1-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………. 3

1-2 – بیان مسأله ……………………………………………………………………………….. 3

1-3- سؤالات تحقیق……………………………………………………………………………. 7

1-4- فرضیه­های تحقیق ………………………………………………………………………. 7

1-5- اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………… 8

1-6- اهداف تحقیق…………………………………………………………………………….. 8

1-7- تعاریف مفاهیم ………………………………………………………………………….. 9

1-7-1 – زبان معیار……………………………………………………………………………. 9

1-7-2- پیامك…………………………………………………………………………………… 9

1-7-3– صرف………………………………………………………………………………….. 9

1-7-4– نحو…………………………………………………………………………………… 10

1-7-5– زبان نوشتاری………………………………………………………………………. 10

1-8– ساختار پژوهش ………………………………………………………………………. 10

1ـ9ـ محدودیتهای تحقیق……………………………………………………………………. 10

1-10– خلاصه ……………………………………………………………………………….. 11

فصل دوم: پیشینه پژوهش

2-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………. 13

2-2- مباحث نظری…………………………………………………………………………… 13

2-2-1- زبان ………………………………………………………………………………….. 13

2-2-2-زبان شناسی………………………………………………………………………….. 14

2-2-3- زبان معیار ………………………………………………………………………….. 17

2-2-4-زبان اینترنت…………………………………………………………………………. 23

2-3- پیشینه صرف و نحو…………………………………………………………………… 23

2-3-1-پیشینه مطالعات صرفی …………………………………………………………… 24

2-3-2-پیشینه مطالعات نحوی ……………………………………………………………. 25

2-3-3- پژوهشهای ایرانی و غیر ایرانی…………………………………………………. 29

2-3- 4- پژوهش های غیر ایرانی ……………………………………………………….. 29

2-3-5- پژوهش های ایرانی……………………………………………………………….. 37

 

2-4- خلاصه…………………………………………………………………………………… 41

فصل سوم: روش پژوهش

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………….. 43

3-2- مبانی نظری پژوهش………………………………………………………………….. 43

3-2-2- ساخت واژه…………………………………………………………………………. 44

3-2-2-1- تكواژ……………………………………………………………………………… 45

3 -2-2-2-واژه ……………………………………………………………………………… 49

3-2-3-تصریف ……………………………………………………………………………… 50

3-2-4-واژه سازی …………………………………………………………………………… 51

3-2-5-نحو …………………………………………………………………………………… 57

3-2-5-1-گروه ……………………………………………………………………………… 57

3-2-5-2-انواع جمله ………………………………………………………………………. 57

3-2-5-3-نشانه گذاری ……………………………………………………………………. 61

3-3- روش شناسی پژوهشی……………………………………………………………….. 63

3-4- خلاصه…………………………………………………………………………………… 66

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ها

4-1– مقدمه ……………………………………………………………………………………. 68

4-2 – گردآوری و توصیف داده­ها ………………………………………………………. 68

4-2-1 – صرف………………………………………………………………………………. 70

4-2-1-1 اختصار…………………………………………………………………………….. 70

4-2-1-2- اشتقاق و اشتقاق / ترکیب ………………………………………………….. 73

4-2-1-3- ترکیب……………………………………………………………………………. 75

4-2-1-4- قرض­گیری……………………………………………………………………… 76

4-2-1-5- تبدیل…………………………………………………………………………….. 78

4-2-1-6- تکرار……………………………………………………………………………… 79

4-2-1-7- سرواژه سازی…………………………………………………………………… 80

4-2-2 – کاربرد نحو در پیامکها…………………………………………………………… 84

4-2-2-1- جمله …………………………………………………………………………….. 84

این مطلب را هم بخوانید :

