با امتنان بیکران از مساعدت­های بی شائبه جناب آقای دکتر حقیقی که همواره راهنما و راه­گشای اینجانب بوده­اند.

با احترام و قدردانی از زحمات جناب آقای دکتر حسنقلی­پورکه در تمام مراحل تدوین این رساله با مشاوره هایشان مرا یاری نمودند.

از جناب آقای دکتر شریفی که با نظرات راهگشایشان مرا یاری نمودند،صمیمانه تشکر و قدردانی می­نمایم.

و در نهایت از جناب آقای مهندس نیکزاد که مشوق و حامی من دراین راه بودند صمیمانه تشکر می­نمایم  و با سپاس ویژه از عوامل مجموعه پاکت.

 

فصل اول

کلیات تحقیق

مقدمه 2

1- تشریح و بیان موضوع 3

2-  ضرورت و اهمیت تحقیق 3

3- اهداف تحقیق 4

4- فرضیه های تحقیق 5

فرضیه اصلی 5

5- انجام پژوهش 5

روش پژوهش 5

روشهای جمع­آوری اطلاعات 5

6- قلمرو تحقیق 6

الف) قلمرو زمانی 6

ب) قلمرو مکانی 6

ج) قلمرو موضوعی 6

7- تعریف واژه­ها و اصطلاحات تخصصی 6

استراتژی 6

تبلیغات 7

آمیخته بازاریابی 7

فصل دوم

ادبیات موضوع

2- 1- تعریف استراتژی 9

2-2-1- نظریه پردازان مدیریت استراتژیک 9

 

2-2-1-1- نظریه فرد دیوید 9

2-2-1-2- نظریه هنری مینتزبرگ 10

2-2-1-3- مایکل پورتر 11

2-2-2- مدل­های برنامه استراتژیک 11

2-2-3- نمونه هایی از اهداف بازاریابی 13

2-2- 4- نمونه هایی از استراتژی های بازاریابی 14

2-2-5- نمونه هایی از اهداف تبلیغات 14

2-2-6 – نمونه هایی از استراتژی های تبلیغاتی 14

2-2-7 – نمونه هایی از برنامه های اجرایی در تبلیغات 14

2-2-8 – نمودار چرخه عمر محصول (PLC) 16

2-2-9- استراتژی های بازاریابی محصول 19

2-2-9-1- استراتژی های مرحله ورود به بازار 19

2-2-9-1-1- استراتژی پیش گامی 19

2-2-9-1-2- استراتژی پیرو 19

2-2-9-2- استراتژی های مرحله رشد 20

2-2-9-2-1- به منظور حفظ سهم بازار 21

2-2-9-2-2- به منظور افزایش سهم بازار 22

2-2-9-3- استراتژی های مرحله بلوغ 23

2-2-9-3-1- حفظ مزیت رقابتی (بقا) 23

2-2-9-3-2- افزایش حجم فروش 23

2-2-9-4- استراتژی­های مرحله ثبات و افول 24

2-2-10-  استراتژی بازارهای انحصاری 27

2-2-10-1-  عوامل مؤثر در شکل گیری  انحصار 27

2-3- تبلیغات 30

2-3-1- مقدمه 30

2-3-2- تاریخچه تبلیغات بازرگانی 30

2-3- 3- پیشینه تبلیغ در ایران 32

2-3-4- تعریف تبلیغات 32

این مطلب را هم بخوانید :

2-3-5- اهداف تبلیغات تجاری 33

2-3- 6- شبیه­سازی منحنی عمر تبلیغات 38

2-3-7- آمیخته بازاریابی 39

2-2-8-  ابزار ترفیع و ترویج 39

2-3-8-1-  تبلیغات تجاری 40

2-3-8-2- پیشبرد فروش 40

2-3-8-3- روابط عمومی 40

2-3-8-4- فروشندگی شخصی 40

2-3-8-5- بازاریابی مستقیم 40

2-3-9- انواع تبلیغات 40

2-3-10- ابزارهای تبلیغ 41

2-3-10-1- انواع ابزارهای تبلیغ 42

2-3-11-  مزایای  تبلیغات 43

2-3-12-  معایب تبلیغات 44

2-3-13- آسیب شناسی تبلیغات بازرگانی از دید تولید کنندگان 44

2-3-13-  مدل­های بررسی اثربخشی تبلیغات 45

1-  تکنیک آیدا 45

2- سلسله مراتب اسنادی 46

3-  سلسله مراتب با درگیری پایین 46

4-  مدل لاویج و استینر 46

5- مدل داگمار 48

6- مدل احتمال پیچیدگی 49

7- مدل پذیرش ابداع 50

8- مدل آگاهی- آزمون- تقویت- ترغیب 51

9- مدل درک- تجربه- حافظه 51

فنون تبلیغات 53

2-3-14- تکنیک های اجرایی تبلیغ 53

2-3- 15- روش­ها­­ی تبلیغات وتعیین ترکیب فعالیت­ها 55

2-3-16- علامت تجاری 56

2-3-17- بسته بندی 56

2-3-18- حربه های فروش 57

2-3-19- کیفیت محصول و ارائه خدمات به مشتریان 58

2-4- پیشینه تحقیق 61

جمع بندی کلی 65

آشنایی با پاکت 66

فصل سوم

روششناسی تحقیق

3-1- مقدمه 69

3-2- روش تحقیق 69

3-2-1- تحقیق کاربردی 69

3-2-2-  تحقیق توصیفی 69

3-3- جامعه آماری 70

3-4- نمونه آماری و روش محاسبه حجم نمونه 71

3-5- پرسشنامه 72

3-6-ویژگی های فنی ابزارهای گردآوری داده ها 73

3-6-1- روایی پرسشنامه 74

3-6-2-  پایایی پرسشنامه 74

3-7- روش گردآوری داده ها 76

3-8- روش تجزیه و تحلیل داده ها 76

3-9- تحلیل عاملی تأئیدی 77

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل

4-1- مقدمه 79

4-2- توصیف ویژگی های جمعیت شناختی اعضای نمونه 79

4-2-1- جنسیت 80

4-2-2- سن 81

4-2-3- سطح تحصیلات 82

4-2- 4- سابقه استفاده 83

4-2- 5- شغل 84

4-2- 6- منطقه سکونت 85

4-3- آمار استنباطی 86

4-3-1- آزمون نرمال بودن متغیرهای پژوهش 86

4-3- ارزیابی بخش اندازه­گیری مدل 87

4-3-1-  تحلیل عاملی تاییدی شاخص­های متغیر کیفیت 88

4-3-2-  تحلیل عاملی تاییدی شاخص های متغیر توزیع و برندینگ 92

4-3-3-  تحلیل عاملی تاییدی شاخص های متغیرهای بسته بندی، قیمت و اطلاع رسانی 94

4-3-4-  بررسی سوالات تحقیق 96

4-3-5- تحلیل تکمیلی 101

4-4- رابطه بین متغیرهای کیفیت و قیمت با عوامل جمعیت شناختی 108

4-4-1- رابطه کیفیت با عوامل جمعیت شناختی 109

4-4-2- رابطه قیمت با عوامل جمعیت شناختی 110

فصل پنجم

تفسیر و نتیجه­گیری

5-1- خلاصه بحث 112

5-2 نوآوری تحقیق 113

5-3- پیشنهادها 114

5-4- محدودیت­ها 115

5-5- پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی 116

منابع و ماخذ 117

منابع 118

ضمیمه 122

فرم نظر سنجی محصولات 123

جدول 2-1 شمای کلی تقسیم­بندی استراتژی­های بازاریابی محصول 18

جدول 2-2 مراحل دوره عمر کالا و مشخصات 26

جدول2-3 مراحل دوره عمر کالا و واکنشهای متفاوت 27

جدول2-4  ارائه خدمات به مشتریان و متمایز بودن 60

جدول 3-1ترکیب سئوالات پرسشنامه 73

جدول 3-2 میزان آلفای کرونباخ 75

جدول 4 -1- توزیع فراوانی مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان 80

جدول 4 -2- توزیع فراوانی مربوط به سن پاسخ دهندگان 81

جدول 4 -3- توزیع فراوانی مربوط به سطح تحصیلات پاسخ دهندگان 82

جدول 4-4- توزیع فراوانی مربوط به سابقه استفاده پاسخ دهندگان 83

جدول 4 -5- توزیع فراوانی مربوط به شغل پاسخ دهندگان 84

جدول 4 -6- توزیع فراوانی مربوط به منطقه سکونت پاسخ دهندگان 85

جدول4-7 – آزمون کولموگروف- اسمیرنوف برای متغیر های تحقیق 87

جدول 4-8- نتایج آزمون t تک نمونه‌ای اهمیت عوامل مذکور از دید مشتریان 97

جدول 4-9- نتایج آزمون t تک نمونه‌ای رضایت عوامل مذکور از دید مشتریان 98

جدول 4- 10-  نتایج آزمون t تک نمونه‌ای اهمیت عوامل مذکور از دید خبرگان 99

جدول 4- 11-  نتایج آزمون t تک نمونه‌ای رضایت عوامل مذکور از دید خبرگان 100

جدول 4-12- آزمون A N O VA اثر جنسیت 102

جدول 4-13- آزمون A N O VA اثر سن 103

جدول 4-14- آزمون A N O VA اثر شغل 104

جدول 4-15-آزمون A N O VA اثر تحصیلات 105

جدول 4-16- آزمون A N O VA اثر سابقه استفاده 106

جدول 4-17-آزمون A N O VA اثر منطقه سکونت 107

جدول 4-18- خروجی ضریب همبستگی بین کیفیت با عوامل جمعیت شناختی 109

جدول 4-19- خروجی ضریب همبستگی بین قیمت با عوامل جمعیت شناختی 110

شکل 2-1 نمودار چرخه عمر محصول 17

شکل2-2 الگوی M5 34

شکل2-3 استراتژی انتخاب رسانه، گام به گام 37

شکل2-4  مراحل مدل آیدا 45

شکل 2-5  مراحل مدل سلسله مراتب اسنادی 46

شکل 2-6  مراحل مدل سلسله مراتب با درگیری پایین 46

شکل 2-7مراحل مدل لاویج و استینر 47

شکل2-8   مراحل مدل داگمار 48

شکل 2-9  مراحل مدل ELM 50

شکل2-10 مراحل مدل پذیرش ابداع 51

شکل  2-11 مراحل مدل ATR N 51

شکل 2-12   مدل درک، تجربه، حافظه 52

شکل4-1- مدل تحلیل عاملی تاییدی متغیر اهمیت کیفیت (تخمین استاندارد) 88

شکل 4-2- مدل تحلیل عاملی تاییدی شاخص­های اهمیت کیفیت (معناداری ضرایب) 89

شکل 4-3- مدل تحلیل عاملی تاییدی شاخص های ضرورت کیفیت (تخمین استاندارد) 90

شکل 4-4- مدل تحلیل عاملی تاییدی شاخص های ضرورت کیفیت (معناداری ضرایب) 91

شکل 4-5- مدل تحلیل عاملی تاییدی متغیر توزیع و برندینگ (تخمین استاندارد) 92

شکل 4-6 – مدل تحلیل عاملی تاییدی متغیر توزیع و برندینگ (معناداری ضرایب) 93

شکل 4-7- مدل تحلیل عاملی تاییدی متغیرهای بسته بندی، قیمت و اطلاع رسانی (تخمین استاندارد) 94

شکل 4-8 – مدل تحلیل عاملی تاییدی متغیرهای بسته بندی، قیمت و اطلاع رسانی (معناداری ضرایب) 95

نمودار 4- 1- نمودارمیله ای مربوط به فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان 80

نمودار 4-2- نمودارمیله ای مربوط به فراوانی سن پاسخ دهندگان 81

نمودار 4 -3- نمودارمیله ای مربوط به فراوانی سطح تحصیلات پاسخ دهندگان 83

نمودار4-4- نمودار میله ای مربوط به فراوانی سابقه استفاده پاسخ دهندگان 83

نمودار4-5- نمودار میله ای مربوط به فراوانی شغل پاسخ دهندگان 84

 

 

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

 

مقدمه

ورود به جامعه صنعتی بازار که شکل­گیری آن به تدریج پس از انقلاب صنعتی در کشورهای غربی آغاز شد و در نیمه قرن بیستم با وضوح بیشتری در کشورهای پیشرفته صنعتی به چشم می­خورد، دگرگونی­های گسترده ­ای را در زمینه­های گوناگون پدید آورده است.­ شکل تکامل یافته جامعه صنعتی بازار، جامعه مصرف کننده است. این جامعه امکان برگزیدن کالا و فرآورده­های مورد پسند خریداران را برای آنان فراهم می­کند.

از اینجا بود که پیوند میان تبلیغات و بازاریابی و بازارسازی آغاز شد و اینک نیاز متقابل صنعت تبلیغات و تولید و بازرگانی در کشورها به امری بدیهی و گریزناپذیر تبدیل شده است.به عبارت دیگر، فعالیت­های تبلیغاتی و هزینه­های مرتبط با آن برای تسهیل فروش و به امید افزایش آن انجام می­شود.این فعالیت­ها در واقع نوعی سرمایه­گذاری است که کارفرمایان و صاحبان بنگاه­های اقتصادی به برگشت هزینه آن امیدوارند. تبلیغات مؤثر ابزاری برای شهرت و اعتبار است و به مدیران کمک می­کند تا سریع­تر به اهداف خود برسند و یک پل ارتباطی بین خود و مشتری ایجاد نمایند.

