فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                   صفحه

 فصل اول: طرح تحقیق…………………………………………………………………………………………..1

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….2

1-1-بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………4

2-1- سئوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………….4

3-1-فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………..5

4-1-  روش گردآوری اطلاعات و ابزارهای مربوطه…………………………………………………………….5

5-1-شیوه گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………5

6-1-ضرورت انجام تحقیق………………………………………………………………………………………….5

7-1- ابزارهای تحقیق……………………………………………………………………………………………….6

8-1-پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………6

9-1-  جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………..6

فصل دوم:گورستان لما………………………………………………………………………………………….7

1-2- موقعیت جغرافیایی……………………………………………………………………………………………8

2-2- جغرافیای طبیعی…………………………………………………………………………………………….10

3-2- موقعیت تاریخی…………………………………………………………………………………………….12

1-3-2- سلسله های پادشاهی دوره ایلام میانه………………………………………………………………12

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                   صفحه

 

4-2-مشخصات گورهای گورستان لما………………………………………………………………………….13

5-2-تدفین………………………………………………………………………………………………………….15

6-2-اشیاء تدفینی…………………………………………………………………………………………………17

7-2-یافته ها………………………………………………………………………………………………………..18

فصل سوم :سفال های گورستان لما……………………………………………………………………..23

1-3- مشخصات کلی سفالهای لما………………………………………………………………………………24

2-3- دسته بندی ظروف………………………………………………………………………………………….24

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                   صفحه

 فصل اول: طرح تحقیق…………………………………………………………………………………………..1

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….2

1-1-بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………4

2-1- سئوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………….4

3-1-فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………..5

4-1-  روش گردآوری اطلاعات و ابزارهای مربوطه…………………………………………………………….5

5-1-شیوه گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………5

6-1-ضرورت انجام تحقیق………………………………………………………………………………………….5

7-1- ابزارهای تحقیق……………………………………………………………………………………………….6

8-1-پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………6

9-1-  جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………..6

فصل دوم:گورستان لما………………………………………………………………………………………….7

1-2- موقعیت جغرافیایی……………………………………………………………………………………………8

2-2- جغرافیای طبیعی…………………………………………………………………………………………….10

3-2- موقعیت تاریخی…………………………………………………………………………………………….12

1-3-2- سلسله های پادشاهی دوره ایلام میانه………………………………………………………………12

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                   صفحه

 

