1-6-1- فرضیه / فرضیه های اصلی پژوهش……………………….6
1-6-2- فرضیه فرعی پژوهش…………………………………………..6
1-7- متغیرهای پژوهش ………………………………………………6
1-8- روش تحقیق………………………………………………………………7
1-8-1- روش گردآوری اطلاعات……………………………………………..7
1-8-2- تجزیه و تحلیل داده و اطلاعات………………………………………….8
1-9- قلمرو تحقیق(زمان، مکان، موضوع)………………………….8
فهرست مطالب
عنوان صفحه
1-10- محدودیت ها و مشکلات تحقیق…………………………………………………….8
1-11- نوآوری پژوهش……………………………………………………………………9
1-12 دستاوردهای پژوهش………………………………………………………….9
1-13- خلاصه تحقیق………………………………………………………………….11
فصل دوم : ادبیات و مبانی نظری……………………………………………..12
2-1- مقدمه…………………………………………………………………………13
2-2- مبانی نظری……………………………………………………………………..14
2-2-1- شهر……………………………………………………………………………..14
2-2-2- برنامه……………………………………………………………………………14
2-2-3- برنامه ریزی……………………………………………………………….15
2-2-4- برنامه ریزی شهری……………………………………………………………..15
2-2-5- کالبد شهر……………………………………………………………………..15
2-2-6- تقسیمات کالبدی شهر……………………………………………….16
2-2-7- کاربری اراضی شهری…………………………………………………..18
2-2-8- برنامه ریزی کاربری اراضی شهری………………………………….18
2-2-9- فضا………………………………………………………………………..19
2-2-10- فضای سبز شهری……………………………………………….19
2-2-11- انواع فضای سبز…………………………………………………………20
2-2-12- نقش و اهمیت فضای سبز در شهرها……………………………………..22
1-6-1- فرضیه / فرضیه های اصلی پژوهش……………………….6
1-6-2- فرضیه فرعی پژوهش…………………………………………..6
1-7- متغیرهای پژوهش ………………………………………………6
1-8- روش تحقیق………………………………………………………………7
1-8-1- روش گردآوری اطلاعات……………………………………………..7
1-8-2- تجزیه و تحلیل داده و اطلاعات………………………………………….8
1-9- قلمرو تحقیق(زمان، مکان، موضوع)………………………….8
فهرست مطالب
عنوان صفحه
1-10- محدودیت ها و مشکلات تحقیق…………………………………………………….8
1-11- نوآوری پژوهش……………………………………………………………………9
1-12 دستاوردهای پژوهش………………………………………………………….9
1-13- خلاصه تحقیق………………………………………………………………….11
فصل دوم : ادبیات و مبانی نظری……………………………………………..12
2-1- مقدمه…………………………………………………………………………13
2-2- مبانی نظری……………………………………………………………………..14
2-2-1- شهر……………………………………………………………………………..14
2-2-2- برنامه……………………………………………………………………………14
2-2-3- برنامه ریزی……………………………………………………………….15
2-2-4- برنامه ریزی شهری……………………………………………………………..15
2-2-5- کالبد شهر……………………………………………………………………..15
2-2-6- تقسیمات کالبدی شهر……………………………………………….16
2-2-7- کاربری اراضی شهری…………………………………………………..18
2-2-8- برنامه ریزی کاربری اراضی شهری………………………………….18
2-2-9- فضا………………………………………………………………………..19
2-2-10- فضای سبز شهری……………………………………………….19
2-2-11- انواع فضای سبز…………………………………………………………20
2-2-12- نقش و اهمیت فضای سبز در شهرها……………………………………..22
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2-2-13- اصول مدیریت فضای سبز شهری………………………………………….26
2-2-14- پارک……………………………………………………………………………..29
2-2-15- اهمیت پارک های شهری………………………………………………….29
2-2-16- سلسله مراتب پارکهای شهری……………………….30
2-2-17- همجواری های سازگار و ناسازگار با کاربری فضای سبز شهری و پارک ها……………….31
2-2-18- تجهیزات و تاسیسات فضای سبز و پاركها……………….33
2-2-19- تعریف و هدف توسعه………………………………………………34
2-2-20- توسعه پایدار و اهداف آن……………………………………..34
2-2-21- سیاستهای اصولی توسعه پایدار……………………………………35
2-2-22- توسعه پایدار شهری……………………………………………….36
2-2-23- شاخص های توسعه پایدار شهری……………………………………..39
2-2-24- ارتباط کاربری فضای سبز در توسعه پایدار شهری…………………………………40
2-2-25 – استراتژی توسعه شهر (CDS )…………………………………………….45
2-2-26- اهداف اصلی استراتژی توسعه شهر…………………………………..46
2-2-27- ارتباط کاربری فضای سبز با استراتژی توسعه شهر………………….47
2-2-28- آشنایی با تاریخچه فضای سبز شهری……………………..48
2-2-28-1- تاریخچه فضای سبز در جهان…………………………………….48
2-2-28-2- تاریخچه فضای سبز در ایران………………………………………….49
2-2-29- شهر و باغ از دیدگاه اسلام………………………………………….53