تبلیغات در واقع زیر مجموعه­ای از مبحث تبلیغ و ترویج فروش است که در p4 یعنی محصول، قیمت و مکان در بحث بازاریابی قرار می­گیرند. به عنوان یک استراتژی ترویجی، تبلیغات یکی از مهم ترین ابزارهای آگاه سازی مشتری از وجود یک کالا و تأثیرگذاری بر ذهنیت یک مشتری بالقوه جهت انتخاب یک محصول به شمار می­رود.برخی معتقدند که تبلیغات اتفاقی است که از اقتصاد آزاد منتج شده است یا پدیده مضری است که مصرف­کنندگان به دلیل آزادی بیان مجبور به تحمل آن هستند. ولیکن واقعیت کاملاً متفاوت است. تبلیغات یک نیروی حیاتی بسیار مهم است، چرا که 1) تبلیغات یک وسیله عمده در رقابت بین شرکت ­هاست.2) تبلیغات نخستین وسیله­ای است که بنگاه­ها از طریق آن محصولات جدید خود را به اطلاع مصرف کنندگان می­رسانند.3) تبلیغات حامی اعظم رسانه­ها در سایر کشورها هستند.4) تبلیغات یک صنعت عظیم است(Tellis, 2004).

هدف هر تبلیغ تغییر دادن میزان آگاهی، نوع برداشت و ترجیحات مصرف کننده یا مخاطب می ­باشد و استراتژی تبلیغ چگونگی دستیابی به این هدف را بیان می­کند.استراتژی تبلیغات از تحقیقات دقیق در مورد انواع مخاطبین و بویژه مخاطبین هدف، منافع و ارزشهای محصول یا موضوع مورد نظر، مناسب بودن نوع رسانه و ویژگی­های پیام تبلیغاتی پدید می­آید.استراتژی تبلیغات باعث می­شود تا تبلیغات مسیر خود را بدرستی طی کند.

1- تشریح و بیان موضوع

انسان موجودی است که برای زیستن و ماندگاری نیازمند رویارویی با محیط است و برای رفع نیازهای خود در گذر از تاریخ به روشهای گوناگونی با محدودیتها در چالش بوده است. توجه به نیاز مشتریان و شناسایی نوع رفتار مصرف کننده و شیوه فروش کالاها و گسترش بازارهای موجود، علم نوپایی را بنام بازاریابی به گستره دانش بشری معرفی کرده است. بازاریابی بر خلاف دید برخی از مردم فقط به معنی کوشش­های بریده و کوتاه مدت برای فروش کالاهای فروش نرفته یا پس مانده نیست. بازاریابی یک فعالیت انسانی و اجتماعی است که از مرحله شناسایی نیاز مصرف کنندگان تا هنگام توزیع و رساندن کالای تولید شده به دست مصرف کننده نهایی ادامه می­یابد. در این راستا علم بازاریابی نقش مهم و شایسته­ای را به عهده می­گیرد. بازاریابی عبارت است از فعالیت­های نیروی انسانی که از راه تبادل فرآیندها به سمت تامین نیازها و خواسته­ها هدایت شود. هدف تولیدکنندگان افزایش فروش و در نتیجه رسیدن به سود بیشتر است که این خود موجب می­شود تا تولید کننده بتواند در بخش­هایی از بازار ابتکار عمل را بدست گرفته سهم بازار خود را نگه دارد. هدف مصرف کننده یا خریدار رسیدن به خشنودی از مبادله است. بنابراین یک ارتباط دوسویه بین این دو گروه مهم تولیدکننده و مصرف کننده برقرار بوده و این ارتباط قابل بررسی و تفکر می­باشد.

بنابراین پژوهشگران بازاریابی برای برآورده نمودن نیازهای مصرف کنندگان بایستی رفتارمصرف کننده و واکنش­های آنها را در قبال عوامل اثر گذار بر فرآیند خرید به خوبی تمیز داده و در این راستا برنامه­ریزی نمایند.

تبلیغات به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای آمیخته بازاریابی می­تواند نقش بسیار مهمی در سیاست­ها و استراتژی­های بازاریابی شرکت از قبیل ارتباط با مشتریان، اصلاح و تغییر ذهنیت مشتریان نسبت به شرکت ایفا کند(روستا وهمکاران،1387).

با توجه به اینکه صنعت موادغذایی سهم قابل توجهی از درآمد خانواده­ها را  در ایران به خود اختصاص می­دهد و در شرایط کنونی شاید تنها صنعتی است که در آن رقابت بصورت کامل وجود دارد و در این­نوع صنایع،تبلیغات نقش بسیار مهمی را ایفا می­کند و ما هر روز شاهد پخش انواع آگهی­های تجاری و روشهای گوناگون معرفی کالا در شبکه­های تلویزیونی، رادیو، روزنامه­ها و مجله­های عمومی و تخصصی هستیم، بنابراین در قالب این موضوع سعی شده است تا اثربخشی تبلیغات در این صنعت مهم سنجیده شود و برای این موضوع سعی می­شود به طور تخصصی به فرآیند حل مساله مصرف کنندگان توجه شود.

2-  ضرورت و اهمیت تحقیق

با توجه به رشد تکنولوژی و تولید انبوه کالا، برنامه­ریزی برای موفقیت در بازار یکی از حساس­ترین و مهم­ترین مباحث تجاری محسوب می­شود. شرایط رقابتی بازار اهمیت این موضوع را بیشتر برجسته کرده است، بنابراین توجه به تبلیغات به عنوان یکی از ارکان بازاریابی بسیار مهم جلوه می­کند.امروزه همبستگی تبلیغات و بازاریابی با دانش­هایی مانند ادبیات، موسیقی، گرافیک، عکاسی و نقاشی بیانگر این نکته است که برای موفق بودن تبلیغ در مورد کالاها عوامل اثرگذار زیادی نقش بازی می­کنند. مدیران بازاریابی باید به این سوالات جواب دهند که چه کالایی، با چه قیمتی تولید و در چه مکانی عرضه شود، و با چه شیوه تبلیغاتی به اطلاع مصرف کنندگان برسد. بدیهی است که این عوامل قابل کنترل مدیریت بازاریابی با توجه به شرایط محیطی(سیاسی، اقتصادی، بازرگانی، فرهنگی و غیره)که بر فعالیت­های بنگاه اقتصادی تأثیر دارند امکانات موسسه مشخص می­گردند. در نتیجه مدیران بازاریابی با توجه به نیاز مصرف کنندگان و منابع سازمان باید کالا یا خدمات مورد نیاز مصرف کنندگان را تهیه و عرضه نمایند.

با توجه به اینکه زمینه اصلی فعالیت بازاریابان ذهن مصرف کنندگان می­باشد بنابراین برای افزایش فروش بنگاهها، مدیران بازاریابی باید تفکر و باورهای رایج در مورد یک کالا را به سوی هدف مورد نظر