4-2-مشخصات گورهای گورستان لما………………………………………………………………………….13

5-2-تدفین………………………………………………………………………………………………………….15

6-2-اشیاء تدفینی…………………………………………………………………………………………………17

7-2-یافته ها………………………………………………………………………………………………………..18

فصل سوم :سفال های گورستان لما……………………………………………………………………..23

1-3- مشخصات کلی سفالهای لما………………………………………………………………………………24

2-3- دسته بندی ظروف………………………………………………………………………………………….24

1-2-3-طبقه بندی سفالینه های غیر منقوش……………………………………………………………….24

1-1-2-3- سبوی ها…………………………………………………………………………………………………25

2-1-2-3-ساغرها…………………………………………………………………………………………………. 31

3-1-1-2-3-خمره ها………………………………………………………………………………………………33

4-1-1-1-2-3- سرمه دان ها………………………………………………………………………………………35

5-1-1-1-1-2-3-ریتون……………………………………………………………………………………………36

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                   صفحه

 2-2-3- طبقه بندی سفالینه های منقوش……………………………………………………………………44

1-2-2-3- سبوی و ساغر با نقش هندسی……………………………………………………………………44

2-2-2-3- سبوی و ساغر با نقش خط………………………………………………………………………..56

3-3-الحاقات ظروف………………………………………………………………………………………………58

4-3- جمع بندی نقوش…………………………………………………………………………………………..60

1-4-3-  خط ساده…………………………………………………………………………………………………60

2-4-3- خطوط موازی……………………………………………………………………………………………60

3-4-3- خطوط متقاطع………………………………………………………………………………………….61

4-4-3-  مثلث…………………………………………………………………………………………………….61

4-4-3-  دایره……………………………………………………………………………………………………..61

5-4-3-  مربع و لوزی…………………………………………………………………………………………….61

فصل چهارم: تاثیر باورهای دینی ایلامیان بر نقوش سفالهای لما…………………………….63

1-4- باورهای ایلامیان…………………………………………………………………………………………….64

2-4- ایزدان آب در ایلام…………………………………………………………………………………………68

3-4- نقوش و نمادهای آب در تمدن ایلام……………………………………………………………………73

1-3-4-  نقوش ساده……………………………………………………………………………………………..73

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                   صفحه

 2-3-4-  نقوش آیینی……………………………………………………………………………………………73

1-2-3-4-  چهار پاره………………………………………………………………………………………………74

2-2-3-4- چهار خانه………………………………………………………………………………………………76

3-2-3-4-  سه گوش های به هم پیوسته………………………………………………………………………..76

4-2-3-4-مار……………………………………………………………………………………………………….78

5-2-3-4-  بز یا گاو…………………………………………………………………………………………………80

4-4-  نقوش پر تکرار نمادین واسطورهای آب و باران لما………………………………………………….82

5-4-  نمادشناسی وتحلیل نقوش سفالینه های لما…………………………………………………………83

فصل پنجم: تاثیر طبیعت بر نقوش لما………………………………………………………………….88

1-5- تاثیر پذیری از طبیعت…………………………………………………………………………………….89

2-5-عناصر طبیعت در منطقه لما……………………………………………………………………………..92

1-2-5-  پوشش گیاهی………………………………………………………………………………………….93

2-2-5- کوه………………………………………………………………………………………………………..93

3-2-5-  رودخانه…………………………………………………………………………………………………93

4-2-5- زمین زراعی…………………………………………………………………………………………….94

5-2-5- موجود زنده…………………………………………………………………………………………….95

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                   صفحه

 3-5-بررسی و تحلیل نقوش لما بر اساس طبیعت…………………………………………………………..96

4-5- جمع بندی کلی نقوش نمادین طبیعت لما…………………………………………………………….98

فصل ششم-نتیجه گیری……………………………………………………………………………………99

فهرست منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………..102

  1. مقالات فارسی………………………………………………………………………………………………102
  2. کتب فارسی …………………………………………………………………………………………………103