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2-2-30- نظریه ها……………………………………………………………………54
2-2-31- سابقه پژوهش ها و مطالعات انجام گرفته داخلی………………………….58
2-2-32- خلاصه فصل………………………………………………………..61
فصل سوم : بررسی ویژگی های جغرافیا یی محدوده تحقیق………………………………….62
3-1- مقدمه…………………………………………………………………..63
3-2- بخش اول: ویژگی های جغرافیای طبیعی محدوده تحقیق……………………..64
3-2-1- موقعیت جغرافیایی استان مازندران…………………………………..64
3-2-2- موقعیت جغرافیایی شهرستان عباس آباد……………………68
3-2-3- موقعیت جغرافیایی سلمانشهر………………………………………………66
3-2-4- ژئومورفولوژی…………………………………………………………..70
3-2-5- توپوگرافی………………………………………………………………73
3-2-6- بررسی مسائل اقلیمی……………………….73
3-2-6-1- دما………………………………………………………..74
3-2-6-2- بارندگی………………………………………….74
3-2-6-3- رطوبت نسبی……………………………..74
3-2-6-4- باد……………………………………………………………….75
3-2-7- منابع آب………………………………………………………..76
3-2-8- پوشش گیاهی……………………………………………....77
3-3- بخش دوم: ویژگی های جغرافیای انسانی محدوده تحقیق……………78
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3-3-1- استان مازندران……………………………………………..78
3-3-2- شهرستان عباس آباد…………………………………………….81
3-3-3- وجه تسمیه سلمانشهر…………………………………………………………………82
3-3-4- تاریخچه و ایجاد شهرسلمانشهر……………………………………………84
3-3-5- جمعیت و تحولات آن……………………………………………………….85
3-3-6- زمان دو برابر شدن جمعیت…………………………………………………88
3-3-7- پیش بینی جمعیت و آینده نگری…………………………………………………….89
3-3-8- ویژگی های کالبدی سلمانشهر……………………………………………………90
3-3-9- فضای سبز سلمانشهر…………………………………………………………95
3-3-9-1- فضاهای سبز عمومی سلمانشهر……………………………………………95
3-3-9-2- فضاهای سبز نیمه عمومی سلمانشهر……………………………………….98
3-3-9-3- فضاهای سبز خیابانی سلمانشهر…………………………………….98
3-3-10- ارزیابی پارک های سلمانشهر………………………………………………….99
3-3-10-1- پارک طلارود……………………………………………………………….99
3-3-10-1-1- موقعیت………………………………………………………………99
3-3-10-1-2-پوشش گیاهی………………………………….100
3-3-10-1-3- تجهیزات……………………………………………………..100
3-3-10-1-4- تاسیسات……………………………………………………….101
3-3-10-1-5- عناصر تزئینی…………………………………………………….101
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3-3-10-1-6- دسترسی به پارک………………………………………………………….101
3-3-10-1-7- تحلیل فضاها و عناصر موجود در پارک………………………………..101
3-3-10-2- پارک فجر…………………………………………………………103
3-3-10-2-1- موقعیت ………………………………………………..103
3-3-10-2-2- پوشش گیاهی………………………………………………103
3-3-10-2-3- تجهیزات………………………………………………….103
3-3-10-2-4- تاسیسات……………………………………………..104
3-3-10-2-5- عناصر تزئینی……………………………………………………….104
3-3-10-2-6- دسترسی به پارک……………………………………….104
3-3-10-2-7- تحلیل فضاها و عناصر موجود در پارک………………………….105
3-3-10-3- پارک گلستان………………………………………………….107
3-3-10-3-1- موقعیت…………………………………………………………107
3-3-10-3-2- پوشش گیاهی…………………………………………….107
3-3-10-3-3- تجهیزات………………………………………107
3-3-10-3-4- تاسیسات……………………………………………….108
3-3-10-3-5- عناصر تزئینی…………………………………………………108
3-3-10-3-6- دسترسی به پارک………………………………………….108
3-3-10-3-7- تحلیل فضاها و عناصر موجود در پارک…………………………..108
3-3-10-4- پارک شمشادی………………………………………………109
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3-3-10-4-1- موقعیت……………………………………………………..109
3-3-10-4-2- پوشش گیاهی………………………………………..110
3-3-10-4-3-تجهیزات…………………………………………..110
3-3-10-4-4- تاسیسات……………………………………………………111
3-3-10-4-5- دسترسی به پارک………………………………..111
3-3-10-4-6- تحلیل فضاها و عناصر موجود در پارک…………………………….111
3-3-10-5- پارک ساحلی جمشیدآباد……………………..113
3-3-10-5-1- موقعیت……………………………………………..113
3-3-10-5-2- پوشش گیاهی………………………………………113
3-3-10-5-3- تجهیزات…………………………………………………………….114
3-3-10-5-4- تاسیسات………………………………………………………115
3-3-10-5-5- دسترسی به پارک…………………………………………………………115
3-3-10-5-6- تحلیل فضاها و عناصر موجود در پارک……………………………….115
3-3-10-6- پارک یاسمن………………………………………………………………………..116