فهرست تصاویر. ش‌

فهرست جداول. ص‌

فصل یک : کلیات پژوهش… 1

1-1 مقدمه. 2

1-2  بیان مسئله. 2

1-3 اهداف پژوهش… 4

1-4  پرسش های پژوهش… 4

1-5  اهمیت و ضرورت پژوهش… 5

1-6 جنبه نو بودن پژوهش… 5

فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه پژوهش… 6

2-1 مقدمه. 7

2-2  نظارت و کنترل. 7

2-2-1 مفهوم و اهمیت کنترل: 7

2-2-2 تعاریف کنترل: 7

2-2-3 فرآیند کنترل: 8

2-2-4 ویژگی های کنترل مؤثر: 8

2-2-5 عوامل مؤثر بر کنترل: 9

2-2-6 ایجاد کنترل مؤثر: 9

2-3 هوشمندی کسب وکار BI 10

2-3-1 مقدمه. 10

2-3-2  تعریف هوشمندی کسب و کار 10

2-3-4 کاربرد هوشمندی کسب و کار 11

2-3-5 ابزارهای هوش کسب و کار 12

2-4 مدل تعالی سازمانی EFQM… 13

2-4-1 تاریخچه مدلهای تعالی.. 13

2-4-2 مفاهیم بنیادی.. 14

2-4-2-1   نتیجه گرایی.. 14

2-4-2-2    مشتری مداری.. 14

فهرست تصاویر. ش‌

فهرست جداول. ص‌

فصل یک : کلیات پژوهش… 1

1-1 مقدمه. 2

1-2  بیان مسئله. 2

1-3 اهداف پژوهش… 4

1-4  پرسش های پژوهش… 4

1-5  اهمیت و ضرورت پژوهش… 5

1-6 جنبه نو بودن پژوهش… 5

فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه پژوهش… 6

2-1 مقدمه. 7

2-2  نظارت و کنترل. 7

2-2-1 مفهوم و اهمیت کنترل: 7

2-2-2 تعاریف کنترل: 7

2-2-3 فرآیند کنترل: 8

2-2-4 ویژگی های کنترل مؤثر: 8

2-2-5 عوامل مؤثر بر کنترل: 9

2-2-6 ایجاد کنترل مؤثر: 9

2-3 هوشمندی کسب وکار BI 10

2-3-1 مقدمه. 10

2-3-2  تعریف هوشمندی کسب و کار 10

2-3-4 کاربرد هوشمندی کسب و کار 11

2-3-5 ابزارهای هوش کسب و کار 12

2-4 مدل تعالی سازمانی EFQM… 13

2-4-1 تاریخچه مدلهای تعالی.. 13

2-4-2 مفاهیم بنیادی.. 14

2-4-2-1   نتیجه گرایی.. 14

2-4-2-2    مشتری مداری.. 14

2-4-2-3    رهبری و ثبات در مقاصد. 15

2-4-2-4   مدیریت مبتنی بر فرآیندها و واقعیت ها 15

2-4-2-5   توسعه و مشارکت کارکنان. 16

2-4-2-6   یادگیری، نوآوری و بهبود مستمر. 16

2-4-2-7   توسعه همکاری های تجاری.. 17

2-4-2-8   مسئولیت اجتماعی سازمان. 17

2-4-3 معیارهای 9 گانه مدل  تعالی.. 18

2-4-3-1  معیار 1 : رهبری.. 19

2-4-3-2  معیار 2 : خط مشی و استراتژی.. 20

2-4-3-3  معیار 3 : مدیریت منابع انسانی.. 20

2-4-3-4  معیار 4 : منابع و مشارکتها 21

2-4-3-5  معیار 5 : فرآیندهای سازمانی.. 21

2-4-3-6  معیار 6 : نتایج مشتری.. 22

2-4-3-7  معیار 7 : نتایج کارکنان. 22

2-4-3-8  معیار 8 : نتایج جامعه. 22

2-4-3-9  معیار 9 : نتایج کلیدی عملکرد. 23

2-4-4 لیست  شاخص‌های عملکردی مدل تعالی. 24

2-4-4-1 شا خص های ارزش گذاری.. 24

2-4-4-2  شاخص‌های آگاهی و اطلاع رسانی.. 25

2-4-4-3 شاخص‌های ارتباط با مشتری.. 25

2 – 5  کارت امتیازی متوازن   (Balanced Scorecard , BSC) 26

2-5-1 مناظر کارت امتیازی متوازن. 27

2-5-2 توازن در ارزیابی متوازن. 28

2-5-3  وجوه جدید در کارت امتیازی متوازن. 29

2- 6  روش دلفی.. 30

2-6-1  تاریخچه دلفی.. 31

2-6-2  تعریف دلفی.. 32

2-6-3  موارد استفاده دلفی.. 33

2-6-4  ویژگیهای عمده روش دلفی.. 33

2-6-5  انواع دلفی.. 35

2-6-6  اهداف و کاربردها 36

2-6-7  شرایط کاربرد. 36

2-6-8 اجزای اصلی دلفی.. 37

2-7  منطق فازی.. 37

2-7-1 متغیرهای زبانی.. 38

2-7-2  مجموعه های فازی و زبان طبیعی.. 39

2 – 8  دلفی فازی و کاهش عدم قطعیت.. 43

2 – 9 فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP 46

2-9-1  اصول فرآیند تحلیل سلسله مراتبی.. 47

2-9-2  گامهای AHP. 47

الف) مدل سازی.. 47

ب) قضاوت ترجیحی (مقایسات زوجی) 48

ج) محاسبات وزن‌های نسبی.. 49

د) ادغام وزنهای نسبی.. 50

2-9-3 سازگاری در قضاوت‌ها 50

گام 1. محاسبه بردار مجموع وزنی: 51

گام 2. محاسبه بردار سازگاری: 51

گام 3. بدست آوردن  . 51

گام 4. محاسبه شاخص سازگاری: 51

گام 5. محاسبه نسبت سازگاری: 51

2-9-4 مثال AHP. 52

2-10 روش تصمیم گیری چند معیاره SMART.. 56

2-10-1 مراحل اصلی در تحلیل.. 57

2-11 پیشینه تحقیق در ایران. 58

2-12  پیشینه تحقیق در خارج. 60

فصل سوم : روش شناسی پژوهش… 62

3 – 1 مقدمه. 63

3-2  معرفی شرکت داده پردازی فن آوا 63

3-2-1  چشم انداز شرکت فن آوا 64

3-2-2  PAP چیست؟. 64

3-2-3 خدمات شرکت فن آوا 64

3 – 3  روش پژوهش… 65

3- 4  جامعه پژوهش و حجم نمونه. 65

3 – 5  روش و ابزار جمع آوری اطلاعات.. 65

3 – 6 روش انجام تحقیق.. 66

3 – 6 – 1   گرد آوری داده ها 66

3 – 6 – 2  دسته بندی داده ها در قالب کارت امتیازی متوازن BSC. 66

3 – 6– 3  اجرای دلفی فازی.. 72

3- 6 -3 -1  انتخاب خبرگان. 72

3- 6 -3 -2  تعریف متغیر های زبانی و تابع عضویت فازی.. 73

3- 6 -3 -3  ارائه پرسشنامه به خبرگان و انجام نظر سنجی مرحله اول. 74

3- 6 -3 -4  ارائه پرسشنامه به خبرگان و انجام نظر سنجی مرحله دوم. 79

3-6-3-5  مقایسه دو مرحله فازی اول و دوم. 82

3-6-3-6  اجرای فازی دلفی برای دیگر مناظر BSC. 85

نتایج دلفی فازی برای منظر مشتری در BSC. 85

نتایج دلفی فازی برای منظر فرایند های داخلی در BSC. 85

نتایج دلفی فازی برای منظر رشد و یادگیری در BSC. 86

3 – 6 – 4  اجرای فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP. 87

3 – 6 – 4 -1 گام اول تشکیل درخت سلسله مراتب تصمیم. 87

3 – 6 – 4 -2  انجام مقایسات زوجی معیارها 88

3 – 6 – 4 -2  تلفیق نظرات خبرگان. 90

3-6-5 رتبه بندی شاخص‌ها 92

3-7 طراحی سامانه داشبورد مدیریتی.. 98

3-7 -1 متدولوژی RUP. 98

3-7-1-1  معماری و ساختار کلی RUP. 99

3 – 7-2  زبان مدلسازی یکنواخت UML. 99

3-7- 2-1  تاریخچه UML : 100

3-7-2-2 UML دقیقا چیست ؟. 101

3-7-2-3  نمودارهای UML. 102

مدل منطقی سامانه داشبورد. 103

شکل 3-9 نمایی از تعاملات سیستم داشبورد با دیگر سیستم های شرکت.. 104

نمایه مستندات طراحی.. 104

شروع طراحی.. 107

فصل چهارم: یافته های پژوهش… 125

4 -1  مقدمه. 126

4-2 توصیف جامعه آماری.. 126

4-2-1 توصیف جامعه آماری مشارکت کننده در تحقیق بر حسب جنسیت.. 126

4-2- 2 توصیف جامعه آماری مشارکت کننده در تحقیق بر حسب تحصیلات.. 126

4-2-3  توصیف جامعه آماری مشارکت کننده در تحقیق بر حسب رشته تحصیلی.. 126

4-3 یافته های پژوهش… 127

4-3-1  تاثیر استفاده از BSC. 127

4 – 3 – 2 یافته های دلفی فازی.. 128

4 – 3 – 3 یافته های ترکیب AHP  و SMART. 129

4-3-4  تشریح ترکیب و اولویت شاخص‌های استخراجی.. 130

4-4  پیش نمونه سامانه داشبورد مدیریتی.. 131

5-4 مزایای به کار گیری این روش… 138

5-5 پاسخ به پرسش‌های پژوهش… 139

فصل پنجم : نتیجه گیری.. 143

5-1 مقدمه: 144

5-2 خلاصه پژوهش… 144

5 -3 بحث ونتیجه گیری.. 146

5-4 محدودیت های پژوهش… 147

5 – 5 پیشنهاد برای پژوهش های آتی.. 147

فهرست منابع. 149

پیوست ها 155

پیوست 1 متدولوژی RUP. 155

1-1 معماری و ساختار کلی RUP. 155

1-2  ابعاد RUP. 156

1-3  فازها و مراحل  های یک پروژه درRUP. 157

1-4  ضوابط RUP. 158

1-5  اسناد RUP. 163

واژه نامه. 163

مدل مورد کاربرد (use case) 164

مشخصات مورد کاربرد  (use case) 164

دیاگرام کلاس  (Class diagram) 165

فهرست تصاویر

شکل 2-1 نمودار مدل  تعالی بومی سازی شده 19

شکل 2-2 نمودار مجموعه فازی بیانگر بلندی قد انسان. 41

شکل  2-3 نمودار بیانگر تاثیر توصیف کننده ها بر مجموعه های فازی.. 41

شکل 2-4 نمودار بیانگر دیدگاه ارستویی در ارتباط با بلند قد بودن انسان. 42

شکل 2-5 نگرش فازی به بلندی قد انسان. 43

شکل 2-6  مثالی از توابع فازی و متغیر های زبانی.. 43

شکل 2-7 فرایند اجرای روش دلفی فازی.. 45

شکل 2-8  هرم سلسله مراتب تصمیم در AHP. 48

شکل 2-9 درخت سلسله مراتب تصمیم انتخاب مدیر. 53

شکل 3-1 : تابع عضویت مثلثی متغیر های زبانی.. 74

شکل 3-2 نمایش درخت تصمیم رتبه بندی شاخص‌ها با معیار های انتخابی.. 87

شکل 3-3 نتیجه اولویت بندی معیارها توسط خبره اول. 89

شکل 3-4  نتیجه اولویت بندی معیارها توسط خبره دوم. 90

شکل 3-5 نتیجه اولویت بندی معیارها توسط خبره سوم. 90

شکل 3-6 نتایج تلفیق نظرات خبرگان در اولویت بندی معیارها 91

شکل 3-8 مدل منطقی سامانه داشبورد مدیریتی.. 103

شکل 3-9 نمایی از تعاملات سیستم داشبورد با دیگر سیستم های شرکت.. 104

شکل 3-10 نمودار مورد کاربرد ساماهنه داشبورد مدیریتی.. 108

شکل 3 – 11 نمودار فعالیت “ورود به سامانه”. 119

شکل 3-12  نمودار فعالیت” نمایش شاخص‌ها”. 120

شکل 3 – 13 نمودار فعالیت “صدور شاخص‌ها”. 120

شکل 3-14 نمودار فعالیت “خروج از سامانه”. 121

شکل 3 – 15 سند نمودار کلاس های تحلیل.. 122

شکل 3-16 دید منطقی سامانه داشبورد. 123

شکل 4-1 پیش نمونه صفحه ورود به تارنمای سامانه داشبورد مدیریتی.. 132

شکل 4-2 پیش نمونه صفحه نمایش شاخص‌های کلیدی حوزه مالی. 133

شکل 4-3 پیش نمونه صفحه نمایش شاخص‌های کلیدی حوزه رشد و یاد گیری.. 134

شکل 4-4 پیش نمونه نمایش چند شاخص در کنار هم در صفحه مقایسه شاخص‌ها 135

شکل 4-5 پیش نمونه نمایش صفحه ایجاد کاربر جدید برای سامانه داشبورد. 136

شکل 5-5 پیش نمونه تعریف شاخص جدید در سامانه. 137

شکل 1- پیوست:  نمایی از فرایند RUP. 157

فهرست جداول

جدول شماره 2-1  : طیف ترجیحات ساعتی برای مقایسات دو به دو 49

جدول 2-2  شاخص تصادفی.. 52

جدول شماره 2 : مقایسات زوجی 4 معیار 54

جدول شماره 3 : مقایسات زوجی سه گزینه مدیریت از منظر تجربه. 55

جدول شماره 4 : مقایسات زوجی سه گزینه مدیریت از منظر تجربه با بردار رتبه بندی.. 55

جدول شماره 5 : نتایج نهایی مقایسات زوجی سه گزینه مدیریت درهر منظر. 55

جدول شماره 3 – 1  لیست شاخص‌های جمع آوری شده در دیدگاه مالی  BSC. 68

جدول شماره 3 – 2  لیست شاخص‌های جمع آوری شده در دیدگاه مشتری BSC. 70

جدول شماره 3 – 3  لیست شاخص‌های جمع آوری شده در دیدگاه فرایند ها 71

جدول شماره 3 – 4  لیست شاخص‌های جمع آوری شده در دیدگاه رشد و یاد. 72

جدول شماره 3 – 5 نمونه پرسشنامه دلفی فازی پر شده توسط یکی از خبرگان. 75

جدول 3-6 نتایج پاسخ های خبرگان در اولین دور دلفی برای شاخص‌های مالی.. 78

جدول 3- 7 میانگین فازی هر شاخص و میانگین فازی زدایی شده 79

جدول 3- 8 نتایج شمارش پاسخ نامه ها مرحله دوم. 81

جدول 3- 9 میانگین فازی هر شاخص و میانگین فازی زدایی شده مرحله دوم. 82

جدول 3-10 مقایسه و تفاضل نتایج مرحله اول و دوم دلفی فازی.. 84

جدول 3-11 شاخص‌های انتخابی دلفی فازی در منظر مالی.. 85

جدول 3 –12  لیست شاخص‌های انتخابی با روش دلفی فازی در منظر مشتری BSC. 85

جدول 3-13  لیست شاخص‌های انتخابی با روش دلفی فازی در منظر فرایند های.. 86

جدول 3 – 14  فهرست شاخص‌های انتخابی با روش دلفی فازی در منظر رشد و یاد. 86

جدول 3-19 اولویت بندی معیارها و نمایش وزن نرمال و غیر نرمال. 92

جدول شماره 3-20  نتایج رتبه بندی شاخص‌ها به روش SMART برای خبره اول. 94

جدول شماره 3-21  نتایج رتبه بندی شاخص‌ها  به روش SMART برای خبره دوم. 95

جدول شماره 3-22   نتایج رتبه بندی شاخص‌ها  به روش SMART برای خبره سوم. 97

جدول 3-23 امتیاز و اولویت نهایی شاخص‌های کلیدی عملکرد. 98

جدول 4-1 توزیع فراوانی و درصد فراوانی جنسیت پاسخ گویان. 126

جدول 4-2 توزیع فراوانی و درصد فراوانی تحصیلات پاسخ گویان. 126

جدول4-3 توزیع فراوانی و درصد فراوانی  پاسخ گویان به تفکیک مقطع تحصیلی.. 127

فصل یک : کلیات پژوهش

1-1 مقدمه

تغییرات سریع فناوری، حوادث و بحران های غیرمنتظره، ناسازگاری ها و نیازهای‏فرآیندی، از یک سو؛ و تغییرات جمعیتی و رشد و توسعه‏ی دانش بشری، از سوی دیگر، اهمیت روز افزون مدیریت را رقم می‏زنند. مدیریت به عنوان بستری برای به وجود آمدن “آنچه مطلوب است” و یا “آنچه باید باشد”، زیر بنای هر گونه فعالیت سازمانی ‏است.

یکی از حیاتی ترین وظایف مدیریت، فرایند نظارت است که موجب تضمین بقای سازمان و اطلاع از کیفیت عملکرد  اجرای برنامه ها در واحد های منفرد و در مجموع در کل سازمان می گردد . اطلاعات حاصل از فرایند کنترل و نظارت علاوه بر ارائه دیدی کلی از سازمان به مدیر، بعنوان بازخورد موجب تصحیح و بهبود جریان عملیات و فعالیت های سازمان می گردد.

فعالیت های سازمانی، در چارچوب اهداف، خط مشی‏ها و برنامه‏ها محقق می شود و داشتن نظام دریافت اطلاعات و ارزیابی صحیح و کارا برای آگاهی از وضعیت موجود و مقایسه این وضعیت با برنامه ها و اهداف از پیش تعیین شده یکی از اساسی ترین نیازهای امروز مدیریت است.

یکی از راههای رفع این نیاز مدیران، استفاده از ابزاری مانند داشبوردهای مدیریتی است.

1-2  بیان مسئله

در راستای نظارت و ارزیابی سازمان همواره حجم انبوهی از داده ها و اطاعات مربوط به واحدهای وظیفه ای مختلف در قالب های گوناگون مانند گزارش ها، فایل های الکترونیکی، پایگاه های داده و غیره به دست می آید که این اطلاعات، معمولاً حجیم، بیش از اندازه زیاد و دارای پراکندگی و تنوع  هستند (سر ریز اطلاعاتی). این تعدد اقلام اطلاعاتی و پیچیدگی ترکیب آنها کار یک مدیر برای کشف، تحلیل عمیق، ایجاد گزارشات جدید و نهایتاً انجام مهم ترین وظیفه یک مدیر، یعنی  تصمیم گیری را مشکل می کند.

در سازمان ها با توجه به حجم داده های پراکنده، تصمیم گیری به این آسانی امکان پذیر نیست. برای تصمیم گیران سازمان، مقدار داده‌ای که باید در روز کاری مشاهده و تحلیل شود، بسیار چالش بر انگیز است. با باز شدن درهای  سازمان ها بر تعداد بی‌شمار مشتریان، شرکا و عرضه کنندگان، سازمان ها دیگر قادر به مدیریت با اطلاعات کم و ناقص نیستند. حجم وسیع اطلاعات و توزیع آن از طریق پخش گزارش های معمول دیگر پاسخ گوی نیاز سازمان ها نخواهد بود، چرا که این گزارش ها غالبا ایستا هستند و با توجه به ایستایی و حجم بسیار، باعث سردرگمی می شوند. بنابراین فرصت ها و تهدیدها نادیده گرفته شده یا بسیار دیر کشف می شوند و این موضوع باعث می شود که سازمان نتواند به حرکت سریع خود ادامه دهد.

راه حل این مشکل استفاده از داشبوردهای مدیریتی است که با انتخاب چند شاخص کلیدی اطلاعات پیچیده را در قالب نمودار و گراف به شکلی ساده و قابل فهم ارائه می کند.

شاخص‌های عملکردی کلیدی، معیارهای اندازه گیری مالی و غیر مالی هستند که به منظور تعیین کیفیت، نیل به اهداف و انعکاس عملکرد استراتژیک یک سازمان به کار برده می شوند. این شاخص‌ها به منظور ارزیابی موقعیت کنونی شرکت و تعیین راهکارهای مناسب برای هوشمند کردن کسب و کار استفاده می شوند.

داشبوردهای مدیریتی، سیستم های نرم افزاری هوش تجاری (BI) نوینی هستند که  به سازمان ها در جهت غنی‏سازی اهداف با استفاده از اطلاعات وتجزیه و تحلیل  آنها کمک می‏کنند.

هدف استخراج شاخص‌های کلیدی عملکرد از میان انبوه شاخص‌های عملکردی سازمان، بر اساس نظر خبرگان و روش های علمی است و در نهایت، طراحی سامانه ای که قادر به دریافت، ذخیره سازی و نمایش خروجی این شاخص‌ها در محیطی گرافیکی و ساده تحت عنوان داشبورد باشد.

