1-4اهمیت و ضرورت تحقیق ……………………………………………………………………………………. 5
1-5پیشینه ی تحقیق…………………………………………………………………………………………………. 5
1-6 اهداف تحقیق ………………………………………………………………………………………………….. 5
1-7 فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 6
1-8 روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………. 6
1-9 تعاریف واژه های کلیدی ……………………………………………………………………………………. 6
فصل دوم : مبانی نظری تحقیق
2-1. تعریف شعر …………………………………………………………………………………………………… 8
2-2. تعریف غزل …………………………………………………………………………………………………… 8
2-3. ساختارگرایی چیست ؟ …………………………………………………………………………………….. 9
2-4. شناخت تاریخی ساختارگرایی……………………………………………………………………………… 9
2-5. اصول ساختار گرایی ………………………………………………………………………………………… 11
فصل سوم : معرفی سعدی و انوری
3-1. معرفی سعدی ……………………………………………………………………………………………….. 13
3-2. آثار سعدی…………………………………………………………………………………………………….. 14
3-3. معرفی انوری ………………………………………………………………………………………………… 14
3-4. انوری از نگاه بزرگان ………………………………………………………………………………………. 14
3-5. آثار انوری ……………………………………………………………………………………………………… 15
3-6. ویژگی های آثار سعدی ……………………………………………………………………………………. 16
3-6-1. سهل و ممتنع ……………………………………………………………………………………………… 16
3-6-2. رعایت نکات دستوری به صحیح ترین شکل ………………………………………………………. 16
3-6-3. ایجاز…………………………………………………………………………………………………………. 16
3-6-4. موسیقی ……………………………………………………………………………………………………. 17
3-6-5. طنز و ظرافت ……………………………………………………………………………………………. 17
3-7. ویژگی های زبان سعدی ………………………………………………………………………………….. 17
3-8. برخی ویژگی های غزل سعدی ………………………………………………………………………….. 18
3-8-1. ویژگی های آوایی ……………………………………………………………………………………….. 18
3-8-2. ویژگی های واژگانی …………………………………………………………………………………….. 18
3-8-3. ویژگی های نحوی………………………………………………………………………………………… 19
3-8-4. ویژگی های بلاغی ………………………………………………………………………………………. 19
3-9. مضامین غزلهای سعدی …………………………………………………………………………………….. 20
3-10. ویژگی های غزل انوری …………………………………………………………………………………. 20
3-10-1. سهل و ممتنع بودن ……………………………………………………………………………………. 20
3-10-2. ایجاز …………………………………………………………………………………………………….. 20
3-10-3. موسیقی ………………………………………………………………………………………………….. 20
3-11. مضامین غزل های انوری ………………………………………………………………………………… 21
فصل چهارم : تحلیل غزل ها
4-1. غزلیات سعدی ………………………………………………………………………………………………. 23
4-1-1. روی تو خوش می نماید آیینه ی ما ………………………………………………………………….. 23
4-1-2. شب فراق که داند که تاسحر چند است …………………………………………………………….. 26
4-1-3. افسوس بر آن دیده که روی تو ندیده ست …………………………………………………………. 29
4-1-4. ای لعبت خندان لب لعلت که مزیده است ………………………………………………………….. 33
4-1-5. از هرچه می رود سخن دوست خوش تر است …………………………………………………… 38
4-1-6. این بوی روح پرور از آن خوی دلبر است ………………………………………………………… 42
4-1-7. عیب یاران ودوستان هنر است…………………………………………………………………………. 46
4-1-8. هرکسی را نتوان گفت که صاحب نظر است ……………………………………………………….. 51
4-1-9. فریاد من از فراق یار است ……………………………………………………………………………. 55
