقدمه……………………………………. 12

فصل اول …………………………………. 12

1-1 خورشید ………………………………. 13

1-1-1 ساختار داخلی خورشید …………………. 16

1-2 ساختار سطحی و جو خورشید ……………….. 16

1-2-1 فوتوسفر ……………………………. 17

1-2-2 كرومسفر ……………………………. 18

1-2-3 ناحیه انتقالی یا گذر ………………… 18

1-2-4 كرونا………………………………. 19

1-3 گرانولهای خورشیدی …………………….. 20

1-5 بررسی مسئله­ی گرمایش تاج خورشیدی ………… 21

1-5-1 نقش میدان مغناطیسی و امواج آلفون در گرمایش تاج     22

1-5-2 اتصال مجدد مغناطیسی …………………. 23

1-5-3 جذب تشدیدی …………………………. 24

1-5-4 تركیب فازی …………………………. 24

1-6 سیخک­های خورشیدی……………………….. 24

1-6-1 انواع سیخک­ها …………………….. 27

1-6-1-1 سیخک­های نوع 1 ……………….. 27

1-6-1-2 سیخک­های نوع 2………………… 28

1-6-2 ویژگی های فیزیكی و ظاهری سیخک­ها ……. 29

1-6-2-1 دما و چگالی …………………. 29

1-6-2-2 خمیدگی ……………………… 30

1-6-2-3 جهت گیری سیخک­ها ……………… 30

1-6-2-4 سرعت سیخک­ها …………………. 31

1-6-2-5 قطر سیخک­ها ………………….. 33

1-6-2-6 طول عمر سیخک­ها ………………. 33

1-6-2-7 طول موج رصدی سیخک­ها …………… 34

1-6-2-8 تعداد سیخک­ها …………………. 34

1-6-2-9 ابعاد سیخک­ها………………….. 35

1-6-2-10 ارتفاع سیخک­ها ……………….. 37

1-6-2-11 عرض سیخک­ها ………………….. 38

1-7 بررسی نوسانات سیخک­ها ………………….. 40

1-7-1 ماهیت نوسانات عرضی در سیخک­ها ……….. 44

1-7-1-1 كنیك مدها ……………………. 44

1-7-1-2 امواج آلفون ………………….. 45

1-8 پارامتر β در جو خورشید ………………… 46

1-9 انواع نوسانات خورشیدی …………………. 47

1-10 بررسی نوسانات 5 دقیقه ای در كرونا ……… 49

1-11 تاریخچه مطالعات حول نوسانات 5 دقیقه ای …. 50

1-11-1 نحوه كانال زدن نوسانات 5 دقیقه ای به كرونا     50

1-11-2 بررسی مدل شوكهای بازگشتی توسط هالوگ .. 53

1-11-3 بررسی زاكاراشویلی و همكارانش حول نوسانات 5 دقیقه ای ………………………………………… 56

 

فصل دوم

2-1 جایگاه شبیه سازی در پژوهش های اختر فیزیكی ………….  59

2-2 معادلات MHD…………………………… 61

2-3 حل دستگاه معادلات MHD………………….. 67

2-4 نگاهی دقیق تر به معادله القا …………… 68

2-5 جمع بندی معادلات MHD…………………… 70

2-6 MHD آرمانی ………………………….. 72

2-7 خطی سازی معادلات MHD…………………… 75

2-8 كد TMC……………………………….. 81

فصل سوم

3-1 مروری بر نحوه تشكیل نوسانات و معرفی مدل …. 85

3-2 معادلات توصیف كننده­ی مدل………………… 87

3-3 نتایج بدست آمده با اعمال شرایط در كد TMC…. 98

3-4 بحث پیرامون نتایج بدست آمده ……………. 109

3-5 فهرست منابع…………………………… 113

فهرست اشکال

فصل اول: بررسی منابع

شکل (1): تصویری از خورشید و بخش­های تشکیل دهنده­ی آن………………………………………………………15

شکل (2): نمودار تغییرات دما بر حسب ارتفاع در ناحیه تاج خورشید………………………………………………19

شکل (3): تصویری از گرانول­های سطح خورشید، رصد خانه ملی نجوم……………………………………………20

شکل(4): تصویری از ماتل­های رصد شده توسط Hinode/SIT …………………………………………………….21

شکل (5): تصویری از سیخک­های لبه خورشید که توسط تلسکوپ نوری گرفته شده……………………… 25

شکل (6): تصویری نزدیک از سیخکهای لبه خورشید گرفته شده توسط SOT……………………………………27

شکل(7): تصویری از سیخک­های نوع 1و 2…………………………………………………………………………………28

شکل(8): یک طرح شماتیکی از نحوه بوجود آمدن امواجMHD و سیخک­های نوع 2 از طریق EBS…………………………………………………………………………………………………………………………………………29