3-3-10-6-1- موقعیت………………………………………………….116
3-3-10-6-2- پوشش گیاهی……………………………………………116
3-3-10-6-3- تجهیزات……………………………………………………..117
3-3-10-6-4- تاسیسات و عناصر تزئینی………………………………………….117
3-3-10-6-5- دسترسی به پارک………………………………………………..118
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3-3-10-6-6- تحلیل فضاها و عناصر موجود در پارک………………………………….118
3-3-10-7- پارک کوثر…………………………………………………………………….119
3-3-10-7-1- موقعیت و دلایل انتخاب پارك كوثر به عنوان نمونه بررسی……………………119
3-3-10-7-2- پرسشنامه ……………………………………120
3-3-10-7-3- پوشش گیاهی…………………………………121
3-3-10-7-4-تجهیزات………………………………………………………………121
3-3-10-7-5- تاسیسات…………………………………..123
3-3-10-7-6- عناصر تزئینی…………………………………………………………….123
3-3-10-7-7- دسترسی به پارک…………………………………….124
3-3-10-7-8- تحلیل فضاها و عناصر موجود در پارک……………………….124
3-3-11- خلاصه فصل…………………………………………………………………….127
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق……………………………130
4-1- مقدمه…………………………………………………………………………….131
4-2- وضعیت فضای سبز در شهرهای کشور……………………….132
4-3- سرانه فضای سبز سلمان شهر …………………………………………………..132
4-3-1- پیش بینی سرانه ، سطح پیشنهادی موردنیاز فضاهای سبز سلمان شهر…………………………134
4-4- روند توسعه کاربری فضای سبز سلمان شهر………………………………………….136
4-5- بررسی سابقه قوانین مرتبط با کاربری فضای سبز شهری……………………………..138
4-5-1- تحلیل مسائل قانونی و حقوقی فضای سبز شهری………………….140
فهرست مطالب
عنوان صفحه
4-6- معیار های مکانی فضای سبز شهری……………………………………141
4-6-1- مرکزیت…………………………………………………141
4-6-2- سلسله مراتب…………………………………………141
4-6-3- دسترسی……………………………………………………..142
4-6-4- سازگاری با کاربری های مجاور……………………….142
4-6-5- مطلوبیت………………………………………………………………..142
4-7- ملاحظات پدافند غیرعامل در طراحی فضاهای سبز شهری………………143
4-8- ویژگی های محدوده مورد مطالعه……………………………..145
4-8-1- محدوده سلمان شهر و توسعه آتی آن…………………………..145
4-8-2- محلات سلمان شهر…………………………………………149
4-8-3- سلسله مراتب شبکه دسترسی سلمان شهر……………………………………..152
4-8-4- نتایج بررسی پرسشنامه پارک کوثر…………………………………………155
4-9- بررسی و تحلیل محلات سلمان شهر ، جمعیت و مساحت فضای سبز پیشنهادی………..163
4-10- بررسی وضعیت کاربری فضای سبز سلمان شهر با توسعه پایدار شهری……………..168
4-11- تنگناها و مشکلات برنامه ریزی کاربری فضای سبز سلمان شهر…………………………173
4-12- فرصتها و تهدیدهای آتی برنامه ریزی کاربری فضای سبز سلمان شهر…………….174
4-13- خلاصه فصل…………………………………………….177
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات……………………….180
5-1- مقدمه……………………………………………………..181
فهرست مطالب
عنوان صفحه
5-2- اثبات فرضیه ها…………………………………………………….182
5-2-1- فرضیه اول…………………………………………………………..182
5-2-2- فرضیه دوم………………………………………….182
5-3- نتیجه گیری…………………………………………………184
5-4- پیشنهادات…………………………………………………..187
منابع و ماخذ………………………………….193
پیوستها……………………………………………………………………………..199
چکیده به زبان انگلیسی……………………………………..201
چکیده
شهر یك سیستم اكولوژی پیچیده است كه دارای سه بخش طبیعی، اجتماعی و اقتصادی و حتی در بعضی مواقع سیاسی است به خصوص در ایام انتخابات. فضای سبز شهری، زیربنای بخش طبیعی شهر و همچنین بخش اصلی تولید طبیعی در ساختار شهر است. قرار گرفتن در فضای مدرن و افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی، شهرها را به کانون تجمع های زیستی و فعالیت های مختلف و متنوع تبدیل کرده و ضرورت ایجاد کاربری‌های جدید شهری، برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون شهرنشینان به تدریج باعث کاهش سهم پارک ها و فضای سبز شهری گردیده است که ماحصل آن آلودگیهای زیست محیطی موجود می‌باشد. پارکها و فضاهای سبز شهری از اهمیت استراتژیکی زیادی برای بهبود شرایط زیستی جوامع شهری امروزی برخوردارند و می توانند در توسعه رشد فرهنگی شهروندان تاثیرگذار باشند چرا که مبنای توسعه حقیقی و پایدار توسعه فرهنگی بوده و به مثابه ریشه ای است که درخت را تغذیه می کند.