4.سایت ها………………………………………………………………………………………………………..105

پیوستها  ………………………………………………………………………………………………………….106

پیوست1.فیش های کد گذاری شده سفالهای خط دار لما …………………………………………………106

پیوست 2.فیش های کد گذاری شده خمره های گورستان لما……………………………………………110

پیوست3.فیش های کد گذاری شده ظروف آشپزخانه ای…………………………………………………111

پیوست 4.فیش های کد گذاری شده کاسه های گورستان لما……………………………………………112

چکیده به زبان انگلیسی……………………………………………………………………………………114

شناسنامه به زبان انگلیسی……………………………………………………………………………….115

مقدمه

کشف گورستان لما  به عنوان یک محوطه تاریخی دوران ایلام میانه تا جدید،در استان کهگیلویه و بویر احمد در نوع خود بی  نظیر است زیرا محوطه مزبور، اولین استقرار گاه اکتشافی از تمدن ایلام در این استان به شمار می آید و امید تازه ای برای کشف چنین محوطه هایی ایجاد نموده است. در بین اشیاء تدفینی کشف شده از این گورستان، ظروف سفالین منقوش دارای ارزش فراوانی می_ باشد چرا که این نقوش  بازگو کننده نوع زندگی و باورهای مردمان آن دوران به شمار می_ آیند.پژوهش پیش روی تلاشی است برای دسته بندی ،بررسی و ریشه یابی  نقوش سفالینه های گورستان لما بر اساس باورهای ایلامیان و تاثیر پذیری از طبیعت .برای محقق شدن این هدف ابتدا به معرفی محوطه باستانی لما پرداخته شده است که شامل معرفی جغرافیا ،تاریخ ،ریخت شناسی گورها ،نحوه تدفین و اشیاء تدفینی می باشد.در مرحله بعد  به معرفی و نمایش  و دسته بندی سفالهای مکشوف از گورستان لما پرداخته شده است.بدین منظور، از طریق آرشیو موزه یاسوج دسترسی به تصاویر سفالینه ها امکان پذیر گردید ،سپس بر اساس نقش ،سفالینه ها به دو دسته نقش دار و بی نقش تقسیم  و برای هر دسته سفالها، فیش های کد گذاری شده در نظر گرفته شده است.این فیش ها به عنوان شناسنامه هر سفال حاوی مشخصات ظاهری از قبیل ،اندازه،تکنیک ساخت ،نقش ،الحاقات ،دهانه ،کارکرد ،فرم ،رنگ سفال و پخت آنها می باشد.به علت حجم بالای فیش ها از آوردن همه آنها در متن پژوهش خود داری شده و در قسمت پیوست ها قرار داده شده اند.ظروف فاقد نقش اولین سفالهای نمایش داده شده در متن پژوهش هستندکه به ترتیب کارکردشان دسته بندی و از طریق نمایش تصویر ،فرم و جدول ویژگی ها سامان داده شده است.سفال های نقش دار بر اساس نوع نقوش به دو دسته  ظروف با نقوش هندسی و خط دار تقسیم شده اند و در جداول گوناگون به بررسی نقوش پرداخته شده است.پس از معرفی و نمایش سفالینه های لما ،بر اساس فرضیه اول پژوهش مبتنی بر تاثیر باورهای ایلامیان در نقوش سفال ها عمل شده است.با توجه به کار شدن نقوش لما بر روی ظروف آبخوری و نگهداری مایعات به ارتباط این مسئله با یکی از باورها در خصوص آب در میان ایلامیان (دو ایزد تیر و ناهید )قوت می_ بخشد.

بدین  منظور ،ضمن بررسی این باور ها به نماد شناسی آنها نیز پرداخته شده و در میان نقوش سفالینه های لما به جستجوی این نشانه ها پرداخته شده است. در فصل بعد به تاثیر طبیعت بر روی نقوش لما پرداخته شده است، در این خصوص ویژگیهای طبیعی وعناصر شاخص طبیعت منطقه لما معرفی و بر اساس این عناصر به بررسی نقوش سفال ها پرداخته شده است.در آخر با یک جمع بندی کلی سعی شده تا بر اساس تطبیق داده ها با نقوش به فرضیه ها ی پژوهش پاسخ داده شود.

 

1-1-بیان مسئله

گورستان لما  واقع در استان کهگیلویه و بویر احمد،به عنوان یک محوطه تاریخی در سال 1378 شمسی کشف گردید.از نظر جغرافیایی این گورستان در حاشیه رودخانه بشار در 15 کیلومتری شمال غرب شهرستان پاتاوه و 65 کیلومتری شمال غرب یاسوج مرکز استان قرار گرفته است.طبق تحقیقات باستان شناسان ،گورستان لما از نظر قدمت تاریخی به دوره ایلام میانه تا جدید می رسد.کشف این گورستان و تعلق آن به مهمترین تمدن تاریخی جنوب غرب ایران می_ تواند به شناخت هرچه بیشتر تمدن ایلام و وسعت قلمرو جغرافیایی آن کمک می نماید.در این محوطه تاریخی 53 گور کشف شده است که در آنها اشیاء فلزی ،سفالی و غیره……..به همراه اسکلت انسان دفن شده اند.از میان اشیای یافت شده در این گورها اشیای سفالی حائز اهمیت می باشند که بیشتر شامل انواع جام،کوزه،و کاسه می باشد، اکثر این سفالینه ها مزین به انواع نقوش هندسی و ساده به رنگ اخرایی و  قهوه ای بر روی بدنه پخته هستند که از نوع لعاب رورنگی می باشند. تا کنون بررسی دقیقی بر روی نقوش سفالینه های لما و دسته بندی آنها  انجام نگرفته است تا بتوان ضمن شناخت نقوش سفالینه ها ، به مقایسه صحیح این نقوش با نقوش سفالینه های تمدن ایلام پرداخت ، تا از این طریق به ریشه یابی نقوش سفالینه ها و شناسایی هرچه بیشتر هنر سفالگری تمدن باستانی ایلام نائل گردید.با توجه به آنچه توضیح داده شد هدف کلی این تحقیق شناسایی نقوش سفالهای گورستان لما و ریشه یابی نقوش از طریق تطبیق آنها با نقوش سفالهای برجای مانده تمدن ایلام می باشد.