1-3 اهداف پژوهش

برخی اهداف این پژوهش عبارتند از:

1 –  تجزیه و تحلیل ساختار و جریان اطلاعاتی سازمان (مطالعه موردی شرکت داده پردازی فن آوا ارائه دهنده خدمات فناوری اطلاعات)

2 –  استخراج شاخص‌های حیاتی عملکرد سازمان که انحراف در عملکرد هر یک از آنها موجب خسارات جدی ویا عدم حصول نتیجه مطلوب می گردد.

 

2-4-2-3    رهبری و ثبات در مقاصد. 15

2-4-2-4   مدیریت مبتنی بر فرآیندها و واقعیت ها 15

2-4-2-5   توسعه و مشارکت کارکنان. 16

2-4-2-6   یادگیری، نوآوری و بهبود مستمر. 16

2-4-2-7   توسعه همکاری های تجاری.. 17

2-4-2-8   مسئولیت اجتماعی سازمان. 17

2-4-3 معیارهای 9 گانه مدل  تعالی.. 18

2-4-3-1  معیار 1 : رهبری.. 19

2-4-3-2  معیار 2 : خط مشی و استراتژی.. 20

2-4-3-3  معیار 3 : مدیریت منابع انسانی.. 20

2-4-3-4  معیار 4 : منابع و مشارکتها 21

2-4-3-5  معیار 5 : فرآیندهای سازمانی.. 21

2-4-3-6  معیار 6 : نتایج مشتری.. 22

2-4-3-7  معیار 7 : نتایج کارکنان. 22

2-4-3-8  معیار 8 : نتایج جامعه. 22

2-4-3-9  معیار 9 : نتایج کلیدی عملکرد. 23

2-4-4 لیست  شاخص‌های عملکردی مدل تعالی. 24

2-4-4-1 شا خص های ارزش گذاری.. 24

2-4-4-2  شاخص‌های آگاهی و اطلاع رسانی.. 25

2-4-4-3 شاخص‌های ارتباط با مشتری.. 25

2 – 5  کارت امتیازی متوازن   (Balanced Scorecard , BSC) 26

2-5-1 مناظر کارت امتیازی متوازن. 27

2-5-2 توازن در ارزیابی متوازن. 28

2-5-3  وجوه جدید در کارت امتیازی متوازن. 29

2- 6  روش دلفی.. 30

2-6-1  تاریخچه دلفی.. 31

2-6-2  تعریف دلفی.. 32

2-6-3  موارد استفاده دلفی.. 33

این مطلب را هم بخوانید :

2-6-4  ویژگیهای عمده روش دلفی.. 33

2-6-5  انواع دلفی.. 35

2-6-6  اهداف و کاربردها 36

2-6-7  شرایط کاربرد. 36

2-6-8 اجزای اصلی دلفی.. 37

2-7  منطق فازی.. 37

2-7-1 متغیرهای زبانی.. 38

2-7-2  مجموعه های فازی و زبان طبیعی.. 39

2 – 8  دلفی فازی و کاهش عدم قطعیت.. 43

2 – 9 فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP 46

2-9-1  اصول فرآیند تحلیل سلسله مراتبی.. 47

2-9-2  گامهای AHP. 47

الف) مدل سازی.. 47

ب) قضاوت ترجیحی (مقایسات زوجی) 48

ج) محاسبات وزن‌های نسبی.. 49

د) ادغام وزنهای نسبی.. 50

2-9-3 سازگاری در قضاوت‌ها 50

گام 1. محاسبه بردار مجموع وزنی: 51

گام 2. محاسبه بردار سازگاری: 51

گام 3. بدست آوردن  . 51

گام 4. محاسبه شاخص سازگاری: 51

گام 5. محاسبه نسبت سازگاری: 51

2-9-4 مثال AHP. 52

2-10 روش تصمیم گیری چند معیاره SMART.. 56

2-10-1 مراحل اصلی در تحلیل.. 57

2-11 پیشینه تحقیق در ایران. 58

2-12  پیشینه تحقیق در خارج. 60

فصل سوم : روش شناسی پژوهش… 62

3 – 1 مقدمه. 63

3-2  معرفی شرکت داده پردازی فن آوا 63

3-2-1  چشم انداز شرکت فن آوا 64

3-2-2  PAP چیست؟. 64

3-2-3 خدمات شرکت فن آوا 64

3 – 3  روش پژوهش… 65

3- 4  جامعه پژوهش و حجم نمونه. 65

3 – 5  روش و ابزار جمع آوری اطلاعات.. 65

3 – 6 روش انجام تحقیق.. 66

3 – 6 – 1   گرد آوری داده ها 66

3 – 6 – 2  دسته بندی داده ها در قالب کارت امتیازی متوازن BSC. 66

3 – 6– 3  اجرای دلفی فازی.. 72

3- 6 -3 -1  انتخاب خبرگان. 72

3- 6 -3 -2  تعریف متغیر های زبانی و تابع عضویت فازی.. 73

3- 6 -3 -3  ارائه پرسشنامه به خبرگان و انجام نظر سنجی مرحله اول. 74

3- 6 -3 -4  ارائه پرسشنامه به خبرگان و انجام نظر سنجی مرحله دوم. 79

3-6-3-5  مقایسه دو مرحله فازی اول و دوم. 82

3-6-3-6  اجرای فازی دلفی برای دیگر مناظر BSC. 85

نتایج دلفی فازی برای منظر مشتری در BSC. 85

نتایج دلفی فازی برای منظر فرایند های داخلی در BSC. 85

نتایج دلفی فازی برای منظر رشد و یادگیری در BSC. 86

3 – 6 – 4  اجرای فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP. 87

3 – 6 – 4 -1 گام اول تشکیل درخت سلسله مراتب تصمیم. 87

3 – 6 – 4 -2  انجام مقایسات زوجی معیارها 88

3 – 6 – 4 -2  تلفیق نظرات خبرگان. 90

3-6-5 رتبه بندی شاخص‌ها 92

3-7 طراحی سامانه داشبورد مدیریتی.. 98

3-7 -1 متدولوژی RUP. 98

3-7-1-1  معماری و ساختار کلی RUP. 99

3 – 7-2  زبان مدلسازی یکنواخت UML. 99

3-7- 2-1  تاریخچه UML : 100

3-7-2-2 UML دقیقا چیست ؟. 101

3-7-2-3  نمودارهای UML. 102

مدل منطقی سامانه داشبورد. 103

شکل 3-9 نمایی از تعاملات سیستم داشبورد با دیگر سیستم های شرکت.. 104

نمایه مستندات طراحی.. 104

شروع طراحی.. 107

فصل چهارم: یافته های پژوهش… 125

4 -1  مقدمه. 126

4-2 توصیف جامعه آماری.. 126

4-2-1 توصیف جامعه آماری مشارکت کننده در تحقیق بر حسب جنسیت.. 126

4-2- 2 توصیف جامعه آماری مشارکت کننده در تحقیق بر حسب تحصیلات.. 126

4-2-3  توصیف جامعه آماری مشارکت کننده در تحقیق بر حسب رشته تحصیلی.. 126

4-3 یافته های پژوهش… 127

4-3-1  تاثیر استفاده از BSC. 127

4 – 3 – 2 یافته های دلفی فازی.. 128

4 – 3 – 3 یافته های ترکیب AHP  و SMART. 129

4-3-4  تشریح ترکیب و اولویت شاخص‌های استخراجی.. 130

4-4  پیش نمونه سامانه داشبورد مدیریتی.. 131

5-4 مزایای به کار گیری این روش… 138

5-5 پاسخ به پرسش‌های پژوهش… 139

فصل پنجم : نتیجه گیری.. 143

5-1 مقدمه: 144

5-2 خلاصه پژوهش… 144

5 -3 بحث ونتیجه گیری.. 146

5-4 محدودیت های پژوهش… 147

5 – 5 پیشنهاد برای پژوهش های آتی.. 147

فهرست منابع. 149

پیوست ها 155

پیوست 1 متدولوژی RUP. 155

1-1 معماری و ساختار کلی RUP. 155

1-2  ابعاد RUP. 156

1-3  فازها و مراحل  های یک پروژه درRUP. 157

1-4  ضوابط RUP. 158

1-5  اسناد RUP. 163

واژه نامه. 163

مدل مورد کاربرد (use case) 164

مشخصات مورد کاربرد  (use case) 164

دیاگرام کلاس  (Class diagram) 165

فهرست تصاویر

شکل 2-1 نمودار مدل  تعالی بومی سازی شده 19

شکل 2-2 نمودار مجموعه فازی بیانگر بلندی قد انسان. 41

شکل  2-3 نمودار بیانگر تاثیر توصیف کننده ها بر مجموعه های فازی.. 41

شکل 2-4 نمودار بیانگر دیدگاه ارستویی در ارتباط با بلند قد بودن انسان. 42

شکل 2-5 نگرش فازی به بلندی قد انسان. 43

شکل 2-6  مثالی از توابع فازی و متغیر های زبانی.. 43

شکل 2-7 فرایند اجرای روش دلفی فازی.. 45

شکل 2-8  هرم سلسله مراتب تصمیم در AHP. 48

شکل 2-9 درخت سلسله مراتب تصمیم انتخاب مدیر. 53

شکل 3-1 : تابع عضویت مثلثی متغیر های زبانی.. 74

شکل 3-2 نمایش درخت تصمیم رتبه بندی شاخص‌ها با معیار های انتخابی.. 87

شکل 3-3 نتیجه اولویت بندی معیارها توسط خبره اول. 89

شکل 3-4  نتیجه اولویت بندی معیارها توسط خبره دوم. 90

شکل 3-5 نتیجه اولویت بندی معیارها توسط خبره سوم. 90

شکل 3-6 نتایج تلفیق نظرات خبرگان در اولویت بندی معیارها 91

شکل 3-8 مدل منطقی سامانه داشبورد مدیریتی.. 103

شکل 3-9 نمایی از تعاملات سیستم داشبورد با دیگر سیستم های شرکت.. 104

شکل 3-10 نمودار مورد کاربرد ساماهنه داشبورد مدیریتی.. 108

شکل 3 – 11 نمودار فعالیت “ورود به سامانه”. 119

شکل 3-12  نمودار فعالیت” نمایش شاخص‌ها”. 120

شکل 3 – 13 نمودار فعالیت “صدور شاخص‌ها”. 120

شکل 3-14 نمودار فعالیت “خروج از سامانه”. 121

شکل 3 – 15 سند نمودار کلاس های تحلیل.. 122

شکل 3-16 دید منطقی سامانه داشبورد. 123

شکل 4-1 پیش نمونه صفحه ورود به تارنمای سامانه داشبورد مدیریتی.. 132

شکل 4-2 پیش نمونه صفحه نمایش شاخص‌های کلیدی حوزه مالی. 133

شکل 4-3 پیش نمونه صفحه نمایش شاخص‌های کلیدی حوزه رشد و یاد گیری.. 134

شکل 4-4 پیش نمونه نمایش چند شاخص در کنار هم در صفحه مقایسه شاخص‌ها 135

شکل 4-5 پیش نمونه نمایش صفحه ایجاد کاربر جدید برای سامانه داشبورد. 136

شکل 5-5 پیش نمونه تعریف شاخص جدید در سامانه. 137

شکل 1- پیوست:  نمایی از فرایند RUP. 157

فهرست جداول

جدول شماره 2-1  : طیف ترجیحات ساعتی برای مقایسات دو به دو 49

جدول 2-2  شاخص تصادفی.. 52

جدول شماره 2 : مقایسات زوجی 4 معیار 54

جدول شماره 3 : مقایسات زوجی سه گزینه مدیریت از منظر تجربه. 55

جدول شماره 4 : مقایسات زوجی سه گزینه مدیریت از منظر تجربه با بردار رتبه بندی.. 55

جدول شماره 5 : نتایج نهایی مقایسات زوجی سه گزینه مدیریت درهر منظر. 55

جدول شماره 3 – 1  لیست شاخص‌های جمع آوری شده در دیدگاه مالی  BSC. 68

جدول شماره 3 – 2  لیست شاخص‌های جمع آوری شده در دیدگاه مشتری BSC. 70

جدول شماره 3 – 3  لیست شاخص‌های جمع آوری شده در دیدگاه فرایند ها 71

جدول شماره 3 – 4  لیست شاخص‌های جمع آوری شده در دیدگاه رشد و یاد. 72

جدول شماره 3 – 5 نمونه پرسشنامه دلفی فازی پر شده توسط یکی از خبرگان. 75

جدول 3-6 نتایج پاسخ های خبرگان در اولین دور دلفی برای شاخص‌های مالی.. 78

جدول 3- 7 میانگین فازی هر شاخص و میانگین فازی زدایی شده 79

جدول 3- 8 نتایج شمارش پاسخ نامه ها مرحله دوم. 81

جدول 3- 9 میانگین فازی هر شاخص و میانگین فازی زدایی شده مرحله دوم. 82

جدول 3-10 مقایسه و تفاضل نتایج مرحله اول و دوم دلفی فازی.. 84

جدول 3-11 شاخص‌های انتخابی دلفی فازی در منظر مالی.. 85

جدول 3 –12  لیست شاخص‌های انتخابی با روش دلفی فازی در منظر مشتری BSC. 85

جدول 3-13  لیست شاخص‌های انتخابی با روش دلفی فازی در منظر فرایند های.. 86

جدول 3 – 14  فهرست شاخص‌های انتخابی با روش دلفی فازی در منظر رشد و یاد. 86

جدول 3-19 اولویت بندی معیارها و نمایش وزن نرمال و غیر نرمال. 92

جدول شماره 3-20  نتایج رتبه بندی شاخص‌ها به روش SMART برای خبره اول. 94

جدول شماره 3-21  نتایج رتبه بندی شاخص‌ها  به روش SMART برای خبره دوم. 95

جدول شماره 3-22   نتایج رتبه بندی شاخص‌ها  به روش SMART برای خبره سوم. 97

جدول 3-23 امتیاز و اولویت نهایی شاخص‌های کلیدی عملکرد. 98

جدول 4-1 توزیع فراوانی و درصد فراوانی جنسیت پاسخ گویان. 126

جدول 4-2 توزیع فراوانی و درصد فراوانی تحصیلات پاسخ گویان. 126

جدول4-3 توزیع فراوانی و درصد فراوانی  پاسخ گویان به تفکیک مقطع تحصیلی.. 127

فصل یک : کلیات پژوهش

1-1 مقدمه

تغییرات سریع فناوری، حوادث و بحران های غیرمنتظره، ناسازگاری ها و نیازهای‏فرآیندی، از یک سو؛ و تغییرات جمعیتی و رشد و توسعه‏ی دانش بشری، از سوی دیگر، اهمیت روز افزون مدیریت را رقم می‏زنند. مدیریت به عنوان بستری برای به وجود آمدن “آنچه مطلوب است” و یا “آنچه باید باشد”، زیر بنای هر گونه فعالیت سازمانی ‏است.