4-3 – تفسیر داده­ها و ارزیابی فرضیه­ها ………………………………………………… 95

3-4 – خلاصه……………………………………………………………………………….. 102

فصل پنجم: نتیجه گیری

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………… 104

5-2- خلاصه پژوهش……………………………………………………………………… 104

5-3- بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………. 106

5-4- کاربردهای پژوهش…………………………………………………………………. 109

5-5-پیشنهاداتی برای مطالعات آتی…………………………………………………….. 110

منابع…………………………………………………………………………………………….. 112

منابع فارسی……………………………………………………………………………………. 112

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………. 114

سایت­ها…………………………………………………………………………………………. 115

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………….. 116

 

فهرست جداول

عنوان………………………………………………………………………………صفحه

جدول 4-1 فراوانی اختصار…………………………………………………………………. 71

جدول 4ـ2 مثالهای فرآیند اختصار…………………………………………………………. 72

جدول 4ـ3 فراوانی اختصار…………………………………………………………………. 73

جدول 4-4 فراوانی اشتقاق و ترکیب……………………………………………………… 76

جدول 4-5 فراوانی کلمات قرض­گیری شده……………………………………………. 77

جدول 4-6 فراوانی تبدیل…………………………………………………………………… 78

جدول 4-7 فراوانی تکرار در کلمات پیامک­ها………………………………………….. 80

جدول 4-8 فراوانی سرواژه­سازی………………………………………………………….. 81

جدول 4ـ9 نمونه هایی از واژه بست………………………………………………………. 82

جدول 4-10 نمونه­هایی از جمله­های ساده، مشتق و مرکب………………………….. 87

جدول 4-11 فراوانی جمله­های ساده……………………………………………………… 89

جدول 4-12 فراوانی جمله­های مرکب…………………………………………………… 89

جدول 4-13 فراوانی جمله­های مشتق……………………………………………………. 89

جدول 4-14 میزان فراوانی جملات معلوم………………………………………………. 92

جدول 4-15 میزان فراوانی جملات مجهول…………………………………………….. 92

جدول 4-16 مقایسه رعایت آیین نگارش در داده­ها…………………………………… 95

 

فهرست نمودار

عنوان ………………………………………………………………………………صفحه

نمودار 4-1 مقایسه اجمالی فرایندهای واژه سازی……………………………………… 97

نمودار 4-2 مقایسه درصد فراوانی فرایندهای صرفی………………………………….. 97

نمودار 4-3 مقایسه جملات به کار رفته در پیامک ها………………………………….. 98

نمودار 4-4 مقایسه درصد فراوانی جملات به کار رفته در پیامک ها………………. 98

نمودار4-5 مقلیسه جملات معلوم و مجهول……………………………………………… 99

نمودار 4-6  مقایسه  درصد فراوانی جملات معلوم و مجهول………………………. 99

نمودار 4-7 مقایسه رعایت آیین نگارش در پیامک­ها……………………………….. 100

نمودار 4-8 مقایسه درصد فراوانی رعایت آیین نگارش در پیامک­ها…………….. 101

 

چکیده

در این پژوهش ویژگی های زبانشناسی پیامک های زبان فارسی از جنبه صرفی و نحوی بررسی شده است. جامعه آماری این پژوهش تعداد 50 نفر بدون در نظر گرفتن متغیر خاصی و به روش تصادفی از میان کارکنان شهرداری آمل بوده است. از آنها خواسته شده تعداد 10-15 پیامک را به شکل تصادفی در بازه زمانی 2 ماهه جمع آوری نمایند. به این ترتیب تعداد550 پیامک نمونه آماری این پژوهش را تشکیل می­دهد. پیامک های جمع آوری شده از نظر صرفی و نحوی بررسی گردیدند و نتایج حاصله به این شکل بوده است که از مجموع 4012 کلمه به دست آمده، تعداد 162 مورد اختصار، 49 مورد اشتقاق و ترکیب، 26 مورد قرض گیری،2 مورد تبدیل، 3 مورد تکرار، 2 مورد سرواژه سازی به کار رفته است و ازمجموع 1083 جمله به کار رفته در پیامک ها، 1078 جمله معلوم و 5 جمله مجهول، 903 جمله ساده و 172 جمله مرکب به کار رفته است. در مورد نشانه گذاری نیز از 550 پیامک جمع آوری شده در 360 مورد عدم رعایت آیین نگارش، 103 مورد رعایت ناقص و 81 مورد رعایت کامل آیین نگارش به چشم می خورد. استفاده از واژه بست نیز درپیامک ها به وفور دیده می شود. با توجه به آمارهای به دست آمده می توان فرضیه های پژوهش مبنی بر وجود تفاوت صرفی و نحوی پیامک ها با زبان معیار را مورد تایید قرار داد.