4-1-10. چشمت خوش است و بر اثر خواب خوش تر است …………………………………………… 57
4-2-11. عشرت خوش است و بر اثر خواب خوش تر است ……………………………………………. 60
4-1-12. درد عشق از تندرستی بهتر است …………………………………………………………………… 64
4-1-13. زِ هَرچه هست گزیر هست و ناگزیر از دوست ………………………………………………… 66
4-1-14. صبحی مبارک است نظر بر جمال دوست ……………………………………………………….. 69
4-1-15. آن بِه که چون منی نرسد در وصال دوست …………………………………………………….. 73
4-1-16. گفتم مگر به خواب ببینم خیال دوست ……………………………………………………………. 76
4-1-17. صبح می خندد و من گریه کنان از غم دوست ………………………………………………….. 79
4-1-18. این مطرب از کجاست که بر گفت نام دوست ………………………………………………….. 82
این مطلب را هم بخوانید :
4-1-19. تا دست ها کمر نکنی بر میان دوست …………………………………………………………….. 86
4-1-20. ای پیک پی خجسته که داری نشان دوست ……………………………………………………… 89
4-1-21. ز حدّ گذشت جدایی ما ای دوست ……………………………………………………………….. 93
4-1-22. آب حیات من است خاک سرکوی دوست ………………………………………………………. 96
4-1-23. مرا تو غایت مقصودی از جهان ای دوست ……………………………………………………… 99
4-1-24. شادی به روزگار گدایان کوی دوست ……………………………………………………………. 102
4-1-25. صبح دم خاکی به صحرا بر باد از کوی دوست………………………………………………….. 105
4-1-26. به جهان خرم از آنم که جهان خرم از اوست ……………………………………………………. 108
4-1-27. از جهان برون نیامده جانانت آرزوست …………………………………………………………… 112
4-1-28. مرا خود با تو چیزی در میان هست ……………………………………………………………… 116
4-1-29. بیا بیا که مرا با تو ماجرایی هست ………………………………………………………………….. 119
4-1-30. هرچه در روی تو گویند به زیبایی هست ………………………………………………………… 122
4-1-31. مشنو ای دوست که غیر از تو مرا یاری هست ………………………………………………….. 125
4-1-32. هرکه هر بامداد پیش کسی ست …………………………………………………………………… 129
4-1-33. دردیست درد عشق که هیچش طبیب نیست ……………………………………………………. 132
4-1-34. خوش تر از دوران عشق ایام نیست ………………………………………………………………. 135
4-1-35. کیست آن کش سر پیوند تو در خاطر نیست ……………………………………………………. 138
4-1-36. ای که گفتی هیچ مشکل چون فراق یار نیست ………………………………………………….. 142
4-1-37. گر صبر دل تو هست و گر نیست …………………………………………………………………. 146
4-1-38. جان ندارد هر که جانانیش نیست…………………………………………………………………… 148
4-1-39. هرچه خواهی کن که ما را با تو روی جنگ نیست …………………………………………….. 151
4-1-40. با فراقت چند سازم برگ تنهاییم نیست ………………………………………………………….. 154
4-1-41. خبرت هست که بی روی تو آرامم نیست ……………………………………………………….. 158
4-1-42. هزار جهد بکردم که سرّ عشق بپوشم ……………………………………………………………… 161
4-1-43. از در درآمدی و من از خود به در شدم ………………………………………………………….. 165
4-1-44. در من این هست که صبرم ز نکو رویان نیست ………………………………………………… 168
4-1-45. روز وصلم قرار دیدن نیست ……………………………………………………………………….. 170
4-1-46. نه خود اندر زمین نظیر تو نیست …………………………………………………………………… 173
4-1-47. چو ترک دلبر من شاهدی به شنگی نیست ………………………………………………………. 175
4-1-48. به کوی لاله رخان هر که عشق باز آید …………………………………………………………… 177