روش انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی و کاربردی است .داده ها و آمارهای موجود با استفاده از نرم افزارهای Excel , Auto cad, Arc Gis ترسیم شده است و به بررسی و تحلیل کاربری فضای سبز(پارک محله ای) با تاکید بر توسعه پایدار شهری پرداخته شده است. شهر سلمانشهر به عنوان نمونه موردی انتخاب شده است. به منظور دستیابی به توسعه پایدار شهری سلمانشهر، نیاز به شناسایی و تقویت شاخص های پایداری در شهر می باشیم،از آن جمله کمیت و کیفیت پارک ها و فضاهای سبز شهری،دسترسی عادلانه به کاربری های شهری و استفاده بهینه از آن. نتایج حاصله از آن حاكی است كه سرانه اختصاص یافته به کاربری فضای سبز سلمان شهر برابر با 27/11 مترمربع است كه با استانداردهای ارائه شده از سوی وزارت راه و شهرسازی كه 12- 7 مترمربع تعیین شده است،مطابقت دارد اما هیچ همخوانی بین جمعیت و پارکها وفضای سبز سلمان شهر وجود ندارد و این کاربری بدون سلسله مراتب شهری و به صورت غیرعلمی مکان یابی و بدون برنامه ریزی دقیق مدیران جانمایی شده است و پیشنهاداتی نظیر علمی و مکانیزه نمودن مدیریت از حالت سنتی به علم روز، ضرورت استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، استفاده از ابزار قانونی و تامین اعتبارات لازم، مشارکت شهروندان و تشکیل انجمن های محلی(NGO)، طرح راهبردی فضای سبز، مکان یابی و احداث پارکهای جدید براساس سلسله مراتب که در آن اصول برنامه ریزی و استانداردهای مکان یابی آن و غیره در نظر گرفته شده است.
كلیدواژه ها: فضای سبز ، استراتژی توسعه شهری(CDS)، توسعه پایدار شهری ، سلمانشهر
1-1- مقدمه
امروزه از شهر به عنوان موتور محرکه توسعه کشورها یاد می کنند، به طوری که شهر مرکز تبدیل فن آوری است و هر روز فنون جدید خلق و ابداع و در شهرها به کار گرفته می شود. اثرات شهرنشینی، توسعه شهری سبب دور شدن شهروندان از طبیعت می شود. فضای سبز شهری بخش جاندار ساخت كالبدی شهر است و امروزه به عنوان یكی از عناصر بافت شهر در جهت كاهش آسیب پذیری شهر و افزایش كارایی بافت شهری در برابر مخاطرات طبیعی نظیر سیل ، زلزله مورد توجه است. پارکها و فضای سبز شهری، محیط زیست انسان را قابل سکونت کرده، با آثار سوء گسترش صنعت و کاربرد نادرست تکنولوژی مقابله می کند یعنی تعادل بخشی به متابولیسم شهر از یک سو و بالا بردن سطح زیبایی از سوی دیگر، سبب افزایش کیفیت زیستی در شهرها می شود چرا که به نحو موثری می تواند در کاهش گردوغبار ، آلودگی های شیمیایی ، آلودگی هوا ، تعدیل درجه حرارت ، افزایش نسبی رطوبت و تلطیف هوا ایفای وظیفه کند. بحثی که می بایست در این پژوهش به آن پرداخته شود با عنوان بررسی و تحلیل کاربری فضای سبز( پارک محله ای) با تاکید بر توسعه پایدار شهری و نمونه موردی آن شهر سلمان شهر می باشد. در این فصل که به کلیات تحقیق اختصاص داده شده است ابتدا به طرح بیان مسئله و اهداف موضوع تحقیق می پردازیم، سپس اهمیت موضوع، سوالات، فرضیات، اهداف ، متغیرها بیان می شوند و در ادامه روش تحقیق ، روش گردآوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل داده ها، قلمرو تحقیق و همچنین مشکلاتی که فرا روی این تحقیق بوده است، پرداخته می شود.
