فصل سوم :

روش تحقیق

۳-۱- روش تحقیق:

این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی و از نوع همبستگی است. روش همبستگی به رابطه­ بین دو یا چند متغیر که قابل تبدیل به مقدار هستند، اطلاق می­ شود. در این نوع تحقیق رابطه میان متغیرها بر اساس هدف تحقیق تحلیل می‌گردد. روش همبستگی بدین معنا است که پژوهش گر با دو توزیع سرو کار دارد و علاقمند است که رابطه بین آن ها را مورد بررسی قرار دهد. شیوه همبستگی نشان می­دهد که تغییر در یک متغیر، تا چه اندازه به تغییر در متغیر دیگر بستگی دارد. بررسی­ های همبستگی با تعیین رابطه­ های موجود بین متغیرها سر و کار دارد. در این روش محقق ‌در مورد حداقل دو متغیر با بهره گرفتن از یک نمونه یکسان از آزمودنی­ها، اطلاعاتی را گردآوری و سپس میزان رابطه را با بهره گرفتن از ضریب همبستگی تعیین می‌کند.

۳-۲- جامعه آماری :

جامعه‌ آماری این تحقیق متشکل از کلیه زوج های ساکن در بندرعباس می‌باشد که حداقل ۵ سال در منطقه مورد نمونه گیری ساکن می‌باشند.

۳-۳- نمونه پژوهش و روش نمونه گیری :

از جامعه آماری ذکر شده در بالا تعداد ۳۹۰ نفر زن و مرد با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند که پس از پاسخ به پرسش نامه ها به علت عدم عودت تعدادی از پرسش نامه­ ها به پژوهش گر در نهایت پرسش نامه­ های ۳۶۸ نفر مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.

۳-۳-۱- تعیین حجم نمونه :

جهت انتخاب حجم نمونه با توجه به محدودیت­های زمانی و امکانات تحقیق، دقت احتمالی یا درجه اطمینان را برابر ۰۵/۰ و احتمال خطا یا صحت برآورد را ۵/۰ در نظر گرفتیم. ­­t نیز ۱٫ ۹۶ و q مساوی با ۵% است ‌بنابرین‏ تعداد ۳۶۸ نفر به عنوان نمونه نهایی در نظر گرفته شد که به دلیل وجود احتمال ریزش پرسش نامه، به ۳۹۰ نفر افزایش یافت.

۳-۴- ابزار جمع‌ آوری اطلاعات­:

اطلاعات مورد نیاز برای این تحقیق از طریق ۳ پرسش نامه کتبی جمع‌ آوری گردیده که عبارتند از پرسش نامه رضایت از زندگی زناشویی(انریچ)^[۴۵]، که توسط دیوید اچ . اولسون دیوید جی . فورنیر ^[۴۶]، و جوئن ام . دراکمن^[۴۷] تهیه شده است، پرسش نامه بهزیستی روان شناختی (ریف ) ^[۴۸]که توسط ریف و کیز^[۴۹] تهیه و به دست زهره قربانی تدوین و آماده سازی شده است و هم چنین پرسش نامه عشق، که محقق ساخته می‌باشد.

۳-۴-۱- پرسش نامه رضامندی زناشویی(انریچ^[۵۰]):

پرسش نامه انریچ یک ابزار ۱۱۵ سوالی، و فرم دیگر از آن ۱۲۵ سوالی است. این پرسش نامه برای ارزیابی زمینه‌های بالقوه مشکل زا یا شناسایی زمینه‌های قوت و پرباری رابطه زناشویی به کار می رود. هم چنین از این پرسش نامه برای تشخیص زوج هایی استفاده می شود که نیاز به مشاوره و تقویت رابطه خود دارند. به علاوه، این پرسش نامه به عنوان یک ابزار معتبر در تحقیقات متعددی برای بررسی رضایت زناشویی مورد استفاده قرار گرفته است.

پرسش نامه انریچ از ۱۴ خرده مقیاس تشکیل شده است. مقیاس اول آن ۵ سوالی و سایر مقیاس ها هر کدام ۱۰ سوال دارد.

خرده مقیاس های این پرسش نامه از این قرار است:

تحریف آرمانی، رضایت زناشویی، مسائل شخصیتی، ارتباط، حل تعارض، مدیریت مالی، فعالیت های اوقات فراغت، رابطه جنسی، فرزندان و فرزند پروری، خانواده و دوستان، نقش های مساوات طلبی و جهت گیری مذهبی .

مقیاس اول یعنی” تحریف آرمانی” تمایل آزمودنی را برای پاسخ تعاریف به سوال ها می سنجد به علاوه فرم ۱۲۵ سوالی این پرسش نامه دو مقیاس دیگر یعنی همبستگی زوج ها و تطابق پذیری را نیز می سنجد.

