1-5-1- تعاریف مفهومی……………………………………………………………………………………………………………9
1 -5-2- تعاریف عملیاتی ……………………………………………………………………………………………………..9
فصل دوم: پیشینه پژوهش
2-1- چارچوب نظری و پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………….11
2-1-1- نظریه کارکرد گرایی…………………………………………………………………………………………………….11
2-1-2- نظریه فمینیستی…………………………………………………………………………………………………………..11
2-1-3- نظریه سیستمی مینوچین………………………………………………………………………………………………13
2-1-4- نظریه مازلو………………………………………………………………………………………………………………..13
2-2- خانواده……………………………………………………………………………………………………………………………..15
2-3- ارائه الگویی مطلوب از خانواده…………………………………………………………………………………………….14
2-4- ویژگی های سنت ازدواج…………………………………………………………………………………………………….14
2-4-1- تقدس سنت ازدواج………………………………………………………………………………………………….15
2-4-2- انتخاب آگاهانه……………………………………………………………………………………………………….16
2-4-3-همسان همسری………………………………………………………………………………………………………..17
2-5- ویژگی های ساختاری نهاد خانواده……………………………………………………………………………………18
2-5-1- سرپرستی مرد……………………………………………………………………………………………….18
2-5-2-آگاهی پذیرش نقش ها…………………………………………………………………………………………….19
2-5-3- نقش عاطفی همسران………………………………………………………………………………………………20
2-5-3-1- نقش عاطفی زن…………………………………………………………………………………………..20
2-5-3-2- نقش عاطفی شوهر……………………………………………………………………………………….21
الف-نیکو سخن گفتن…………………………………………………………………………………………………21
ب-احترام………………………………………………………………………………………………………………….21
2 -5 -4- نقش جنسی همسران…………………………………………………………………………………………..22
2-5-4-1-نقش جنسی زن…………………………………………………………………………………………………22
2-5-4-2- نقش جنسی شوهر………………………………………………………………………………………….22
-25-5- نقش پدری و مادری…………………………………………………………………………………………………….23
2-6- وظایف والدین در قالب فرزندان………………………………………………………………………………………..23
2-6-1- اظهار محبت………………………………………………………………………………………………….23
2-6-2- حمایت………………………………………………………………………………………………………..24
2-6-2-1- نقش فرزندی…………………………………………………………………………………………………..24
2-6-2-2- نقش خویشاوندی……………………………………………………………………………………………..25
2-7- ویژگی های کارکردی نهاد خانواده……………………………………………………………………………………..25
2-2-1- مشروعیت بخشی به فرزندان………………………………………………………………………………………..25
2-7-2- جلوگیری از انحرافات اجتماعی……………………………………………………………………………………26
2-8- راهکارهای تحقق خانواده مطلوب………………………………………………………………………………………..27
2-8-1- تقویت ایمان……………………………………………………………………………………………………………..27
2-8-1-1- معنا بخشیدن به زندگی و ایجاد حس رضایت………………………………………………………..27
2-8-1-2- تقویت اخلاق و کنترل درونی…………………………………………………………………….27
2-8-2- فرزند آوری……………………………………………………………………………………………………………….28
2-8- 3- حصر روابط جنسی در چارچوب زناشویی……………………………………………………………………29
2-8-4- تقویت روحیه غیرت ورزی………………………………………………………………………………………….29
2-9- وظایف و نقش زوجین در رضایت زناشویی…………………………………………………………………………33
2-10- رضایت زوجین از نگاه آیات و روایات……………………………………………………………………………….31
2-10-1- تکریم زن………………………………………………………………………………………………………..31
2-10-2-کمک کردن به زن……………………………………………………………………………………………..32
2-10-3-اظهار محبت به زن……………………………………………………………………………………………33
2-10-4-خوش رویی با زن…………………………………………………………………………………………….34
2-10-5- پند و موعظه دادن…………………………………………………………………………………………….34
2-10-6- تشکر و سپاسگذاری مرد……………………………………………………………………………..35
2-10-7- بدرقه و استقبال مرد………………………………………………………………………………….36
2-10-8- سرپرستی مرد- اطاعات زن…………………………………………………………………………..36