شکل(9): تصویر گرفته شده از سیخک­ها در نواحی فعال خورشید توسط SOT………………………………. 31

شکل(10): بررسی افزایش تعداد سیخکها تا ارتفاع 7000 کیلومتری و کاهش تعداد از آن ارتفاع به

بعد……………………………………………………………………………………………………………………………………………36

شکل(11): شماتیکی از ابعاد سیخکها…………………………………………………………………………………………….37

شکل(12): شماتیکی از شگردFWHM…………………………………………………………………………………………38

شکل(13):مسیر حرکت 9 سیخک مطالعه شده………………………………………………………………………………41

شکل(14): تصاویری از نحوه حرکت مدهای کینک و آلفون چرخشی در تیوبهای شار…………………………45

شکل(15): طیف نوسانات خورشیدی که توسط GOLF در سال 1996 گرفته شده…………………………….49

شکل(16): سرعت پلاسمای شبیه­سازی شده در طول تیوب شار خمیده با زاویه 45 درجه…………………..51

شکل(17): تغییرات شدت نوسانات حلقه­های کرونایی…………………………………………………………………….52

شکل(18): تغییرات سطح مقطع تیوبهای شار مغناطیسی نسبت به ارتفاع…………………………………………….54

شکل(19): تغییرات ارتفاع ناحیه گذر با زمان در مدل شوک بازگشتی با زمان……………………………………..55

شکل(20): نمودار سرعت بر حسب ارتفاع در زمان t=250s و  ……………………………57

فصل دوم:مبانی و روش­ها

شکل(1): شبیه­سازی­های گوناگون در اخترفیزیک امروز…………………………………………………………………..61

شکل(2): نمایشی از زفتار پلاسمای آرمانی در اثر هم­روی……………………………………………………………….75

شکل(3): کشیده شدن خطوط میدان با حرکت پلاسما و آغاز آشفتگی……………………………………………….81

 

فصل سوم: بررسی نتایج

شکل(1): نمودار تغییرات انرژی جنبشی نوسانات 5 دقیقه­ای به انرژی کل………………………………………99

شکل(2): نمودار تغییرات انرژی مغناطیسی نوسانات 5 دقیقه­ای نرمالیزه شده بر حسب انرژی مغناطیسی در

t=0………………………………………………………………………………………………………………………………………..100

شکل(3): نمودار نسبت تغییرات انرژی کل برای نوسانات 5 دقیقه­ای……………………………………………….101

شکل(4): نمودار تغییرات میدان مغناطیسی اختلالی در مکان (Z=17) برای نوسانات 5 دقیقه­ای………………………………………………………………………………………………………………………………………… 102

شکل(5): نمودار تغییرات میدان مغناطیسی اختلالی در مکان (Z=10) برای نوسانات 5 دقیقه­ای…………………………………………………………………………………………………………………………………………..103

 

1-6-2-8 تعداد سیخک­ها …………………. 34

1-6-2-9 ابعاد سیخک­ها………………….. 35

1-6-2-10 ارتفاع سیخک­ها ……………….. 37

1-6-2-11 عرض سیخک­ها ………………….. 38

1-7 بررسی نوسانات سیخک­ها ………………….. 40

1-7-1 ماهیت نوسانات عرضی در سیخک­ها ……….. 44

1-7-1-1 كنیك مدها ……………………. 44

1-7-1-2 امواج آلفون ………………….. 45

1-8 پارامتر β در جو خورشید ………………… 46

1-9 انواع نوسانات خورشیدی …………………. 47

1-10 بررسی نوسانات 5 دقیقه ای در كرونا ……… 49

1-11 تاریخچه مطالعات حول نوسانات 5 دقیقه ای …. 50

1-11-1 نحوه كانال زدن نوسانات 5 دقیقه ای به كرونا     50

1-11-2 بررسی مدل شوكهای بازگشتی توسط هالوگ .. 53

1-11-3 بررسی زاكاراشویلی و همكارانش حول نوسانات 5 دقیقه ای ………………………………………… 56

 

فصل دوم

2-1 جایگاه شبیه سازی در پژوهش های اختر فیزیكی ………….  59

2-2 معادلات MHD…………………………… 61

2-3 حل دستگاه معادلات MHD………………….. 67

2-4 نگاهی دقیق تر به معادله القا …………… 68

2-5 جمع بندی معادلات MHD…………………… 70

2-6 MHD آرمانی ………………………….. 72

2-7 خطی سازی معادلات MHD…………………… 75

2-8 كد TMC……………………………….. 81

فصل سوم

3-1 مروری بر نحوه تشكیل نوسانات و معرفی مدل …. 85

3-2 معادلات توصیف كننده­ی مدل………………… 87

این مطلب را هم بخوانید :