1-2- بیان مسئله
امروزه کاربری های عمومی به عنوان یکی از نیازهای اساسی جامعه شهری می باشد که به دلایلی چون تراکم بالای جمعیت و عدم توجه به شعاع دسترسی و آستانه های جمعیتی در ارتباط با مکان یابی نامناسب کاربری ها قادر به ارائه کارکردهای مطلوب به شهروندان نمی باشد. شهر نشینی ، توسعه شهری و بدنبال آن مشکلات اجتماعی- اقتصادی و کالبدی در شهرها باعث تعارض میان شهرها و محیط زیست طبیعی،کاهش فضای سبز و بیگانگی شهروندان از یکدیگر می شود . فضای سبز شهری نوعی از سطوح کاربری زمین شهری است که با پوشش گیاهی انسان ساخت و واجد بازدهی اجتماعی- اکولوژی می باشد و اهمیت آن امروزه به عنوان یکی از عناصر اصلی سیمای شهری در جهت نیل به شاخص های توسعه یافتگی جوامع شهری محسوب شده و بازسازی و دست یابی به فضاهای زیستی در قالب رویکرد توسعه پایدار، اندیشه توسعه پایدار شهری را شکل می دهد که در سالهای اخیر فضای سبز شهری بخصوص پارکهای محله ای به عنوان بازگشت به طبیعت و یکی از مهمترین
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2-2-13- اصول مدیریت فضای سبز شهری………………………………………….26
2-2-14- پارک……………………………………………………………………………..29
2-2-15- اهمیت پارک های شهری………………………………………………….29
2-2-16- سلسله مراتب پارکهای شهری……………………….30
2-2-17- همجواری های سازگار و ناسازگار با کاربری فضای سبز شهری و پارک ها……………….31
2-2-18- تجهیزات و تاسیسات فضای سبز و پاركها……………….33
2-2-19- تعریف و هدف توسعه………………………………………………34
2-2-20- توسعه پایدار و اهداف آن……………………………………..34
2-2-21- سیاستهای اصولی توسعه پایدار……………………………………35
2-2-22- توسعه پایدار شهری……………………………………………….36
2-2-23- شاخص های توسعه پایدار شهری……………………………………..39
2-2-24- ارتباط کاربری فضای سبز در توسعه پایدار شهری…………………………………40
2-2-25 – استراتژی توسعه شهر (CDS )…………………………………………….45
2-2-26- اهداف اصلی استراتژی توسعه شهر…………………………………..46
2-2-27- ارتباط کاربری فضای سبز با استراتژی توسعه شهر………………….47
2-2-28- آشنایی با تاریخچه فضای سبز شهری……………………..48
2-2-28-1- تاریخچه فضای سبز در جهان…………………………………….48
2-2-28-2- تاریخچه فضای سبز در ایران………………………………………….49
2-2-29- شهر و باغ از دیدگاه اسلام………………………………………….53
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2-2-30- نظریه ها……………………………………………………………………54
2-2-31- سابقه پژوهش ها و مطالعات انجام گرفته داخلی………………………….58
2-2-32- خلاصه فصل………………………………………………………..61
فصل سوم : بررسی ویژگی های جغرافیا یی محدوده تحقیق………………………………….62
3-1- مقدمه…………………………………………………………………..63
این مطلب را هم بخوانید :
3-2- بخش اول: ویژگی های جغرافیای طبیعی محدوده تحقیق……………………..64
3-2-1- موقعیت جغرافیایی استان مازندران…………………………………..64
3-2-2- موقعیت جغرافیایی شهرستان عباس آباد……………………68
3-2-3- موقعیت جغرافیایی سلمانشهر………………………………………………66
3-2-4- ژئومورفولوژی…………………………………………………………..70
3-2-5- توپوگرافی………………………………………………………………73
3-2-6- بررسی مسائل اقلیمی……………………….73
3-2-6-1- دما………………………………………………………..74
3-2-6-2- بارندگی………………………………………….74
3-2-6-3- رطوبت نسبی……………………………..74
3-2-6-4- باد……………………………………………………………….75
3-2-7- منابع آب………………………………………………………..76
3-2-8- پوشش گیاهی……………………………………………....77
3-3- بخش دوم: ویژگی های جغرافیای انسانی محدوده تحقیق……………78
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3-3-1- استان مازندران……………………………………………..78
3-3-2- شهرستان عباس آباد…………………………………………….81