 

کلمات کلیدی: صرف، نحو، زبان معیار، پیامک

 

 

فصل اول

کلیات پژوهش

 

1-1- مقدمه

در دهه 1990 میلادی در صنعت تلفن همراه پیشرفت مهمی رخ داد. پیامک [1]به دنیا معرفی شد. امروزه این پدیده بخش مهمی از زندگی مردم را در بر گرفته است. به طوری كه بر طبق آمار سایت پورتیو ریسرچ[2]، در سال 2013 قریب به 78/5 میلیارد كادر پیامكی در سراسر دنیا وجود داشت. همین آمار بیانگر حجم گسترده استفاده از تلفن همراه و به دنبال پیامک در زندگی روزمره است. یكی از اهداف پیامك برقراری ارتباط و تعامل است. افرادی كه از پیامک استفاده می­كنند در واقع به  گونه­ای ارتباط دو جانبه را خواهان هستند.

این سیستم (پیامك) به استفاده كنندگان تلفن همراه این امكان را می­دهد كه با ارسال متن نوشتاری یا تصویری با مخاطب مورد نظر ارتباط برقرار كنند و در مقابل به راحتی پاسخ دریافت كنند.

1-2 – بیان مسأله

در ایران در دهة 80 هجری شمسی سیستم پیام كوتاه راه اندازی شد. از آنجا كه پیامهای متنی كه از طریق اپراتورها ارسال می­گردد برای تماسهای تلفنی طراحی شده است و برای ارسال داده­ای نمی­باشد. بنابراین با محدودیت حجم در پیامكها مواجه هستیم كه حجمی معادل 140 بایت داراست كه معادل 160 حرف می­باشد. همین محدودیت كاربر را به سوی زبان جدیدی برای تعامل از طریق پیامك سوق می­دهد زبانی كه با استفاده از حداقل حروف حداكثر كارایی را داشته باشد. این مورد می­تواند تا حدودی با زبان اینترنت مشابه باشد. بنابراین بر اساس اصل اقتصادی همین امر موجب محدودیت استفاده از پیامك می­شود و كاربر را به سمت استراتژی­های جدیدی سوق می­دهد تا در حجم و هزینه صرفه جویی كند.  تورلو[3] در این مورد معتقد است: «sms موجب افزایش «عملكرد نیاز به سرعت » شده است كه با عصر حاضر كه سرعت لازمه زندگی است، كاملاً همخوانی دارد.» (تورلو، 2004: 123).

این راهكارها در جهت استفاده بهینه از فضای محدود پیامك انجام می­شود كه شامل ابداع كلمات جدید، اختصارات، استفاده از شکلکها و سیستم علامت گذاری در پیامك می­باشد. به طوری كه ما را با نسل اس ام اسی مواجه می­كند. نسلی كه از زبان اس ام اس (پیامك) به راحتی استفاده می­كند و موجب ایجاد گونه جدیدی از ارتباطات شده است.

ناگفته نماند كه این نوع كاربرد از پیامك در واقع منشأ اینترنتی دارد كه در چت رومهای اینترنت نظیر این نوع ارتباط را می­توان یافت.

زبانی كه كریستال[4] آن را زبان اینترنت[5] می­نامد بر اساس ویژگیهای زبان گفتاری و نوشتاری است. زبان اینترنت ویژگیهای مشتركی با نوشتار دارد به طوری كه همانند یك سیستم پایه عمل می­كند (كریستال، 2001).