3-3 نتایج بدست آمده با اعمال شرایط در كد TMC…. 98

3-4 بحث پیرامون نتایج بدست آمده ……………. 109

3-5 فهرست منابع…………………………… 113

فهرست اشکال

فصل اول: بررسی منابع

شکل (1): تصویری از خورشید و بخش­های تشکیل دهنده­ی آن………………………………………………………15

شکل (2): نمودار تغییرات دما بر حسب ارتفاع در ناحیه تاج خورشید………………………………………………19

شکل (3): تصویری از گرانول­های سطح خورشید، رصد خانه ملی نجوم……………………………………………20

شکل(4): تصویری از ماتل­های رصد شده توسط Hinode/SIT …………………………………………………….21

شکل (5): تصویری از سیخک­های لبه خورشید که توسط تلسکوپ نوری گرفته شده……………………… 25

شکل (6): تصویری نزدیک از سیخکهای لبه خورشید گرفته شده توسط SOT……………………………………27

شکل(7): تصویری از سیخک­های نوع 1و 2…………………………………………………………………………………28

شکل(8): یک طرح شماتیکی از نحوه بوجود آمدن امواجMHD و سیخک­های نوع 2 از طریق EBS…………………………………………………………………………………………………………………………………………29

شکل(9): تصویر گرفته شده از سیخک­ها در نواحی فعال خورشید توسط SOT………………………………. 31

شکل(10): بررسی افزایش تعداد سیخکها تا ارتفاع 7000 کیلومتری و کاهش تعداد از آن ارتفاع به

بعد……………………………………………………………………………………………………………………………………………36

شکل(11): شماتیکی از ابعاد سیخکها…………………………………………………………………………………………….37

شکل(12): شماتیکی از شگردFWHM…………………………………………………………………………………………38

شکل(13):مسیر حرکت 9 سیخک مطالعه شده………………………………………………………………………………41

شکل(14): تصاویری از نحوه حرکت مدهای کینک و آلفون چرخشی در تیوبهای شار…………………………45

شکل(15): طیف نوسانات خورشیدی که توسط GOLF در سال 1996 گرفته شده…………………………….49

شکل(16): سرعت پلاسمای شبیه­سازی شده در طول تیوب شار خمیده با زاویه 45 درجه…………………..51

شکل(17): تغییرات شدت نوسانات حلقه­های کرونایی…………………………………………………………………….52

شکل(18): تغییرات سطح مقطع تیوبهای شار مغناطیسی نسبت به ارتفاع…………………………………………….54

شکل(19): تغییرات ارتفاع ناحیه گذر با زمان در مدل شوک بازگشتی با زمان……………………………………..55

شکل(20): نمودار سرعت بر حسب ارتفاع در زمان t=250s و  ……………………………57

فصل دوم:مبانی و روش­ها

شکل(1): شبیه­سازی­های گوناگون در اخترفیزیک امروز…………………………………………………………………..61

شکل(2): نمایشی از زفتار پلاسمای آرمانی در اثر هم­روی……………………………………………………………….75

شکل(3): کشیده شدن خطوط میدان با حرکت پلاسما و آغاز آشفتگی……………………………………………….81

 

فصل سوم: بررسی نتایج

شکل(1): نمودار تغییرات انرژی جنبشی نوسانات 5 دقیقه­ای به انرژی کل………………………………………99

شکل(2): نمودار تغییرات انرژی مغناطیسی نوسانات 5 دقیقه­ای نرمالیزه شده بر حسب انرژی مغناطیسی در

t=0………………………………………………………………………………………………………………………………………..100

شکل(3): نمودار نسبت تغییرات انرژی کل برای نوسانات 5 دقیقه­ای……………………………………………….101

شکل(4): نمودار تغییرات میدان مغناطیسی اختلالی در مکان (Z=17) برای نوسانات 5 دقیقه­ای………………………………………………………………………………………………………………………………………… 102

شکل(5): نمودار تغییرات میدان مغناطیسی اختلالی در مکان (Z=10) برای نوسانات 5 دقیقه­ای…………………………………………………………………………………………………………………………………………..103

