چکیده

 

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مهارت های ارتباطی بر افزایش جرات ورزی و استقلال دانش آموزان دختر دبیرستانی مستعد اختلال اضطراب اجتماعی شهر همدان است که یکی از مهارت های اساسی برای زندگی سالم و توام با روابط سازنده است.جامعه آماری پژوهش دانش آموزان دختر دبیرستانی مستعد اختلال اضطراب اجتماعی هستند که در سال تحصیلی 94-1393 در مقطع متوسطه شهر همدان مشغول به تحصیل بودند، حجم نمونه آماری 384 نفر از دانش آموزانی است که نمره بالایی در پرسشنامه هراس اجتماعی اسپین که در ابتدا به عنوان پیش آزمون گرفته شد، بدست آوردند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. طرح این پژوهش طرح نبمه آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است. به این ترتیب گروه آزمایش در معرض مداخله ی آزمایشی (کارگاه مهارت های ارتباطی) به مدت 5 جلسه 2 ساعته قرار گرفتند. سپس داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس چند متغیره بررسی شدند.

نتیجه پژوهش نشان داد که آموزش مهارت های ارتباطی بر افزایش روابط اجتماعی، بازخورد سازنده در تعاملات، فهم صحیح طرف مقابل و پذیرش خود به عوان عضوی موثر در جامعه و روابط تاثیرگذار معناداری گذاشته و موجب افزایش جرات ورزی، استقلال و بهبود مهارت های ارتباطی شده است.

 

کلید واژه ها: مهارت های ارتباطی، جرات ورزی، استقلال، اختلال اضطراب اجتماعی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصلاول. 0

کلیاتپژوهش.. 0

1-1 مقدمه. 1

1-2 بیانمسئله. 2

1-3 اهمیتوضرورتتحقیق. 5

1-4 اهداف.. 6

 

1-4-1 هدفکلی: 6

1-4-2 اهدافجزیی: 6

1-5 فرضیههایپژوهش.. 6

1-5-1 فرضیهاصلی: 6

1-5-2 فرضیههایفرعی: 6

1-6 متغیرهایپژوهش.. 6

1- 7 تعریفمفهومیوعملیاتیمتغیرها 6

1-7-1 تعریفمفهومیمهارتهایارتباطی: 6

1-7-2 تعریفعملیاتیمهارتهایارتباطی: 7

1-7-3 مفهومجراتورزی (قاطعیت): 7

1-7-4 تعریفعملیاتیجراتورزی: 7

1-7-5 تعریفمفهومیاستقلال: 8

1-7-6 تعریفعملیاتیاستقلال: 8

1-7-7 تعریفمفهومیاختلالاضطراباجتماعی: 8

1-7-8 تعریفعملیاتیاختلالاضطراباجتماعی: 8

فصلدوم: 9

مبانینظریوپیشینهتحقیق. 9

2-1 مقدمه. 10

2-2 مفهومارتباطات.. 10

2-3 اجزایفرایندارتباطی. 12

2-4 انواعارتباطات: 13

2-4-1 ارتباطاتکلامیدرمقابلارتباطاتغیرکلامی: 13

2-4-2 ارتباطاتیکطرفهودوطرفه. 14

2-5 فهمارتباط. 15

2-6 انواعمهارتهایارتباطی. 15

2-6-1 گوشدادنموثر: 15

این مطلب را هم بخوانید :