2-10-9-ایجاد لذت برای یکدیگر……………………………………………………………………………………38
2-10-10-حل تعارضات زناشویی………………………………………………………………………………40
2-10-11-بیان زیبا برای همسر…………………………………………………………………………………..41
2-10-12- صبر بر آزار و اذیت همسر……………………………………………………………………………41
این مطلب را هم بخوانید :
2-11- عوامل مخدوش کننده رضایت زناشویی……………………………………………………………………….42
2- 11- 1- سخت گیری…………………………………………………………………………………………….42
2-11-2- ترش رویی…………………………………………………………………………………………………42
2-11-3-نا سزا گویی……………………………………………………………………………………………….42
2-11-4- چشم و هم چشمی………………………………………………………………………………………43
2-11-5- لجاجت……………………………………………………………………………………………………43
2-12- دین…………………………………………………………………………………………………………………….43
2-12-1- مفهوم دین………………………………………………………………………………………………….49
2-12-2-دین در لغت……………………………………………………………………………………………………44
2-12-3- نیاز همیشگی به دین………………………………………………………………………………………………45
2-13- هدف دین……………………………………………………………………………………………………………46
2-13-1-هدایت تشریعی………………………………………………………………………………………………46
2-13-2-تعلیم و تربیت مردم………………………………………………………………………………………..47
- –قضاوت……………………………………………………………………………………………………..48
-13-4-اصلاح………………………………………………………………………………………………………..47
2-13-5—حکومت…………………………………………………………………………………………………..48
2-14- دین از منظر نظریه پردازان غربی……………………………………………………………………………………….49
2-14-1- دین از دیدگاه کنت ول اسمیت…………………………………………………………………………..52
2-15-دین و مولفه های آن در اسلام………………………………………………………………………………………..53
2-16- دین از منظر نظریه پردازان ایرانی…………………………………………………………………………………….55
2-16-1- علامه طباطبایی………………………………………………………………………………………………..55
2-16-2- استاد مطهری………………………………………………………………………………………………….56
2-17- بیشینه خارجی………………………………………………………………………………………………………..59
2-18- بیشینه داخلی…………………………………………………………………………………………………………62
فصل سوم- روش پزوهش
3-1- روش ها……………………………………………………………………………………………………………….65
3-2- جامعه اماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه…………………………………………………………………….65
3-3- متغیر های مورد بررسی……………………………………………………………………………………………..65
3-4- ابرار پزوهش و روش گرد آوری…………………………………………………………………………………65
3-5- روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………….66
فصل چهارم- یافته های پژوهش
4-1-آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………………..68
4–2آمار استنباطی………………………………………………………………………………………………………………..70
فصل پنجم- بحث و نتیجه گیری
5-1- بحث و تفسیر نتایج……………………………………………………………………………………………………74
5-2- نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………76
5-3- محدودیت های پژوهش………………………………………………………………………………………………..76
5-4- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………76
5-4-1-پیشنهادات پژوهشی…………………………………………………………………………………………………………76
5-4-2-پیشنهادات کاربردی…………………………………………………………………………………………………………77
الف) منابع فارسی
ب) منابع انگلیسی
ج) پیوست ها
چکیده انگلیسی
مقدمه
خانواده به عنوان واحدی اجتماعی دارای بیشترین و عمیق ترین مناسبات انسانی است. علاوه بر اینکه، منبع اولیه نیازهای اساسی فرد محسوب می شود، موقعیت های متعددی را برای یادگیری و شکل گیری نگرش ها وتشکیل باورهای فرد فراهم می آورد. خانواده در کنار مسئولیت آموزشی و تربیتی، در رفع نیازهای جسمانی، روانی و انتقال ارزش های اجتماعی نقش بسیاری موثری دارد. فرد در بستر خانواده خواست های جامعه را می آموزد و این شناخت او را به گزینش رفتارهای معین رهنمون می سازد (مصلحی1391، 1).