3-3-3- وجه تسمیه سلمانشهر…………………………………………………………………82
3-3-4- تاریخچه و ایجاد شهرسلمانشهر……………………………………………84
3-3-5- جمعیت و تحولات آن……………………………………………………….85
3-3-6- زمان دو برابر شدن جمعیت…………………………………………………88
3-3-7- پیش بینی جمعیت و آینده نگری…………………………………………………….89
3-3-8- ویژگی های کالبدی سلمانشهر……………………………………………………90
3-3-9- فضای سبز سلمانشهر…………………………………………………………95
3-3-9-1- فضاهای سبز عمومی سلمانشهر……………………………………………95
3-3-9-2- فضاهای سبز نیمه عمومی سلمانشهر……………………………………….98
3-3-9-3- فضاهای سبز خیابانی سلمانشهر…………………………………….98
3-3-10- ارزیابی پارک های سلمانشهر………………………………………………….99
3-3-10-1- پارک طلارود……………………………………………………………….99
3-3-10-1-1- موقعیت………………………………………………………………99
3-3-10-1-2-پوشش گیاهی………………………………….100
3-3-10-1-3- تجهیزات……………………………………………………..100
3-3-10-1-4- تاسیسات……………………………………………………….101
3-3-10-1-5- عناصر تزئینی…………………………………………………….101
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3-3-10-1-6- دسترسی به پارک………………………………………………………….101
3-3-10-1-7- تحلیل فضاها و عناصر موجود در پارک………………………………..101
3-3-10-2- پارک فجر…………………………………………………………103
3-3-10-2-1- موقعیت ………………………………………………..103
3-3-10-2-2- پوشش گیاهی………………………………………………103
3-3-10-2-3- تجهیزات………………………………………………….103
3-3-10-2-4- تاسیسات……………………………………………..104
3-3-10-2-5- عناصر تزئینی……………………………………………………….104
3-3-10-2-6- دسترسی به پارک……………………………………….104
3-3-10-2-7- تحلیل فضاها و عناصر موجود در پارک………………………….105
3-3-10-3- پارک گلستان………………………………………………….107
3-3-10-3-1- موقعیت…………………………………………………………107
3-3-10-3-2- پوشش گیاهی…………………………………………….107
3-3-10-3-3- تجهیزات………………………………………107
3-3-10-3-4- تاسیسات……………………………………………….108
3-3-10-3-5- عناصر تزئینی…………………………………………………108
3-3-10-3-6- دسترسی به پارک………………………………………….108
3-3-10-3-7- تحلیل فضاها و عناصر موجود در پارک…………………………..108
3-3-10-4- پارک شمشادی………………………………………………109
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3-3-10-4-1- موقعیت……………………………………………………..109
3-3-10-4-2- پوشش گیاهی………………………………………..110
3-3-10-4-3-تجهیزات…………………………………………..110
3-3-10-4-4- تاسیسات……………………………………………………111
3-3-10-4-5- دسترسی به پارک………………………………..111
3-3-10-4-6- تحلیل فضاها و عناصر موجود در پارک…………………………….111
3-3-10-5- پارک ساحلی جمشیدآباد……………………..113
3-3-10-5-1- موقعیت……………………………………………..113
3-3-10-5-2- پوشش گیاهی………………………………………113
3-3-10-5-3- تجهیزات…………………………………………………………….114
3-3-10-5-4- تاسیسات………………………………………………………115
3-3-10-5-5- دسترسی به پارک…………………………………………………………115
3-3-10-5-6- تحلیل فضاها و عناصر موجود در پارک……………………………….115
3-3-10-6- پارک یاسمن………………………………………………………………………..116
3-3-10-6-1- موقعیت………………………………………………….116
3-3-10-6-2- پوشش گیاهی……………………………………………116
3-3-10-6-3- تجهیزات……………………………………………………..117
3-3-10-6-4- تاسیسات و عناصر تزئینی………………………………………….117
3-3-10-6-5- دسترسی به پارک………………………………………………..118
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3-3-10-6-6- تحلیل فضاها و عناصر موجود در پارک………………………………….118
3-3-10-7- پارک کوثر…………………………………………………………………….119
3-3-10-7-1- موقعیت و دلایل انتخاب پارك كوثر به عنوان نمونه بررسی……………………119
3-3-10-7-2- پرسشنامه ……………………………………120