انواع مختلفی از متون نوشتاری را می­توان در اینترنت یافت. اعم از ادبیات، علمی، مذهبی و… . نویسنده­هایی كه افكار خود را با خواننده در میان می­گذارند بدون آنكه با خوانندگان در ارتباط باشند و یا خوانندگان خود را بشناسند، ارتباطهای یك طرفه ایجاد می­كنند. این نوع از ارتباط همانند كتابهای موجود در بازار است كه نویسنده بدون آنكه با خواننده ارتباط برقرار كند، می­نویسد.

زبان اینترنت همچنین ویژگیهای زبان گفتار را نیز داراست. به طوری كه تشابه زیادی با چت رومها دارد. نمادهای دیداری و تنوعی كه در آن مشاهده می­كنیم از آن جمله است. همچنین همانند زبان گفتار انتظار جواب سریع از طرف مقابل را داراست و همانند زبان گفتاری این عكس العمل­ها پایدار نیستند، می­توانند جایگزین یا حذف شوند و همانند ویژگیهای زبان محاوره غیر رسمی باشد. بنابراین زبان اینترنت می­تواند به عنوان گونه­ای از نوشتار كه شبیه به گفتار است در نظر گرفته شود (كولات[6] و بلمور[7]، 1996).

به بیان دیگر كاربران از زبان به گونه­ای استفاده می­كنند كه در مكالمات روزمره استفاده  می­شود، با این تفاوت كه این مكالمات به شكل محاوره­ای و غیر رسمی نوشته می­شود (كولات و بلمور، 1996).

اگرچه زبان اینترنت تا حدود زیادی به زبان گفتاری و محاوره­ای شباهت دارد ولی از برخی جهات با آن متفاوت است. عدم حضور فاكتورهای زبان شناختی یكی از این فاكتورهاست كه در محاوره استفاده می­شود (كریستال، 2001).

 

تاكنون دریافتیم كه زبان اینترنت و پیامك تشابه زیادی دارند و هر دوی آنها با زبان گفتار و نوشتار از برخی جهات مشابه هستند. اگرچه در پیامكها و زبان اینترنت فاكتورهای زبان محاوره از قبیل حركات دست[8]، تغییر تن صدا[9] و … را نداریم ولی اینگونه حركات با ابداعات خلاقانه­ای نظیر فاصله­گذاری بین حروف، نقطه گذاری و حروف بزرگ نویسی جایگزین شده است (وری، 1996) و در این پروسه بسیاری از قوانین سنتی گرامر و سبك[10] نادیده گرفته می­شود (تورلو، 2004).

استفاده خلاقانه از سمبلها و فضاهای خالی در پیامكها بیانگر معنا و یا تأكید می­باشد كه نمونه آن را در جاهایی كه از حروف تكراری به صورت متوالی استفاده می­شود شاهد هستیم نظیر (آخخخخ!) یا (هوراااا) و در انگلیسی (Oooops) و یا تكرار علامتهای نقطه گذاری مثلاًَ: هنوز بیداری ؟؟؟؟!!!! كه در این مثال بیانگر تعجب است و یا استفاده از بزرگ نوشتن حروف در كلمات برای بیان تأكید مثلاً: NO!

از دیگر ویژگیهای زبان پیامك می­توان به این موارد اشاره كرد:

1. تلفیق و اختلاط كلمات مثلاً WebEnglishWeblish یا فینگلیش فارسی و انگلیسی
2. استفاده از اختصارات و سرواژه­ها Rolling on the floor laughing ROFL
3. حداقل استفاده از سیستم نقطه گذاری و استفاد ه از حروف بزرگ در كلمات
4. ایجاد خطاهای تلفظی[11]
5. استفاده كمتر از سلام و احوالپرسی در شروع مكالمات: Dear X , Hello
6. استفاده از شكلكها[12] J     L