2-6-2 کنترلعواطف: 16

2-6-3 بینشنسبتبهارتباط: 16

2-6-4 قاطعیتدرارتباط: 16

2-7 شکلگیریارتباطموثر: 17

2-8 سهشرطبرایارتباطموثر: 17

2-8-1 سازگاری،کلیدارتباطاست.. 17

2-8-2 سنجشمرزها 18

2-8-3 شرطسومبرایایجادارتباط. 18

2-9 اصولششمادهایارتباطات: 18

2-10 مفهومجراتورزی: 21

2-11 درکدرستمفهومجراتورزی.. 22

2-12 منفعلبودن،سلطهجوبودن،پرخاشگربودنویاشجاعبودنیعنیچه؟. 23

2-12-1 رفتارونگرشمنفعل: 23

2-12-2 رفتارونگرشسلطهجویانه: 23

2-12-3 رفتارونگرشپرخاشگرانه: 23

2-12-4 رفتارونگرششجاعانه: 24

2-13 چگونهجسوروقاطعباشیم؟. 24

2-14  مفهوماستقلال. 24

2-15 استقلالواختیار. 25

2-16 استقلالووابستگی. 25

2-17 استقلالوهویت.. 26

2-18 سبکفرزندپروریواستقلال. 26

2-20 مفهوماضطراباجتماعی. 27

2-22 شرایطبروزاضطراباجتماعی. 31

2-23 خصوصیاتافرادکمرو. 31

2-24 کاهشودرمانهراسوکمرویی. 31

2-24-1 داروهایروانگردان: 32

2-24-2 آموزشمهارتهایاجتماعی: 33

فصلسوم 38

روشپژوهش.. 38

3-1 مقدمه. 39

3-2 طرحپژوهش.. 39

3-3 جامعهآماری.. 39

3-4 نمونهوروشنمونهگیری.. 39

3-5 ابزارهایاندازهگیری.. 40

3-5-1 پرسشنامههراساجتماعیاسپین: 40

3-5-2 پرسشنامههوشهیجانیبار-آن. 41

3-6 رواییابزاراندازهگیریتحقیق. 43

3-7  پایاییابزاراندازهگیری.. 43

3-8 روشهایآماریتجزیهوتحلیلاطلاعات.. 44

3-9 مراحلاجرایپژوهش.. 44

3-9-1 محتوایجلساتآموزشی. 45

3-9-1-1 جلسهاول: 45

3-9-1-2 جلسهدوم: 45

3-9-1-3 جلسهسوم: 46

3-9-1-4 جلسهچهارم: 46

3-9-1-5 جلسهپنجم: 46

فصلچهارم 48

تحلیلدادهها 48

1-4 تحلیلدادهها: 49

2-4 توصیفدادهها: 49

3-4 تحلیلاستنباطیدادهها: 50

فصلپنجم 55

نتیجهگیریوپیشنهادات.. 55

5-1 مقدمه. 56

5-2 یافتههایتحقیق. 56

5-2-1 فرضیهاصلیپژوهش.. 56

5-2-2 فرضیههایفرعی. 58

5-3 محدودیتهایپژوهش.. 59

5-3-1 محدودیتهایدراختیارمحقق. 60

5-3-2 محدودیتهایخارجازاختیارمحقق. 60

5-4 پیشنهادات.. 60

5-4-1 پیشنهادهایکاربردی.. 60

5-4-2 پیشنهاداتپژوهشی. 60

فهرستمنابعفارسی: 61

فهرستمنابعانگلیسی: 65

 

 

 

فهرست جداول

48   50 52 56 58 59 59 60 60 61 61 62 62 63 63

عنوان                                                                                                                                              صفحه

جدول1-3- دیاگرام طرح تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………….

جدول 2-3  نمره گذاری سوالات پرسشنامه هراس اجتماعی اسپین ……………………………………………………………………..

جدول3-3- نمره گذاری سوالات پرسشنامه هوش هیجانی بار-آن …………………………………………………………………………

جدول 4-3 زمان بندی اجرای کارگاه آموزش مهارت های ارتباطی ………………………………………………………………………

جدول 1 . 4 شاخصهای توصیفی نمرات  هوش هیجانی آزمودنی ها …………………………………………………………………….

جدول 2 . 4 شاخصهای توصیفی نمرات جرأت ورزی آزمودنی ها …………………………………………………………………………

جدول 3 . 4 شاخصهای توصیفی نمرات استقلال آزمودنی ها ………………………………………………………………………………..

جدول4.4 کلموگروف اسمیرنف برای بررسی نرمال بودن داده‌ها……………………………………………………………………………..