3-3-10-7-3- پوشش گیاهی…………………………………121
3-3-10-7-4-تجهیزات………………………………………………………………121
3-3-10-7-5- تاسیسات…………………………………..123
3-3-10-7-6- عناصر تزئینی…………………………………………………………….123
3-3-10-7-7- دسترسی به پارک…………………………………….124
3-3-10-7-8- تحلیل فضاها و عناصر موجود در پارک……………………….124
3-3-11- خلاصه فصل…………………………………………………………………….127
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق……………………………130
4-1- مقدمه…………………………………………………………………………….131
4-2- وضعیت فضای سبز در شهرهای کشور……………………….132
4-3- سرانه فضای سبز سلمان شهر …………………………………………………..132
4-3-1- پیش بینی سرانه ، سطح پیشنهادی موردنیاز فضاهای سبز سلمان شهر…………………………134
4-4- روند توسعه کاربری فضای سبز سلمان شهر………………………………………….136
4-5- بررسی سابقه قوانین مرتبط با کاربری فضای سبز شهری……………………………..138
4-5-1- تحلیل مسائل قانونی و حقوقی فضای سبز شهری………………….140
فهرست مطالب
عنوان صفحه
4-6- معیار های مکانی فضای سبز شهری……………………………………141
4-6-1- مرکزیت…………………………………………………141
4-6-2- سلسله مراتب…………………………………………141
4-6-3- دسترسی……………………………………………………..142
4-6-4- سازگاری با کاربری های مجاور……………………….142
4-6-5- مطلوبیت………………………………………………………………..142
4-7- ملاحظات پدافند غیرعامل در طراحی فضاهای سبز شهری………………143
4-8- ویژگی های محدوده مورد مطالعه……………………………..145
4-8-1- محدوده سلمان شهر و توسعه آتی آن…………………………..145
4-8-2- محلات سلمان شهر…………………………………………149
4-8-3- سلسله مراتب شبکه دسترسی سلمان شهر……………………………………..152
4-8-4- نتایج بررسی پرسشنامه پارک کوثر…………………………………………155
4-9- بررسی و تحلیل محلات سلمان شهر ، جمعیت و مساحت فضای سبز پیشنهادی………..163
4-10- بررسی وضعیت کاربری فضای سبز سلمان شهر با توسعه پایدار شهری……………..168
4-11- تنگناها و مشکلات برنامه ریزی کاربری فضای سبز سلمان شهر…………………………173
4-12- فرصتها و تهدیدهای آتی برنامه ریزی کاربری فضای سبز سلمان شهر…………….174
4-13- خلاصه فصل…………………………………………….177
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات……………………….180
5-1- مقدمه……………………………………………………..181
فهرست مطالب
عنوان صفحه
5-2- اثبات فرضیه ها…………………………………………………….182
5-2-1- فرضیه اول…………………………………………………………..182
5-2-2- فرضیه دوم………………………………………….182
5-3- نتیجه گیری…………………………………………………184
5-4- پیشنهادات…………………………………………………..187
منابع و ماخذ………………………………….193
پیوستها……………………………………………………………………………..199
چکیده به زبان انگلیسی……………………………………..201
چکیده
شهر یك سیستم اكولوژی پیچیده است كه دارای سه بخش طبیعی، اجتماعی و اقتصادی و حتی در بعضی مواقع سیاسی است به خصوص در ایام انتخابات. فضای سبز شهری، زیربنای بخش طبیعی شهر و همچنین بخش اصلی تولید طبیعی در ساختار شهر است. قرار گرفتن در فضای مدرن و افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی، شهرها را به کانون تجمع های زیستی و فعالیت های مختلف و متنوع تبدیل کرده و ضرورت ایجاد کاربری‌های جدید شهری، برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون شهرنشینان به تدریج باعث کاهش سهم پارک ها و فضای سبز شهری گردیده است که ماحصل آن آلودگیهای زیست محیطی موجود می‌باشد. پارکها و فضاهای سبز شهری از اهمیت استراتژیکی زیادی برای بهبود شرایط زیستی جوامع شهری امروزی برخوردارند و می توانند در توسعه رشد فرهنگی شهروندان تاثیرگذار باشند چرا که مبنای توسعه حقیقی و پایدار توسعه فرهنگی بوده و به مثابه ریشه ای است که درخت را تغذیه می کند.