فهرست مطالب

عنوان                                                   صفحه

1- فصل اول: مقدمه و کلیات… 2

مقدمه. 2

1-1- کلیات طرح تحقیق.. 5

1-1-1- بیان مسأله. 5

1-1-2- پرسش های تحقیق و فرضیات.. 6

1-1-3- اهداف و ضرورت های انجام تحقیق.. 6

1-1-4- پیشینه تحقیق.. 7

1-1-5- روش شناسی.. 8

2- فصل دوم: ایرانیان و عثمانیان.. 10

2-1- اهمیت و جایگاه زبان و ادب فارسی.. 10

2-1-1- ترجمه‌ی شاهکارهای ادب فارسی به ترکی.. 13

2-1-2- شاهنامه. 14

2-2- نگارگری ایرانی و عثمانی.. 15

2-2-1- نگارگری ایرانی در عهد صفویه. 15

2-2-2- نگارگری عثمانی.. 17

2-2-2-1- شکل‌گیری نگارگری در قلمرو عثمانی.. 17

2-2-2-2- مهاجرت هنرمندان.. 18

2-2-3- رابطه نگارگری عثمانی با نگارگری صفوی.. 21

2-2-4- نگارگری ترکی در عهد عثمانی.. 24

2-2-4-1- دوره اولیه نگارگری عثمانی.. 24

2-2-4-2- ظهور شاهنامه‌ی عثمانی.. 30

2-2-4-3- دوره کلاسیک در نگارگری عثمانی.. 36

2-2-4-4- نگارگری عثمانی در قرن هفدهم میلادی.. 43

3- فصل سوم: بررسی نگاره‌های شاهنامه‌ی مدحی 52

۱-۳- ویژگی‌های شاهنامه مدحی.. 53

3-2- نگاره‌های «۰۰۱ ـ ر» و «۰۰۲ ـ چ» و« ۰۰۳- چ» دربار عثمان دوم. 63

فهرست مطالب

عنوان                                                   صفحه

1- فصل اول: مقدمه و کلیات… 2

مقدمه. 2

1-1- کلیات طرح تحقیق.. 5

1-1-1- بیان مسأله. 5

1-1-2- پرسش های تحقیق و فرضیات.. 6

1-1-3- اهداف و ضرورت های انجام تحقیق.. 6

1-1-4- پیشینه تحقیق.. 7

1-1-5- روش شناسی.. 8

2- فصل دوم: ایرانیان و عثمانیان.. 10

2-1- اهمیت و جایگاه زبان و ادب فارسی.. 10

2-1-1- ترجمه‌ی شاهکارهای ادب فارسی به ترکی.. 13

2-1-2- شاهنامه. 14

2-2- نگارگری ایرانی و عثمانی.. 15

2-2-1- نگارگری ایرانی در عهد صفویه. 15

2-2-2- نگارگری عثمانی.. 17

2-2-2-1- شکل‌گیری نگارگری در قلمرو عثمانی.. 17

2-2-2-2- مهاجرت هنرمندان.. 18

2-2-3- رابطه نگارگری عثمانی با نگارگری صفوی.. 21

2-2-4- نگارگری ترکی در عهد عثمانی.. 24

2-2-4-1- دوره اولیه نگارگری عثمانی.. 24

2-2-4-2- ظهور شاهنامه‌ی عثمانی.. 30

2-2-4-3- دوره کلاسیک در نگارگری عثمانی.. 36

2-2-4-4- نگارگری عثمانی در قرن هفدهم میلادی.. 43

3- فصل سوم: بررسی نگاره‌های شاهنامه‌ی مدحی 52

۱-۳- ویژگی‌های شاهنامه مدحی.. 53

3-2- نگاره‌های «۰۰۱ ـ ر» و «۰۰۲ ـ چ» و« ۰۰۳- چ» دربار عثمان دوم. 63

3-3- نگاره‌ی «۰۱۰ ـ چ» فردوسی در باغ. 71

3-4- نگاره‌ی «۰۲۵ ـ چ» درفش کاویان.. 75

3-5- نگاره‌ی «۰۳۷ ـ  چ» کشتن شدن ایرج توسط سلم. 83

3-5-4- تحلیل خطی و رنگی.. 87

3-6- نگاره‌ی «۰۴۵-چ»کشتن منوچهر سلم را 88

۷-۳- نگاره‌ی «۰۵۳- ر» داستان زال و رودابه. 93

3-8- نگاره‌ی « ۰۶۹- چ»کشتن فیل سفید زال توسط رستم. 100

3-9- نگاره‌ی «۰۸۰- چ»کشته شدن نوذر به دست افراسیاب.. 106

3-10- نگاره‌ی «۰۸۸- ر» رستم افراسیاب را با کمربند بلند می‌کند. 112

3-11- نگاره‌ی «۰۹۹ – ر» خوان هفتم: نبرد رستم با دیو سپید. 118

3-12- نگاره‌‌ی «۱۱۱- ر» پرواز کیکاوس… 124

3-13- نگاره‌ی «۱۲۲ – چ» نبرد سهراب با گردآفرید. 130

