پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………… 14

فصل سوم

روش تحقیق …………………………………………………………………………………………….. 17

فصل چهارم: یافته های تحقیق

بخش اول: فرهنگ و آداب و رسوم ……………………………………………………………….. 24

بخش دوم: ادبیات شفاهی…………………………………………………………………………….. 70

بخش سوم: زبان و گویش…………………………………………………………………………….. 116

فصل پنجم

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………….. 156

منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………… 158

 

چکیده

بدون شک در هر ملتی بویژه در میان ملت ایران، فرهنگ و ادب هر ملت، بیش از آنچه در منابع مکتوب و رساله ها ثبت شده باشد در سینه و ذهن مردم عامی جریان داشته و دارد. فرهنگ عامیانه که بر پایه میراث و اصول تمدنی قدیمی و کهن بنا شده است با هیچ گونه روش علمی و استدلال منطقی همراه نیست. همچنین ابداع کننده و زمان شروع آنها مشخص نیست. سوای آثار مکتوب، هزاران قصه و افسانه و داستان بطور شفاهی و دهان به دهان در دهات و شهرها و کوهپایه های این مرز و بوم رایج بود و یا در قهوه خانه ها و یا شب ها در خانه ها  نقل می‌شد. آداب و رسوم، معتقدات، جشن ها، ترانه ها و مسایلی از این قبیل نیز فرهنگ عامه یک جامعه را تشکیل می دهند. از گونه‌های مخلتف ادبیات شفاهی قصه ها و افسانه هاست که فراز و نشیب‌های زندگی بشری و قهرمانان زندگی انسانی را که آمیخته با درد و رنج و تصوف و آرامش هستند بطور پنهان و آشکار برای ما نمایان می کنند. ضرب المثل ها که شیوه زندگی و نحوه برخورد انسان های گذشته را با مسائل پیرامون خود و تجربه آنان را برای ما آشکار می کنند. آوازها و مرثیه ها که بیانگر فراق، عشق، درد و احساس دل انگیز این مردم می باشد.

شهرستان زرند از جمله مناطقی است که در طول تاریخ همواره میعادگاه عالمان و مأمن عارفان بوده و معنویت موجود، موجب تعلق خاطر خاصی به آن گردیده است. تلاش در جهت جمع آوری و تدوین فرهنگ عامه زرند گوشه هایی از زندگی مردمان این منطقه را بر خوانندگان آشکار می سازد و راه موثری در شناسایی شیوه های فکری و رفتاری ساکنان منطقه ای که از دیرباز منشأ تاثیر بر سایر فرهنگ ها بوده، می باشد.

واژگان کلیدی: فرهنگ عامه، آداب و رسوم، ادبیات شفاهی، دوبیتی ها، لالایی ها و قصه ها و افسانه ها.

تعریف مسئله و اهمیت و ضرورت تحقیق

زرند یکی از شهرستان های استان کرمان است و منطقه ای را به وسعت بالغ بر 11521 کیلومتر مربع در شمال این استان در بر می گیرد هم اکنون این شهرستان از شمال به شهرستان راور کرمان، از شرق به بخش مرکزی شهرستان کرمان، از جنوب به حومه کرمان و چترود و از غرب به شهرستان رفسنجان محدود است.

 

آب و هوا

از نظر آب و هوایی این شهرستان به دو بخش تقسیم می شود یکی منطقه شمالی با آب و هوای صحرایی و دیگری نواحی کوهستانی که دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است، خود شهر زرند- که در جلگه واقع شده است- دارای آب و هوای معتدل مایل به گرم است. به طور کلی منطقه زرند در اقلیمی با تابستان های گرم و خشک و زمستان های سرد و خشک واقع شده است.

 

جمعیت

شهرستان زرند 1650 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و جمعیت کل این منطقه بنابر سرشماری سال 1385 مرکز ایران، برابر 2653710 نفر است که البته این جمعیت

 در سال 1345، 57506 نفر بوده که به واسطه کشف معادن زغالسنگ و ایجاد راه آهن و گسترش ارتباطات و همچنین به دنبال تبدیل آن به شهرستان و پیوستن کوهبنان به آن روند افزایش جمعیت زرند شتاب بیشتری به خود گرفت.

 

وجه تسمیه زرند

در سابق به شهر «زراوند» معروف بوده است. وجه تسمیه زراوند به طوری که در کتاب اوستا آمده: به محلی اطلاق می گردیده که در اطراف آن رودهای متعدد وجود داشته است این موضوع با موقعیت جغرافیایی زرند هم مطابقت دارد، وجود آثار و بقایای سیلابهای گذشته، موید همین امر است.

در مورد کلمه زراوند معانی متعدد دیگری نیز آمده است از جمله:

1- در کتابی بنام تاریخ تکامل کلمه «زر» و «وند» که همان زراوند و زرند می باشد به معنی مکان زرخیز آمده است در کتاب مذکور چنین آمده است: در اطراف روستای جلال آباد زرند معادنی از زر وجود داشته است که اهالی با کشف معادن، چندی به استخراج آن می پرداخته اند و چون استخراج به شیب زیاد می رسد با توجه به امکانات ابتدایی آن روز، استخراج مشکل و طاقت فرسا بوده آن را رها می کنند.

2- «زرا» و «وند» که زرا به معنی زر و وند به معنی مکان می باشد، یعنی «مکان زر» البته معنی دیگر آن نیز به معنای نوعی دارو آمده که دو نوع است یکی زراوند طویل یعنی دراز و آنرا شجره رستم و قثاءالجبه می خوانند و آن نر باشد و از انگشت نر گنده تر گرم است در سیم خشک است و دیگری را زراوند مد حرج خوانند یعنی مدور و آن ماده باشد و معروف است به شاهی بهترین آن زر در زعفران باشد و ان گرم است در دویم و خشک است در سیم و باز.

3- معنی دیگر زراوند گیاهی از رده دو لپه ای، بی گلبرگ که تیره زراوندها را می سازد، این تیره جزو تیره های نزدیک به اسفناجیان است.

4- معنی دیگر زراوند یعنی موبد و موبدان بهرام گور و نیز نرسی وزیر او.

 

پیشینه تاریخی زرند

در مورد قدمت تاریخی شهر زرند کافی است که تنها جمله کوتاهی را که یاقوت حموی، جغرافی‌دان بزرگ اسلام  در قرن ششم و هفتم در کتاب معجم البلدان نگاشته است، ذکر نمائیم.

«زرند بفتح اوله و ثانیه و نون ساکنه و دال مهمله .. مدنیه قدیمه کبیره من اعیان مدن کرمان»

زرند با حرکت فتحه در اول و دوم و نون ساکن و دال بدون نقطه، شهری باستانی و بزرگ از شهرهای سرآمد کرمان است.

شهر زرند در زبان های باستانی به معنای دریا و دریاچه و گاهی رودخانه استعمال شده و بعدها به صورت زرنگ، زراوند و زرند درآمده است و آنگونه که از متون تاریخ برمی آید، در زمان داریوش که کرمان مرکز یکی از ساتراپها بوده، راه تجارتی کرمان به خراسان از طریق زرند می گذشته است. دلیل دیگر بر قدمت شهر زرند، وجود تعداد زیادی از روستاها و دهکده های قدیمی در این منطقه است که اسامی آنها از لغات باستانی اشتقاق یافته است. البته این روایت زمانی قوت بیشتر می

این مطلب را هم بخوانید :

 گیرد که به وجود بعضی از نام ها که ریشه آنها به لغات باستان می رسد، بر می خوریم، برای نمونه امروزه در غرب زرند منطقه ای روستایی است که آنرا بادیز می نامند و نظر به اعتقاد استادان فن زبان شناسی می تواند نام آن مشتق از پیری دَلُس- که لغات پردیس، فردیس، پرویز، پاریز از آن مشتق شود- باشد و با توجه به معنی لغت که حکایت از خوش آب و هوایی این مناطق دارد و فردوس که لغت آشنای امروز است از این گروه می باشد. این کلمه و بعضی از واژه های دیگر مانند: حیظ، اسفند یا اسپند و جرجافک، این گمان را که تاریخ این شهرستان به زمان های باستان می رسد قوت می بخشد، گذشته از این گویا شاهان ساسانی در تکمیل و تعمیر این شهر جد و جهد وافی مبذول داشته و در مرکز شهر قلعه‌ای محاق در خندقی ساخته بودند و اطراف شهر نیز به وسیله برج و بارو محافظت می شده است، اما چهره‌ی این شهرستان در بعد از اسلام درخششی بیشتر دارد. به طوریکه دکتر مصاحب در دایره المعارف فارسی و در معرفی نواحی کرمان می گوید:

«در قرن چهار هجری، زرند شهری بزرگ و دارای شش دروازه بوده و مسجد جامعی در میدان شهر قرار داشته است، همچنین از قلعه ای یاد می کنند که مقدسی از آن در کتابی که در سال 375 هجری نوشته شده، نام برده است و تصریح دارد که ابن الیاس حاکم شهر در کنارش دژی ساخته بوده و از کاریز سیراب می شده، این نشانه ها می تواند دلیلی بر آبادانی و رونق و اعتبار این شهر در سال های مذکور باشد».