روش انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی و کاربردی است .داده ها و آمارهای موجود با استفاده از نرم افزارهای Excel , Auto cad, Arc Gis ترسیم شده است و به بررسی و تحلیل کاربری فضای سبز(پارک محله ای) با تاکید بر توسعه پایدار شهری پرداخته شده است. شهر سلمانشهر به عنوان نمونه موردی انتخاب شده است. به منظور دستیابی به توسعه پایدار شهری سلمانشهر، نیاز به شناسایی و تقویت شاخص های پایداری در شهر می باشیم،از آن جمله کمیت و کیفیت پارک ها و فضاهای سبز شهری،دسترسی عادلانه به کاربری های شهری و استفاده بهینه از آن. نتایج حاصله از آن حاكی است كه سرانه اختصاص یافته به کاربری فضای سبز سلمان شهر برابر با 27/11 مترمربع است كه با استانداردهای ارائه شده از سوی وزارت راه و شهرسازی كه 12- 7 مترمربع تعیین شده است،مطابقت دارد اما هیچ همخوانی بین جمعیت و پارکها وفضای سبز سلمان شهر وجود ندارد و این کاربری بدون سلسله مراتب شهری و به صورت غیرعلمی مکان یابی و بدون برنامه ریزی دقیق مدیران جانمایی شده است و پیشنهاداتی نظیر علمی و مکانیزه نمودن مدیریت از حالت سنتی به علم روز، ضرورت استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، استفاده از ابزار قانونی و تامین اعتبارات لازم، مشارکت شهروندان و تشکیل انجمن های محلی(NGO)، طرح راهبردی فضای سبز، مکان یابی و احداث پارکهای جدید براساس سلسله مراتب که در آن اصول برنامه ریزی و استانداردهای مکان یابی آن و غیره در نظر گرفته شده است.
كلیدواژه ها: فضای سبز ، استراتژی توسعه شهری(CDS)، توسعه پایدار شهری ، سلمانشهر
1-1- مقدمه
امروزه از شهر به عنوان موتور محرکه توسعه کشورها یاد می کنند، به طوری که شهر مرکز تبدیل فن آوری است و هر روز فنون جدید خلق و ابداع و در شهرها به کار گرفته می شود. اثرات شهرنشینی، توسعه شهری سبب دور شدن شهروندان از طبیعت می شود. فضای سبز شهری بخش جاندار ساخت كالبدی شهر است و امروزه به عنوان یكی از عناصر بافت شهر در جهت كاهش آسیب پذیری شهر و افزایش كارایی بافت شهری در برابر مخاطرات طبیعی نظیر سیل ، زلزله مورد توجه است. پارکها و فضای سبز شهری، محیط زیست انسان را قابل سکونت کرده، با آثار سوء گسترش صنعت و کاربرد نادرست تکنولوژی مقابله می کند یعنی تعادل بخشی به متابولیسم شهر از یک سو و بالا بردن سطح زیبایی از سوی دیگر، سبب افزایش کیفیت زیستی در شهرها می شود چرا که به نحو موثری می تواند در کاهش گردوغبار ، آلودگی های شیمیایی ، آلودگی هوا ، تعدیل درجه حرارت ، افزایش نسبی رطوبت و تلطیف هوا ایفای وظیفه کند. بحثی که می بایست در این پژوهش به آن پرداخته شود با عنوان بررسی و تحلیل کاربری فضای سبز( پارک محله ای) با تاکید بر توسعه پایدار شهری و نمونه موردی آن شهر سلمان شهر می باشد. در این فصل که به کلیات تحقیق اختصاص داده شده است ابتدا به طرح بیان مسئله و اهداف موضوع تحقیق می پردازیم، سپس اهمیت موضوع، سوالات، فرضیات، اهداف ، متغیرها بیان می شوند و در ادامه روش تحقیق ، روش گردآوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل داده ها، قلمرو تحقیق و همچنین مشکلاتی که فرا روی این تحقیق بوده است، پرداخته می شود.
1-2- بیان مسئله
امروزه کاربری های عمومی به عنوان یکی از نیازهای اساسی جامعه شهری می باشد که به دلایلی چون تراکم بالای جمعیت و عدم توجه به شعاع دسترسی و آستانه های جمعیتی در ارتباط با مکان یابی نامناسب کاربری ها قادر به ارائه کارکردهای مطلوب به شهروندان نمی باشد. شهر نشینی ، توسعه شهری و بدنبال آن مشکلات اجتماعی- اقتصادی و کالبدی در شهرها باعث تعارض میان شهرها و محیط زیست طبیعی،کاهش فضای سبز و بیگانگی شهروندان از یکدیگر می شود . فضای سبز شهری نوعی از سطوح کاربری زمین شهری است که با پوشش گیاهی انسان ساخت و واجد بازدهی اجتماعی- اکولوژی می باشد و اهمیت آن امروزه به عنوان یکی از عناصر اصلی سیمای شهری در جهت نیل به شاخص های توسعه یافتگی جوامع شهری محسوب شده و بازسازی و دست یابی به فضاهای زیستی در قالب رویکرد توسعه پایدار، اندیشه توسعه پایدار شهری را شکل می دهد که در سالهای اخیر فضای سبز شهری بخصوص پارکهای محله ای به عنوان بازگشت به طبیعت و یکی از مهمترین