4-1-49. من خود ای ساقی از این شوق که دارم مستم …………………………………………………… 180
4-1-50. دل پیش تو و دیده به جای دگرستم ………………………………………………………………. 184
4-2. غزلیات انوری ……………………………………………………………………………………………….. 187
4-2-1. جرمی ندارم بیش از این کز جان وفادارم ترا ……………………………………………………. 187
4-2-2. ای کرده در جهان غم سمر مرا ……………………………………………………………………… 190
4-2-3. گر باز دگر باره ببینم مگر او را ……………………………………………………………………… 192
4-2-4. بتی دارم که یک ساعت مرا بی غم بنگذارد ………………………………………………………. 194
4-2-5. حسن تو گر بر همین قرار بماند ……………………………………………………………………. 195
4-2-6. گل رخسار تو چون دسته بستند …………………………………………………………………….. 197
4-2-7. عالمی در ره تو حیرانند ………………………………………………………………………………. 199
4-2-8. آن روزگار کو که مرا یار، یار بود …………………………………………………………………… 201
4-2-9. ای دلبر عیار ترا یار توان بود ………………………………………………………………………… 203
4-2-10. یا وصل تو را عنایتی باید ……………………………………………………………………………. 205
4-2-11. ز عمرم بی تو درد دل فزاید ………………………………………………………………………… 207
4-2-12. ای غم تو جسم را جانی دگر ……………………………………………………………………….. 208
4-2-13. نگارا بر سر عهد و وفا باش ………………………………………………………………………… 210
4-2-14. به جان آمد مرا کار از دل خویش…………………………………………………………………… 212
4-2-15. ساقی اندر خواب شد خیز ای غلام ……………………………………………………………….. 213
4-2-16. روی ندارم که روی از تو بتابم ……………………………………………………………………… 215
4-2-17. کز نداند کز غمت چون سوختم ……………………………………………………………………. 217
4-2-18. دل از خوبان دیگر بر گرفتم ………………………………………………………………………… 219
4-2-19. برآنم کز تو هرگز برنگردم …………………………………………………………………………… 221
4-2-20. بدان عزمم کهدیگر ره به میخانه کمربندم …………………………………………………………. 223
4-2-21. زیر بار غمی گرفتارم …………………………………………………………………………………. 225
4-2-22. دل باز به عاشقی در افکندم …………………………………………………………………………. 227
4-2-23. تا به کوی تو رهگذر دارم ……………………………………………………………………………. 229
4-2-24. هرچند غم عشقت پوشیده همی دارم ……………………………………………………………… 231
4-2-25. جز سر پیوند آن نگار ندارم …………………………………………………………………………. 233
4-2-26. یارم توایی به عالم یار دگر ندارم …………………………………………………………………… 235
4-2-27. دل رفت و این بتر بر دلبر نمی رسم ……………………………………………………………… 237
4-2-28. کار جهان نگر که جفای که می کشم ……………………………………………………………… 239
4-2-29. ای آرزوی جانم در آرزوی آنم …………………………………………………………………….. 241
4-2-30. ای دوست تر از جانم زین بیش مرنجانم ………………………………………………………… 242
4-2-31. جانا ز غم عشق تو امروز چنانم ……………………………………………………………………. 244
4-2-32. نگارا جز تو دلداری ندارم …………………………………………………………………………… 246
4-2-33. بیا ای راحت جانم که جان را بر تو افشانم ………………………………………………………. 248
4-2-34. من که باشم که تمّنای وصال تو کنم ………………………………………………………………. 250
4-2-35. دل را به غمت نیاز می بینم ………………………………………………………………………….. 252
4-2-36. سر آن دارم کامروز بر یار شوم …………………………………………………………………….. 254
4-2-37. آخر به مراد دل رسیدیم ……………………………………………………………………………… 257
4-2-38. بی تو جانا زندگانی می کنم …………………………………………………………………………. 259