3-14- نگاره‌ی «۱۳۳- چ» رستم سهراب را زخمی می کند. 137

3-15- نگاره‌ی «۱۵۶ – چ» سیاوش در مقابل افراسیاب چوگان بازی می کند. 143

3-16- نگاره‌ی«۱۷۲- ر» کشته شدن سیاوش توسط گروی.. 149

3-17- نگاره‌ی «۱۸۳- ر» رستم در برابر سپاه افراسیاب.. 154

3-18- نگاره‌ی «۱۹۲ – چ» نبرد پیران و گیو. 160

3-19- نگاره‌ی «۱۹۸ – چ» محاصره قصر بهمن توسط سپاه کی خسرو 168

3-20- نگاره‌ی «۲۱۴ – چ» فرود به قصر خود عقب نشینی می کند و توسط بیژن زخمی می شود. 174

3-21- نگاره‌ی «۲۲۶ – ر» بیژن درفش کاویان را از فریبرز می گیرد. 179

3-22- نگاره‌ی «۲۳۶ – چ» کشته شدن ارژنگ توسط طوس… 185

3-23- نگاره‌ی «۲۴۸ – ر» رزم رستم با اشكبوس… 190

3-24- نگاره‌ی «۲۶۱- چ» رستم خاقان چین را با کمند از فیلش به پایین می کشد. 197

3-25- نگاره‌ی «۲۷۳- چ» کشتی گرفتن رستم و پولادوند. 202

3-26- نگاره‌ی «۲۷۷- چ» اکوان دیو رستم را به دریا می اندازد. 207

3-27- نگاره‌ی «۲۹۳- چ» رستم بیژن را از چاه بیرون می آورد. 212

3-28- نگاره‌ی «۳۰۳- ر» مادر برزو از قتل او توسط رستم جلوگیری می کند. 217

۴-فصل چهارم: نتیجه‌گیری و آزمون فرضیات… 228

گزارش کار عملی.. 233

فهرست منابع 236

مقدمه

سال گذشته در هنگام مطالعه‌ی کتاب «نگارگری مکتب تبریز و قزوین ـ مشهد» نوشته‌ی دکتر یعقوب آژند، به توصیفاتی از کتابی به نام جلال و جمال برخوردم، نسخه‌ای خطی که در کتابخانه دانشگاه اوپسالا، در سوئد، قرار دارد. با مراجعه به سایت کتابخانه دانشگاه، متوجه شدم که این کتابخانه نسخ خطی زیادی را نگه‌داری می‌کند که بسیاری از آن‌ها شاهکارهای ادبیات فارسی هستند. یکی از این کتاب‌ها شاهنامه ۲۹ مینیاتور یا شاهنامه مدحی[1] بود که توجه مرا به خود جلب کرد. پس از مکاتبه با دانشگاه اوپسالا اطلاعاتی کلی از این شاهنامه بدست آوردم. ولی در مراجعه به این کتابخانه، متأسفانه، مجوز بازدید این نسخه کمی دیر صادر شد و من موفق نشدم که کتاب را از نزدیک ببینم. با این وجود تمام تلاش خود را به کار بردم که بتوانم با اطلاعات اندکی که در این مورد داشتم به  بررسی آن بپردازم که شاید راهگشای تحقیقات بیشتری باشد.

بدین منظور، برای تحلیل نگاره‌های شاهنامه مدحی، ابتدا لازم بود که به اجمال، به گسترش زبان فارسی و علاقه به ادبیات فارسی در قلمرو عثمانی پرداخته شود. چنان‌چه در فصل بعد خواهیم دید، زبان فارسی تا مدت‌ها به عنوان زبان رسمی عثمانیان به کار می‌رفته است. و حتی پس از قدرت گرفتن زبان ترکی، آثار بزرگ ادب فارسی به ترکی ترجمه شده‌اند. شاهنامه‌ی مدحی نیز با وجود این‌که ترجمه‌ای از شاهنامه است، اما ابیات فارسی را همچنان در میان نگاره‌ها، می‌توان مشاهده کرد که با عنوان‌های نظم و نثر از هم جدا شده‌اند.

پس از این بخش برای ریشه ‌یابی تأثیرات نگارگری ایرانی، به طور کلی ویژگی‌های مکاتب هم‌عصر شکل‌گیری نگارگری عثمانی، مورد بررسی قرار گرفته است.

سپس به چگونگی ارتباطات این دو کشور پرداخته و عوامل مختلف در انتقال هنر نگارگری ایرانی به عثمانی بررسی شده‌است. از جمله‌ی این عوامل، به مهاجرت هنرمندان، غارت‌های جنگی و هدایای پادشاهان، می توان اشاره کرد.