یکی از حیاتی ترین وظایف مدیریت، فرایند نظارت است که موجب تضمین بقای سازمان و اطلاع از کیفیت عملکرد  اجرای برنامه ها در واحد های منفرد و در مجموع در کل سازمان می گردد . اطلاعات حاصل از فرایند کنترل و نظارت علاوه بر ارائه دیدی کلی از سازمان به مدیر، بعنوان بازخورد موجب تصحیح و بهبود جریان عملیات و فعالیت های سازمان می گردد.

فعالیت های سازمانی، در چارچوب اهداف، خط مشی‏ها و برنامه‏ها محقق می شود و داشتن نظام دریافت اطلاعات و ارزیابی صحیح و کارا برای آگاهی از وضعیت موجود و مقایسه این وضعیت با برنامه ها و اهداف از پیش تعیین شده یکی از اساسی ترین نیازهای امروز مدیریت است.

یکی از راههای رفع این نیاز مدیران، استفاده از ابزاری مانند داشبوردهای مدیریتی است.

1-2  بیان مسئله

در راستای نظارت و ارزیابی سازمان همواره حجم انبوهی از داده ها و اطاعات مربوط به واحدهای وظیفه ای مختلف در قالب های گوناگون مانند گزارش ها، فایل های الکترونیکی، پایگاه های داده و غیره به دست می آید که این اطلاعات، معمولاً حجیم، بیش از اندازه زیاد و دارای پراکندگی و تنوع  هستند (سر ریز اطلاعاتی). این تعدد اقلام اطلاعاتی و پیچیدگی ترکیب آنها کار یک مدیر برای کشف، تحلیل عمیق، ایجاد گزارشات جدید و نهایتاً انجام مهم ترین وظیفه یک مدیر، یعنی  تصمیم گیری را مشکل می کند.

در سازمان ها با توجه به حجم داده های پراکنده، تصمیم گیری به این آسانی امکان پذیر نیست. برای تصمیم گیران سازمان، مقدار داده‌ای که باید در روز کاری مشاهده و تحلیل شود، بسیار چالش بر انگیز است. با باز شدن درهای  سازمان ها بر تعداد بی‌شمار مشتریان، شرکا و عرضه کنندگان، سازمان ها دیگر قادر به مدیریت با اطلاعات کم و ناقص نیستند. حجم وسیع اطلاعات و توزیع آن از طریق پخش گزارش های معمول دیگر پاسخ گوی نیاز سازمان ها نخواهد بود، چرا که این گزارش ها غالبا ایستا هستند و با توجه به ایستایی و حجم بسیار، باعث سردرگمی می شوند. بنابراین فرصت ها و تهدیدها نادیده گرفته شده یا بسیار دیر کشف می شوند و این موضوع باعث می شود که سازمان نتواند به حرکت سریع خود ادامه دهد.

راه حل این مشکل استفاده از داشبوردهای مدیریتی است که با انتخاب چند شاخص کلیدی اطلاعات پیچیده را در قالب نمودار و گراف به شکلی ساده و قابل فهم ارائه می کند.

شاخص‌های عملکردی کلیدی، معیارهای اندازه گیری مالی و غیر مالی هستند که به منظور تعیین کیفیت، نیل به اهداف و انعکاس عملکرد استراتژیک یک سازمان به کار برده می شوند. این شاخص‌ها به منظور ارزیابی موقعیت کنونی شرکت و تعیین راهکارهای مناسب برای هوشمند کردن کسب و کار استفاده می شوند.

داشبوردهای مدیریتی، سیستم های نرم افزاری هوش تجاری (BI) نوینی هستند که  به سازمان ها در جهت غنی‏سازی اهداف با استفاده از اطلاعات وتجزیه و تحلیل  آنها کمک می‏کنند.

هدف استخراج شاخص‌های کلیدی عملکرد از میان انبوه شاخص‌های عملکردی سازمان، بر اساس نظر خبرگان و روش های علمی است و در نهایت، طراحی سامانه ای که قادر به دریافت، ذخیره سازی و نمایش خروجی این شاخص‌ها در محیطی گرافیکی و ساده تحت عنوان داشبورد باشد.

1-3 اهداف پژوهش

برخی اهداف این پژوهش عبارتند از:

1 –  تجزیه و تحلیل ساختار و جریان اطلاعاتی سازمان (مطالعه موردی شرکت داده پردازی فن آوا ارائه دهنده خدمات فناوری اطلاعات)

2 –  استخراج شاخص‌های حیاتی عملکرد سازمان که انحراف در عملکرد هر یک از آنها موجب خسارات جدی ویا عدم حصول نتیجه مطلوب می گردد.

1-8جامعه و نمونه آماری 7

1-9قلمرو تحقیق………… 7

1-10چارچوب  کلی پژوهش ……………………………………………………………………………………….8

فصل دوم: ادبیات تحقیق

 

2-1مقدمه  ………………………………………………………………………………………………………………………………………..10

2-2تعاریف پایه…………… 10

2-2-1زنجیره تأمین  …………………………………………………………………………………………….10

2-2-2مدیریت زنجیره تأمین. 11

2-2-3هدف زنجیره تأمین. ……………………………………………………………………………………….12

2-2-4تصمیمات در زنجیره تأمین. 13

2-2-5طراحی زنجیره تأمین. 14

2-2-6مدیریت ریسک 19

2-3پیشینه تحقیق…………. 22

2-3-1مقالات مرتبط با بهینه سازی زنجیره تأمین با لحاظ کردن مسائل مالی. 22

2-3-2مرور مقالات مدیریت ریسک زنجیره تأمین. 27

2-4مدل برنامه ریزی احتمالی. 41

2-4-1برنامه ریزی احتمالی دو مرحله ای………….. 42

2-5جمع بندی   ……………………………………………………………………………………………………………………………………….44

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

3-مدل پیشنهادی برای طراحی مجدد زنجیره تأمین و روش بهینه سازی آن. 46

3-1مقدمه  ………………………………………………………………………………………………………………………………………..46

3-2مدل ریاضی احتمالی چند هدفه 46

3-2-1تابع هدف ……………… 51

3-2-2تشریح محدودیت ها 53

3-3روش بهینه  سازی برای حل مدل پیشنهادی.. 62

 

3-4مقایسه مدل پیشنهادی  برای طراحی مجدد زنجیره تأمین با مدل آبانگاه،  ناراهاریستی وهمکارانش و مدل آزرون و همکاران  ………………………………………………………………………………………………………………………………………..69

3-5جمع بندی   ………………………………………………………………………………………………………………………………………..70

فصل چهارم: نجزیه و تحلیل داده ها

4-حل مدل پیشنهادی طراحی شبکه زنجیره تأمین. 72

4-1مقدمه  ………………………………………………………………………………………………………………………………………..72

4-2مطالعه موردی   72

4-1نتایج حل مطالعه موردی.. 80

4-1-1رابطه حقوق صاحبان سهام و ریسک… 82

4-1-2رابطه ریسک و جریانات نقدی.. 83

4-1-3رابطه ریسک و افزایش ظرفیت معدن و فروش کارخانه 84

4-1-4رابطه ریسک و فروش کارخانه. 86

4-1-5رابطه ریسک و افزایش ظرفیت ……… 87

4-1-6رابطه ریسک و متغیر نصب و راه اندازی کارخانه. 88

4-2جمع بندی   ………………………………………………………………………………………………………………………………………..90

فصل پنجم: نتیجه  گیری و پیشنهادات

5-1مقدمه  ………………………………………………………………………………………………………………………………………..92

5-2نتیجه گیری پژوهش 92

5-3پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………………………………………93

5-3-1پیشنهادات حاصل از تحقیق. 93

5-3-2پیشنهادات برای تحقیقات آتی. ……………………………………………………………………………..94

منابع و مأخذ………………………. 94

 

 

 

 

این مطلب را هم بخوانید :

فهرست جداول

عنوان

صفحه

 

 

جدول ‏2‑1: مقالات بررسی شده در زمینه بهینه سازی زنجیره تأمین با لحاظ کردن مسائل مالی بین سال‌های 2008 تا 2013. 26

جدول ‏4‑1:میزان پارامترهای تصادفی. 73

جدول ‏4‑2:تقاضای محصول برای 5 دوره در مطالعه موردی این تحقیق. 75

جدول ‏4‑3:تقاضای ماده خام برای 5 دوره در مطالعه موردی این تحقیق. 77

ظرفیت واحدهای سنگ بری: جدول ‏4‑4: ظرفیت واحدهای سنگ بری.. 77

جدول ‏4‑5: میزان توسعه ظرفیت معدن. 78

جدول ‏4‑6:درآمد حاصل از فروش انبار 79

جدول ‏4‑12:مجموعه جوابهای پارتو. 81

جدول ‏4‑9:رابطه جریانات نقدی و ریسک.. 83

جدول ‏4‑10:رابطه ریسک و افزایش ظرفیت معدن. 85

جدول ‏4‑11:رابطه ریسک و فروش کارخانه. 86

جدول ‏4‑12:رابطه ریسک و افزایش ظرفیت کارخانه. 87

جدول ‏4‑13: رابطه ریسک و متغیر نصب و راه اندازی کارخانه. 89

 

فهرست نمودارها

عنوان

فهرست

 

‏ نمودار4‑1:رابطه ریسک و جریانات نقدی.. 82

‏ نمودار 4‑2:رابطه ریسک وحقوق صاحبان سهام 84

نمودار ‏4‑3: رابطه ریسک و حقوق صاحبان سهام 82

فصل اول   v                کلیات تحقیق

 

1-  کلیات تحقیق:

1-1      مقدمه

با جهانی شدن بازارها و افزایش رقابت در بازارهای جهانی،  تلاش  سازمان‌ها برای بقا در این بازارها افزایش یافته و این موضوع سبب پیدایش فلسفه مدیریت زنجیره تأمین شده است.  یک زنجیره تأمین شامل کلیه واحدهایی است که در برآوردن نیاز یک مشتری به طور مستقیم و غیرمستقیم دخیل هستند.  دیدگاه زنجیره تأمین بر این واقعیت بنا نهاده شده است که رقابت به جای شرکت‌ها،  می‌بایستی بین زنجیره های تأمین وجود داشته باشد.  از سوی دیگر،  سیر تحولات پر شتاب جهانی،  سازمان‌ها را بر آن داشته تا برای غلبه بر شرایط نامطمئن پیرامون خود به تحقیق در زمینه مدیریت زنجیره تامین بپردازند.  تامین کنندگان بایستی قطعات و مواد را با بهترین کیفیت و کمترین هزینه تولید نمایند و توزیع کنندگان محصولات نیز باید رابطه نزدیکی با سیاست‌های توسعه بازار داشته باشند. در این راستا شناسایی و مدیریت ریسک‌ها در هر یک از اجزای زنجیره و انتخاب استراتژی مناسب در کارایی زنجیره تامین اهمیت بسیار مهمی دارد.  علاوه بر این  از دیگر ویژگی‌های اساسی زنجیره تأمین،  مسائل مالی  است بنابراین ویژگی‌هایی همچون نرخ بهره و مالیات،  محدودیت بودجه سرمایه گذاری و دیگر معیارهای مالی با ورود به مدل،  موجب ریسک مالی می‌شوند. با توجه به مسائل مذکور،  هدف اصلی از انجام این پژوهش طراحی مجدد زنجیره تأمین با لحاظ کردن ریسک مالی می‌باشد.

1-2      بیان مسئله

کلیه واحدهایی که از نظر قانونی از هم جدا بوده و توسط جریان‌های مواد، اطلاعاتی و مالی به  منظور ساخت و فروش یک محصول به هم مرتبط می‌شوند،  شبکه ای از روابط و فرآیندها به نام زنجیره تأمین را به وجود می‌آورند.  یکی از سخت‌ترین اجزاء  برنامه ریزی شرکت‌های تولیدی،  طراحی کارآمد زنجیره تأمین آن‌هاست.  زنجیره تأمین در معرض انواع ریسک‌ها قرار دارد و نحوه‌ی طراحی آن نقش مهمی در کاهش ریسک  دارد.  از این رو تلاش‌های بسیاری برای مدل سازی و بهینه سازی طراحی زنجیره تأمین انجام شده است.  (عسگری و زنجیرانی ، 1383:32)

همواره بهینه سازی بر مبنای هزینه بیشترین کاربرد را برای طراحی زنجیره تأمین داشته است اما از معایب اصلی  فرآیند طراحی  زنجیره تأمین بر مبنای هزینه یا سود،  می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

• کاهش هزینه یا افزایش سود به عنوان تنها هدفی است که بر بهینگی زنجیره تأمین تأثیر گذار است.
• بیشتر فرآیندهای زنجیره تأمین چند هدفی بر مبنای هزینه یا سود، تنها  تقاضا در آن‌ها به عنوان منبع ریسک در نظر گرفته شده است. )آزرون [1]و دیگران، 2008:13).