4-2-39. تا رخت دل اندر سر زلف تو نهادیم ……………………………………………………………… 261
4-2-40. ای روی خوب تو سبب زندگانیم ………………………………………………………………….. 263
4-2-41. درمان دل خود از که جویم ………………………………………………………………………….. 265
4-2-42. ای بندۀ روی تو خداوندان …………………………………………………………………………… 267
4-2-43. عاشقی چیست مبتلا بودن …………………………………………………………………………… 270
4-2-44. هم مصلحت نبینی رویی به ما نمودن ……………………………………………………………… 273
4-2-45. آتش ای دلبر مرا بر جان مزن ………………………………………………………………………. 275
4-2-46. به عمری آخرم روزی وفا کن ……………………………………………………………………… 277
4-2-47. ای بت یغما دلم یغما مَکن…………………………………………………………………………… 279
4-2-48. ز من حجره خویش پنهان مکن ……………………………………………………………………. 281
4-2-49. ایمن ز عارض تو این خط سیاه تو ………………………………………………………………… 282
4-2-50. مرا وقتی خوش است امروز و حالی ……………………………………………………………… 284
فصل پنجم : نتایج پژوهش و ارائه ی پیشنهاد
5-1. نتیجه …………………………………………………………………………………………………………… 287
5-2. پیشنهاد ……………………………………………………………………………………………………….. 288
نمودارها ……………………………………………………………………………………………………………… 289
منابع 296
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
1-نمودار انواع مضمون در غزلیات سعدی …………………………………………………………………….. 290
2-نمودار انواع مضمون در غزلیات انوری ……………………………………………………………………… 291
3-نمودار انواع وزن در غزلیات سعدی ……………………………………………………………………….. 292
4-نمودار انواع وزن در غزلیات انوری …………………………………………………………………………. 293
5-نمودار انواع بحر در غزلیات سعدی …………………………………………………………………………. 294
6-نمودار انواع بحر در غزلیات انوری …………………………………………………………………………. 295
چکیده
غزل، یکی از قالبهای مهم و پر کاربرد شعر فارسی است. سعدی و انوری، دو شاعر برجسته ی ایرانی در این حوزه به شمار می روند. تحلیل و پژوهش ساختاری شیوه علمی نوینی است که می تواند به شناخت کیفیت آثار ادبی کمک شایانی کند. غزلیات سعدی و انوری به لحاظ بهره مندی از زبان، موسیقی و مضامین نزدیک به هم و مشترکات فراوان دیگر ، قابل مقایسه هستند. این آثار گنجینهای از هنرهای بلاغی و ترفندهای ادبی هستند و در این پژوهش، کوشش شده است با بررسی مو شکافانه ی غزلیات این دو شاعر بزرگ، در حیطه ساختار، کیفیت اشعار و هنر شاعران با هم مورد مقایسه قرار گیرد. نتیجه بدست آمده نشان می دهد غزلیات سعدی برخلاف انوری ، به ابتکار مضمون مشخص نمی شود و با توسل به استعاره و کنایه و تشبیهات خاص تازگی پیدا نمی کند. سخنان سعدی در یک سطح قرار دارد و نشیب و فراز آن چون انوری محسوس نیست. و راز زیبایی سخن سعدی همان ریزه کاری های نا محسوس است. این تحقیق نشان داد ابداع سعدی در سادگی و جمله بندیست و انوری علی رغم بهره مندی از رقت لحن ، از عادت قصیده و قطعه سرایی خود عدول نکرده است تا برخی عناصر شکلی در غزل او تحت تاثیر محتوای قصیده و قطعه باشند. طرز تعبیر و شیوه ی ترکیب جمله و بازیهایی که این دو شاعر با الفاظ می کنند، هم تشابه دو قریحه را نشان می دهد، هم درجه ی تاثیر سعدی را از انوری محسوس می کند و هم بیانگر سیر تکاملی زبان است.
کلید واژه ها: غزل- تحلیل ساختاری – سعدی – انوری
[سه شنبه 1399-07-01] [ 09:34:00 ق.ظ ]
|