 

 

 

این نتایج نشان می دهندکه:

• میان نوع ومیزان خطاهای دستوری حاصل ازآموزش زبان انگلیسی و عربی به دانش آموزان فارسی زبان تفاوتهای مختلفی وجوددارد.2)رویکردقوی بررسی مقابله ای درتوصیف خطاهای دستوری حاصل ازآموزش این دوزبان کارآمدترباشد،بنابراین هردوفرضیه ی این پژوهش تاییدمی شوند.

قابل ذکراست که دربرخی مواردبه دلایلی مانند مجاورت فرهنگی زبان عربی وفارسی،آماربه دست آمده چندان پیش بینی رویکردموردنظرراتاییدنکردوبررسی این موضوع می توانددرپژوهشهای آتی موردتوجه قراربگیرد.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                            شماره صفحه

فصل اول:کلیات پژوهش

1-1- مقدمه………………  2

1-2- بیان مسئله………  2

1-3- اهمیت تحقیق…..   4

1-4- سوالات تحقیق…..   5

1-5- فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………5

1-6- محدودیت های تحقیق.. 5

فصل دوم:مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه…………….  8

2-2- مبانی نظری تحقیق.. 9

2-2-1- زبان شناسی مقابله ای.. 9

2-2-2- بررسی مقابله ای ومراحل آن. 9

2-2-3- تحلیل سازه های جمله دربررسی مقابله ای.. 13

2-2-4- نقش زبان شناسی مقابله ای دریادگیری زبان. 14

2-2-5- سطوح تحلیل مقابله ای…………. 15

2-2-6- فرضیه های مختلف تحلیل مقابله ای.. 19

2-2-7-معرفی رویکردقوی ومعتدله……………………………………………………………………………………………………………………………………………………22

 

 

 

 

الف

 

2-2-8- خطاواشتباه…… 23

2-2-9- تحلیل خطاوانواع خطا……………………… 28

2-2-10- روش شناسی تحلیل خطا………………………………………………………………………………………………………………………………………………….31

2-2-11- اهمیت خطاوتحلیل آن. 32

2-2-12- انواع خطاهای دستوری.. 33

2-2-13- زبان بینابین…   34

2-2-14- زبان اول وزبان خارجی/دوم. 34

2-2-15- یادگیری زبان خارجی/دوم. 35

2-2-16- سلسله مراتب دشواری زبان خارجی/دوم. 35

2-2-17- اهمیت زبان عربی.. 36

2-2-18- تحلیل موارددستوری بررسی شده درپژوهش……………………………………………………………………………………………………………………39

2-3- مبانی عملی تحقیق. 47

2-3-1- پژوهش های غیر ایرانی.. 47

2-3-2- پژوهش های ایرانی.. 50

فصل سوم:روش پژوهش

3-1- مقدمه……………. 55

3-2- روش تحقیق…….. 55

3-3-تحلیل زبانی و طبقه بندی خطاها………………………………………………………….. 56

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………..59

4-2- بررسی آمارتوصیفی سوالات چهار گزینه ای.. 59

 

 

ب	این مطلب را هم بخوانید :

4-3- بررسی آمارتوصیفی آزمون متنی.. 75

4-4- بررسی آماراستنباطی آزمون چهارگزینه ای……………………………………………………………………………………………………………………………..99

4-5- بررسی آماراستنباطی آزمون متنی…………………………………………………………………………………………………………………………………………100

 

فصل پنجم:نتیجه گیری

5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………  104

5-2- نتایج کلی آمارتوصیفی بررسی فرضیه‏های پژوهش… 104

5-3- نتایج کلی آماراستنباطی بررسی فرضیه های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………..106

 

5-4- نتایج پژوهش…………………    107

5-5- خلاصه پژوهش…….. 116

5-6-کاربردپژوهش………    117

5-7- پیشنهادات پژوهش    117

منابع

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………119

 

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………121

 

منابع اینترنتی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..123

 

پیوست ها

پیوست الف- آزمونهای گردآوری داده……………………………………………………………………………………………………………………………………………..125

 

پیوست ب- واژه نامه انگلیسی به فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………134

 

 

 

 

ج

 

 

فهرست جدولهاونمودارها

عنوان                                                                                                          شماره صفحه

4-1- جدول های آمارتوصیفی آزمون چهارگزینه ای………………………………………………………………………………………………………………..72- 59

 

4-2- نمودارهای آمارتوصیفی آزمون چهارگزینه ای…………………………………………………………………………………………………………………..73-60

 

4-3- جدول بررسی کلی آمارتوصیفی آزمون چهارگزینه ای…………………………………………………………………………………………………………….73

 

4-4- نمودار بررسی کلی آمارتوصیفی آزمون چهارگزینه ای……………………………………………………………………………………………………..75-74

 

4-5- جدول های آمارتوصیفی آزمون متنی………………………………………………………………………………………………………………………………..97-75

 

4-6- نمودارهای آمارتوصیفی آزمون متنی…………………………………………………………………………………………………………………………………97-75

 

4-7- جدول بررسی کلی آمارتوصیفی آزمون متنی…………………………………………………………………………………………………………………………..98

 

4-8- نمودار بررسی کلی آمارتوصیفی آزمون متنی……………………………………………………………………………………………………………………99-98

 

4-9- جدول بررسی کلی آمار استنباطی آزمون چهارگزینه ای………………………………………………………………………………………………………100

 

4-10-نموداربررسی کلی آماراستنباطی آزمون چهارگزینه ای……………………………………………………………………………………………………….100

 

4-11- جدولهای بررسی آماراستنباطی آزمون متنی………………………………………………………………………………………………………………………101

 

4-12- نموداربررسی آماراستنباطی آزمون متنی…………………………………………………………………………………………………………………………….102

 

5-1- نمودار مقایسه ی درصدی آمارتوصیفی………………………………………………………………………………………………………………………………….105

 

5-2- نمودار درصد کلی آمارتوصیفی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….105

 

5-3- نمودار مقایسه ی درصدی آماراستنباطی……………………………………………………………………………………………………………………………….106

 

5-4- نمودار درصد کلی آماراستنباطی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….107

1-1-       مقدمه

موضوع دستور زبان همواره مورد توجه زبان شناسان و صاحبنظران بوده است.دستور در مطالعات نوین زبان شناسی بخشی از نظام شناختی ذهن انسان است و این نظام شناختی در ساختار ذهنی و روان شناختی همه انسانها به طور طبیعی وجود دارد.در چهار چوب زبان شناسی نوین هر فردی دستور زبان مادری خود را می داند و براساس چنین دانشی قادر به تولید و درک جمله ها است.در واقع سخنگویان هر زبانی به صورت خود آگاه از این دانش اطلاع ندارند بلکه به صورت ناخودآگاه آن را به کار می برند. چامسکی این دانش ناخود آگاه را که بر مبنای آن جمله ها تولید ودرک می شوند توانش[1]نامیده و به دنبال آن تجلی و به کارگیری این دانش زبانی را در موقعیت های مختلف کنش[2] نام گذاری کرده است.البته در اغلب موارد کنش زبانی بازتاب دقیق دانش زبانی نیست و همه ما با خطاهای[3] تولیدی گفتاری و نوشتاری یا درک نادرست جمله آشنا هستیم،اما این خطاها به معنی ندانستن دستور زبان نیست بلکه ممکن است به دلایلی در یک موقعیت به درستی از آن استفاده نشود(گلفام،1389: 6-5).

فراگیری[4] زبان مادری بخشی از فرآیند کل بلوغ کودک است درصورتی که یادگیری[5] زبان دوم به طور معمول فقط پس از اینکه فرآیند بلوغ عمدتاً کامل شده است شروع می شود،پس این نکته بی نهایت اهمیت دارد که فرد به میزان و نوع خطاهای خود،آگاه باشد و در جهت تصحیح و بهینه سازی آن گام بردارد(کوردر[6]،1381: 7).

کلید سهولت و دشواری یادگیری زبان خارجی /دوم در مقایسه ی این زبان و زبان مادری است،مفاهیمی که مشابه زبان مادری است برای زبان آموز ساده و مفاهیمی که متفاوت اند برای او دشوار خواهد بود(لادو[7]،1957: 2-1). به عبارت دیگر تغییری که باید در رفتار کلامی زبان آموز روی دهد معادل تفاوت هایی است که بین ساختار زبان و فرهنگ مادری و زبان و فرهنگ مقصد وجود دارد(بناتی ودیگران[8]،1966: 37) .