 2-1-سئوالات تحقیق

1-آیا نقوش سفالینه های لما متآثر از باورهای دینی ایلامیان می باشد؟

2-آیا طبیعت منطقه لما بر نقوش سفالینه های لما تآثیر گذار بوده است؟

3-1-فرضیه ها

باستان شناسان محوطه گورستان لما را از نظر جغرافیایی به بخش سردسیری تمدن باستانی ایلام دوره میانه ،نسبت می دهند.در اینجا دو مسئله قابل ذکر است،مسئله اول این است که در صورت اسکان موقت

 

1-2-3-طبقه بندی سفالینه های غیر منقوش……………………………………………………………….24

1-1-2-3- سبوی ها…………………………………………………………………………………………………25

2-1-2-3-ساغرها…………………………………………………………………………………………………. 31

3-1-1-2-3-خمره ها………………………………………………………………………………………………33

4-1-1-1-2-3- سرمه دان ها………………………………………………………………………………………35

5-1-1-1-1-2-3-ریتون……………………………………………………………………………………………36

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                   صفحه

 2-2-3- طبقه بندی سفالینه های منقوش……………………………………………………………………44

1-2-2-3- سبوی و ساغر با نقش هندسی……………………………………………………………………44

2-2-2-3- سبوی و ساغر با نقش خط………………………………………………………………………..56

3-3-الحاقات ظروف………………………………………………………………………………………………58

4-3- جمع بندی نقوش…………………………………………………………………………………………..60

1-4-3-  خط ساده…………………………………………………………………………………………………60

2-4-3- خطوط موازی……………………………………………………………………………………………60

3-4-3- خطوط متقاطع………………………………………………………………………………………….61

4-4-3-  مثلث…………………………………………………………………………………………………….61

4-4-3-  دایره……………………………………………………………………………………………………..61

5-4-3-  مربع و لوزی…………………………………………………………………………………………….61

فصل چهارم: تاثیر باورهای دینی ایلامیان بر نقوش سفالهای لما…………………………….63

1-4- باورهای ایلامیان…………………………………………………………………………………………….64

2-4- ایزدان آب در ایلام…………………………………………………………………………………………68

3-4- نقوش و نمادهای آب در تمدن ایلام……………………………………………………………………73

1-3-4-  نقوش ساده……………………………………………………………………………………………..73

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                   صفحه

 2-3-4-  نقوش آیینی……………………………………………………………………………………………73

 

این مطلب را هم بخوانید :

این مطلب را هم بخوانید :
 