ضرایب آلفای پرسش نامه انریچ در گزارش اولسون، فورنیر و دراکمن (۱۹۸۹) برای خرده مقیاس های تحریف آرمانی، رضایت زناشویی، مسائل شخصیتی، ارتباط، حل تعارض، مدیریت مالی، فعالیت های اوقات فراغت، رابطه جنسی، فرزندان و فرزند پروری، خانواده و دوستان، نقش های مساوات طلبی به ترتیب از این قرار است : ۹/۰، ۸۱/۰، ۷۳/۰، ۶۸/۰، دوستان، نقش های مساوات طلبی به ترتیب از این قرار است : ۹/۰، ۸۱/۰، ۷۳/۰، ۶۸/۰، ۷۵/۰، ۷۴/۰، ۷۶/۰، ۴۸/۰، ۷۷/۰، ۷۲/۰، ۷۱/۰ . ضریب آلفای خرده مقیاس های انریچ در چندین تحقیق متفاوت از ۶۸/۰( برای نقش های مساوات طلبی) تا ۸۶/۰ (برای رضایت زناشویی) با میانگین ۷۹/۰ بوده است . اعتبار باز آزمایی پرسش نامه در فاصله ۴ هفته بین ۷۷/۰(برای فعالیت های اوقات فراغت تا ۹۲/۰ ( برای روابط جنسی و تحریف آرمانی ) با میانگین ۸۶/۰بوده است .

این پرسش نامه به دلیل مسائل فرهنگی و عدم همکاری آزمودنی ها، پس از تحلیل عامل ۶۵ سوال آن حذف گردیده است.

آلفای کرونباخ پرسش نامه انریچ در این پژوهش ۸۹۳/۰ به دست آمد که پس از حذف تعدادی از سوالات آن، پرسش نامه ۵۰ سوالی به دست آمده دارای پایایی ۹۴/۰ شد.

۳-۴-۲– پرسش نامه بهزیستی روان شناختی (ریف^[۵۱]):

در دهه اخیر گرایش به بررسی جنبه‌های مثبت سلامت افزایش یافته است . ریف و کیز در دهه گذشته الگوی بهزیستی روان شناختی را پیشنهاد نمودند که به طور گسترده ای توسط پژوهش گران بررسی گردید. بهزیستی روان شناختی یک مفهوم چند مؤلفه‌ ای و در بر گیرنده :

۱- پذیرش خود^[۵۲] : یعنی نگرش مثبت نسبت به خود و پذیرش جنبه‌های مختلف خود مانند ویژگی های خوب و بد و احساس مثبت درباره زندگی گذشته .

۲- روابط مثبت با دیگران ^[۵۳] : احساس رضایت و صمیمیت از رابطه با دیگران و درک اهمیت این وابستگی ها.

1. 1. خودمختاری^[۵۴] : احساس استقلال و اثر گذاری در رویدادهای زندگی و نقش فعال در رفتارها .

1. 1. تسلط بر محیط^[۵۵] : حس تسلط بر محیط، کنترل فعالیت های بیرونی و بهره گیری مؤثر از فرصت های پیرامون.

1. 1. زندگی هدفمند^[۵۶]: داشتن هدف در زندگی و باور ‌به این که زندگی حال و گذشته او معنا دار است.

1. رشد فردی ^[۵۷] : احساس رشد مداوم و دستیابی به تجربه های نو به عنوان یک موجود دارای استعدادهای بالقوه است.

ریف برای اندازه گیری این سازه‌ها، مقیاس های بهزیستی روان شناختی هم چون پرسش نامه ۲۰ سوالی، ۱۴ سوالی، ۹ سوالی و ۳ سوال را طراحی کرد.

پس از بررسی های اولیه نسخه اولیه مقیاس های بهزیستی روان شناختی که دارای ۸۴ سوال است، تهیه شد(۱۹۸۹). این پرسش نامه ۶ مؤلفه‌ اصلی الگوی بهزیستی روان شناختی را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و دارای۶ زیر مقیاس(هر زیر مقیاس شامل ۱۴ عبارت است) . این پرسش نامه برای بزرگسالان تهیه شده است و ۲ نسخه ۵۴ عبارتی و ۱۸ عبارتی نیز دارد.

به منظور هنجاریابی مقیاس های بهزیستی روان شناختی این آزمون را بر روی نمونه ی ۳۲۱ نفری اجرا کرد . وی ضریب همسانی زیر مقیاس های این پرسش نامه را بدین شرح گزارش ‌کرده‌است:

خودمختاری ۷۶/۰، تسلط بر محیط ۹۰/۰، رشد فردی ۸۷/۰، ارتباط مثبت با دیگران ۷۱/۰، زندگی هدفمند ۹۰/۰ و پذیرش خود ۹۳/۰ . پایایی حاصل از روش بازآزمایی زیر مقیاس ها نیز در یک نمونه ۱۱۷ نفری و در فاصله ۶ هفته بین ۸۱/۰ تا ۸۵/۰ بوده است. (چنکسون^[۵۸]، ۲۰۰۴ . )