1-1-بخش اول: کلیات.. 2

1-1-1-بیان مسئله. 2

1-1-1-1-تعریف لغوی سبک­شناسی.. 3

1-1-1-2-انواع مفهوم سبک… 3

1-1-1-3-تقسیم بندی سبک… 3

1-1-1-4-انواع سبک نو. 4

1-1-2-سؤالات اصلی پژوهش… 5

1-1-3-پیشینه­ی تحقیق.. 5

1-1-4- اهداف پژوهش… 6

1-2-بخش دوم: چشم اندازی به زندگانی علیرضا قزوه 7

1-2-1-معرفی علیرضا قزوه 7

1-2-2-زندگی ادبی.. 7

1-2-3-آثار 7

1-2-4-مسؤولیت‌ها 8

1-2-5-جوایز. 8

 

فصل دوم: مبانی نظری

2-1-بخش اول: سبک­شناسی.. 10

2-2-بخش دوم: نگاهی به ادبیات دفاع مقدس، شعر اعتراض و ادبیات مقاومت و پایداری.. 11

2-2-1-ادبیات دفاع مقدس… 12

2-2-2-شعر اعتراض… 13

2-2-3-ادبیات مقاومت و پایداری.. 13

فصل سوم: بحث و بررسی

3-1-بخش اول: سبک­شناسی آثار منثور علیرضا قزوه 16

3-1-1-سبک­شناسی داستان. 16

3-1-2-بررسی ویژگی­های زبانی، ادبی، فکری دو اثر منثور علیرضا قزوه 16

3-1-2-1-ویژگی زبانی.. 16

3-1-2-2-ویژگی­های ادبی.. 19

 

3-1-2-3-ویژگی فکری.. 22

3-2-بخش دوم: سبک­شناسی آثار منظوم علیرضا قزوه 24

3-2-2-ویژگی زبانی آثار منظوم علیرضا قزوه 24

3-2-2-1-استفاده فراوان از لغات و اصطلاحات عربی.. 25

3-2-2-2-استفاده فراوان از اسم­های اساطیری و تاریخی.. 27

3-2-2-3-تکرار کلمات.. 28

3-2-2-4-استفاده زیاد از کلماتی چون: شهید و شهادت، خون و سنگ،  صبح و شب.. 30

3-2-2-5-آوردن نام ماه­های قمری.. 31

3-2-2-6-استفاده از آواها و صداها 32

3-2-2-7-آوردن نام­های ائمه و پیامبران. 33

3-2-2-8-کاربرد فراوان واژگان می و عشق و مست.. 34

3-2-2-9-آوردن نام­های فرنگی.. 35

3-2-3-ویژگی های ادبی آثار منظوم علیرضا قزوه 37

3-2-3-1-تشبیه. 37

3-2-3-2-تشخیص… 39

3-2-3-3-تلمیح.. 41

3-2-3-4-واج­آرایی.. 43

3-2-3-5-مراعات نظیر. 45

3-2-3-7-تضاد و طباق.. 46

3-2-3-8-حس­آمیزی.. 47

3-2-1-ویژگی های فکری علیرضا قزوه 48

3-2-1-1-علیرضا قزوه و ادبیات دفاع مقدس… 48

3-2-1-2-علیرضا قزوه و اشعار آیینی و مذهبی.. 60

3-2-1-3-علیرضا قزوه و نهضت عاشورایی.. 62

3-2-1-4-علیرضا قزوه و شعر اعتراض… 69

3-2-1-5-علیرضا قزوه و ادبیات مقاومت و پایداری.. 78

فصل چهارم: نتیجه­گیری

نتیجه گیری.. 86

این مطلب را هم بخوانید :

فهرست منابع و مآخذ. 89

بیان مسئله

علیرضا قزوه شاعر و نویسنده­ی ایرانی متولد 1342 از جمله شاعران مقاومت و دفاع مقدس است. او از جوانی به شعر و دین و وطن علاقه داشت و در همان دوران، شاهد اشغال فلسطین و جنگ تحمیلی به کشورش بود و مشاهده­ی این اوضاع، نوعی روحیه­ی اعتراض را در شخصیت وی به وجود آورد. به نوعی که در شعر وی نیز تأثیر گذاشته، و در شعری که باعنوان (مولا ویلا نداشت) نمود واقعی پیدا کرده­است.

او به عنوان یک شاعر انقلابی و معترض با این که در جبهه­ی حق بر باطل حضور داشته ولی از قافله­ی شهدای هشت سال دفاع مقدس جدا مانده­است و چون رفتار مخلصانه­ی آن شهیدان را به چشم خود دیده­بود، به انتقاد از اوضاع فعلی پرداخته­است و از سوء استفاده بعضی افراد از نام شهیدان زبان به شکوه گشوده­است.

وی آثار زیادی در حوزه­ی مقاومت و دفاع مقدس دارد و در بیشتر آنها اعم از شعر، داستان، سفرنامه و… بن­مایه­هایی از دفاع مقدس و اعتراض و مذهب و نهضت عاشورایی و مقاومت، آشکارا به چشم می­خورد.

هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل­ سبک­شناسی آثار علیرضا قزوه است. به همین خاطر آثار منظوم و منثور ادبی قزوه را از سه جنبه­ی زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار دادیم.

نخست به تعریف سبک­شناسی پرداختیم. سپس با معرفی علیرضا قزوه­، به زندگی ادبی و آثارش اشاره کردیم و بعد آثار ادبی قزوه را از سه جنبه­ی زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار دادیم. در این بررسی از ویژگی زبانی وی: استفاده فراوان از لغات و اصطلاحات عربی، تکرار کلمات، آواها و صداها و استفاده فراوان از­اسم­های اساطیری، تاریخی بررسی شده­است. از ویژگی­های ادبی وی­، استفاده فراوان از تشبیه­، تشخیص، تلمیح، واج­آرایی و غزل­سرایی و از جنبه­ی فکری آثار او نیز، پنج محور با عناوین: ادبیات دفاع مقدس، اشعار آیینی و مذهبی، نهضت عاشورایی، شعر اعتراض و ادبیات مقاومت و پایداری، بررسی شده­است.

 

1-1-1-1-تعریف لغوی سبک­شناسی

از نظر لغوی، واژه­ی سبک، مصدر ثلاثی مجرد عربی است. به­معنای گداختن و ریختن و قالب­گیری کردن زر و نقره و “سبیکه” به معنی  پاره زر و نقره گداخته و قالب­گیری شده مشتق از آن است (­شمیسا، 1382: 11)

 

1-1-1-2-انواع مفهوم سبک

واژه­ی سبک در سه مفهوم بکار می­رود: سبک شخصی، سبک دوره  و  سبک ادبی­.

سبک شخصی: سبک خاص شاعر و نویسنده است و آثار او در طول قرون از اثر هر کس دیگری به نحو نمایانی متمایز نگاه می­دارد(مانند فردوسی، نظامی، حافظ). (همان: 9)

سبک دوره: سبک کلی کم و بیش به همه­ی شاعران و نویسندگان دوره­هایی از تاریخ ادبیات است. مثلا مختصات که در آثار شعر قرون چهارم و پنجم مشاهده می­شود. (همان: 10)

سبک ادبی: وجوه تمایز آثار ادبی از آثار غیر ادبی است. آثار ادبی در جهان مختصات خاص خود را دارند. (همان: 10)

 

1-1-1-3-تقسیم بندی سبک

آنچه بیشتر مورد توجه شاعران و نویسندگان و محققان است سبک دوره است. از همه مهم­تر و معمول­تر، تقسیم سبک بر اساس دوره است­. لذا ادوار شعر فارسی به صورت زیر تقسیم شده­است:

اهداف تحقیق (شامل اهداف علمی، کاربردی و ضرورت‌های خاص انجام تحقیق) 4

اهداف علمی. 4

اهداف کاربردی: 4

ضرورت‌های خاص انجام تحقیق. 4

پیشینه‌ی تحقیق. 4

روش تحقیق. 6

 

فصل اول:زندگی‌نامه و سال شمار

1-1- زندگی‌نامه و سال شمار کاووس حسن‌لی. 8

 

فصل دوم:کتاب‌ها

2-1- پیش درآمد. 13

2-2- عناوین كتاب‌ها 15

2-3 -من ماه تابانم (شعر كودك)، انتشارات هفت اورنگ، شیراز، 1378. 17

2-4- سلسله‎ی موی دوست (مجموعه‌ی مقالات)، انتشارات هفت اورنگ، شیراز 1378. 17

2-5- به لبخند آیینه‎ای تشنه‎ام (مجموعه‎ی شعر)، انتشارات هفت اورنگ، شیراز، 1379. 18