1-2-3-4-  چهار پاره………………………………………………………………………………………………74

2-2-3-4- چهار خانه………………………………………………………………………………………………76

3-2-3-4-  سه گوش های به هم پیوسته………………………………………………………………………..76

4-2-3-4-مار……………………………………………………………………………………………………….78

5-2-3-4-  بز یا گاو…………………………………………………………………………………………………80

4-4-  نقوش پر تکرار نمادین واسطورهای آب و باران لما………………………………………………….82

5-4-  نمادشناسی وتحلیل نقوش سفالینه های لما…………………………………………………………83

فصل پنجم: تاثیر طبیعت بر نقوش لما………………………………………………………………….88

1-5- تاثیر پذیری از طبیعت…………………………………………………………………………………….89

2-5-عناصر طبیعت در منطقه لما……………………………………………………………………………..92

1-2-5-  پوشش گیاهی………………………………………………………………………………………….93

2-2-5- کوه………………………………………………………………………………………………………..93

3-2-5-  رودخانه…………………………………………………………………………………………………93

4-2-5- زمین زراعی…………………………………………………………………………………………….94

5-2-5- موجود زنده…………………………………………………………………………………………….95

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                   صفحه

 3-5-بررسی و تحلیل نقوش لما بر اساس طبیعت…………………………………………………………..96

4-5- جمع بندی کلی نقوش نمادین طبیعت لما…………………………………………………………….98

فصل ششم-نتیجه گیری……………………………………………………………………………………99

فهرست منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………..102

  1. مقالات فارسی………………………………………………………………………………………………102
  2. کتب فارسی …………………………………………………………………………………………………103

4.سایت ها………………………………………………………………………………………………………..105

پیوستها  ………………………………………………………………………………………………………….106

پیوست1.فیش های کد گذاری شده سفالهای خط دار لما …………………………………………………106

پیوست 2.فیش های کد گذاری شده خمره های گورستان لما……………………………………………110

پیوست3.فیش های کد گذاری شده ظروف آشپزخانه ای…………………………………………………111

پیوست 4.فیش های کد گذاری شده کاسه های گورستان لما……………………………………………112

چکیده به زبان انگلیسی……………………………………………………………………………………114

شناسنامه به زبان انگلیسی……………………………………………………………………………….115

مقدمه

کشف گورستان لما  به عنوان یک محوطه تاریخی دوران ایلام میانه تا جدید،در استان کهگیلویه و بویر احمد در نوع خود بی  نظیر است زیرا محوطه مزبور، اولین استقرار گاه اکتشافی از تمدن ایلام در این استان به شمار می آید و امید تازه ای برای کشف چنین محوطه هایی ایجاد نموده است. در بین اشیاء تدفینی کشف شده از این گورستان، ظروف سفالین منقوش دارای ارزش فراوانی می_ باشد چرا که این نقوش  بازگو کننده نوع زندگی و باورهای مردمان آن دوران به شمار می_ آیند.پژوهش پیش روی تلاشی است برای دسته بندی ،بررسی و ریشه یابی  نقوش سفالینه های گورستان لما بر اساس باورهای ایلامیان و تاثیر پذیری از طبیعت .برای محقق شدن این هدف ابتدا به معرفی محوطه باستانی لما پرداخته شده است که شامل معرفی جغرافیا ،تاریخ ،ریخت شناسی گورها ،نحوه تدفین و اشیاء تدفینی می باشد.در مرحله بعد  به معرفی و نمایش  و دسته بندی سفالهای مکشوف از گورستان لما پرداخته شده است.بدین منظور، از طریق آرشیو موزه یاسوج دسترسی به تصاویر سفالینه ها امکان پذیر گردید ،سپس بر اساس نقش ،سفالینه ها به دو دسته نقش دار و بی نقش تقسیم  و برای هر دسته سفالها، فیش های کد گذاری شده در نظر گرفته شده است.این فیش ها به عنوان شناسنامه هر سفال حاوی مشخصات ظاهری از قبیل ،اندازه،تکنیک ساخت ،نقش ،الحاقات ،دهانه ،کارکرد ،فرم ،رنگ سفال و پخت آنها می باشد.به علت حجم بالای فیش ها از آوردن همه آنها در متن پژوهش خود داری شده و در قسمت پیوست ها قرار داده شده اند.ظروف فاقد نقش اولین سفالهای نمایش داده شده در متن پژوهش هستندکه به ترتیب کارکردشان دسته بندی و از طریق نمایش تصویر ،فرم و جدول ویژگی ها سامان داده شده است.سفال های نقش دار بر اساس نوع نقوش به دو دسته  ظروف با نقوش هندسی و خط دار تقسیم شده اند و در جداول گوناگون به بررسی نقوش پرداخته شده است.پس از معرفی و نمایش سفالینه های لما ،بر اساس فرضیه اول پژوهش مبتنی بر تاثیر باورهای ایلامیان در نقوش سفال ها عمل شده است.با توجه به کار شدن نقوش لما بر روی ظروف آبخوری و نگهداری مایعات به ارتباط این مسئله با یکی از باورها در خصوص آب در میان ایلامیان (دو ایزد تیر و ناهید )قوت می_ بخشد.