در نتیجه با توجه به اینکه هر مرحله از زنجیره تأمین‌ از قبیل سفارش‌های خرید،  تأمین مواد اولیه،  تولید،  انبارداری،  حمل‌ونقل با سطوح مختلف ریسک مالی در ارتباط است و شناسایی  فعالیت‌هایی که می‌تواند خساراتی را به سیستم تحمیل نموده و یا پرسنل را با خطر مواجه سازند و بقای سازمان را تهدید نمایند،  امری حیاتی می‌باشد، در این تحقیق در پی پاسخ به این  سؤال هستیم که : ” چگونه می‌توان فرایند طراحی زنجیره تأمین  سنتی را با  لحاظ کردن ریسک مالی،  مجددأ برنامه ریزی نمود؟”

1-3      هدف های تحقیق :

هدف اصلی:

دستیابی به الگویی  جهت طراحی مجدد زنجیره تأمین با لحاظ کردن ریسک مالی

اهداف فرعی:

توسعه و بسط مدل‌های بهینه سازی عدد صحیح مختلط

استفاده از سناریو سازی در تخمین پارامترهای ریسک

1-4      اهمیت و ضرورت تحقیق :

الف)اهمیت و ضرورت تحقیق از لحاظ نظری

• پیکر بندی مناسب زنجیره تأمین از مزایای رقابتی مداوم و برجسته برای هر شرکتی به حساب می‌آید و سازمان‌ها را در تقابل با سایر مشکلات و مسائل پیش رو کمک می‌کند.
• طراحی زنجیره تأمین با لحاظ کردن ریسک مالی موجب بهبود عملکرد سازمان‌ها می‌گردد و تاکنون در مقالات و تحقیقات موجود به آن پرداخته نشده است.
• طبیعت پویا و پیچیده زنجیره تأمین موجب درجه عدم قطعیت بالا در تصمیم گیری‌های
  برنامه ریزی زنجیره تأمین می‌شود و تأثیرات قابل توجهی بر عملکرد کل شبکه زنجیره تأمین می‌گذارد. (چپرا[2] ومیندل[3]، 267:2003)

ب) اهمیت و ضرورت تحقیق از لحاظ کاربردی

یکی از سه جریان مهم و تأثیرگذار بر فرایند تصمیم گیری در زنجیره تأمین، در کنار جریان کالا و اطلاعات،  جریان مالی است . ویژگی‌هایی مانند محدودیت سرمایه گذاری و هزینه که به منجر با ایجاد ریسک مالی می‌گردد.

ریسک مالی موجب تغییرات حقوق صاحبان سهام و جریانات نقدی می‌گردد که بر فرآیند سرمایه گذاری در زنجیره از جمله نصب و راه اندازی تسهیلات،  افزایش ظرفیت معدن و  فروش تسهیلات اثر می‌گذارد .

1-5      سؤال‌های تحقیق:

سؤال اصلی:

چگونه می‌توانیم با در نظر گرفتن هزینه های راه اندازی،  حمل‌ونقل،  تولید،  شیوه تأمین مالی و ریسک مالی،  مدلی طراحی کنیم که سازمان‌ها را در طراحی مجدد زنجیره تأمین یاری نمایند؟

سؤال فرعی:

• چگونه می‌توان مدل‌های بهینه سازی عدد صحیح مختلط برای طراحی زنجیره تأمین را بسط و توسعه داد؟
• چگونه می‌توان از سناریو سازی در تخمین پارامترهای ریسک استفاده کرد؟

1-6      تعریف عملیاتی واژگان کلیدی تحقیق :

زنجیره تأمین :

یک زنجیره تأمین شامل دو یا چند سازمان است که از نظر قانونی از هم جدا بوده و توسط جریان‌های مواد،  اطلاعات و مالی به هم مرتبط هستند (عسگری و فراهانی،    1382: 25).
ریسک مالی :

احتمال عدم دسترسی به بودجه معین در زمان مشخص (آزرون، 2008: 131).

1-7      روش شناسی تحقیق :

از نظر هدف:

1-2- شرح و بیان مسئله 2

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق 4

1-4- اهداف تحقیق 6

1-4-1- هدف اصلی 6

1-4-2- اهداف فرعی 6

1-5- فرضیه­ها  یا سؤال­های تحقیق 6

1-5-1- سوال اصلی 6

1-5-2- سوالات فرعی 6

1-6- قلمرو تحقیق 7

1-6-1- جامعه آماری پژوهش 7

1-6-2- نمونه تحقیق 7

1-6-3- ابزارهای تحقیق : 7

1-6-4- شیوه ی انجام تحقیق 8

1-6-5- قلمرو پژوهش 8

1-6-6- دوره های زمانی انجام پژوهش 8

1-6-7- مکان پژوهش 8

1-7- شیوه تحلیل داده ها 8

1-8- تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی مدل 9

1-9- تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق 10

1-10- خلاصه فصل اول 14

2- فصل دوم: مروری بر مبانی نظری و ادبیات موضوع 15

2-1- مقدمه 16

2-2- مفهوم شناسی فرصت 16

2-3- ماهیت فرصت ها 17

2-4- ماهیت فرصت با توجه به مقایسه‌ی کشف تصادفی و جستجوی اصولی 22

2-5- ماهیت فرصت با توجه به شبکه های اجتماعی 23

2-6- ماهیت فرصت با توجه به نوع فرصت 24

2-7- منابع فرصت 34

 

2-8- عوامل موثر در کشف فرصت ها 34

2-9- نقش سرمایه انسانی در شناسائی فرصت 35

2-10- نظریه های مرتبط تشخیص و ایجاد فرصت 39

2-10-1- طبقه بندی چاندلر 39

2-10-2- طبقه بندی آلسوس و همکاران 40

2-10-3- طبقه بندی ونکاترامن و ساراسواتی 42

2-10-4- نظریه کارآفرینی کرزنر 43

2-10-5- جایگاه فرصت کارآفرینانه در مدل تیمونز 44

2-10-6- فرصت کارآفرینانه در مدل شین 46

2-10-7- مدل مفهومی اوزگون و بارون 49

2-10-8- مدل واقلی و ژولین، تشخیص یا ساخت فرصت 50

2-10-9- تقسیم بندی بهاو از انواع شناخت فرصت 57

2-10—10- مدل فرایندی شناخت فرصت ها از نظر لانگ و مک مولان 60

2-10-11- مدل جامع هیلز و همکاران 60

2-10-12- مدل شین و ونکاتارامان 62

2-10-13- فرایندی برای یادگیری و کشف فرصت­ها، کربت 63

2-10-14- مدل روبرت بارون 64

2-10-15- مدل شناسایی و تشخیص فرصت پرندیک و هیل 66

2-10-16- فرایند تشخیص فرصت پرندیک و هیل: 68

2-10-17- مدل فرایند جستجو و کشف فرصتهای کارآفرینانه چلی 69

2-10-18- مدل فرصتهای کارآفرینانه سینگ 70

2-10-19- مدل استیونسون و همکاران 71

2-10-20- انواع فرصتها از دیدگاه آردیچویلی و همکاران 73

2-10-21- الگوی فرایند کارآفرینانه فایول 74

2-11- دانشگاه 75

2-11-1- مدل مفهومی گوررو و اوربانو 75

2-12- محیط 78

2-13- فرصتهای آینده 79

این مطلب را هم بخوانید :

2-14- خلاصه فصل دوم 85

3- فصل سوم: روش­شناسی 86

3-1- مقدمه 87

3-2- نوع و روش تحقیق 87

3-3- جامعه آماری 88

3-4- نمونه آماری(حجم نمونه) روش نمونه گیری 88

3-5- روش های گردآوری اطلاعات 89

3-6- ابزارهای گردآوری اطلاعات 94

3-7- روایی وپایایی ابزار سنجش 96

3-8- روش تجزیه وتحلیل داد ه ها 100

3-8-1- تحلیل عامل تاییدی 102

3-8-2- تحلیل عامل تاییدی 104

3-9- معرفی سازمان مورد مطالعه 107

3-10- خلاصه فصل سوم 109

4- فصل چهارم: یافته های پژوهش 110

4-1- مقدمه 111

4-2- توصیف ویژگی های جمعیت شناختی اعضای نمونه 112

4-2-1- جنسیت 112

4-2-2- سن 114

4-2-3- علاقه مندی شما به حوزه ی کارآفرینی 117

4-2-4- مطالعه شما در حوزهی کارآفرینی 119

4-2-5- در حوزه ی فعالیت کارآفرینی 120

4-3- آمار استنباطی 121

4-3-1- آزمون نرمال بودن متغیرهای پژوهش 121

4-3-2- ارزیابی بخش اندازه گیری مدل 123

4-3-2-1- تحلیل عاملی تاییدی  متغیر دانشگاه 124

4-3-2-2- تحلیل عاملی تاییدی  متغیر محیط 126

4-3-2-3- تحلیل عاملی تاییدی  متغیر فرصت 128

4-3-2-4- تحلیل عاملی تاییدی  متغیر فرصت های آینده 130

4-3-2-5- بررسی سوالات تحقیق 132

4-4- خلاصه فصل چهارم 155

5- فصل پنجم: خلاصه و نتیجه گیری و پیشنهادها 156

5-1- مقدمه 157

5-2- نتایج پژوهش 157

5-3- سوالات پژوهش 160

5-3-1- سوال اصلی 160

5-3-2- سوالات فرعی 160

5-4- محدودیت های پژوهش 162

5-5- پیشنهاد ها 163

5-5-1- پیشنهادهایی برای مدیران سازمان 163

5-5-2- پیشنهادهای برای پژوهشگران 164

5-6- خلاصه فصل پنجم 165

6- منابع 166

7- ضمائم 170

الف- پرسشنامه پایان نامه 170

 

 

فهرست شکل­ها

شکل ‏2‑1: چهار معیار ضروری فرصت؛ بارینگر و آیرلند،2006. 21

شکل ‏2‑2:انواع فرصت؛ آردیچولی و همکاران، 2003. 25

شکل ‏2‑3:  مدل  و مجموعه های برای تشخیص فرصت و تئوری پیشرفت؛ آردیچولی ، 2003. 29

شکل ‏2‑4: آکباساران2، 2001. 33

شکل ‏2‑5: طبقه بندی آلسوس و همکاران، 2004. 42

شکل ‏2‑6: مدل تیمونز، 1999. 46

شکل ‏2‑7: فرصت های کارآفرینانه؛  شین ، 2003. 48

شکل ‏2‑8: شین، 2003. 49

شکل ‏2‑9: مدل کشف فرصت؛ اوزگان و بارون، 2007. 50

شکل ‏2‑10: فرایند پنج مرحله ای تشخیص فرصت بر اساس مدل خلاقانه تشخیص فرصت ؛ واقلی  و ؤولین، 2008. 53

شکل ‏2‑11: فرایند تشخیص فرصت بهاو،2004. 58

شکل ‏2‑12: مدل فرایندی لانگ و مک مولان برای شناخت فرصت، 1984. 60

شکل ‏2‑13: لامپکین و همکاران، 2004. 61

شکل ‏2‑14: تعداد فرصت های تشخیص داده شده؛ کربت، 2007. 64

شکل ‏2‑15: مدل تشخیص فرصت روبرت بارون، 2007. 65

شکل ‏2‑16: مشاهده گرایشات شناسایی و تشخیص فرصت؛ پرندیک و هیل، 2008. 68

شکل ‏2‑17: حل سوالات شناسایی و تشخیص فرصت؛ پرندیک وهیل، 2008. 69

شکل ‏2‑18: مدل فرایند تولید فرصت کارآفرینانه، چلی، 2005. 70

شکل ‏2‑19: فرصت کارافرینانه سینگ ، 2000. 71

شکل ‏2‑20: نقش کارامدی و علاقه مندی تصور شده در به نمایش درآوردن فرصت های محیطی؛ استیونسون و همکاران2003. 72

شکل ‏2‑21: انواع فرصت ها از دیدگاه ؛ انواع فرصتها از دیدگاه آردیچویلی و همکاران،                 2004. 74

شکل ‏2‑23: مدل دانشگاه کارآفرین؛ :گوررو و اوربانو، 2010. 77

شکل ‏2‑24: مدل تشخیص فرصت های کارافرینانهی دانشگاهی.. 84

شکل ‏4‑1: نمودارمیله ای مربوط به فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان. 113

شکل ‏4‑2: توزیع فراوانی مربوط به سن.. 115

شکل ‏4‑3: نمودارمیله ای مربوط به فراوانی تحصیلات پاسخ دهندگان. 117

شکل ‏4‑4: نمودارمیله ای مربوط به علاقهمندی پاسخ دهندگان. 118

شکل ‏4‑5: نمودارمیله ای مربوط به مطالعه پاسخ دهندگان. 120

شکل ‏4‑6: نمودارمیله ای مربوط به فعالیت پاسخ دهندگان. 121

شکل ‏4‑7: مدل تحلیل عاملی تاییدی دانشگاه کارآفرین (تخمین استاندارد) 124

شکل ‏4‑8: مدل تحلیل عاملی تاییدی دانشگاه کارآفرین (معناداری ضرایب) 125

شکل ‏4‑9: مدل تحلیل عاملی تاییدی محیط (تخمین استاندارد) 126

شکل ‏4‑10: مدل تحلیل عاملی تاییدی شایستگی های محیط (معناداری ضرایب) 127

شکل ‏4‑11: مدل تحلیل عاملی تاییدی فرصت (تخمین استاندارد) 128

شکل ‏4‑12: مدل تحلیل عاملی تاییدی فرصت (معناداری ضرایب) 129

شکل ‏4‑13: مدل تحلیل عاملی تاییدی فرصت های آینده (تخمین استاندارد) 130

شکل ‏4‑14: مدل تحلیل عاملی تاییدی فرصت های آینده (معناداری ضرایب) 131

شکل ‏4‑15: تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق (تخمین استاندارد) 145