2-6-رستاخیز كلام (مجموعه‌ی مقالات ادبی)، انتشارات پیروی، شیراز، 1379. 19

2-7- سعدی آتش‎زبان (مجموعه ی مقالات)، انتشارات هفت اورنگ،شیراز،1380. 19

2-8-فرهنگ سعدی‎پژوهی، انتشارات بنیاد فارس‎شناسی و مركز سعدی‎شناسی، شیراز، 1380. 20

2-9-شیرین‎تر از قند (زیر نظر اکبر ایرانی و علیرضا مختارپور)، انتشارات اهل قلم، تهران 1381، (چاپ دوم: 1382) 22

2-10- سخن شیرین پارسی، (مشترك با  اکبرصیادكوه،  منیژه عبدالهی و سید احمد پارسا) انتشارات سمت،چاپ اول 1381، تهران،چاپ  چهاردهم: 1390  23

2-11- مثنوی وامق و عذرا(تصحیح،مشترک با کاووس رضایی)،انتشارات روزگار،تهران1382. 24

2-12- «رنگ از رخ تمام قلم‌ها پریده است» (مجموعه‌ی شعر)،انتشارات روزگار، تهران 1382. 25

2-13- گلستان (بازنویسی)، انتشارات اهل قلم، تهران،1382. 26

2-14- ورق درخت طوبا، انتشارات مركز سعدی‎شناسی، شیراز، 1383. 28

2-15- مثنوی وامق و عذرا (تلخیص و بازنویسی مثنوی وامق و عذرا اثر محمدحسین حسینی شیرازی) انتشارات اهل قلم، تهران 1383. 28

2-16- گونه‌های نوآوری در شعر معاصر ایران، نشر ثالث، تهران، 1383. (چاپ دوم:1386) 29

2-17- ساده‌ی بسیار نقش، انتشارات علمی فرهنگی و حافظ شناسی، تهران،1384. 31

 

2-18-چشمه‌ی خورشید (بازخوانی زندگی، اندیشه و سخن حافظ شیرازی)، انتشارات آیسسكو، نوید و مركز حافظ‌شناسی، شیراز، 1385. 31

2-19-قراءه جدیده فی حیاه حافظ الشیرازی و فكره و اشعاره، (ترجمه‌ی شاكر عامری) از کتاب چشمه‌ی خورشید، انتشارات سازمان آیسسكو، مراكش، 2007 (1386) 33

2-20-غبار زدایی از مسیر تماشا(مجموعه‌ی مقالات)، انتشارات روزگار،  1386. 34

معرفی اثر: 34

2-21-مثنوی مهر و ماه، (تصحیح، مشترك با کاووس رضایی)، انتشارات نوید، شیراز، 1386. 34

2-22- مثنوی اشتر نامه (تصحیح، مشترك با کاووس رضایی)، انتشارات زوار، تهران، 1386. 35

2-23- دیوان اشعار شیخ امین الدین بلیانی (تصحیح، مشترك با محمد بركت)، انتشارات فرهنگستان هنر، تهران، 1387. 35

2-24- دیگرگونه خوانی متون گذشته، انتشارات علم، تهران،1388. 36

2-25-راهنمای موضوعی حافظ‌‌شناسی، انتشارات نوید، شیراز،1388. 37

2-26- کارنامه‌ی تحلیلی خیام پژوهی (مشترک با سعید حسام پور)، انتشارات علم، 1389. 40

2-27-دفتر نسرین و گل، انتشارات تخت جمشید با همكاری بنیاد فارس شناسی، 1389. 43

2-28- دریچه‌ی صبح (بازشناسی زندگی و سخن سعدی)، انتشارات خانه‌ی كتاب، زمستان 1389. 44

2-29- یادهایی رها در باد ( با همکاری خسرو رشیدی) انتشارات تخت جمشید، زمستان 1389. 44

2-30-آیینه­ی مهرآیین، انتشارات مصطفوی و بنیاد فارس‌ شناسی، 1390. 45

2-31-راهنمای موضوعی سعدی شناسی (مشترک با لیلا اکبری) انتشارات دانشگاه شیراز،1391. 46

2-32- مثنوی وصف الحال (تصحیح، مشترک با کاووس رضایی)، انتشارات نوید،1392. 46

2-33-تصحیح دیوان بسمل شیرازی. 48

2-34-کارنامه­ی تحلیلی نیما پژوهی. 48

 

فصل سوم:مقاله‌ها

3-1- پیش درآمد. 49

3-2- عنوان مقاله‌ها 53

3-3- آرایه‎های ادبی در قلمرو نثر« نفثه‎المصدور»و شعر منثور، مجله‎ی كیهان فرهنگی، سال سیزدهم، شماره128، شهریور1375. 60

3-4- چهره‎ی سعدی در آینه‏های موج‎دار، مجله‎ی دانشكده‎ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه علامه طباطبایی،شماره 11، زمستان1379. 61

3-5- رستاخیز سخن در بوستان سعدی، مجله‎ی‌ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره‌ی هفدهم، شماره‌ ی 2،پیاپی 34،بهار 1381. 61

3-6- داستان وامق و عذرا و روایت حسینی، مجله‎ی علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره‌ی هفدهم، شماره ی‌2،پیاپی34، بهار 1381. 62

3-7- بحران مخاطب و شعر امروز ایران، مجله ی شعر،بهار1382. 63

این مطلب را هم بخوانید :

3-8- بیان هنری در نهج‎البلاغه، و تو لبخند می‌زدی (مجموعه مقالات درباره‌ی حضرت علی (ع) به كوشش صابر امامی)، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، 1382. 64

3-9- شگردهای هنری سعدی، سعدی‎شناسی ( دفتر ششم )،شیراز،1382. 64

3-10- داستانی عاشقانه در گزارشی عرفانی، مجله‌ی دانشكده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، بهار 1382. 65

3-11- مار و مور(فرهنگ نامه‌ی جانوران در ادب پارسی)، كتاب ماه (ادبیات و فلسفه)،‌ سال پنجم،‌ شماره‌ 8، خرداد 1382. 66

3-12- تحلیل رنگ در سروده‌های سهراب سپهری، (مشترك با مصطفی صدیقی) مجله‌ی دانشكده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه باهنر كرمان، دوره‌ی جدید، شماره 13، (پیاپی 10)، بهار 1382. 67

3-13- لالایی‌های مخملین (نگاهی به خاستگاه و مضامین لالایی‌های ایرانی)، مجله‌ی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال اول، شماره‌ی 1، نیمه‌ی دوم1382. 68

3-14- زلف تابدار حافظ،به گزینی‌های حافظ در پیوند با «زلف» مجله‌ی دانشكده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم، سال 12، شماره‌ی 46-45، تابستان – پاییز 1383. 69

3-15- عبدالعلی دستغیب با سعدی چه كرده است؟ مجموعه‌ی عیار نقد در آینه، یادنامه‌ی عبدالعلی دستغیب، دی 1383. 70

3-16-گزیر‌های ناگزیر در دقایق الهام، مجله ی زبان و ادب،دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی،شماره ی 19،بهار 1383. 71

3-17- خواندن رنگ‌ها- تحلیل رنگ‌ در شعر نو- (مشترك با مصطفی صدیقی) مجله‌ی فرهنگ و پژوهش، شماره‌ی 166، آذر 1383. 71

3-18- زمان گذران در نگاه بی قرار خیام، (مشترك با سعید حسام‌پور) نشریه‌ی دانشكده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 47، شماره مسلسل 192، پاییز 1383  72

3-19- تصویر زمان در شعر معاصر، كیهان فرهنگی،سال بیست و دوم، شماره‌ی 222، فروردین 1384. 73

3-20- قرینه‌گرایی خیام در رباعیات، (مشترك با سعید حسام‌پور) نشریه‌ی دانشكده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر كرمان، شماره‌ی 17 (پیاپی 14)، بهار 1384  74

3-21- زیبایی شناسی شعر خیام پیوند هنری اجزای كلام، (مشترك با سعید حسام‌پور) فصل نامه‌ی پژوهش‌های ادبی، شماره‌ی 7، بهار 1384. 75

3-22- پرسش‌های حیرت‌آلود خیام چگونه پدید آمد، (مشترك با سعید حسام پور) مجله‌ی علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره‌ی 22، شماره‌ی 3،پیاپی 44، پاییز 1384  76

3-23- حركت نوگرایی در غزل امروز فارس، كنگره‌ی بزرگ فارس‌شناسی، شیراز، بنیاد فارس‌شناسی ، اول تا سوم اردیبهشت ماه، 1384. 77

3-24- رفتار خاقانی با ساخته‌های هنری خود، مجله‌ی «الدراسات الادبیه» لبنان، شماره‌‌ی 48-52، 1384. 77