در نهایت به چگونگی شکل‌گیری مکتب نگارگری عثمانی تا زمان سلطان عثمان دوم پرداخته شده و دوران‌های مختلف این مکتب به اختصار توضیح داده شده است.

مطالب این پروژه شامل:

ـ بررسی شکل‌گیری نگارگری عثمانی، که به شروع نگارگری در دربار عثمانی می‌پردازد.

ـ ظهور شاهنامه، که در آن به طور اخص به  شاهنامه و تولید شاهنامه توجه شده است.

ـ بررسی دوران کلاسیک مکتب عثمانی.

ـ بررسی نگارگری قرن هفدهم.

ـ فصل آخر، به معرفی تک تک نگاره‌ها به ترتیب صفحات نسخه پرداخته‌ است.

 

نوشته‌های این نگاره‌ها در پیدا کردن داستان مربوط به نگاره و همچنین استفاده از عناوین فهرست نویسی دانشگاه اوپسالا یاری کننده بوده است.

بخش‌های موجود در نگاره‌ها به فارسی ترجمه شده‌اند و اشعار مربوط به آن‌ها از کتاب شاهنامه‌ی فردوسی (براساس چاپ مسکو، به کوشش دکتر سعید حمیدیان) با مطابقت با داستان مربوط به نگاره در زیر آن‌ها درج شده است.

سپس به تحلیلی توصیفی و با استفاده از ویژگی‌های این نگارگری پرداخته شده است و در نهایت تحلیل خطی و تحلیل رنگی هر نگاره قرار داده شده است.

• کلیات طرح تحقیق

• بیان مسأله

شاهنامه، یکی از بزرگ‌ترین دستاورد‌های کهن ایرانیان است. این کتاب نه تنها مورد احترام پادشاهان ایرانی قرار داشته، بلکه سران ملل همسایه را نیز متوجه خود ساخته و آن‌ها نیز بنا به دلایل گوناگون که مهم‌ترین آن ها رقابت با فرهنگ پیشتاز ایرانیان بود، به ترجمه و تهیه نسخه‌هایی از شاهنامه برای دربار خود پرداخته‌اند.

یکی از این کتب نفیس، شاهنامه‌ای است که در کتابخانه‌ی دانشگاه اوپسالا در سوئد نگهداری می‌شود و کتابی است بسیار نفیس و سلطنتی که به فرمان سلطان عثمان خان ثانی، توسط شخصی به نام «مدحی»، که قصه‌خوان سلاطین عثمانی بوده، در سال های 1027 و 1028 هجری قمری به نثر ترکی ترجمه شده است. این کتاب در اواسط ربیع الاخر 1029 هجری قمری (مارس 1620میلادی) به خط نستعلیق زیبای «جوری» کتابت شده است و دارای 29 نگاره‌ی تمام صفحه‌ای (یا بیشتر صفحه) می‌باشد.

هدف از بررسی این نگاره ها به بیان کلی، اول شناساندن تأثیرات ادبیات غنی این سرزمین به همسایگان خود بوده است و پس از آن تشخیص تأثیراتی که خود این همسایگان بر شکل کتابت و به‌خصوص نگارگری آن داشته‌اند.

همانطور که گفته شد این کتاب دارای 29 نگاره است با قبول این موضوع که نگارگری نیز همچون سند نوشته شده، در بررسی‌های تاریخی ارزشمند است و هنرمند در هر زمانی در ترسیم نگاره‌های شاهنامه، متأثر از آنچه در اطرافش مشاهده کرده، بوده است (مواردی چون معماری و تزئینات بنا ،البسه،آرایش مو و صورت و غیره) می‌‌توان گفت که بررسی این نمونه ها در نگاره ها به روشن تر شدن برهه ای از تاریخ کمک می کند.

• پرسش های تحقیق و فرضیات

پرسش1:

علت تمایل عثمانی ها را به شاهنامه نگاری در چه مسائل و اموری می توان جستجو کرد؟

فرضیه1:

 