شکل ‏4‑16: تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق (معناداری ضرایب) 146

شکل ‏4‑17: تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق (تخمین استاندارد) 152

شکل ‏4‑18: تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق (معناداری ضرایب) 152

 

 

فهرست جدول­ها

جدول ‏2‑1: طبقه بندی مدل های کشف فرصت؛ چندلر و همکاران 2004. 40

جدول ‏3‑1: پرسشنامه ی تایید خبرگان. 90

جدول ‏3‑2: بررسی کفایت عوامل پرسشنامه. 98

جدول ‏3‑3: ارزیابی پایابی پرسشنامه. 100

جدول ‏4‑1: توزیع فراوانی مربوط به جنسیت.. 112

جدول ‏4‑2: توزیع فراوانی مربوط به سن.. 113

جدول ‏4‑3: توزیع فراوانی مربوط به تحصیلات پاسخ دهندگان. 116

جدول ‏4‑4: توزیع فراوانی مربوط به علاقهمندی پاسخ دهندگان. 117

جدول ‏4‑5: توزیع فراوانی مربوط به مطالعه پاسخ دهندگان. 119

جدول ‏4‑6: توزیع فراوانی مربوط به فعالیت پاسخ دهندگان. 120

جدول ‏4‑7: آزمون کولموگروف- اسمیرنوف برای متغیرهای تحقیق. 122

جدول ‏4‑8: خلاصه نتایج آماری مربوط به دانشگاه 133

جدول ‏4‑9: نتایج آزمون تی تک نمونه ای دانشگاه کارافرین.. 134

جدول ‏4‑10: خلاصه نتایج آماری مربوط به سنجش محیط.. 136

جدول ‏4‑11: نتایج آزمون تی تک نمونه ای سنجش محیط.. 137

جدول ‏4‑12: خلاصه نتایج آماری مربوط به فرصت.. 138

جدول ‏4‑13: نتایج آزمون تی تک نمونه ای فرصت.. 139

جدول ‏4‑14: خلاصه نتایج آماری مربوط به فرصت های آینده 140

جدول ‏4‑15: نتایج آزمون تی تک نمونه ای فرصت های آینده 141

جدول ‏4‑16: ضرایب مسیر، آمارهی t و ضریب تعیین (متغیر وابسته: فرصت) 146

جدول ‏4‑17: ضرایب مسیر، آمارهی t و ضریب تعیین (متغیر وابسته: فرصت های آینده) 147

جدول ‏4‑18: ضرایب مسیر، آمارهی t و ضریب تعیین (متغیر وابسته: دانشگاه کارآفرین) 148

جدول ‏4‑19: شاخص های برازش مدل. 151

جدول ‏4‑20: ضرایب مسیر، آمارهی t و ضریب تعیین (متغیر وابسته: محیط) 153

 

 

 

1        فصل اول : معرفی طرح و کلیات تحقیق

 

بیان موضوع و ابعاد و قلمرو مورد مطالعه، مسئله تحقیق،

 فرضیه­ها و تعاریف اساسی

 

 

 

 

 

 

 

1-1        مقدمه

این مطالعه برای طراحی مدل تشخیص فرصت­های دانشگاهی و برازش آن مدل در دانشگاه شاهد به انجام رسیده است. در این فصل موضوع تحقیق و مسئله­ای که بررسی خواهد شد بیان گردیده است و ابعاد، و دامنه آن معرفی می­شود. پرسش­های تحقیق و چگونگی یافتن پاسخ آنها به همراه اهمیت و ضرورت این پژوهش نیز طرح گردیده است. هدف این فصل تعریف اهداف تحقیق، پدیده اصلی آن و حوزه تحقیق و مطالعه است.

1-2       شرح و بیان مساله

اهمیت روزافزون بهینه شدن سازمان ها در دنیای جدید کسب و کار، سازمان­ها را واداشته است تمام توان خود را برا ی تشخیص فرصت­های که می­توانند استفاده نمایند بکار گیرند. در دنیای که هرروز با شیوه های جدیدی برای رسیدن به این مهم مواجه هستیم به ناچار باید از تمام توان سازمان برای تشخیص این فرصت ها استفاده نمود، تشخیص فرصت­های کارآفرینانه هر سازمان از جمله اقدامات اساسی آن سازمان محسوب می­شود که سازمان را به سمت تعالی سوق  می­دهد. کارآفرینی فرایندی است که در سازمان، در هر نوع و اندازه ای اتفاق بیفتد; و این فرایند عبارت است از: ” ایجاد ارزش با ترکیب بی نظیر منابع برای کشف فرصت” `

کارآفرینی در بخش دولتی راه حل استراتژیک برای رفع مشکلاتی از قبیل تخصیص نامناسب، فقدان اولویت بندی نامناسب و عدم شناخت رفتار شهروندان می­باشد، در کشور ایران، دولتی بودن اکثریت فعالیت­های اقتصادی و اجتماعی از یک طرف، و عدم امکان خصوصی سازی در سطح وسیع از طرف دیگر، مسئله تحول و سنجش وضع موجود سازمان­ها و تعیین عوامل موثر بر کارآفرینی را اجتناب ناپذیر می­کند، زیرا به نظر می رسد که تنها راه درمان بوروکراسی و افزایش کارایی و بهبود سازمان­های دولتی کارآفرینی است(جهانگیری،90).

از طرفی شناسایی و انتخاب فرصت­های درست برای سازمان­ها یکی از مهمترین توانایی­های سازمان­ها می باشد. درنتیجه شرح کشف و توسعه فرصت­ها یک بخش کلیدی تحقیقات کارآفرینی محسوب می­شود. مدل­های گوناگون شناخت یا توسعه در سال­های اخیر ارائه گردیده­اند. این مدل­ها براساس فرضیات مختلف وگاهی اوقات متضاد برگرفته شده از رشته­های گوناگون می­باشد.در حالی که این تلاش­ها کمک زیادی به درک ما از شناسایی فرصت نموده­اند، اما آنها در ارائه درک جامع از فرایند به دو دلیل اصلی ناتوان بوده­اند. اولا هر کدام از این دیدگاهها اساسا تمرکز بر فقط یکی از جنبه­های گوناگون فرایند می­نمایند. برای مثال، سیگریست[1](1999) نگاه به فرایند شناخت، که در شناسایی فرصت وجود دارد می­پردازد. هیلز و همکاران[2](1997) به مطالعه محتوای شبکه اجتماعی موضوع می­پردازرند، در حالی که  شین[3] (1999) بر دانش قبلی و تجربه لازم برای شناخت موفق تمرکز دارد. با این وجود، تمرکز بر فاکتورهای معین منجر به مطالعه عمیق فاکتورهای فردی و اختصاصی با هزینه نادیده گرفتن فاکتورهای مهم دیگر در همان مطالعه می­گردد. همچنین توافقی بین محققان کارآفرینی برای مفاهیم اصلی استفاده شده برای تعریف و عملیاتی کردن فرایند مورد پرسش وجود ندارد. بطور خلاصه ما هنوز از توسعه یک تئوری جامعه شناسایی و توسعه فرصت دور هستیم. مفهوم شناسایی فرصت تاحد زیادی پیچیده می­باشد و مطالعات موجود در این موضوع  نوار وسیعی بین مدیریت، تئوری سازمان، بازاریابی و کارآفرینی می­باشد.

بنابراین برای آنکه بتوان در هر صنعت و سازمانی به درستی فرصت­های بالقوه و بالفعل را تشخیص داد نیاز است از مدلی استفاده شود که در حد امکان  تمام جوانب آن سازمان را در نظر بگیرد. با توجه به گذار دانشگاه­ها از آموزش محور به پژوهش محور و از پژوهش محور به دانشگاه­های کارآفرین و همچنین حرکت دانشگاه­ها به سمت خودکفا شدن اهمیت تشخیص فرصت­های کارآفرینانه­ی دانشگاهی بیشتر  و بیشتر شده است. در این پژوهش برآنیم با مطالعه و تلفیق مدل های موجود تشخیص فرصت های کارآفرینی و همچنین استفاده از نظر خبرگان مدلی را طراحی نمائیم که با استفاده از آن بتوان فرصت­های کارآفرینانه در دانشگاه را به درستی تشخیص داد تا با بهره­برداری از این فرصت­ها به حرکت دانشگاه به سمت دانشگاه کارآفرین کمکی کرده باشیم. این مدل شامل چه موجودیت های خواهد بود و هرکدام از این موجودیت ها شامل چه خصیصه­های می باشند و چه ارتباطی بین قسمت های آن وجود خواهد داشت و در نهایت این مدل چگونه عمل خواهد کرد؟

1-3       اهمیت و ضرورت تحقیق

اهمیت و ضرورت تحقیق به دو بخش نظری و کاربردی تقسیم می­شود که دربخش نظری این پژوهش، به مرور تعاریف، نظریه ها و مدل های موجود تشخیص فرصت می پردازیم، هر کدام با رویکردی خاص و یا برای سازمان یا صنعتی خاص در نظر گرفته شده­اند. نتایج این مرور رسیدن به موجودیت های خواهد بود که در مدل مورد نظر از آن استفاده می نمائیم البته نظر خبرگان نیز بر تعیین این موجودیت­ها تاثیر پر­رنگی خواهد داشت.  این موجودیت­ها به طور مستقیم و غیر مستقیم بر هم اثر می­گذارند و هر کدام از آنها دارای خصیصه­های هستند که تشکیل دهنده مدل تشخیص فرصت در دانشگاه هستند.

از نتایج کاربردی این پژوهش نیز می­توان به موارد زیر اشاره نمود:

1- نتایج بدست آمده از این پژوهش می­تواند به تحقیقات بعدی که در این زمینه انجام می­گیرند کمک کند.

2- نتایج این پژوهش به دانشگاه­های که بدنبال تشخیص فرصت های کارآفرینانه هستند می­تواند کمک ­نماید.

3- این پژوهش به مدیران ارشد دانشگاهی این کمک را می­کند که به کدام قسمت های دانشگاه توجه و تمرکز بیشتری برای استفاده از فرصت­ها داشته باشند.

1-5 سوال های تحقیق. 8

1-6 تعریف مفهومی واژگان کلیدی تحقیق. 9

1-7 تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق. 10

1-8 روش شناسی تحقیق. 12

1-9 قلمرو تحقیق. 14

1-10 جامعه آماری.. 14

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق.. 16

2-1 مقدمه. 17

2-2 شرکت هلدینگ.. 18

2-2-1 تعریف شرکت هلدینگ.. 19

2-2-2 انواع شرکتهای هلدینگ.. 20

2-2-3 ماهیت شرکت های هلدینگ.. 21

2-2-4 مزایا و معایب شرکت های هلدینگ.. 23

2-2-5 معیارهای ارزیابی عملکرد در شرکت های هلدینگ.. 24

2-2-6 ارزش آفرینی در شرکت های هلدینگ.. 25

2-3 تامین مالی. 26

2-3-1 تامین مالی از طریق بدهی. 27

2-3-1-1 انواع بدهی. 27

2-3-1-2 مزایا و معایب تامین مالی از طریق بدهی. 28

2-3-1-3 منابع تأمین مالی از طریق بدهی. 29

2-3-2 تامین مالی از طریق سهام. 37

2-3-2-1 مزایا و معایب تامین مالی از طریق سهام. 37

2-3-2-2 منابع سرمایه سهام. 38

2-3-3 تئوری سلسله مراتبی روش های تامین مالی. 38

2-3-4 عوامل تعیین کننده ساختار تامین مالی. 39

2-3-5 دلایل ترجیح شرکت ها به تامین مالی داخلی. 40

 

2-4 بازار سرمایه داخلی. 41

2-5 مدلهای تصمیم گیری چند شاخصه. 46

2-6 مدل فرآیند تحلیل شبکهای(ANP) 49

2-7 دیمتل. 52

2-8 تصمیم گیری چندهدفه. 54

2-8-1 شکل ریاضی مدل های چندهدفه. 54

2-8-2 معرفی مفاهیم اولیه. 55

2-8-3 روش های حل مسائل چندهدفه. 56

2-8-3-1 برنامه ریزی آرمانی. 57

2-8-3-2 ساختار برنامه ریزی آرمانی. 58

2-9 پیشینه تحقیق. 59

3-1 مقدمه. 65

فصل سوم: روش تحقیق.. 64

3-2 مراحل اجرای تحقیق. 67

3-3 روش تحقیق. 67

3-4 جامعه آماری.. 68

3-5 قلمرو تحقیق. 70

3-6 شیوه ها و ابزار گردآوری داده. 71

3-7 روش تجزیه و تحلیل داده ها 71

3-8 بکارگیری روش دیمتل برای تعیین روابط بین معیارها 72

3-9 بکارگیری روش ANP برای اولویت بندی معیارها و روش ها 74

3-10 تعریف مساله و صورت بندی ریاضی مدل(برنامه ریزی آرمانی) 77

3-11جمع بندی.. 84

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها 85

4-1 مقدمه. 86

4-2 بکارگیری تکنیک دیمتل برای تعیین روابط درونی بین معیارها 86

این مطلب را هم بخوانید :