3-25- سعدی در نگاه سخن‌سرایان، مجله‌ی شعر،سال چهاردهم، شماره‌ی 47، بهار1385. 78

3-26- خیال پردازی‌های کودکانه «بررسی تصویرهای خیال در سه دوره از شعر کودک»،مجموعه ی مقالات نخستین گردهمایی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، دانشگاه اصفهان، 1385. 79

3-27- نوآوری در غزل، مجله ی شعر، شماره‌ی 46،خرداد1385. 80

3-28- «مكتوبات »خواندنی- بررسی كتاب مكتوبات- نامه‌های جمال زاده و معین‌فر، نشریه‌ی فرهنگی-هنری رودكی، شماره‌ی 7، پاییز 1385. 81

3-29- نگاهی به هفت‌پیكر از دیدگاه نمادگرایی در پوشش صوفیه (مشترك با  مصطفی صدیقی)، مجموعه  مقالات:نشریه‌ی داخلی،شماره‌ی 31،فروردین1386  82

3-30- نگاه پاك سعدی، سعدی‌شناسی (دفتر دهم)،مرکز سعدی شناسی،چاپ اول، بهار 1386. 82

3-31- بررسی عوامل تأثیر پذیری و چند معنایی غزل حافظ، (مشترك بارستگارفسایی،عبدالعزیز شبانی،محمدرضا امینی) مجله‌ی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، سال پانزدهم و شانزدهم، شماره‌ی 56 و 57، زمستان 1384 و بهار 1385 (انتشار بهار 1386) 83

3-32- ویژگی‌های شعر عاشورایی، (مشترك با غلامرضا كافی)، فصل نامه‌ی علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، سال شانزدهم و هفدهم، شماره 61 و 62،زمستان 85 و بهار 1386. 84

3-33- بررسی عناصر زندگی معاصر در شعر سیمین بهبهانی، (مشترك با مریم حیدری)، مجله‌ی علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره‌‌ی بیست و پنجم، شماره‌ی سوم، پاییز 1385 (پیاپی 48)، انتشار در تابستان 1386. 85

3-34- كاركردرنگ درشاهنامه با تكیه بر سیاه و سپید،(مشترك با لیلا احمدیان)،فصل‌نامه‌ی ادب پژوهی، سال اول، شماره‌‌ی دوم، تابستان 1386. 86

3-35- دوگانگی نگاه شاملو و سپهری به پدیده‌ای مشترک «پرنده – كلاغ»، (مشترك با ابراهیم اكبری)،پژوهش نامه ی زبان و ادب فارسی، گوهر گویا، سال اول، شماره‌ی دوم، تابستان 1386. 86

3-36- مرگ حیات است و حیات است مرگ، همایش «مولانا و دین»، شیراز، اردیبهشت 1386. 87

3-37- شكل سنجی دو غزل از مولوی، همایش مولانا و نظریه‌های ادبی،شیراز، اردیبهشت1386. 88

3-38- نشانه‌های فمینیسم در آثار سیمین دانشور (مشترك با قاسم سالاری)، مجله‌ی مطالعات زنان، سال پنجم، شماره‌ی 1، بهار و تابستان 1386، انتشار زمستان 1386  88

3-39- تقابل كهنه و نو در آثار بهرام بیضایی (مشترك باشهین حقیقی)،دومین گردهمایی انجمن ترویج زبان وادب فارسی ایران،دانشگاه فردوسی مشهد، 6 شهریور 1386  89

3-40- بازنمود رنگ‌های سرخ، زرد، سبز و بنفش در شاهنامه‌ی‌ فردوسی(مشترك با لیلا احمدیان)، نشریه‌ی ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه شهید باهنر كرمان، شماره ی 23(پیاپی20)، انتشارپاییز1387. 90

3-41- جایگاه زبان در شعر امروز ایران، الدراسات الادبیه(لبنان)، شماره ی پیاپی 53-65، انتشار: شتاء2009، زمستان1387. 91

3-42-شیوه‌های تازه در غزل امروز ایران، ششمین مجمع بین اللملی استادان زبان و ادبیات  فارسی ،تونس ،اسفند1387. 92

3-43- بررسی ساختار غزلی روایی از غزلیات شمس(مشترک با شهین حقیقی)، فصل نامه­ی کاوش نامه، دانشگاه یزد، سال نهم، شماره ی 17، پاییز و زمستان1387  93

3-44-عناصر هنری در دو نمونه از غزل‌های سعدی، نامه ی فرهنگستان، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، دوره‌ی دهم، شماره ی سوم، (پیاپی39)، پاییز1387  94

3-45-بررسی محورهای اصلی و شیوه ی گسترش روایت در كلیدر(مشترك با ساناز مجرد)، مجله‌ی بوستان ادب، سال اول، شماره‌ی اول،(پیاپی1 /55 )،1388  95

3-46- بازخوانی فرمالیستی غزلی از بیدل ،مجله ی شعر، شماره ی 66، تابستان1388. 96

3-47-  کارنامه­ی خیام پژوهی در سده‌ی چهاردهم(مشترک با سعید حسام پور)، فصل نامه‌ی علمی-پژوهشی«پژوهش زبان و ادبیات فارسی»شماره ی چهاردهم،پاییز1388  97

3-48- بالاخره سعدی بزرگ تر است یا حافظ؟ الدراسات الادبیه( لبنان)، شماره‌ی66، بهار1388. 98

3-49- ضرورت کاربردی شدن برنامه‌های رشته ی ادبیات فارسی، مجموعه مقالات ششمین مجمع بین المللی استادان زبان و ادبیات فارسی، به کوشش دکتر عباسعلی وفایی، میراثبان،1388. 99

3-50- کاری ناتمام از مردی تمام: نقد وبررسی غزل­های سعدی به تصحیح غلامحسین یوسفی، پژوهش نامه­ی زبان و ادبیات فارسی، سال اول، شماره­ی اول، بهار1388 و یادنامه­ی دکتر یوسفی، 1388. 101

3-51- تحلیل شخصیت زن در نمایش نامهی «پرده­خانه» اثر بهرام بیضایی(مشترک با شهین حقیقی)، پژوهش نامه­ی فرهنگ و ادب، دانشگاه آزاد اسلامی رودهن، شماره­ی8، سال پنجم، بهار و تابستان1388. 102

3-52- سهم فارس در شعر فارسی، فصل نامه ی پیام ارسنجان، شماره ی 17، پاییز 1388. 103

3-53- بررسی جایگاه و نقش زن در نمایش نامه‌ی «ندبه»، اثر بهرام بیضایی (مشترک باشهین حقیقی)، فصل نامه‌ی تحقیقات زبان و ادب فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر ، سال اول، شماره‌ی دوم، زمستان1388. 104

3-54- بررسی تکنیک‌های روایی در رمان شازده احتجاب هوشنگ گلشیری، (مشترک با زیبا قلاوندی)، فصل نامه ی علمی-پژوهشی ادب پژوهی – دانشگاه گیلان، سال سوم، شماره‌ی 7و8، بهار و تابستان1388. 105

3-55- بررسی و تفسیر« تاریك خانه‌ی هدایت» بر پایه‌ی باورهای باستانی در گورخمره‌ها، (مشترك با سیامك نادری)،نشریه‌ی زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز، سال52، شماره‌ی مسلسل209، بهار و تابستان1388. 106

3-56- رویكردهای پنج گانه‌ی خیام پژوهی، (مشترك باسعید حسام پور)، فصل ‌نامه‌ی كاوش‌نامه، سال دهم، شماره18، بهار و تابستان1388. 107

3-57- نگاه­ی به چگونگی بررسی ساختاری رمان کلیدر بر اساس نظریه‌ی برمون (مشترک با ساناز مجرد)، مجله‌ی علمی-پژوهشی جستارهای ادبی، دانشگاه فردوسی مشهد، سال چهل دوم، شمارهی دوم، تابستان1388(انتشار بهار1389) 108

3-58-بررسی مفهوم پرنده­ی «جغد» در شعر چهارتن از شاعران نامدار معاصر(مشترک با ابراهیم اکبری)، همایش نیماشناسی، «نیما و میراث نو»، دانشگاه مازندران، بهار1389. 109

3-59- آغاز نقد روانکاوانه و شعر نو با تکیه بر شعر نیمایوشیج (مشترک با  مصطفی صدیقی)، مجموعه مقاله­های دومین همایش نیماشناسی، «نیما و میراث نو»، دانشگاه مازندران، بهار1389. 110

3-60- خیام 90 ساله یا 900 ساله، کتاب ماه- ادبیات، شماره ی 38، خرداد 1389. 111

3-61- حافظ و عالم معنا، با مدعی مگویید: به كوشش منصور پایمرد، انتشارات نوید شیراز، چاپ اول، مهر1389. 112