از آنجایی که انتخاب همسر یکی از مهم ترین تصمیم هایی است که در تشکیل خانواده و زندگی اجتماعی گرفته می شود، اهمیت مسئله ایجاب می کند که با کنکاش عمیق تری به عوامل بیرونی مانند، مذهب، طبقه اجتماعی، سن، تحصیلات و … نیز عوامل زیر بنایی مانند ویژگی های شخصیتی توجه شود (مصلحی1391، 1)
متخصصان روان شناسی خانواده غالبا معیار خود را در بررسی کیفیت روابط زناشویی زوجین، سطح رضایت زناشویی آنها قرار می دهند. رضایت زناشویی، یکی از مهم ترین عوامل پیشرفتن و دستیابی به اهداف زندگی است که تحت تاثیر عوامل بیرونی و درونی می باشد. علی رغم انکه ضرورت توجه به همسانی عقاید مذهبی و تمایلات فرهنگی همواره مورد تاکید قرار می گیرد. افزایش طلاق در دنیای کنونی و نارضایتی زوجین از زندگی مشترک و تاثیرات سوء این گونه پدیده ها بر افراد خانواده و اجتماع، بیانگر این مدعاست که برخورد مقبولی با تشکیل خانواده و ازدواج نشده و کمتر با دید عالمانه به این پدیده نگریسته شده است (مصلحی1391، 1).
مهم ترین نکته در تبیین فلسفه ازدواج در قرآن، این است که خداوند که حکمت ازدواج و تشکیل خانواده را بیان می کند. به حکم خلقت همسر و تشکیل خانواده، بقای نسل با فرزند صالح یا پیشگیری از فساد یا سازندگی اخلاقی و اجتماعی و یا توسعه ارزش های اسلامی اشاره نمی کند، بلکه به حکمتی اشاره دارد که بدون آن، هیچ یک از اهداف خلقت انسان، قابل تحقق نیست و آن آرامش روانی است. بدون آرامش روانی، نمی توان از جوان، انتظار تقوا داشت. بدون این آرامش، نه نسل سالم و صالح پدید می آید و نه سازندگی اخلاقی و اجتماعی اتفاق می افتد و نه ارزش های دینی و آرمان توحید، گسترش می یابد (پسندیده1389، 23).
کسی که در فکر ازدواج است و یا ازدواج می کند، انتظار دارد که این زندگی یا خوشبختی، با سعادت و رضایت همراه باشد و از تمام لحظات زندگی خود لذت ببرد. بنابراین، آنچه از خود ازدواج اهمیت بیشتری دارد موفقیت در ازدواج یا به عبارتی دیگر رضایتمندی میان زوجین است (برادبری، فینچام و ویچ[1]، 2000)
موسوی بیان می کند عوامل اقتصادی، مذهبی، آداب و سنن اجتماعی، ارضای عاطفی، ارضای جنسی و تفاهم فکری می تواند رضامندی زناشویی را به ارمغان آورد (موسوی 1374، 43).
هانلر2 و گنچوز3 نیز معتقدند نگرش مذهبی می تواند در ارتباط زناشویی موثر باشد، زیرا مذهب شامل رهنمودهایی برای زندگی و ارائه دهنده ی سامانه باورها و ارزش هاست که این ویژگی ها می توانند زندگی زناشویی را متاثر سازند (خدایاری فرد، 1386)
1-1 بیان مساله
بر اساس آموزه های دینی، یکی از مهم ترین مسائلی که زمینه آرامش و رضایت از زندگی زناشویی را فراهم می سازد پایبندی زوجین به دستورات مذهبی است. خوشبختی زناشویی زمانی تحقق می یابد که زن و شوهر ارتباط خوبی با مبدا داشته و برای معاد خود نیز کار نیک انجام دهند و پایبند به احکام و دستورات الهی باشند، نه اینکه مسائل زندگی آن قدر آنها را سرگرم کند که از یاد خداوند غافل شوند (منافقون: 9) و یا به خاطر خانواده از رعایت وظایف دینی فاصله بگیرند (تمیمی آمدی1366، 186). وظیفه زن و شوهر است که همدیگر را از معصیت خداوند بر حذر دارند که در این زمینه مرد مسئولیت