بدین  منظور ،ضمن بررسی این باور ها به نماد شناسی آنها نیز پرداخته شده و در میان نقوش سفالینه های لما به جستجوی این نشانه ها پرداخته شده است. در فصل بعد به تاثیر طبیعت بر روی نقوش لما پرداخته شده است، در این خصوص ویژگیهای طبیعی وعناصر شاخص طبیعت منطقه لما معرفی و بر اساس این عناصر به بررسی نقوش سفال ها پرداخته شده است.در آخر با یک جمع بندی کلی سعی شده تا بر اساس تطبیق داده ها با نقوش به فرضیه ها ی پژوهش پاسخ داده شود.

 

1-1-بیان مسئله

گورستان لما  واقع در استان کهگیلویه و بویر احمد،به عنوان یک محوطه تاریخی در سال 1378 شمسی کشف گردید.از نظر جغرافیایی این گورستان در حاشیه رودخانه بشار در 15 کیلومتری شمال غرب شهرستان پاتاوه و 65 کیلومتری شمال غرب یاسوج مرکز استان قرار گرفته است.طبق تحقیقات باستان شناسان ،گورستان لما از نظر قدمت تاریخی به دوره ایلام میانه تا جدید می رسد.کشف این گورستان و تعلق آن به مهمترین تمدن تاریخی جنوب غرب ایران می_ تواند به شناخت هرچه بیشتر تمدن ایلام و وسعت قلمرو جغرافیایی آن کمک می نماید.در این محوطه تاریخی 53 گور کشف شده است که در آنها اشیاء فلزی ،سفالی و غیره……..به همراه اسکلت انسان دفن شده اند.از میان اشیای یافت شده در این گورها اشیای سفالی حائز اهمیت می باشند که بیشتر شامل انواع جام،کوزه،و کاسه می باشد، اکثر این سفالینه ها مزین به انواع نقوش هندسی و ساده به رنگ اخرایی و  قهوه ای بر روی بدنه پخته هستند که از نوع لعاب رورنگی می باشند. تا کنون بررسی دقیقی بر روی نقوش سفالینه های لما و دسته بندی آنها  انجام نگرفته است تا بتوان ضمن شناخت نقوش سفالینه ها ، به مقایسه صحیح این نقوش با نقوش سفالینه های تمدن ایلام پرداخت ، تا از این طریق به ریشه یابی نقوش سفالینه ها و شناسایی هرچه بیشتر هنر سفالگری تمدن باستانی ایلام نائل گردید.با توجه به آنچه توضیح داده شد هدف کلی این تحقیق شناسایی نقوش سفالهای گورستان لما و ریشه یابی نقوش از طریق تطبیق آنها با نقوش سفالهای برجای مانده تمدن ایلام می باشد.

 2-1-سئوالات تحقیق

1-آیا نقوش سفالینه های لما متآثر از باورهای دینی ایلامیان می باشد؟

2-آیا طبیعت منطقه لما بر نقوش سفالینه های لما تآثیر گذار بوده است؟

3-1-فرضیه ها

باستان شناسان محوطه گورستان لما را از نظر جغرافیایی به بخش سردسیری تمدن باستانی ایلام دوره میانه ،نسبت می دهند.در اینجا دو مسئله قابل ذکر است،مسئله اول این است که در صورت اسکان موقت

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...