3-62- بازخوانی نقش زن در اپیزودهای سه گانه‌ی نمایش نامه‌ی «شب هزار و‌یکم» اثر بهرام بیضایی، (مشترک باشهین حقیقی)، مجله ی مطالعات زنان، سال8، شماره‌ی یك،بهار1389. 113

3-63- فرازها و فرودهای شعر عباس یمینی شریف، مجله ی شعر،شماره ی 69،بهار1389. 113

3-64- نقد و بررسی سه كتاب از نویسندگان غیر ایرانی با موضوع تاریخ ادبیات ایران (مشترك بامصطفی صدیقی)، پژوهش نامه‌ی زبان و ادب فارسی، گوهر گویا، سال چهارم، شماره‌ی سوم،( پیاپی15)، پاییز1389. 114

3-65- بررسی سرعت روایت در رمان جای خالی سلوچ، (مشترك با ناهید دهقانی) ، فصل نامه‌ی علمی – پژوهشی زبان و ادب فارسی،  مجله ی زبان و ادب پارسی-دانشگاه علامه طباطبایی، سال چهاردهم، شماره چهل و پنجم، پاییز1389. 115

3-66-بررسی كاركرد راوی و شیوه‌ی روایت‌گری در رمان «همنوایی شبانه‌ی اركستر چوب‌ها»، (مشترك با طاهره جوشكی)، فصل نامه ی ادب پ‍ژوهی، شماره 12، تابستان1389،(انتشارتابستان 1390) 116

3-67-تحلیل شخصیت زن در نمایش نامه‌ی «روزنه‌ی آبی»، اثر اكبر رادی (مشترك با شهین حقیقی)، مجموعه مقالات ششمین همایش بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، مازندران،1390. 117

3-68-بازنمود ویژگی‌ها و خویش كاری‌های آناهیتا در منظومه‌ی خسرو شیرین، (مشترك باشهین حقیقی)، مجموعه مقالات سومین گردهم‌آیی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، تهران،  1390. 118

3-69- «وای بر من» پلی برای «خانه‌ی سریویلی»- بررسی ساختمان شعر «وای برمن» و پیوند آن با شعر خانه ی سریویلی نیمایوشیج، مجله ی بوستان ادب،سال سوم، شماره‌ی اول، پیاپی 7، بهار1390. 119

3-70-باز شناسی پیوند صفا شهری‌ها با خلج‌ها و قشقایی‌ها ،فصل نامه ی ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین ،سال اول ،شماره ی 1،پاییز1390. 120

3-71- تحلیل محیط شهری و عناصر آن در داستان‌های كودك و نوجوان از سال1370-تا1379هجری شمسی(مشترك با سمانه اسدی)، مجله ی مطالعات ادبیات كودك، سال دوم، شماره‌ی 2(پیاپی4) پاییز و زمستان1390. 120

3-72- بررسی محیط شهری و عناصر آن در داستان‌های كودك و نوجوان از 1360 تا1369 هجری شمسی(مشترك با زهرا پیرصوفی)، پ‍ژوهش نامه ی زبان و ادب فارسی، گوهر گویا، سال پنجم، شماره ی چهارم، (پیاپی 20)، زمستان 1390. 122

3-73- نمادپردازی اكبر رادی با تقابل دو «زن» در نمایش نامه‌ی «از پشت شیشه‌ها»(مشترك با شهین حقیقی)، مجله ی نقد ادبی، سال چهارم، شماره‌ی شانزدهم،زمستان1390  123

3-74-سبك شناسی نشانه‌ها در پنج حكایت از مصیبت نامه ی عطار نیشابوری(مشترک با ساناز مجرد)، فصل نامه ی بوستان ادب، سال چهارم، شماره 2 (پیاپی 66)، تابستان 1391  123

3-75-مناسك تدفین و آیین‎های گورستانی در آثار داستانی صادق هدایت، (مشترک با سیامک نادری)، فصل نامه‌ ی بوستان  ادب، سال چهارم، شماره 2(پیاپی 66)، زمستان 1391  124

 

فصل چهارم:سفرنامه‌ها و پایان نامه‌ها

4-1-پیش درآمد. 127

4-2-عنوان سفرنامه‌ها 130

4-3-یک شب در میان اهل هوا، بندر لنگه، 1375. 131

4-4- هندوستان سرزمین خاطره‏ها و درنگ‏ها، گزارش سفر اول هند، 1379. 132

4-5-گزارش کوتاه از سفر به هندوستان – پاییز 1382. 132

4-6- تا قله‌های شعر، سفر آذربایجان،1382. 133

4-7- دیدار دو خواهرخوانده‌ی فرهنگی، شیراز و پاریس،اسفند 83. 134

4-8-«پرواز بلند بر بال زبان و شعر» گزارش سفر دوم فرانسه،1384. 135

4-9-سفر به دیار «خوبان طراز» سفرنامه‏ی قزاقستان، اسفند 1386. 136

4-10- لبخندهای آبی بر مرمره‌های سبز، سفرنامه‏ی تونس، اسفند 1387. 138

4-11-دیدار یاران دیرینه در پاره ای از تن میهن، تاجیکستان، خرداد 1387. 139

4-12- پایان نامه‌ها 141

4-12-1- مقدمه 141

4-12-2- عنوان پایان نامه‌ها 141

 

فصل پنجم: نتیجه گیری

پیشنهادها 149

پیوست. 150

منابع. 154

چکیده

بررسی کارنامه‌ی شاعران و نویسندگان گذشته در حوزه‌ی پایان نامه‌ نویسی، خیلی رایج و متداول است و اما آن چه در پایان نامه نویسی، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. کارنامه‌ی شاعران و نویسندگان معاصر است و کمتر به سراغ آن می­روند، شاعران و نویسندگان در قید حیات است!

حسن‌لی، با فراهم آوردن آثار متنوعی در حوزه‌ی زبان و ادب فارسی، به ویژه در کتاب شناسی برخی شخصیت‌های بزرگ ادبی از جمله سعدی، حافظ و خیام، زبان زد خاص و عام شده‌ است.

هر چند بررسی دقیق و همه جانبه‌ی آثار کاووس حسن‌لی، از بازه‌ی زمانی یک پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد فراتر است، سعی شده است برای آشنایی بیش‌تر دانش جویان و علاقه‌مندان به ایشان، تمام آثار نامبرده با نظم و ترتیبی منطقی و دانشگاهی بررسی و معرفی شود.

همان گونه که در فصل اول نیز ملاحظه می‌شود، برای آگاهی بیش‌تر خوانندگان و علاقه‌مندان، به سال شمار زندگی علمی و ادبی کاووس حسن‌لی  و فعالیت‌های اجرایی و اجتماعی ایشان نیز پرداخته شده است.

و در ادامه در فصل‌های دوم، سوم و چهارم این پایان نامه‌ی پنج فصلی، به ترتیب «کتاب‌ها»، «مقاله‌ها» و «سفرنامه‌ها و پایان‌نامه‌های» سامان یافته به همت ایشان به صورتی که در مقدمه و سرآغاز فصل‌های مربوط در خصوص آن‌ها توضیح داده شده است، بررسی و معرفی گردیده‌اند.

 

کلید واژه: کاووس حسن‌لی، زبان و ادب، پایان نامه، سفرنامه، مقاله‌، کتاب.

مقدمه

کاووس‌ حسن‌لی یکی از چهره‌های فاخر و تأثیرگذار زبان و ادبیات فارسی ایران در دوره‏ی معاصر می باشد که اگر از هر زاویه به ابعاد شخصیت علمی و ادبی ایشان بنگریم گوناگونی، نوآوری و تنوع اندیشه را در آثارشان می‌بینیم. وی با تألیف کتاب‌ها و مقاله‌های بسیار، یکی از پژوهشگران در خور توجه و یکی از سعدی شناسان، حافظ پژوهان و خیام شناسان مطرح در جوامع ادبی است. وی با مساعدت

عنوان                                                                                                                صفحه

فصل اول: مقدمه و کلیات

1-1. مقدمه. 2

1-2. بیان مسأله. 3

1-3. سوابق مربوط.. 5

1-4. پرسش اصلی تحقیق (پرسش آغازین) 6

1-5. سوال­های تحقیق.. 6

1-6. اهداف تحقیق.. 6

1-7. استفاده کنندگان از نتایج تحقیق.. 6

1-8. نوع تحقیق.. 7

1-9. روش تحقیق.. 7

فصل دوم: مبانی نظری و تعاریف

بخش اول: روایت داستانی.. 9

2-1. روایت، داستان. 9

2-1-1.تعریف روایت.. 9

2-1-1-1. روایت شناسی.. 10

2-1-1-2. ویژگی­های روایت.. 11

2-1-2.  تعریف داستان. 11

2-1-2-1. داستان­های مدرن. 12

2-1-2-1-1. ویژگی­های مدرنیسم از لحاظ ادبی.. 12

2-1-2-1-2. مدرنیسم در ایران. 13

2-1-3. عناصر داستان. 13

2-1-3-1. تعریف پیرنگ.. 13

2-1-3-1-1. پیرنگ در داستان مدرن. 14

2-1-3-1-2. کشمکش… 14

2-1-3-1-3. گره افکنی.. 15

2-1-3-1-4. زمان در پیرنگ.. 15

2-1-3-2. شخصیت و شخصیت­پردازی.. 15

 