جدول5.4 آزمون لون برای بررسی برابری واریانس‌ها ……………………………………………………………………………………………..

جدول6.4 بررسی همگنی رگرسیون ………………………………………………………………………………………………………………………….

جدول7.4 آزمون تحلیل کواریانس برای بررسی آموزش مهارت های ارتباطی بر افزایش جرأت ورزی و استقلال ……………….

جدول8.4 بررسی همگنی رگرسیون ………………………………………………………………………………………………………………………………

جدول9.4 آزمون تحلیل کواریانس برای بررسی آموزش مهارت های ارتباطی بر افزایش جرأت ورزی …………………………

جدول10.4 بررسی همگنی رگرسیون ………………………………………………………………………………………………………………………….

جدول11.4 آزمون تحلیل کواریانس برای بررسی آموزش مهارت های ارتباطی بر افزایش استقلال …………………………

 

 

فصل اول

کلیات پژوهش

 

1-1 مقدمه

چگونگی رفتار بشر از دیرباز مورد توجه دانشمندان به ویژه روانشناسان و جامعه شناسان بوده است، روانشناسان تربیتی، بالینی و شخصیت همواره بر مطالعه انگیزه و چرایی رفتار توجه داشته اند. بنابراین توجه و دقت بر وضعیت روانی دانش آموزان می تواند اجرای برنامه های آموزشی را آسان تر و مطلوب تر نماید. کودکان و نوجوانان و افراد کمتر از 18 سال قشر عمده ی جمعیت جهان را تشکیل می دهند؛ در کشورهای در حال توسعه  سهم این قشر از کل جمعیت، تقریبا به پنجاه درصد می رسد، در کشور ما نیز اکثریت جمعیت را جوانان تشکیل می دهند؛ بنابراین برای شناخت درست این قشر عظیم و کوشش در راه تامین شرایط مادی و معنوی لازم برای رشد جسمانی، عاطفی و فکری آنان باید تلاش کرد، به ویژه اینکه تقریبا تمام مکتب های فکری حاکم بر روانشناسی و روانپزشکی قرن بیستم تجارب و یادگیری های کودکی را به عنوان مهمترین و تعیین کننده ترین جز شخصیت و سلامت روان[1] افراد مورد تاکید قرار داده اند.بنابراین یکی از ویژگی های اساسی روانشناسی کاربردی نوین در ایران، تشخیص درست و به موقع راهنمایی های لازم جهت تربیت انسان هایی سالم، رشدیافته، اجتماعی و مسئول برای جامعه آینده است (مهریار، 1373).[i]

زندگی بدون ارتباط با دیگران امری بی معنی است و سلامت روانی انسان وابسته به گروه و تعامل با سایر انسان ها و در کل محیط می باشد، زیرا بسیاری از نیازهای آدمی از طریق ارتباط با دیگران ارضا میشود. داشتن روابط سالم با دیگران کلید رشد و کمال آدمی است. آنچه ما امروز هستیم و آنچه که در آینده خواهیم بود هر دو معمول ارتباط با دیگران است. ارتباط موثر رابطه ای است که در آن شخص به گونه ای عمل میکند که در آن علاوه بر این که خودش به خواسته هایش میرسد، افراد مقابل نیز احساس رضایت دارند (باستانی، 1386).

ارتباط موثر یکی از رمزهای موفقیت انسان است. هرکسی بتواند با دیگران و اشیا اطراف و حتی لحظه های زندگی خود ارتباط بهتر و موثرتری برقرار کند احساس موفقیت بیشتری خواهد داشت لذا برای برقراری ارتباط موثر لازم است مهارت های ارتباط با دیگران را نیز فراگرفت (قربانی، 1391).

مهارت برقراری ارتباط موثر یکی از مهمترین پیش بینی کننده های سلامت در روابط بین فردی است، به این منظور فنون برقراری ارتباط موثر به عنوان یکی از اصلی ترین قسمت های آموزش مهارت های