4-3 بکارگیری روش ANP برای اولویت بندی معیارها و روش های تامین مالی. 90

4-3-1 ساختار مسئله به تصویر فرایند تحلیل شبکهای.. 91

4-3-2  ابرماتریس ناموزون (وزندهی نشده) 91

4-3-3 ابرماتریس موزون یا وزندهیشده 92

4-3-4 ابرماتریس حدی یا محدود 93

4-4 حل مدل طراحی شده برنامه ریزی آرمانی. 97

4-5 اعتبارسنجی مدل. 109

4-6 جمع بندی.. 110

فصل پنجم: خلاصه، نتیجه گیری و پیشنهادات.. 112

5-1 خلاصه تحقیق. 113

5-2 پیشنهادات.. 114

5-3 محدودیت های تحقیق. 115

فهرست منابع و مآخذ. 116

ضمائم. 121

فهرست جداول

جدول2-1: ماهیت شرکت های هلدینگ.. 21

جدول2-2: طیف ساعتی. 47

جدول3-1:تشریح وضعیت هلدینگ های تابعه. 69

جدول3-2 : معیارهای موثر بر انتخاب روش تامین مالی. 72

جدول3-3: ویژگی های مدل برنامه ریزی آرمانی. 78

جدول 4-1: ماتریس ارتباط مستقیم. 87

جدول4-2: ماتریس نرمال شده ارتباط مستقیم. 87

جدول4-3: ماتریس ارتباط کامل. 88

جدول4-4: مختصات عوامل. 89

جدول4-5: ماتریس روابط بین معیارها 90

جدول4-6: نتایج حاصل از رتبه بندی گزینه ها و معیارها 94

جدول4-7: رتبه بندی.. 95

جدول4-8: توضیحات مربوط به ستون های مربوطه. 96

جدول4-9: پارامترهای مورد نیاز مدل. 97

جدول4-10: جواب متغیرهای مدل پیشنهادی (میلیون ریال) 105

جدول4-11: مقایسه هزینه تامین مالی واحدهای تابعه در حالت واقعی و حالت پیشنهادی.. 109

فهرست شکل ها

شکل2-1: مدل ذینفعان. 26

شکل3-1: مراحل اجرای تحقیق. 67

شکل4-1: نمودار گرافیکی عوامل. 89

شکل4-2: ساختار مساله به تصویر ANP. 91

شکل4-3: ابرماتریس ناموزون. 92

شکل4-4: ابرماتریس موزون. 92

شکل4-5: ابرماتریس حدی.. 93

شکل4-6: اولویت بندی نهایی. 94

شکل4-7: اولویت بندی گزینه ها 96

 

 

 

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1 مقدمه

    بسیاری از مسائل مالی دارای ماهیتی چند معیاره و چند هدفه بوده که بعضا این معیارها و اهداف با یکدیگر در تضاد می باشند. برنامه ریزی تامین مالی یکی از همین مسائلی است که معیارها و اهداف متعددی در تصمیم گیری های مربوط به آن دخیل بوده و همین امر، استفاده از روش های چند معیاره و چندهدفه را برای اخذ تصمیم بهینه در تامین مالی ضروری ساخته است. تنوع روش های تامین مالی و پیچیدگی تصمیم های مزبور در چند دهه اخیر افزایش چشم گیری داشته است. این رشد گسترده، نیاز فزاینده ای به مدلهای فراگیر و یکپارچه ایجاد نموده که برای پاسخگویی به این نیاز، مدل سازی مالی از پیوند رویکرد مالی و برنامه ریزی ریاضی به وجود آمده است. این مدلها از پیشرفت های برنامه ریزی ریاضی و مباحث مالی به موازات هم استفاده می نمایند (آذر و معماریانی، 1376).

ماهیت چندهدفه مساله تصمیم گیری تامین مالی و نیز فقدان مدلی مناسب و جامع در این زمینه، ضرورت ایجاد یک سیستم پشتیبان تصمیم را برای تصمیم گیران حوزه مالی دو چندان می کند. مدیران شرکت های هلدینگ نیز با این مساله روبرو بوده و با توجه به مشکلاتی که در زمینه تامین مالی دارند، در جستجوی مدلی هستند که بتواند آنها را در تامین مالی هرچه بهتر یاری رساند.

بنابراین از یک طرف با توجه به اهمیتی که شرکت های هلدینگ در اقتصادهای نوپا داشته و نیز اهمیت اجرای بازار سرمایه داخلی صحیح و تامین مالی مناسب در شرکت های هلدینگ به منظور دستیابی به اهداف شرکت و از طرفی دیگر با توجه به اینکه تحقیقات زیادی در این زمینه در کشور ما صورت نپذیرفته و نیز مدیران شرکت های هلدینگ برای موفقیت نیاز به مدلی جهت تامین مالی مناسب دارند، لذا ضرورت دیده شد تا مدلی طراحی گردد که ضمن معرفی بازار سرمایه داخلی، به مدیران شرکت های هلدینگ در تامین مالی هرچه بهینه تر شرکت کمک کند.

بر اساس توضیحات و نکات فوق چگونه می توان با توجه به شرایط محیطی حاکم بر شرکت های هلدینگ و ویژگی های خاص مربوط به آنها و نیز ترجیحات مدیران ارشد،‌ ساز و کاری مناسب به منظور تامین مالی مناسب برای واحدهای تابعه این شرکت ها طراحی نمود؟

1-2 بیان مساله تحقیق

شرکت های هلدینگ از ساختارهای سازمانی متعارف در بسیاری از کشورها بوده و نقشی بسیار اساسی در اقتصاد هر کشور ایفا می کنند. در دنیای کنونی مدیران شرکت های هلدینگ با محیطی پویا و دائما در حال تغییر رو به رو هستند. به عقیده وینسو (1982)، آنها با مسائلی همچون ساختارهای مالیاتی گوناگون، ریسک نرخ ارز، ریسک نوسان نرخ بهره، بازار سرمایه ناکارا و مسائلی از این قبیل مواجه هستند. یکی از دغدغه های اصلی مدیران شرکت های هلدینگ و واحدهای تابعه، بحث تامین مالی مناسب است. بنابراین، چنین مدیرانی نه تنها باید نگران تعیین ساختار سرمایه بهینه باشند بلکه باید به منابع وجوه هم توجه فراوانی داشته باشند. بنابراین توجه به شرکت های هلدینگ و تامین مالی در این شرکت ها از اهمیت خاصی برخوردار است.

به عقیده باردلت و دیگران(2011)، مهمترین تصمیماتی که توسط مدیران شرکت های هلدینگ اخذ می شود، تصمیمات مربوط به تامین مالی و چگونگی تخصیص منابع بدست آمده بین واحدهای تابعه است. یکی از مزایایی که شرکت های هلدینگ نسبت به شرکت های تک بخشی دارند این است که این شرکت ها از امکان تامین مالی داخلی یا استفاده از مکانیزم بازار سرمایه داخلی برخوردارند. در شرکت های هلدینگ مدیران توانایی انتقال وجوه بین واحدهای تابعه به منظور سرمایه گذاری در بهترین فرصت ها و بنابراین ایجاد بازار سرمایه داخلی را دارند. در این رابطه مدیران عالی به عنوان یک سرمایه گذار به ارزیابی فرصت های کسب و کار در شرکت می پردازند. اما گاهی اوقات ممکن است سوگیری های خاصی در تخصیص سرمایه به واحدهای تابعه ایجاد گرد. بنابراین نیاز است مدلی طراحی گردد تا مدیران را در تامین مالی و تخصیص هرچه بهینه تر منابع یاری رساند و از ناعدالتی ها در تخصیص وجوه جلوگیری کند.

لنگ و استالز(1994) در مطالعه ای نشان دادند شرکت های هلدینگی که از مکانیزم بازار سرمایه داخلی استفاده کردند نسبت به شرکت های هلدینگی که واحدهای تابعه آن به صورت مستقل عمل می نمودند، وضعیت بهتری از لحاظ عملکرد مالی دارند( شین و استالز ،1998). با بررسی صورت های مالی واحدهای تابعه شرکت های هلدینگ پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نظیر شرکت هلدینگ غدیر، ملاحظه شد مراودات مالی بین این واحدها بسیار ناچیز است و تامین مالی داخلی در این شرکت ها صورت نمی پذیرد. از این رو می توان گفت شرکت های هلدینگ ایرانی از مکانیزم بازار سرمایه داخلی استفاده نمی کنند. گرچه ممکن است شرکت های هلدینگ ایرانی وضعیت خوبی داشته باشند، اما برای رسیدن به وضعیتی بهتر و نیز حداکثرسازی ارزش شرکت هلدینگ، نیاز است مدلی طراحی گردد تا ضمن بکارگیری مفروضات بازار سرمایه داخلی، مدیران را در تامین مالی هر چه بهتر یاری رساند.

از طرفی دیگر بسیاری از مسائل مالی دارای ماهیتی چند معیاره و چند هدفه بوده که بعضا این معیارها و اهداف با یکدیگر در تضاد می باشند. برنامه ریزی تامین مالی یکی از همین مسائلی است که معیارها و اهداف متعددی در تصمیم گیری های مربوط به آن دخیل بوده و همین امر، استفاده از روش های چند معیاره و چندهدفه را برای اخذ تصمیم بهینه در تامین مالی ضروری ساخته است. تنوع روشهای تامین مالی و پیچیدگی تصمیم های مزبور در چند دهه اخیر افزایش چشم گیری داشته است. این رشد گسترده، نیاز فزاینده ای به مدلهای فراگیر و یکپارچه ایجاد نمود که برای پاسخگویی به این نیاز، مدل سازی مالی از پیوند رویکرد مالی و برنامه ریزی ریاضی به وجود آمده است. این مدلها از پیشرفت های برنامه ریزی ریاضی و مباحث مالی به موازات هم استفاده می نمایند. (آذر، 1376). بنابراین ضروری است تا یک مدل ریاضی برای تامین مالی شرکت های هلدینگ طراحی گردد تا همه اهداف یا آرمانهای مورد نظر مدیران را در نظر بگیرد.

بنابراین به دنبال طراحی مدلی هستیم که مدیران شرکت های هلدینگ و واحدهای تابعه را در اجرای هرچه صحیح تر بازار سرمایه داخلی کمک کرده و آنان را در برنامه ریزی تامین مالی با توجه به اهداف متعدد و متضاد یاری رساند. لذا سوالی که در این تحقیق با آن روبرو هستیم، این است که چگونه می توان یک مکانیزم پشتیبان تصمیم طراحی کرد تا شرکت های هلدینگ را در برنامه ریزی تامین مالی با توجه به رویکرد بازار سرمایه داخلی یاری رساند.

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

از لحاظ نظری فواید و اهمیت این تحقیق به شرح ذیل است:

مطالعه شرکت های هلدینگ بنا به دلایل زیر از اهمیت برخوردار است:

• شرکت های هلدینگ یکی از اشکال سازمانی متعارف در بسیاری از کشورها هستند.
• چنین شرکت هایی از بازیگران اصلی اقتصادهای نوپا به شمار می آیند.
• این شرکت ها می توانند کمبود منابع مالی، انسانی و مواد را جبران کرده و از این حیث به مزایای رقابتی دست یابند که شرکت های تک واحدی هرگز نمی توانند به آن دست پیدا کنند.

تشکیل شرکت های هلدینگ مزایای بسیاری دارد. برخی از این مزایا عبارت اند از:

• افزایش قدرت مالی در برابر شرایط پر ریسک بازار؛
• توانایی بسیج کردن کارمندان و کارگران با تجربه در جهت تامین نیازهای شرکت های عملیاتی؛
• ایجاد یک دیوار حافظ بسیار قدرتمند میان شرکت مادر و توابع در جهت کاهش ریسک های مالی؛
• تنوع گرایی در مجموعه داده ها، فرآیندها و ستاده های شرکت؛
• استفاده کامل از تشویق های اقتصادی در سیستم های مالیاتی و
• ایجاد یک بازار سرمایه داخلی و فراهم نمودن یک حالت جایگزین مالی که بدینوسیله وابستگی مالی شرکت به بازارهای سرمایه ای خارجی کاسته می شود.

یکی از مزایای بالقوه شرکت های هلدینگ، ایجاد بازار سرمایه داخلی است.مزایای ایجاد بازار سرمایه داخلی عبارت اند از:

• نقش بسیار اساسی در گردش وجوه میان واحدهای شرکت های هلدینگ دارد.
• تخصیص منابع داخلی در بازار سرمایه داخلی می تواند کاراتر از تخصیص هایی باشد که توسط بازار سرمایه خارجی صورت می پذیرد.
• استفاده از بازار سرمایه داخلی باعث تعامل بهتر با بازار سرمایه خارجی می شود.
• استفاده هرچه کاراتر و بیشتر از بازار سرمایه داخلی، منجر به افزایش ارزش شرکت خواهد شد.
• بازار سرمایه داخلی یکی از کانال های مهم تخصیص سرمایه در اقتصادهای نوین صنعتی است.
• گاهی اوقات تامین مالی خارجی همراه با مشکل است اما تامین مالی داخلی در دسترس بوده و مزیت بیشتری نسبت به بازار سرمایه خارجی دارد.
• شاید مهمترین تصمیمی که توسط مدیران عالی شرکت های هلدینگ گرفته می شود بحث تخصیص سرمایه و گردش وجوه میان واحدهای تابعه باشد.

بنابراین از یک طرف با توجه به اهمیتی که شرکت های هلدینگ در اقتصادهای نوپا داشته و نیز اهمیت اجرای بازار سرمایه داخلی صحیح و تامین مالی مناسب در شرکت های هلدینگ به منظور دستیابی به اهداف شرکت و از طرفی دیگر با توجه به اینکه تحقیقات زیادی در این زمینه در کشور ما صورت نپذیرفته و نیز مدیران شرکت های هلدینگ برای موفقیت نیاز به مدلی جهت تامین مالی مناسب دارند، لذا ضرورت دیده شد تا مدلی طراحی گردد که ضمن معرفی بازار سرمایه داخلی، به مدیران شرکت های هلدینگ در تامین مالی هرچه بهینه تر شرکت کمک کند.

اهمیت و ضرورت عملی تحقیق نیز عبارت است از:

• کاربرد فراوان مدل طراحی شده در شناسایی منابع بالقوه؛
• اجرای صحیح بازار سرمایه داخلی در شرکت های هلدینگ و واحدهای تابعه؛
• تامین مالی مناسب و
• کاهش هزینه سرمایه و حداکثرسازی ارزش شرکت.

1-4 اهداف تحقیق