2-1-3-2-1. شخصیت ایستا 17

2-1-3-2-2. شخصیت پویا 17

2-1-3-3. راوی/ روایت گر. 19

2-1-3-3-1. زمانِ فعل. 20

2-1-3-3-2. منِ قهرمان (اول شخص درگیر) 23

2-1-3-3-2. منِ شاهد (اول شخص ناظر) 23

2-1-3-3-3. تک­گویی.. 24

2-1-3-3-4. تک­گویی درونی.. 24

2-1-3-3-5. تفاوت حدیث نفس با تک­گویی درونی.. 24

2-1-3-3-6. تک­گویی درونی مستقیم و غیرمستقیم. 24

2-1-3-3-7. جریان سیال ذهن.. 25

2-1-3-3-8. داستان غنایی.. 25

2-1-3-3-9. زمان و جریان سیال ذهن.. 26

2-1-3-3-10. تداعی.. 26

2-1-3-3-10-1. تداعی القایی یا مقید. 27

2-1-3-3-10-2. تداعی آزاد. 27

2-1-3-3-10-2-1. تداعی معانی.. 27

2-1-3-4. واقعیت داستانی یا روایت واقعیت.. 27

2-1-3-5.  گفت­وگو. 29

2-1-3-6. لحن.. 30

2-1-3-7-توصیف.. 30

2-1-3-8. صحنه. 31

2-1-3-9. مؤلفه­ی مکان. 31

2-1-3-10. فضا 31

2-1-3-11. مؤلفه­ی زمان روایت.. 32

2-1-3-11-1. زمان پریشی.. 33

2-1-3-11-1-1.  نظم و ترتیب.. 33

2-1-3-11-1-2. تداوم/ دیرش… 34

این مطلب را هم بخوانید :