3-3- نگاره‌ی «۰۱۰ ـ چ» فردوسی در باغ. 71

3-4- نگاره‌ی «۰۲۵ ـ چ» درفش کاویان.. 75

3-5- نگاره‌ی «۰۳۷ ـ  چ» کشتن شدن ایرج توسط سلم. 83

3-5-4- تحلیل خطی و رنگی.. 87

3-6- نگاره‌ی «۰۴۵-چ»کشتن منوچهر سلم را 88

۷-۳- نگاره‌ی «۰۵۳- ر» داستان زال و رودابه. 93

3-8- نگاره‌ی « ۰۶۹- چ»کشتن فیل سفید زال توسط رستم. 100

3-9- نگاره‌ی «۰۸۰- چ»کشته شدن نوذر به دست افراسیاب.. 106

3-10- نگاره‌ی «۰۸۸- ر» رستم افراسیاب را با کمربند بلند می‌کند. 112

3-11- نگاره‌ی «۰۹۹ – ر» خوان هفتم: نبرد رستم با دیو سپید. 118

3-12- نگاره‌‌ی «۱۱۱- ر» پرواز کیکاوس… 124

3-13- نگاره‌ی «۱۲۲ – چ» نبرد سهراب با گردآفرید. 130

3-14- نگاره‌ی «۱۳۳- چ» رستم سهراب را زخمی می کند. 137

3-15- نگاره‌ی «۱۵۶ – چ» سیاوش در مقابل افراسیاب چوگان بازی می کند. 143

3-16- نگاره‌ی«۱۷۲- ر» کشته شدن سیاوش توسط گروی.. 149

3-17- نگاره‌ی «۱۸۳- ر» رستم در برابر سپاه افراسیاب.. 154

3-18- نگاره‌ی «۱۹۲ – چ» نبرد پیران و گیو. 160

3-19- نگاره‌ی «۱۹۸ – چ» محاصره قصر بهمن توسط سپاه کی خسرو 168

3-20- نگاره‌ی «۲۱۴ – چ» فرود به قصر خود عقب نشینی می کند و توسط بیژن زخمی می شود. 174

3-21- نگاره‌ی «۲۲۶ – ر» بیژن درفش کاویان را از فریبرز می گیرد. 179

3-22- نگاره‌ی «۲۳۶ – چ» کشته شدن ارژنگ توسط طوس… 185

3-23- نگاره‌ی «۲۴۸ – ر» رزم رستم با اشكبوس… 190

3-24- نگاره‌ی «۲۶۱- چ» رستم خاقان چین را با کمند از فیلش به پایین می کشد. 197

3-25- نگاره‌ی «۲۷۳- چ» کشتی گرفتن رستم و پولادوند. 202

3-26- نگاره‌ی «۲۷۷- چ» اکوان دیو رستم را به دریا می اندازد. 207

3-27- نگاره‌ی «۲۹۳- چ» رستم بیژن را از چاه بیرون می آورد. 212

3-28- نگاره‌ی «۳۰۳- ر» مادر برزو از قتل او توسط رستم جلوگیری می کند. 217

۴-فصل چهارم: نتیجه‌گیری و آزمون فرضیات… 228

این مطلب را هم بخوانید :

گزارش کار عملی.. 233

فهرست منابع 236

مقدمه

سال گذشته در هنگام مطالعه‌ی کتاب «نگارگری مکتب تبریز و قزوین ـ مشهد» نوشته‌ی دکتر یعقوب آژند، به توصیفاتی از کتابی به نام جلال و جمال برخوردم، نسخه‌ای خطی که در کتابخانه دانشگاه اوپسالا، در سوئد، قرار دارد. با مراجعه به سایت کتابخانه دانشگاه، متوجه شدم که این کتابخانه نسخ خطی زیادی را نگه‌داری می‌کند که بسیاری از آن‌ها شاهکارهای ادبیات فارسی هستند. یکی از این کتاب‌ها شاهنامه ۲۹ مینیاتور یا شاهنامه مدحی[1] بود که توجه مرا به خود جلب کرد. پس از مکاتبه با دانشگاه اوپسالا اطلاعاتی کلی از این شاهنامه بدست آوردم. ولی در مراجعه به این کتابخانه، متأسفانه، مجوز بازدید این نسخه کمی دیر صادر شد و من موفق نشدم که کتاب را از نزدیک ببینم. با این وجود تمام تلاش خود را به کار بردم که بتوانم با اطلاعات اندکی که در این مورد داشتم به  بررسی آن بپردازم که شاید راهگشای تحقیقات بیشتری باشد.

بدین منظور، برای تحلیل نگاره‌های شاهنامه مدحی، ابتدا لازم بود که به اجمال، به گسترش زبان فارسی و علاقه به ادبیات فارسی در قلمرو عثمانی پرداخته شود. چنان‌چه در فصل بعد خواهیم دید، زبان فارسی تا مدت‌ها به عنوان زبان رسمی عثمانیان به کار می‌رفته است. و حتی پس از قدرت گرفتن زبان ترکی، آثار بزرگ ادب فارسی به ترکی ترجمه شده‌اند. شاهنامه‌ی مدحی نیز با وجود این‌که ترجمه‌ای از شاهنامه است، اما ابیات فارسی را همچنان در میان نگاره‌ها، می‌توان مشاهده کرد که با عنوان‌های نظم و نثر از هم جدا شده‌اند.