2-1-3-11-1-3. بسامد. 34

بخش دوم: روایت خاطره­ای.. 35

2-2. زندگی­نامه. 35

2-2-1. زندگی­نامه خودنوشت(اتوبیوگرافی) 35

2-2-2. زندگی­نامه و خاطره 37

2-2-3. زندگی­نامه داستانی.. 37

2-2-4. تفاوت و شباهت زندگی­نامه و داستان. 38

2-2-5. خصوصیات زندگی­نامه داستانی.. 39

2-2-6. تاریخ، داستان، خاطره و زندگی­نامه. 40

2-2-6-1. فرق تاریخ و خاطره 40

2-2-6-2. تاریخ و داستان. 41

2-2-6-3. حقیقت­مانندی در تاریخ و داستان. 41

2-2-6-4. تفاوت تاریخ و داستان. 42

2-2-7. نوستالژی.. 43

2-2-7-1. نوستالژی و خاطره 44

2-2-8. خاطره 44

2-2-8-1. اصطلاح و ریشه واژه خاطره 45

2-2-8-2. تعریف خاطره 45

2-2-8-3. خاطره­نویسی.. 46

2-2-8-4. کارکرد خاطره 47

2-2-8-5. پیشینه خاطره نویسی.. 49

2-2-8-6. ویژگی­های خاطره 51

2-2-8-7. فواید خاطره 53

2-2-8-8. علل روی­آوری به خاطره­نویسی.. 54

2-2-8-9. زبان خاطره 54

2-2-8-10. انواع خاطره 54

2-2-8-11. شباهت و تفاوت خاطره و داستان. 55

2-2-8-11-1. عینیت و تخیل. 57

2-2-8-11-2. روایت خلاقه یا مستند. 58

2-2-8-11-3. شخصیت یا شخصیت­پردازی؟. 58

2-2-8-11-4. زاویه دید. 59

2-2-8-11-5. گزینش و حذف.. 60

2-2-8-11-6. زمان و مکان. 60

2-2-8-11-7. حوادث.. 61

فصل سوم: نگاهی به زندگی و آثار گلی ترقی

3-1. گلی ترقی.. 63

3-2. آثار 63

3-2-1. درباره خاطره­های پراکنده 63

3-2-2. درباره دو دنیا 64

3-3. ویژگی­های داستان­های ترقی.. 66

3-3-1. زبان. 66

3-3-2. طنز. 66

3-3-3.زمان. 68

فصل چهارم

بررسی گونه­ی روایی«خاطره-داستان» درآثار گلی ترقی

بخش اول: بررسی کتاب«خاطره­های پراکنده». 70

4-1-1.  اتوبوس شمیران (2-22) 70

4-1-1-1. مؤلفه­های داستانی در روایت «اتوبوس شمیران»  70

4-1-1-1-1. پیرنگ.. 70

4-1-1-1-2. شخصیت­پردازی.. 72

4-1-1-1-3. راوی و شیوه­ی روایت.. 76

4-1-1-1-4. توصیف.. 77

4-1-1-1-4-1. حس آمیزی.. 78

4-1-1-1-4-2. تشبیه. 79

4-1-1-1-5. زبان. 80

4-1-1-1-5-1. نام آواها 81

4-1-1-1-5-2. طنز. 81

4-1-1-1-6. زمانِ روایت.. 82

4-1-1-2. مؤلفه­های خاطره در روایت «اتوبوس شمیران»  83

4-1-1-2-1. عینیت.. 83

4-1-1-2-2. زمان. 84

4-1-1-2-3. مکان. 85

4-1-1-2-4. شخصیت.. 86

4-1-1-3. تحلیل نهایی این روایت.. 86

4-1-2. دوست کوچک (23-47) 87

4-1-2-1.  مولفه­های داستانی در روایت «دوست کوچک»  87

4-1-2-1-1. پیرنگ.. 87

4-1-2-1-2. شخصیت­پردازی.. 88

4-1-2-1-3. راوی و شیوه­ی روایت.. 91

4-1-2-1-4. زمانِ روایت.. 92

4-1-2-1-5. نوستالژی.. 93

4-1-2-2. مولفه­های خاطره در روایت «دوست کوچک». 93

4-1-2-2-1. عینیت.. 93

4-1-2-2-2. زمان. 93

4-1-2-2-3. مکان. 94

4-1-2-2-4. شخصیت­ها 94

4-1-2-3. تحلیل نهایی این روایت.. 95

4-1-3.  خانه­ی مادربزرگ (48-75) 96

4-1-3-1. مولفه­های داستانی در روایت «خانه­ی مادربزرگ»  96

4-1-3-1-1. پیرنگ.. 96

4-1-3-1-2. شخصیت­پردازی.. 97

4-1-3-1-3. راوی و شیوه­ی روایت.. 100

4-1-3-1-4. توصیف.. 101

4-1-3-1-4-1. حس آمیزی.. 103

4-1-3-1-5.  زبان. 104

4-1-3-1-5-1. طنز. 104

4-1-3-1-6. زمانِ روایت.. 105

4-1-3-2. مولفه­های خاطره در روایت «خانه­ی مادربزرگ»  106

4-1-3-2-1. عینیت.. 106

4-1-3-2-2. مکان. 106

4-1-3-1-3. شخصیت.. 107

4-1-3-3.  تحلیل نهایی این روایت.. 107

4-1-5. خدمتکار(98-138) 108

4-1-5-1. مولفه­های داستانی در روایت «خدمتکار». 108

4-1-5-1-1. پیرنگ.. 108

4-1-5-1-2. شخصیت­پردازی.. 109

4-1-5-1-3. گفت­وگو. 109

4-1-5-1-4. راوی وشیوه­ی روایت.. 111

4-1-5-1-5. توصیف.. 112

4-1-5-1-6. زمانِ روایت.. 113

4-1-5-2. مولفه­های خاطره در روایت «خدمتکار». 113

4-1-5-2-1. عینیت.. 113

4-1-5-3. تحلیل نهایی این روایت.. 114

4-1-6. مادام گرگه(140-156) 115

4-1-6-1. مولفه­های داستانی در روایت «مادام گرگه». 115

4-1-6-1-1. پیرنگ.. 115

4-1-6-1-2. راوی و شیوه­ی روایت.. 115

4-1-6-1-3. توصیف.. 116

4-1-6-1-4. زبان. 117

4-1-6-1-5. زمانِ روایت.. 118

4-1-6-2. مولفه­های خاطره در روایت «مادام گرگه». 118

4-1-6-2-1. عینیت.. 118

4-1-7.  خانه­ای در آسمان (158-179) 119

4-1-8. عادت­های غریب آقای «الف» در غربت (182-231) 120

بخش دوم: بررسی کتاب «دو دنیا». 121

4-2-1. اولین روز (9-27) 121

4-2-1-1. مولفه­های داستانی در روایت «اولین روز». 121

4-2-1-1-1. پیرنگ.. 121

4-2-1-1-2. راوی و شیوه­ی روایت.. 122

4-2-1-1-3. توصیف.. 124

4-2-1-1-4. زمانِ روایت.. 125

4-2-1-2. مولفه­های خاطره در روایت «اولین روز». 125

4-2-1-2-1. عینیت.. 125

4-2-1-3. تحلیل نهایی این روایت.. 126

4-2-2. خانم­ها (29-61) 127

4-2-2-1. مولفه­های داستانی در روایت «خانم­ها». 127

4-2-2-1-1. پیرنگ.. 127

4-2-2-1-2. شخصیت­پردازی.. 129

4-2-2-1-3. راوی و شیوه­ی روایت.. 132

4-2-2-1-4. توصیف.. 132

4-2-2-1-5. نمادپردازی اسمی.. 133

4-2-2-1-6.زبان. 133

4-2-2-1-6-1. نام آواها 133

4-2-2-1-6-2. طنز. 134

4-2-2-1-7. زمانِ روایت.. 134

4-2-2-2. مولفه­های خاطره در روایت«خانم­ها». 134

4-2-2-2- 1. عینیت.. 134

4-2-2-2-2. زمان. 135

4-2-2-3. تحلیل نهایی این روایت.. 135

4-2-3. آن سوی دیوار(65-92) 136

4-2-3-1. مولفه­های داستانی در روایت «آن سوی دیوار»  136

4-2-3-1-1. پیرنگ.. 136

4-2-3-1-2. شخصیت­پردازی.. 137

4-2-3-1-3. راوی و شیوه­ی روایت.. 138

4-2-3-1-4. توصیف.. 138

4-2-3-1-4-1. تشبیه. 139

4-2-3-1-4-2. تشخیص… 139

4-2-3-1-5. نمادپردازی اسمی.. 140

4-2-3-1-6. زبان. 140

4-2-3-1-6-1. نام آواها 140

4-2-3-1-6-2. طنز. 140

4-2-3-1-7. زمانِ روایت.. 142

4-2-3-2. مولفه­های خاطره در روایت «آن سوی دیوار». 142

4-2-3-2-1. عینیت.. 142

4-2-3-3. تحلیل نهایی این روایت.. 142

4-2-4. گل­های شیراز(93-126) 143

4-2-4-1. مولفه­های داستانی در روایت «گل­های شیراز»  143

4-2-4-1-1. پیرنگ.. 143

4-2-4-1-2. شخصیت­پردازی.. 144

4-2-4-1-3. راوی و شیوه­ی روایت.. 146

4-2-4-1-4. توصیف.. 147

4-2-4-1-5. زمانِ روایت.. 148

4-2-4-2. مولفه­های خاطره در روایت «گل­های شیراز». 149

4-2-4-2-1. عینیت.. 149

4-2-4-2-2. زمان. 149

4-2-4-2-3. مکان. 150

4-2-4-3. تحلیل نهایی این روایت.. 150

4-2-5. فرشته­ها (127-170) 151

4-2-5-1. مولفه­های داستانی در روایت «فرشته­ها». 151

4-2-5-1-1. پیرنگ.. 151

4-2-5-1-2. شخصیت­پردازی.. 152

4-2-5-1-3. راوی و شیوه­ی روایت.. 154

4-2-5-1-4. زبان. 155

4-2-5-1-5. طنز. 156

4-2-5-1-6. زمانِ روایت.. 156

4-2-5-2. مولفه­های خاطره در روایت «فرشته­ها». 157

4-2-5-2-1. عینیت.. 157

4-2-5-2-2. مکان. 158

4-2-5-2-3. شخصیت.. 158

4-2-5-3. تحلیل نهایی این روایت.. 159

4-2-6. پدر (171-202) 160

4-2-6-1. مولفه­های داستانی در روایت«پدر». 160

4-2-6-1-1. پیرنگ.. 160

4-2-6-1-2. شخصیت­پردازی.. 161

4-2-6-1-3. راوی و شیوه­ی روایت.. 162

4-2-6-1-4. توصیف.. 162

4-2-6-1-4-1. تشبیه. 163

4-2-6-1-4-2. فضاسازی.. 164

4-2-6-1-5. زمانِ روایت.. 165

4-2-6-2. مولفه­های خاطره در روایت «پدر». 165

4-2-6-2-1. عینیت.. 165

4-2-6-2-2. مکان. 166

4-2-6-3. تحلیل نهایی این روایت.. 166

4-2-7. آخرین روز (203-215) 167

فصل پنجم: نتیجه­گیری

پیوست.. 172

منابع و مآخذ. 176

1. مقدمه

«روایت­های جهان بیرون از شمار است… این روایت­ها به هر زبانی بازگو می­شوند: زبان شفاهی یا مکتوب، تصاویر ثابت یا متحرّک، ایماها و اشاره­ها و غیره. روایت، همه جا حضور دارد: در اسطوره، افسانه، قصّه، مَثَل، رمان کوتاه، حماسه، تاریخ، درام، کمدی، پانتومیم، نقّاشی، سینما، گزارش­های خبری، مکالمه و غیره. روایت از آغاز زندگی همراه و هم­نشین بشر بوده است و نیست و نبوده است مردمانی که با روایت آشنا نباشند…روایت در یک کلام، همه جا حضور دارد مثل خود زندگی»(آبوت،1391: 92). «روایت نه تنها در داستان، بلکه در اسطوره، افسانه، حکایت اخلاقی، قصّه، تراژدی، کمدی، حماسه، تاریخ، پانتومیم، نقاشی، کتاب مصور، خبر و مکالمه حضور دارد» (آسابرگر، 1380 :32).

هر انسانی از نخستین لحظه­ی زندگی تا واپسین دقایق آن، به نوعی با روایت سر و کار دارد. از قصه­های ساده­ی کودکانه گرفته تا پیچیده­ترین رمان­ها، فیلم­های سینمایی و حتّی آگهی­های تبلیغاتی نیز به نوعی روایت به شمار می­آیند.

یکی از این روایت­ها، به صورت خاطره بیان می­شود. خاطره در زندگی همه ما وجود دارد. بعضی­ها خاطرات خوش یا تلخ خود را برای دیگران تعریف می­کنند و بعضی هم آن­ها را در دفتر خاطرات خود مکتوب می­کنند. در ادبیّات نیز خاطره به صورت مستقل نوع ادبی محسوب نمی­شود اما گونه­ی ادبی با عنوان خاطره و خاطره گفتار امروز به دیگر گونه­های ادبی پیوسته است. از این رو جای خالی تحقیق درباره خاطره را مهم دانستیم و به اهمیّت آن و تأثیر آن در داستان و برعکس تأثیر داستان­نویسی بر خاطره­گویی را بررسی می­کنیم.

اگر بخواهیم به­طور اجمالی به اهمیت خاطره پی ببریم، اندک توجهی کافیست که بدانیم هیچ انسانی خالی از «خاطره» و دور از تأثیرات شگفت و شگرف آن نیست. فردی که هیچ خاطره­ای ندارد یا ذهن و حافظه­ای ندارد، و یا در ظرف زمان و مکان و حوادث ایام نبوده است و در هر دو صورت «هویّت و شخصیّت» ندارد و این ممکن نیست. هم­چنین همگان به شنیدن و خواندن  و داشتن «خاطرات» علاقه­مندند و هر کس به نوعی تحت تأثیر خاطرات خود و بستگان خود و یا دیگران قرار دارد. خاطرات هر کس نه تنها بخشی از شخصیت و هستی او را تشکیل می­دهد بلکه می­توان گفت که اساساً زندگی و سرگذشت هر فرد، مجموعه­ی به هم پیوسته­ای از خاطراتش می­باشد.

با این­که خاطره مانند ذرّات هوا در پیرامون ما و هم­چنین خون در رگ­های فرد و اجتماع، ساری و جاریست، ولی با این همه، متأسفانه هنوز در زبان فارسی و آثار مطبوعه و منتشر شده­ی آن، کتاب و نوشته­ی مستقلی که بحث و بررسی درباره­ی خاطره و خاطره­نویسی را عهده­دار باشد، فراهم نیامده است. بدین ترتیب فقر و کمبود عجیبی درباره­ی این شاخه­ی مهم از معارف تاریخی و ادبی – به­خصوص درمیان مسلمانان- وجود دارد که باید به­شایستگی برطرف گردد.