پس از این بخش برای ریشه ‌یابی تأثیرات نگارگری ایرانی، به طور کلی ویژگی‌های مکاتب هم‌عصر شکل‌گیری نگارگری عثمانی، مورد بررسی قرار گرفته است.

سپس به چگونگی ارتباطات این دو کشور پرداخته و عوامل مختلف در انتقال هنر نگارگری ایرانی به عثمانی بررسی شده‌است. از جمله‌ی این عوامل، به مهاجرت هنرمندان، غارت‌های جنگی و هدایای پادشاهان، می توان اشاره کرد.

در نهایت به چگونگی شکل‌گیری مکتب نگارگری عثمانی تا زمان سلطان عثمان دوم پرداخته شده و دوران‌های مختلف این مکتب به اختصار توضیح داده شده است.

مطالب این پروژه شامل:

ـ بررسی شکل‌گیری نگارگری عثمانی، که به شروع نگارگری در دربار عثمانی می‌پردازد.

ـ ظهور شاهنامه، که در آن به طور اخص به  شاهنامه و تولید شاهنامه توجه شده است.

ـ بررسی دوران کلاسیک مکتب عثمانی.

ـ بررسی نگارگری قرن هفدهم.

ـ فصل آخر، به معرفی تک تک نگاره‌ها به ترتیب صفحات نسخه پرداخته‌ است.

 

نوشته‌های این نگاره‌ها در پیدا کردن داستان مربوط به نگاره و همچنین استفاده از عناوین فهرست نویسی دانشگاه اوپسالا یاری کننده بوده است.

بخش‌های موجود در نگاره‌ها به فارسی ترجمه شده‌اند و اشعار مربوط به آن‌ها از کتاب شاهنامه‌ی فردوسی (براساس چاپ مسکو، به کوشش دکتر سعید حمیدیان) با مطابقت با داستان مربوط به نگاره در زیر آن‌ها درج شده است.

سپس به تحلیلی توصیفی و با استفاده از ویژگی‌های این نگارگری پرداخته شده است و در نهایت تحلیل خطی و تحلیل رنگی هر نگاره قرار داده شده است.

• کلیات طرح تحقیق

• بیان مسأله

شاهنامه، یکی از بزرگ‌ترین دستاورد‌های کهن ایرانیان است. این کتاب نه تنها مورد احترام پادشاهان ایرانی قرار داشته، بلکه سران ملل همسایه را نیز متوجه خود ساخته و آن‌ها نیز بنا به دلایل گوناگون که مهم‌ترین آن ها رقابت با فرهنگ پیشتاز ایرانیان بود، به ترجمه و تهیه نسخه‌هایی از شاهنامه برای دربار خود پرداخته‌اند.

یکی از این کتب نفیس، شاهنامه‌ای است که در کتابخانه‌ی دانشگاه اوپسالا در سوئد نگهداری می‌شود و کتابی است بسیار نفیس و سلطنتی که به فرمان سلطان عثمان خان ثانی، توسط شخصی به نام «مدحی»، که قصه‌خوان سلاطین عثمانی بوده، در سال های 1027 و 1028 هجری قمری به نثر ترکی ترجمه شده است. این کتاب در اواسط ربیع الاخر 1029 هجری قمری (مارس 1620میلادی) به خط نستعلیق زیبای «جوری» کتابت شده است و دارای 29 نگاره‌ی تمام صفحه‌ای (یا بیشتر صفحه) می‌باشد.

هدف از بررسی این نگاره ها به بیان کلی، اول شناساندن تأثیرات ادبیات غنی این سرزمین به همسایگان خود بوده است و پس از آن تشخیص تأثیراتی که خود این همسایگان بر شکل کتابت و به‌خصوص نگارگری آن داشته‌اند.

همانطور که گفته شد این کتاب دارای 29 نگاره است با قبول این موضوع که نگارگری نیز همچون سند نوشته شده، در بررسی‌های تاریخی ارزشمند است و هنرمند در هر زمانی در ترسیم نگاره‌های شاهنامه، متأثر از آنچه در اطرافش مشاهده کرده، بوده است (مواردی چون معماری و تزئینات بنا ،البسه،آرایش مو و صورت و غیره) می‌‌توان گفت که بررسی این نمونه ها در نگاره ها به روشن تر شدن برهه ای از تاریخ کمک می کند.

• پرسش های تحقیق و فرضیات

پرسش1:

علت تمایل عثمانی ها را به شاهنامه نگاری در چه مسائل و اموری می توان جستجو کرد؟

فرضیه1: