فصل دوم :جنگ نرم
2-1)جنگ و انواع جنگ……………………………………………………………………………………………………………………………………17
2-2)تاریخچه جنگ نرم…………………………………………………………………………………………………………………………………….21
2-3)اهمیت جنگ نرم……………………………………………………………………………………………………………………………………….23
2-4)تعریف جنگ نرم……………………………………………………………………………………………………………………………………….24
2-5)تفاوتهای جنگ نرم و جنگ سرد…………………………………………………………………………………………………………………25
2-6)گونه شناسی جنگ های نرم………………………………………………………………………………………………………………………..27
2-6-1)جنگ رایانه ای………………………………………………………………………………………………………………………………………27
2-6-2)جنگ رسانه ای……………………………………………………………………………………………………………………………………..27
2-6-3)جنگ فرهنگی……………………………………………………………………………………………………………………………………….27
2-6-4)جنگ اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………………………28
2-6-4-1)جنگ اجتماعی در حوزه داخلی…………………………………………………………………………………………………………..28
2-6-4-2) جنگ اجتماعی در حوزه خارجی……………………………………………………………………………………………………….28
2-7)هدف های جنگ نرم………………………………………………………………………………………………………………………………. 28
2-7-1)فلج سازی راهبردی……………………………………………………………………………………………………………………………….28
2-7-2)ازبین رفتن سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………29
2-7-3)تخریب فرهنگ راهبردی………………………………………………………………………………………………………………………..30
2-8)ماهیت جنگ نرم……………………………………………………………………………………………………………………………………… 31
2-8-1)هویت سازی…………………………………………………………………………………………………………………………………………31
2-8-2)ریزوم واربودن………………………………………………………………………………………………………………………………………32
2-8-3)تفکرسیار………………………………………………………………………………………………………………………………………………32
2-8-4)دگرگون سازی………………………………………………………………………………………………………………………………………32
2-8-5)بنیان گفتمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………..32
2-8-6)پروژه پروسه…………………………………………………………………………………………………………………………………………32
2-8-7)ذهنی عینی……………………………………………………………………………………………………………………………………………32
2-8-8)فرایند محوری……………………………………………………………………………………………………………………………………….33
2-8-9)رویگداری رویاروئی………………………………………………………………………………………………………………………………33
2-8-10)درونی بیرونی……………………………………………………………………………………………………………………………………..33
2-8-11)چندوجهی بودن…………………………………………………………………………………………………………………………………..33
2-8-12)فیزیکال متافیزیکال………………………………………………………………………………………………………………………………33
2-8-13)خودترمیمی و خود تقویت سای……………………………………………………………………………………………………………33
2-8-14)نخبه محوری………………………………………………………………………………………………………………………………………33
2-9)مفاهیم مرتبط با جنگ نرم…………………………………………………………………………………………………………………………. 34
2-9-1)قدرت نرم…………………………………………………………………………………………………………………………………………….34
2-10)منابع قدرت نرم…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 35
2-11) مؤلفههای قدرت نرم…………………………………………………………………………………………………………………………….. 37
2-11-1)جنگ روانی………………………………………………………………………………………………………………………………………..37
2-11-2)جنگ ادراکی……………………………………………………………………………………………………………………………………….38
2-11-3)نافرمانی مدنی……………………………………………………………………………………………………………………………………..39
2-11-4)نبرد اطلاعاتی……………………………………………………………………………………………………………………………………..40
2-11-4-1)ویژگی نبرد اطلاعاتی استراتژیک……………………………………………………………………………………………………….44
2-12) ابعاد جنگ نرم……………………………………………………………………………………………………………………………………… 44
2-12-1)بعد فرهنگی………………………………………………………………………………………………………………………………………..44
2-12-2)بعدسیاسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..45
2-12-3)بعداجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………………………..45
2-13)مخاطب شناسی جنگ نرم………………………………………………………………………………………………………………………. 45
2-13-1)نخبگان فکری کشورهدف…………………………………………………………………………………………………………………….45
2-13-2)مردمان کشورهدف………………………………………………………………………………………………………………………………46
2-14) نظریه پردازان اصلی جنگ نرم………………………………………………………………………………………………………………….46
2-14-1)جوزف نای…………………………………………………………………………………………………………………………………………46
2-14-2)نیکولاس لومان……………………………………………………………………………………………………………………………………48
2-14-3)نظریات و نظریه پردازان پست مدرن………………………………………………………………………………………………………49
جمع بندی فصل دوم…………………………………………………………………………………………………………………………………………51
فصل سوم:امنیت وامنیت اجتماعی
این مطلب را هم بخوانید :
3-) امنیت…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..53
3-1)مفهوم امنیت………………………………………………………………………………………………………………………………………………..53
3-2) دیدگاههای مختلف در خصوص امنیت………………………………………………………………………………………………………….55
3-2-1)دیدگاه سنتی……………………………………………………………………………………………………………………………………………55
3-2-2)دیدگاه مدرن……………………………………………………………………………………………………………………………………………55
3-3) اقسام امنیت از لحاظ ساختاری……………………………………………………………………………………………………………………. 55
3-3-1)امنیت فردی……………………………………………………………………………………………………………………………………………..56
3-3-2)امنیت اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………………………………………56
3-4) مفهوم امنیت اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 57
3-5)نظریه‌پردازان و امنیت اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………….58
3-5-1)پارسونز و امنیت اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………………………58
3-5-2)مارکس و امنیت اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………….59
3-5-3)تونیس و امنیت اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………………………..60
3-6) بعد اجتماعی امنیت……………………………………………………………………………………………………………………………………. 60
3-7) هنجارهای اجتماعی و امنیت اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………61
3-7-1)هنجارهای دینی………………………………………………………………………………………………………………………………………..61
3-7-2)هنجارهای رسمی……………………………………………………………………………………………………………………………………..61
3-7-3)هنجارهای سنتی(غیر رسمی)……………………………………………………………………………………………………………………..62
3-8) ابعاد امنیت اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………………………63
3-8-1)امنیت اجتماعی(بعد عینی)………………………………………………………………………………………………………………………. 64
3-8-2)امنیت اجتماعی(بعد ذهنی)………………………………………………………………………………………………………………………. 65
3-9) مشکلات حوزه امنیت عینی…………………………………………………………………………………………………………………………. 66
3-9-1)بیکاری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………66
3-9-2)تورم……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….67
3-9-3)اعتیاد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………67
3-9-4)فقر…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………67
3-9-5)فرار ازخانه………………………………………………………………………………………………………………………………………………67
3-9-6)جدائی زن و شوهر……………………………………………………………………………………………………………………………………68
3-9-7)مهاجرت………………………………………………………………………………………………………………………………………………….68
3-9-8)فرارنخبگان کشور……………………………………………………………………………………………………………………………………..68
3-9-9)فاصله یا شکاف طبقاتی……………………………………………………………………………………………………………………………..69
3-9-10)جرائم اقتصادی………………………………………………………………………………………………………………………………………69
3-9-11)سوءاستفاده نخبگان…………………………………………………………………………………………………………………………………69
3-9-12 (رشد سریع)جمعیت……………………………………………………………………………………………………………………………….69
3-9-13)حاشیه نشینی………………………………………………………………………………………………………………………………………….70
3-10) مشکلات حوزه امنیت ذهنی …………………………………………………………………………………………………………………….. 70
3-10-1)بی سازمانی اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………………….70
3-10-2)ازخود بیگانگی……………………………………………………………………………………………………………………………………….71
3-10-3)نابرابری اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………………………72
3-10-4)بی هنجاری……………………………………………………………………………………………………………………………………………72
3-10-5)شکاف نسلی………………………………………………………………………………………………………………………………………….73
3-10-6)اخلال در سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………….74
جمع بندی فصل…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..75
فصل چهارم:ابزارهای جنگ نرم(فضای مجازی):
4-1) رسانه‌ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..78
4-2)مطبوعات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………80
4-3)شبکه های رادیوئی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….81
4-4)شبکه های تلویزیونی………………………………………………………………………………………………………………………………………………81
4-5)اینترنت…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………82
4-6)ایمیل……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………82
4-7)ماهواره ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..83
4-8)ادبیات مکتوب:داستان کوتاه ورمان……………………………………………………………………………………………………………………………83
4-9)نشریات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..84
4-10)عرصه هنر……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………84
4-11)انیمیشین……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..85
4-12)بازهای ریانه ای……………………………………………………………………………………………………………………………………………………86
4-13)اسباب بازی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………86
4-14)نمادهاومدها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………86
4-15)استفاده ازظرفیت مراکزعلمی………………………………………………………………………………………………………………………………….87
4-16)استفاده از ظرفیت های بین المللی…………………………………………………………………………………………………………………………..89
4-17)تاثیر فضای مجازی در نارضایتی خانوادگی………………………………………………………………………………………………………………89
4-17-1)اعتیاد به اینترنت……………………………………………………………………………………………………………………………………………….90
4-17-2)تعارض ارزش ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………..90
4-17-3) گسترش ارتباطات نامتعارف میان جوانان…………………………………………………………………………………………………………….90
4-17-4)شکاف نسل ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………90
4-17-5)سوء استفاده جنسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..91
4-17-6)انزوای اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….91
4-18)تقابل و رویارویی در فضای مجازی………………………………………………………………………………………………………………………..92
4-19)توانمندی ایران به لحاظ رسانه ای…………………………………………………………………………………………………………………………..93
4-20)آسیب پذیری ساختار رسانه ای در ایران………………………………………………………………………………………………………………….94
جمع بندی فصل چهارم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..95
فصل پنجم: تاثیر جنگ نرم بر امنیت اجتماعی ایران(در دوران احمدی نژاد):
5-1)زندگی نامه محمود احمدی نژاد……………………………………………………………………………………………………………………….98
5-1-1)بیانات هشت سال اخیرحضرت آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی درباره نقاط قوت و ضعف دولت…………. 100
5-2) تأثیر جنگ نرم بر سیاست و نتایج آن بر امنیت اجتماعی…………………………………………………………………………………..101
5-2-1) فتنه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..103
5-2-2) فتنه88……………………………………………………………………………………………………………………………………………………103
5-3)علل افزایش جنگ نرم غرب به ویژه ایالات متحده آمریکادر دولت نهم و دهم……………………………………………………..106
5-4) تأثیر جنگ نرم بر خانواده و نتایج آن بر امنیت اجتماعی……………………………………………………………………………………109
5-5) تاثیر جنگ نرم بر رشد اعتیاد و مواد مخدر و نتایج آن بر امنیت اجتماعی……………………………………………………………112
5-6) تاثیر جنگ نرم بر رشد بیکاری و نتایج آن بر امنیت اجتماعی…………………………………………………………………………….116
5-7)تاثیر جنگ نرم بر رشد تورم و نتایج آن بر امنیت اجتماعی…………………………………………………………………………………118
5-8)تاثیر جنگ نرم بر رشد فقر و نتایج آن بر امنیت اجتماعی…………………………………………………………………………………..120
5-9)تاثیر جنگ نرم بر فرهنگ و نتایج آن بر امنیت اجتماعی…………………………………………………………………………………….122
5-9-1)استحاله فرهنگی……………………………………………………………………………………………………………………………………….122
5-9-2) سستی اعتقادات………………………………………………………………………………………………………………………………………124
5-9-3)ازخود بیگانگی…………………………………………………………………………………………………………………………………………125
5-9-4) ویژگی های تهاجم فرهنگی …………………………………………………………………………………………………………………….126
5-9-5)عوامل تهاجم فرهنگی ………………………………………………………………………………………………………………………………126
5-9-6)شیوه های تهاجم فرهنگی………………………………………………………………………………………………………………………….127
5-9-9)مراحل تهاجم فرهنگی………………………………………………………………………………………………………………………………128
5-9-10)ابزارهای تهاجم فرهنگی………………………………………………………………………………………………………………………….129
5-9-11)بسترهای تهاجم فرهنگی ………………………………………………………………………………………………………………………..131
5-10) سایر اقدامات دشمن………………………………………………………………………………………………………………………………….132
5-10-1)گسترش عمق و دامنه جنگ های اطلاعاتی………………………………………………………………………………………………..132
5-10-2) رفع خلأ اطلاعاتی پیرامون تأسیسات هسته ای و موشکی جمهوری اسلامی ایران………………………………………….132
5-10-3)شستشوی مغزی پناهندگان ایرانی و کاربست هدفمند آنها در شبکه های جاسوسی…………………………………………132
5-10-4) تأسیس میز مخصوص مطالعات ایران……………………………………………………………………………………………………….133
5-10-5)ایجاد و توسعه هدفمند جنگ های فرقه ای در محیط امنیتی داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران……………..133
5-10-5-1)تلاش وهابیون برای شبهه افکنی در فرایض حج…………………………………………………………………………………….133
5-10-5-2) افزایش تبلیغات گروه های ضاله در برخی نواحی استان های مرزی…………………………………………………………133
5-10-5-3)توجیه «مداخلات بشردوستانه» با ابزار مانور تبلیغاتی………………………………………………………………………………133
5-10-5-3-1) کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل…………………………………………………………………………………………….133
5-10-5-3-2) سازمان «دیده بان حقوق بشر………………………………………………………………………………………………………….134
5-10-5-3-3) پارلمان اتحادیه اروپا……………………………………………………………………………………………………………………..134
5-10-5-3-4)حمایت از ایجاد و گسترش شایعه های براندازانه……………………………………………………………………………….134
نتیجه گیری و پیشنهاد…………………………………………………………………………………………………………………………………………..135
منابع :………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………137
فهرست جداول:
جدول شماره 1،2.انواع جنگ…………………………………………………………………………………………………………………………………20
جدول شماره 2،2 . ویژگیهای نبرد اطلاعات استراتژیک……………………………………………………………………………………………44
جدول شماره 1،5 . نقاط قوت دولت نهم و دهم………………………………………………………………………………………………………..100
جدول شماره 2،5.نقاط ضعف دولت نهم ودهم………………………………………………………………………………………………………….101
جدول شماره 3،5. مدل تاثیر جنگ نرم بر خانواده و نتایج آن بر امنیت اجتماعی (طلاق)…………………………………………………112
جدول شماره 4،5.تاثیر جنگ نرم بررشد اعتیاد و نتایج آن بر امنیت اجتماعی………………………………………………………………….116
جدول شماره 5،5. تاثیر جنگ نرم بررشد بیکاری و نتایج آن بر امنیت اجتماعی……………………………………………………………..118
جدول شماره 6،5. تاثیر جنگ نرم بررشدتورم و نتایج آن بر امنیت اجتماعی…………………………………………………………………..120
جدول شماره 7،5. تاثیر جنگ نرم بررشدفقر و نتایج آن بر امنیت اجتماعی…………………………………………………………………….122
جدول شماره 8،5. مدل تاثیر جنگ نرم برفرهنگ ونتایج آن برامنیت اجتماعی………………………………………………………………..131
چکیده:
جنگ نرم حالت تنش ودرگیری شدیدی است که بین کشورها درعرصه بین‌الملل ظاهر میشود وازمختصات آن میتوان به مانورهای سیاسی، مشاجرههای دیپلماتیک، جنگهای روانی، مخاصمههای ایدئولوژیکی، جنگ اقتصادی ورقابت برای کسب وقدرت نام بردکه هدفهای این تهاجم میتواند تضعیف روحیه،وحدت ملی،ایجاد شکاف میان مردم و حاکمیت، نافرمانی مدنی،افزایش ناکارآمدی حاکمیت وتضعیف اراده مقاومت درمردم باشدجنگ نرم ازابعادمختلف برامنیت اجتماعی کشورها تاثیر گذاشته و به اعتقادات ، باورها و ارزشهای اساسی یک جامعه، حمله می شود؛ زیرا در صورت تغییر باورهای بنیادین جامعه قالبهای تفکر واندیشه آن دگرگون شده والگوهای رفتاری جدیدشکل میگیردو رفتارهای چالشی و ساختارشکنانه، جایگزین رفتار های متعادل جامعه میگردد. تردید، دودلی، بدبینی و احساس ناکارآمدی نسبت به ساختار سیاسی نظام درجنگ نرم شکل میگیرد.جنگ نرم،عرصه عرضه نمادها ومناسک فرهنگی گوناگون و متعارض، رویارویی آموزه ها وباورها وتفسیرهای دینی متفاوت ومتضاد و تقابل ارزشها و رفتارها و گرایش‌های معنوی رنگارنگ است. جنگ نرم از طریق ابعاد عینی،ذهنی وفرهنگی درامنیت اجتماعی جوامع تاثیر می‌گذارد چرا که مقوله امنیت اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین مقوله‌های اجتماعی درهر جامعهای ازاهمیت غیر قابل انکاری برخوردار است. امنیت اجتماعی با ارزشهای جامعه، پیوند ناگسستنی و در صورتی که امنیت اجتماعی در جامعه حفظ شود؛ ارزشهای جامعه حفظ گردیده و به عبارت دیگر، امنیت جامعه به معنی وضعیتی است که در آن ارزش های جمعی حفظ میگردد.یکی از مهمترین عواملی که باعث تضعیف امنیت اجتماعی می شود جنگ نرم است جنگ نرم با تغییر در ارزش های جامعه و اخلال درروند درونی شدن ارزشها باعث تضعیف امنیت اجتماعی میشود.جامعهای در مقابل جنگ نرم میتواند امنیت اجتماعی خود را حفظ کندکه ضمن درونی کردن ارزشهای خود بتواند در مقابل اقدامات مجری جنگ نرم، ارزش های خود را حفظ نماید.جنگ نرم از طریق اخلال درمجموعه هنجاری جامعه و تضعیف ارزش های جامعه،باعث همنوایی افراد جامعه با ارزش های جامعه دیگر می شود.در این میان جنگ نرم کشورهای غربی با همراهی ایالات متحده آمریکا علیه ایران در دوران ریاست جمهوری محموداحمدی نژادبا ایجاد تغییردرعوامل فرهنگی،سیاسی واجتماعی مانند افزایش بیکاری، افزایش فقر، افزایش اعتیادومواد مخدردر جامعه وافزایش تورم به دنبال هدف قراردادن نظام ارزشی جامعه ایران از طریق استحاله فرهنگی،تردید در مبانی نظام،نابسامانی،از خود بیگانگی،نا به هنجاری وشکاف نسلی به دنبال تضعیف و تهدید امنیت اجتماعی در ابعاد گوناگون بوده است.[1]
فصل اول:
کلیات طرحَ پژوهش
1-1- طرح مسأله:
در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دشمن دست به اقداماتی علیه جمهوری اسلامی ایران همانند کودتای نوژه، فاجعه طبس، جنگ هشت ساله، جنگ های داخلی زد که می توان از آن با عنوان جنگ سخت یاد کرد اما پس از ناکامی در این خصوص، تهدیدات دشمن تغییر روش داد به گونه ای که در ادبیات جدید دیپلماسی یا در عرصه های سیاسی از آن با عنوان جنگ نرم یاد می شود.
جنگ نرم عبارت از هر اقدام غیرخشونتآمیز است که ارزشها و هنجارها را مورد هجوم قرار داده و در نهایت، منجر به تغییر در الگو‌هاى رفتارى وخلق الگو‌هاى جدیدى شود که با الگو‌هاى رفتارى نظام حاکم، تعارض داشته باشد. لازم به ذکر است که زمینه‌هاى تهدید نرمافزارى مانند موانع ساختارى مشروعیت یا بحران مشروعیت میتواند منجر به شکلگیری یا تشدید تهدیدات نرمافزاری و حتی سختافزاری مانند حمله نظامی شود. جنگ نرم در صورتى شکل مى‌گیرد که کسانى که به آن تن مى‌دهند اساساً احساس و ادراک تهدید از آن نداشته باشند، بلکه آن را مطلوب و تسلیم در برابر آن را اولویت خود بدانند. این اولویت میتواند با عمد یا ترغیب، آموزش و پرورش و فرهنگسازی انجام شود. اینگونه تهدید نرم که در واقع، نقطه مقابل قدرت شرطی است، با تغییر اعتقادات افراد و ملتها، اساسی‌ترین کارکرد‌ها را در دگرگونی فرهنگ، اقتصادوسیاست کشورها ایفا مى‌کند (کالبرایت، 1371: 65).
امروزه جنگ نرم، موثرترین، كارآمدترین، كم هزینه ترین، خطرناك ترین وپیچیده ترین نوع تهدید علیه ارزش ها وامنیت اجتماعی یك كشور است. که موثرتر است؛ چون می توان با كمترین هزینه، باحذف لشكركشی واز بین بردن مقاومت های طیف شناسی جنگ ، بر مبنای«ابزار و روش تحمیل اراده» است. بر مبنای این شاخص جنگ، شامل جنگ نرم و جنگ سخت است. این نوع تفكیك ابتدا در مورد تفكیك قدرت، به قدرت نرم و سخت، از سوی جوزف نای انجام شده، و سپس دردهه ی اخیرازسوی اندیشمندان تكامل یافته است.
جنگ نرم، استفاده دقیق و برنامه ریزی شده از قدرت نرم علیه نظام های سیاسی مورد هدف، به منظورتاثیرگذاری بر باورها و ارزش های بنیادین و با هدف دگرگونی در هویت فرهنگی و الگوهای رفتاری مورد قبول در عرصه های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است.هدف نهایی در جنگ نرم همان هدف جنگ سخت، یعنی تضعیف، مهار و فروپاشی یک نظام سیاسی است، ولی ابزار و روشهای این براندازی متفاوت است.
اگر در جنگ سخت با اشغال سرزمین، براندازی یک نظام سیاسی انجام میشود و نظام دفاعی و امنیتی یک کشور فرو میریزد، در جنگ نرم تلاش میشود با تأثیرگذاری بر باورها و ارزشهای یک ملت، اندیشه و الگوی ادارهی یک کشور که هویت دهنده به نظام سیاسی است به چالش کشیده شود. تلاش دشمن در براندازی نرم با پروژهی بیاعتبارسازی و اعتمادزدایی از نظام سیاسی، به نتیجه خواهد رسید. جنگ نرم، روشی برای تحمیل اراده و تأمین منافع است که با غلبه بر طرف مقابل، بدون استفاده از قدرت نظامی و روشهای خشونت‌آمیز اعمال میشود. ابزار اصلی این جنگ، قدرت نرم بهویژه، قدرت اقناعگری وهمراه سازی است که اغلب با استفاده از ابزارهای ارتباطی ورسانهها ودانش روانشناختی تلاش میشود تا در هویتهای فکری وفرهنگی مخاطب تردید ایجاد شود، حوزه‌ی عمل این جنگ، افکار، اعتقادها، باورها، ارزشها، علائق و گرایش‌های جامعه هدف است که مهاجم برای اشغال آن برنامهریزی میکند.در نهایت با تصرف ذهن و قلوب مردمان کشور هدف، تغییر در ساختارها محقق میشود. به عبارت دیگر جنگ نرم، جنگ تخریب الگو است. مهاجم در این جنگ با ایجاد تردید در مبانی و ارزشهای اساسی نظام سیاسی، الگوی آن نظام را در عرصههای گوناگون اجتماعی ناکارآمد میسازد (نائینی، 1389: 78).
امنیت اجتماعی از نیازهای اولیه ایمنی هر نظام از جمله نظام سیاسی است. همه اشخاص وارکان جامعه،نیازمند امنیت اجتماعی هستندواز فقدان آن متضرر میشوند.امنیت اجتماعی به مثابه روح حیاتبخش ارتباطات افراد و نیروهای اجتماعی است. فضای مبتنی بر امنیت اجتماعی از لحاظ روانی، فکری، بستر پیشرفت سیاسی، اقتصادی، علمی وفرهنگی را فراهم میسازد و برتکوین وثبات ساختارها و روابط سیاسی مؤثر است.
امنیت اجتماعی باعث انسجام، پویایی وتوانمندی جامعه و تحکیم کیان نظام سیاسی در برابر آسیبهای درونی و تهدیدهای بیرونی بهویژه در شرایط متحول منطقه وجهان است.امنیت اجتماعی به معنی حفظ نظام اجتماعی وسیاسی در وضعیتی است که جامعه، خانواده، فرد و حکومت در مقابل آسیبها و تهدیدهای اجتماعی ایمن بوده و به سلامت زندگی خود مطمئن باشد. با استقرار امنیت اجتماعی در کشور، اطمینان و امید انسانها افزایش مییابد و میل به پیشرفت و کوشش برای زندگی سالم در آنها بارور میشود.با پیشرفت فناوری، دامنه امنیت اجتماعی ازمقولههای رفاهی، بهداشتی و اقتصادی فراتر رفت و مباحثی از قبیل هستی فرد و جامعه، هویت وشخصیت موضوعیت یافت و دستیابی به آن برای نظام اجتماعی و نظام سیاسی اولویت یافت.بنابراین؛ امنیت اجتماعی یکی از مقولاتی بوده که در حیات جامعه بسیار تأثیرگذار است و عوامل متعددی در تقویت و تضعیف آن دخیل هستند. امنیت اجتماعی با ارزش های جمعی انسان در زندگی اجتماعی ارتباط نزدیک دارد و جنگ نرم در صدد است تا افراد اقشار جامعه هدف را با خود همراه نماید. ارزش های جمعی نقطه پیوند میان امنیت اجتماعی وجنگ نرم است چرا که ارزش های جمعی ازیک سو عامل همبستگی و وفاق جامعه می باشد و از سوی دیگر چون ارزش های جمعی باعث هنجارمندی روابط افراد در عرصه های گوناگون حیات عمومی انسان میشود، عامل تقویت امنیت اجتماعی است. استقرار ارزش های جمعی باعث افزایش استحکام هنجارهاوکاهش هنجارشکنی در جامعه و نظام شده و ثبات، تعادل و امنیت اجتماعی از این طریق تقویت می گردد و جنگ نرم با تضعیف مجموعه ارزش و هنجاری جامعه باعث اختلال در سیستم امنیتی جامعه می گردد.استراتژی دشمنان جمهوری اسلامی ایران دردوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد از سال 1384 تا 1392 مبتنی بر اقدامات غیر نظامی ونرم دركنار تهدید به اقدام نظامی است.
كلید خوردن جنگ نرم علیه ایران در مقطع فعلی را باید ناشی از گسترش حس تنفر از آمریكا در جهان دانست كه به نظر سران كاخ سفید، ایران مركز اصلی ایجاد و گسترش این تنفر است. پروژه و پدیده جنگ نرم كه هماكنون به عنوان پروژهای عظیم علیه جمهوری اسلامی ایران در حال تدوین و اجرا است، در شاخص‌هایی مانند ایجاد نابسامانی اقتصادی، گسترش به نارضایتی در جامعه، تأسیس سازمانهای غیردولتی در حجم گسترده، جنگ رسانه‌ای، عملیات روانی برای ناكارآمد جلوه دادن دستگاه اداری واجرایی دولت، تضعیف حاكمیت ایران از طریق روشهای مدنی وتزلزل درامنیت اجتماعی این نظام متبلور میشود. درفرآیند جنگ نرم، عوامل براندازی از زمینه‌های موجود درجامعه برای پیشبرد اهداف خود بهره می‌برند یا به طور مجازی در ایجاد نارضایتی و آشفتگی افكار عمومی وسپس بهره برداری ازآن میکوشند.
تئوری نابودی نظام جمهوری اسلامی ایران از طریق جنگ نرم وبر هم زدن امنیت اجتماعی پس از پشت سر گذاشتن جنگ سخت وارد مرحله عملیاتی گردیده و تغییر استراتژی دشمنان جمهوری اسلامی ایران وانتقال منطقه نبرد از میادین نظامی به اذهان مردم ایران وناامن ساختن روان جامعه وبرهم زدن امنیت اجتماعی ازاصلیترین دغدغه‌های پژوهش حاضر است لذا شناخت لازم از سامانه‌های اصلی جنگ نرم وآشنایی با استراتژی‌ها و تاكتیكهای دشمن علیه امنیت اجتماعی میتواند نحوه تقابل هوشمندانه وبا بصیرت جمهوری اسلامی ایران را در پی داشته باشد. مسأله این پژوهش، جنگ نرم وچگونگی تأثیر آن برامنیت اجتماعی جمهوری اسلامی ایران دردوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد از سال 1384 تا 1392 است.
1-2- علل انتخاب موضوع و اهمیت تحقیق:
مبحث جنگ نرم در سیاست و حکومت از موضوعات عمده حوزه مطالعاتی جامعه شناسی سیاسی و نوسازی ودگرگونی سیاسی است از این روشناسایی انگیزه ها ،دلایل واهداف جنگ نرم در سیاست به ویژه درکشورهای درحال توسعه مانند ایران می تواند مارادر فهم بهترمشکلات این نظام ها در زمینه مدیریت سیاسی اجتماعی وسیاستگذاری های کلان حکومتی یاری نماید.
جنگ نرم پدیده ای است که با ایجاد جامعه مجازی واز اوائل سال 1990 به مرور و همزمان با رشد ماهواره واینترنت و کمرنگ شدن مرزهای ملی اقتصادی ، فرهنگی وسیاسی سیر تکوینی خود را طی می کند لذا پرداختن به نقش آن در سیاست وحکومت این دوره می تواند دردرک بهترسیاست وفرهنگ جامعه ایران موثر افتد. اهمیت پژوهش حاضر این است که میان ارزشهای جامعه و نقصان و ضعف در آنها با امنیت اجتماعی ارتباط برقرار کند واز این طریق متوجه شود که جنگ نرم علیه جامعه ایران، از چه طرقی ارزش های موجوددرجامعه ما را مورد هدف قرار می دهد وچه آثاری را به همراه خواهد داشت.
از جمله دلایل عمده انتخاب موضوع توسط پژوهشگر بررسی تأثیر جنگ نرم در جامعه ایران بوده چرا که کشورهای غربی وقتی که نتوانستند بعد ازحمله نظامی عراق وحمایت های جهانی به ویژه غرب ودررأس آن ایالات متحده آمریکا، نظام جمهوری اسلامی ایران راساقط نمایند از این راه وارد شده وقصد دارند باجنگ نرم نسبت به اضمحملال نظام اسلامی و ارزش های آن اقدام نمایند و این موضوع با توجه به اهمیت آن علاقه وکنجکاوی پژوهشگروتوصیه استادراهنمابه واکاوی اوضاع واحوال زمانه وآشوبی که درارزش های جوانان ایرانی درحال شکلگیری است ونیز نشان دادن اهداف دشمنان ایران اسلامی انتخاب گردید.
1-3- پیشینه تحقیق:
در خصوص این موضوع که رابطه دو عامل (جنگ نرم و امنیت اجتماعی) بر همدیگر در جامعهی ایران دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد بین سالهای 1384 تا 1392مورد بررسی قرار میگیرد، به صورت موردی تحقیقی صورت نگرفته است.البته پژوهشهایی حول محورهای این تحقیق صورت گرفته که این پژوهشها در 3 قالب کتاب، مقاله و پایان نامه به شرح ذیل قابل تقسیم می‌باشند.
کتابها:
مؤسسه ابرار معاصر تهران 5 عنوان تحقیقاتی در زمینه جنگ نرم به این شرح منتشر نموده است:
جنگ نرم ۱: ویژه جنگ رایانه‌ای(ضیاییپرور، 1383)پس از ارائه تعاریف از موضوع جنگ رایانه‌ای، به بررسی تکنیک‌های مورد استفاده در این نوع از نبرد نرم پرداخته است.
جنگ نرم ۲ : ویژه جنگ رسانه‌ای (ضیایی پرور، 1383)ضمن ارائه و‌کاربردهای مفاهیم جنگ رسانه‌ای، به بررسی ابزارهای مورد استفاده این نوع ازنبرد درعصر کنونی پرداخته و‌تأثیررسانه‌های نوین برفضای ایران رامورد بحث وتحلیل قرار میدهد.
جنگ نرم ۳: نبرد در عصر اطلاعات(عبدالله خانی، 1386)به تعاریف، تاریخچه،نظریه‌ها، استراتژی‌ها و تاکتیک‌ها، ابزار وروشهای جنگ اطلاعات، پرداخته است
.جنگ نرم ۴: جنگ روانی و فریب استراتژیک(ابراهیمی خوسفی، 1386) که تعریف،تاریخچه، روشها، مصادیق جنگ روانی به خصوص درتهاجم آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱، تبارشناسی فریب استراتژیک، روشهای انکار و فریب در جنگ محتوای این مجلّد را تشکیل میدهد.
كتاب «مقدمه‌ای بر جامعهشناسی امنیت» دانش نظری و عملی امنیت اجتماعی را بسط داده است و میتواند اثری ارزشمند برای محققان حوزه امنیت و جامعه به‌شمار آید این كتاب ترجمه‌ای است از كتابی با عنوان «امنیت، هویت و منافع، جامعهشناسی روابط بین‌الملل»، نوشته بیل مك سویینی كه توسط دكتر محمد علی قاسمی و محمدرضا آهنی ترجمه شده است، این كتاب توسط دكتر اصغر افتخاری ویرایش و بازبینی شده و وی مقدمه‌ای درباره جامعهشناسی امنیت با عنوان «جامعهشناسی امنیت، رویكردی جامع» بر آن افزوده است.
کتاب مجموعه مقالات چالش های اجتماعی ایران که توسط پژوهشهای فرهنگی واجتماعی پژوهشکده تحقیقات استراتژیک جهت شناسایی، بررسی و تحلیل کارشناسانه تهدیدات و آسیبهای اجتماعی کشور و ارائه پیشنهادات راهبردی در جهت اتخاذ تصمیمات کلان، در قالب چندین مقاله به بررسی فرصتها و تهدیدات اجتماعی از منظرهای گوناگون پرداخته است.
در هریک از مقالات که به یکی از مسائل اجتماعی و تهدیدات و فرصتهای ناشی از آن میپردازد، تلاش شده است با واکاوی موضوع مورد نظر و نتیجهگیری از مباحث مطرح شده، راهکارهای لازم جهت استفاده‌های کاربردی ارائه شود.
کتاب «مردم، دولتها، هراس» اثر باری بوزان و یا مقالاتی که توسط «ال ویور»، «لمیتر» و «روی پل» به رشتهی تحریر درآمده است و یا مکاتبی چون مکتب کپنهاگ و یا فراساختارگرایان که در این زمینه بحث کردهاند؛ اولاً به تعریفی مشخص از مفهوم اجتماع دست نه زدهاند وحتی در بعضی موارد، اجتماع را به جمعهای خیلی کوچک که جهت حفظ و بقای خود تلاش میکنند تقلیل دادهاند. در ثانی، اصولاً به علت تفاوتهای ماهوی و بسیار زیادی که بین جوامع مختلف وجود دارد، نمیتوان موارد و شاخصههای جوامع غربی رادرخصوص جامعهی ایران صادق دانست.
کتابهایی نیز در زمینه امنیت ملی در ایران نگارش شده، به دلیل اینکه امنیت ملی مفهومی عامتر از امنیت اجتماعی است، در این منابع به مفهوم امنیت اجتماعی چندان توجهی نشده است.
کتابی نیز توسط دکترنویدنیا در زمینه امنیت اجتماعی تدوین شده است که به بحث امنیت اجتماعی به صورت کلی پرداخته و در خصوص اینکه منظور از امنیت اجتماعی در ایران چیست سخنی به میان نیامده است.
مقالات:
مقاله جنگ نرم و مشروعیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران (قربانزاده سوار و ناطقی، 1392) که در شماره 32 فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی منتشر گردیده است؛ فرهنگ و آیین هر جامعه، ملت و کشوری را متضمن باورها، ارزشها، هنجارها، آداب، رسوم، هستها و نیستها و بایدها و نبایدهایی دانسته که هویت آن به شمار میآید.
در این مقاله از جمله اهداف عاملان جنگ نرم غرب را، به حاشیهراندن فرهنگ ملی و دینی انسانها و حاکمیت فرهنگ اومانیستی، سکولاریستی لیبرال دموکراسی در فرایند جهانی‌سازی وحکومت برجهان تشریح نموده ومحور اصلی جنگ نرم را، تحریک نیروهای فرهنگی،اجتماعی وسیاسی کشورهای دارای شکافهای فکری، جناحی وروشی برشمرده واذعان نموده که بدینوسیله نیروهای متعارض، مؤلفههای ستیزش خود را به ساختار سیاسی منتقل وشکافهای ساختاری راتشدید می نمایند همچنین نویسنده عاملان به ذکر این مطلب پرداخته که جنگ نرم با القای اطلاعات ویژه به مخاطبان میکوشند تا بر نظام عاطفی و هیجانی، باورهای دینی، ارزشهای فرهنگی و رفتارهای اخلاقی افراد و گروههای جامعهی هدف تأثیر بگذارند و بیتفاوتی، بدبینی، نفرت و خشم مخاطبان را نسبت به حکومت خویش برانگیزند و در نهایت، مقبولیت مردمی و مشروعیت دینی نظام سیاسی را از بین ببرند و جنگ نرم غرب را عاملی در خلق بحرانهای اعتقادی، فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی به منظور تضعیف مشروعیت و مقبولیت جمهوری اسلامی ایران، دانسته است.
مقاله جنگ نرم و جمهوری اسلامی ایران (قربانزاده سوار و ناطقی، 1390) که در شماره 31 فصلنامه عملیات روانی منتشر گردیده است
نویسنده پس از شناسایی مفهوم جنگ نرم، جایگاه، کاربرد و مصادیق آن در روابط بین الملل و به کارگیری آن توسط قدرت های بزرگ از جمله آمریکا علیه نظام جمهوری اسلامی ایران، این فرضیه را به اثبات رسانیده که راهبرد دشمنان نظام جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی مبتنی بر اقدامات غیرنظامی و تهدید نرم در کنار تهدید به اقدام نظامی است و هدف اصلی دشمنان از چنین اقداماتی را تضعیف حاکمیت ایران دانسته است.
مقاله ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ و ﻓﺮآﻳﻨﺪ آﺳﻴﺐ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻣﻨﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ (آقایی و تیمورتاش، 1389) آﺳﻴﺐ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را دارای ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﻨﺸﺎءﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ دانسته و آن را دارای ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻣﻲداند ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﻓﺮدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺷﺎره ﻛﺮده ﺑﻪ ﺑﻴﺎن دﻳﮕﺮآﺳﻴﺐﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮدﻛﺸﻲ، ﻃﻼق، اﻋﺘﻴﺎد، ﺳﺮﻗﺖ، اﻧﻮاع ﺟﺮاﺋﻢ اﺻﻮﻻ ﻧﺸﺎن ﻛﮋﻛﺎرﻛﺮدی و ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻋﺪم اﻳﻔﺎی ﺻﺤﻴﺢ وﻇﺎﻳﻒ آنهااﺳﺖ.
نویسنده اﻳﻦ آﺳﻴﺐ ﻫﺎ را ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز آﺛﺎر و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺳﻮﺋﻲ در ﺟﺎﻣﻌﻪ میداند ﻛﻪ ﻧﺎاﻣﻨﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻳﻜﻲ از آن ﻫﺎﺳﺖ. در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻼش ﻣﻲﮔﺮدد در ﺣﺪ اﻣﻜﺎن ﻣﻔﻬﻮم و ﻣﺎﻫﻴﺖ آﺳﻴﺐ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و راﺑﻄﻪ آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺎاﻣﻨﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﻟﺬا ﻧﺨﺴﺖ ﻣﻔﻬﻮم آﺳﻴﺐﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﭙﺲ ﻣﻔﻬﻮم و ﻣﺎﻫﻴﺖ اﻣﻨﻴﺖ و ﻧﺎاﻣﻨﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ آنﻫﺎ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد.
از جمله سایر مقالات میتوان به بررسی ابعاد اجتماعی، فرهنگی جنگ نرم آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران (ماه‌پیشانیان، 1389)، نقش عوامل خارجی در تحولات جمهوری‌های شوروی سابق؛ مطالعه موردی دخالت آمریکا در تحولات گرجستان(محمدی، 1389)، تحلیل عملیات روانی در بستر انقلابهای رنگی(جمالی، 1388) اشاره كرد.
پایان نامه ها:
پایان نامه تأثیر جنگ نرم بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (ناطقی، 1390) به راهنمایی قربانعلی قربانزاده سوار جنگ نرم را باطرح اهداف بدیع وکاربرد ماهرانه ابزارهای فرهنگی،ارتباطی، به عنوان خط تعارض اصلی میان بازی گران عرصه‌ی بین‌الملل با تکیه بر نیروهای داخل کشورها دانسته و جنگ نرم را امروزه به پدیده‌ای محوری در سیاست بین‌الملل شرح داده است. در فضای جنگ نرم را، تکنولوژیهای جدید ارتباطی مانند خبر و اطلاعات که بایستی در راستای ارائه خدمات سریع و روزآمد به انسانها در سطح داخلی و بینالمللی باشد، زمینهساز بروز اختلالات در عرصه‌ی سیاست داخلی و خارجی کشورها تشریح نموده است.
در این پژوهش نویسنده در بررسی نقش و تأثیرات جنگ نرم بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به برقراری ارتباط میان ماهیت، ابعاد، شیوهها و ابزارهای جنگ نرم و امنیت ملی توجه کرده و همچنین درصدد یافتن متغیر واسطی بوده که جنگ نرم را بر امنیت ملی پیوند دهد. این متغیر واسط همان اذهان و افکار بازیگران عرصه‌ی امنیت ملی است که با کمک مفهوم مشروعیت نظام، قابل ارزیابی میباشد.
این بازی گران دریک برداشت کلی،از یک سو،عبارت از نخبگان و تصمیمگیران امنیت کشور،جامعه ومردم کشور، نهادهای امنیت ملی و شخصیتها و نیروهای داخل و خارج از قدرت حاکم هستند که به شیوهها و با ابزارهای مختلف بر امنیت ملی اثر می‌گذارند و از طرف دیگر، در طرف مقابل عبارت از رهبران حکومت حریف، مردم کشور حریف، نهادهای تصمیمگیرندهی امنیت ملی،نیروهای اجتماعی اثرگذارواثرپذیر و مانند اینها در جامعهی حریف وهمچنین همهی این بازیگران در طرف ثالث از قبیل کشورها و سازمانهای بیطرف و متحدان خودی و حریف ذکر گردیده است.در این اثر به این موضوع اشاره شده که حریف به وسیله‌ی جنگ نرم، با اثرگذاری بر ارزشها، هنجارها و نگرشهای جامعه سعی میکند رفتار مردم جمهوری اسلامی ایران را به‌گونه‌ای تغییر دهد که در مرحلهی اول، مشروعیت سیاسی نظام و در مرحله بعد، امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به خطر بیافتد و از آنجا که هیچ حکومت کشوری بهویژه در دنیای جدید، قادر به پیشبرد اهداف ملی خود نیست مگر آنکه پشتیبانی ملت و جامعه را به همراه داشته باشد و بدینوسیله، مشروعیت نظام سیاسی خود را افزایش دهد، تقویت ارزشها و باورهای عمومی نظام و جامعه، نقش مهمی در حفظ و توسعه امنیت ملی کشور دارد. به نوبه خود، همین باورداشتها و به بیان دیگر، مشروعیت نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران، آماج جنگ نرم حریف در حال حاضر میباشد. در چنین فضایی، هر چه پشتیبانی مردم یک جامعه از حکومت خود بیشتر باشد احتمالاً آن کشور در رقابت با حریفان و پیشبرد اهداف و منافع خود از توفیق بیشتری برخوردار خواهد بود.
پایان نامه کارشناسیارشد اهداف جنگ نرم آمریکا علیه انقلاب اسلامی ایران(باقری،1390)به راهنمائی محمدرحیم عیوضی وقوع انقلاب اسلامی در ایران را عامل فرو ریختن یکی از ستون های اصلی حافظ منافع آمریکا در منطقه میداند و اشاره مینماید که اقدامات نظامی،تروریستی و تحریم های اقتصادی و غیره نتوانست انقلاب اسلامی را در مقابل آمریکا به زانو در آورد و از طرفی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران توانسته بود گفتمان انقلاب اسلامی را در جهان مطرح و نقش بازیگری فعال و موثر برای آن در صحنه بین الملل اتخاذ نماید و حضور ایران منافع آمریکا را با چالش مواجهه نماید. نویسنده موقعیت بعد ازانقلاب اسلامی را باعث این امر میداند که آمریکا تضعیف ایران را در راس سیاست خارجی خویش قرار دهد و برای مهار قدرت جمهوری اسلامی ایران از راهبرد نرم استفاده نماید؛ لذا براساس نظر نویسنده هدف نرم غرب به ویژه آمریکا علیه ایران تقابل با قدرت نرم به منظورسرنگونی انقلاب اسلامی است و در این رساله تلاش شده است جنگ نرم غرب به ویژه آمریکا و در ابعاد مختلف و با رویکردی موثر و در مواجهه با قدرت نرم جمهوری اسلامی تحلیل و ارزیابی گردد.
پایان نامه کارشناسیارشد بررسی رابطه هویت ملی و امنیت اجتماعی درایران (رحمتی، 1389) به راهنمایی یحیی فوزی مقوله امنیت اجتماعی رااز حیاتیترین اجزاء هرجامعهای دانسته و هویت ملی را نیز به عنوان آخرین هویت اکتسابی افراد، از الویت های مهم به حساب آورده است. در این پژوهش عوامل متعددی رادر تقویت ویا تضعیف امنیت مؤثر دانسته که از جملهی این عوامل تأثیرگذار مقولهی هویت ملی است و به نحوه ارتباط دومقولهی مهم، یعنی امنیت اجتماعی و هویت ملی در جمهوری اسلامی ایران پرداخته شده است.
از نظر نویسنده مقولهی امنیت اجتماعی در ایران از یک سو با ارزشهای جمعی که عامل همبستگی عمومی بوده، ارتباطی نزدیک دارد و از سوی دیگر نیز با عوامل عینی همچون میزان جرم و جنایت و توان اقتصادی مردم در ارتباط است. هویت ملی در ایران نیز از ارزشهای دینی، ملی و نوین با محوریت ارزشهای دینی عقل گرا تشکیل یافته است.
در پژوهش مورد مطالعه این سئوال مورد نظر قرار گرفته که اصولاً این دو مقولهی مهم چه ارتباطی میتوانند با هم داشته باشند. یافته‌ها و نتایج به دست آمده در پژوهش حاضر که با بهرهگیری از روشهای تحلیلی، تبیینی و جمع آوری دادههای کتابخانه‌ای متکی بوده، حاکی ازآن است که ارزشهای جمعی که عناصر هویت ملی ایرانیان را تشکیل داده است، به عنوان عامل ارتباط دهنده هویت ملی و امنیت اجتماعی محسوب میگردد.
زیرا ارزشهای جمعی از یک سو عاملی در جهت همبستگی عمومی و وفاق در جامعه، می‌باشند و از سوی دیگر با توجه به اینکه ارزشهای جمعی باعث شکلگیری هنجارهای خاصی درروابط افراد میشود، عاملی درجهت تقویت امنیت اجتماعی می‌باشند زیرا به هر میزان که ارزشهای جمعی ثبات بالاتری داشته باشند، باعث ثبات در هنجارهای جامعه شده و با کاهش هنجارشکنی، امنیت اجتماعی تقویت میگردد.
1-4- سئوال اصلی :
پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که جنگ نرم چه تأثیری بر امنیت اجتماعی ایران در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد از سال 1384 تا 1392 گذاشته است؟
1-5- سؤالات فرعی :
1- جنگ نرم چیست و ابزارهای آن چه می‌باشند؟
2- مؤلفههای جنگ نرم علیه نظام جمهوری اسلامی ایران کدامند؟
3- ابعاد امنیت اجتماعی جمهوری اسلامی ایران کدام است؟
4- تأثیر جنگ نرم بر ارزشهای حاکم و امنیت اجتماعی یک نظام چیست؟
5 – جنگ نرم با چه ابزارهایی و چگونه امنیت اجتماعی یک نظامهای سیاسی را مورد تهدید قرار میدهد؟
1-6- مفروض‌ها:
1-جنگ نرم عمدتاً آنجایی عملیاتی میشود که به کارگیری نیروی نظامی به صرفه نیست و به مراتب هزینه های کمتری داشته باشد.
2-جنگ نرم از سوی کشورهای غربی ودررأس آن ایالات متحده آمریکا علیه جامعه ایران در حال شکل گیری و اجرا میباشد.
3-کشورهای غربی به دنبال تغییر در باورها و ارزش های ملت ایران و همراه نمودن ملت ایران با اهداف خود و در نهایت از این طریق خدشه وارد کردن به نظام جمهوری اسلامی ایران است.
1-7- فرضیه اصلی پژوهش:
جنگ نرم با هدف قرار دادن نظام ارزشی جامعه ایران در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد در سالهای 1384 تا 1392 از طریق استحاله فرهنگی، تردید در مبانی نظام، نابسامانی، از خود بیگانگی، نا به هنجاری و شکاف نسلی به دنبال تضعیف و تهدید امنیت اجتماعی در ابعاد گوناگون می باشد.
1-8- تعریف مفاهیم:
جنگ نرم:
جنگ نرم[2] عبارت از هر اقدام غیرخشونتآمیز است که ارزشها و هنجارهای جامعهی هدف را مورد هجوم قرار دهد تا در صورت پیروزی، منجر به تغییر در الگوهای رفتاری و خلق الگوهای جدید شود که با الگوهای رفتاری نظام حاکم تعارض دارد(کرمی، 1387: 3).
جنگ نرم، نوعی جنگ سرد برای استحالهی فرهنگی جامعه است(ساندرس، 1382: 23).
جنگ نرم، مجموعه تدابیر فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشورهای عامل است که بر نظرات، نگرشها، انگیزشها و ارزشهای مخاطبان آماج اعم از حکومتها، دولتها، گروهها و مردم کشورهای خارجی تأثیر می‌گذارد و در بلندمدت موجب تغییر منش و کنش فردی و اجتماعی آنان میگردد(الیاسی، 1387: 12).
جنگ نرم، استفاده از قدرت نرم علیه نظامهای سیاسی هدف، به منظور تأثیر بر باورها و ارزشهای بنیادین با هدف دگرگونی در هویت فرهنگی و الگوهای رفتاری متداول در عرصههای مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آنها است(نائینی، 1389: 90).
امنیت:
امنیت از نظر تجربی اصطلاحی نسبی است و در حوزه تحقیقاتی روابط بین الملل پذیرفته شده است که این مفهوم بر حسب بیش یا کم [3] به جای همه یا هیچ[4] تحلیل شود و از نظر تاریخی، امنیت به عنوان ارزش پایه (محوری)و هدف نهائی رفتار دولت تلقی شده است.
والتز می گوید در آنارشی امنیت عالی ترین هدف است.
بالدوین می گوید به طور سنتی تحلیلهای امنیتی در زمینه سیاست خارجی روی ابعاد نظامی متمرکز شده است. از این رو تهدیدات ملحوظ در وضعیتهای جنگی و نزدیک به منازعه حشونت آمیز، باعث مسائل امنیتی ملی جدی برای رهبری سیاسی می شود(ایوانزو و نونام، 1391: 743).
مفهوم خاص «امنیت» عبارت است از: مصونیت کامل جان، مال و ناموس مردم از هرگونه تعرض و گزند که مهمترین ضروریات زندگی اجتماعی است و تأمین آن، یک اصل و برای سلامت و بقای هر جامعه، حیاتی است(قربانحسینی، 1376: 30).امنیت از اولین و ضروریترین نیازهای جامعه بشری محسوب میشود. این نیاز از زمانی که بشر قدم به عرصه‌ی حیات نهاد، پدید آمده است. از جمله مسائل مهمی که از دیرباز تاکنون در اشکال مختلف، مطرح بوده است، مسأله امنیت میباشد که موضوعات مربوط به آن در گذر زمان، تنوع و تعدد بسیاری یافته است (لرنی، 1383: 1).
پاتریک مورگان در اینباره میگوید: امنیت مانند سلامتی یا منزلت، نوعی شرایط است که به آسانی تعریف و تحلیل نمیپذیرد.
مک سوئیتی[5] امنیت را واژهی لغزنده و بیثبات میخواند که در گسترهی گیجکنندهای از زمینه‌های متنوع ودر جهت اهداف چندگانه به‌وسیله‌ی افراد، شرکتها، حکومتها و متخصصان آکادمیک به کار رفته است و در این فضا مجموعهای از چیزها، مردم، وسایل، اهداف، حوادث خارجی و احساسات درونی منظور شده است (كیوانحسینی، 1379: 84).
امنیت یعنى چه؟ یعنى موجود زنده چیزى را در اختیار دارد، حیات دارد، لوازم و وسائل حیات را هم دارد. باید امنیت داشته باشد، تا آنچه را دارد از او نگیرند یعنى از ناحیهی یک دشمن، از ناحیهی یک قوهی خارجى، آنچه دارد از او سلب نشود (مطهری، 1373: 13).
امنیت انواع مختلف دارد: 1) امنیت فردی؛ 2) امنیت اجتماعی؛ 3) امنیت ملی؛ 4) امنیت جهانی و بینالمللی (کمیجانی، 1378: 93). امنیت اجتماعی، كه در این گفتار به آن خواهیم پرداخت به حالتی اطلاق میشود كه در آن مردم جامعه فارغ از تهدید به موجب آن، فعالیتهای اجتماعی خود را در محیط آرام انجام دهند.
قدرت نرم:
جوزف نای[6] از پیشگامان طرح نظریهی قدرت نرم در سال 1989 عنوان میکند: قدرت نرم، توجه ویژه به اشغال فضای ذهنی کشور دیگر، از طریق ایجاد جاذبه است و زمانی یک کشور به قدرت نرم دست مییابد که اطلاعات و دانایی را به منظور پایان دادن به موضوعات مورد اختلاف به کار گیرد و اختلافات را به گونه‌ای ترسیم کند که از آنها امتیاز بگیرد. قدرت نرم، فقط تبلیغات سیاسی نیست بلکه مباحث عقلانی و ارزشهای عمومی را شامل میشود و هدف قدرت نرم، جهتدهی افکار عمومی مخاطبان در خارج از کشور و سپس داخل کشور است (نای، 1383: 23).
قدرت نرم عبارت از توانایی کسب مطلوب مقصود و هدف از طریق جاذبه، نه از طریق اجبار یا تطمیع است. قدرت نرم از جذابیت فرهنگی، ایدهآلهای سیاسی و سیاستهای یک کشور ناشی میشود (نای، 1383: 83).
فناوری اطلاعات در دنیا و سیاست بین‌الملل امروز، خود را در مفهوم قدرت نرم[7] آشکار میكند. قدرت نرم در یك كلام، محصول و برآیند تصویرسازی مثبت از خود، ارائه‌ی چهرهی موجه از خود، كسب اعتبار در افكار عمومی داخلی و خارجی، تأثیرگذاری غیرمستقیم همراه با رضایت بر دیگران، ارادهی دیگران را تابع خود كردن، كسب آرام موقعیت، ایجاد صمیمت و مؤلفههایی نظیر آن است (بیگی، 1388: 30).
قدرت نرم در عرصه بین‌الملل، به آن دسته از قابلیت‌ها و تواناییهای کشور اطلاق میشود که با ابزارهای فرهنگی، ارزشی و اخلاقی بهصورت غیرمستقیم بر منافع یا رفتارهای دیگر کشورها اثر می‌گذارد. علاوه بر این، قدرت نرم در بعد داخلی بهواسطهی مشروعیت سیاسی دولت ایجاد میشود و با افزایش اعتماد، وفاق و همبستگی ملی، افزایش مییابد. قدرت نرم دارای وجوه مسالمتآمیز و غیرمسالمتآمیز میباشد که لازم به توضیح است که در این پژوهش از وجه غیرمسالمتآمیز قدرت نرم به جنگ نرم تعبیر شده است.
امنیت اجتماعی:
با تمرکزبر امنیت انسانها، امنیت اجتماعی[8] نمایان میشود(بوزان، الی ویور و پاپ دوویلد، 1386: 183).از دهه هشتاد قرن بیستم، مفهوم محدود امنیت، وسعت یافت ومسایل اقتصادی،اجتماعی وزیستمحیطی را شامل شد(لرنی، 1383: 20).اصطلاح امنیت اجتماعی را اولین بار، باری بوزان[9]در کتاب «مردم، دولتها و هراس» در سال 1991 به کار برد(روی، 1383: 692). امنیت اجتماعی به مفهوم فنی كلمه در سال 1993، توسط ال ویور[10] و لمیتر[11] تحت عنوان مكتب كپنهاگ مطرح شد.
واژگان امنیت جامعگی[12]، امنیت اجتماعیشده[13] و امنیت اجتماعی بر امنیت جامعه دلالت دارد(ربانی خوراسگانی و قاسمی، 1386: 2).برخی امنیت اجتماعی را یکی از ابعاد امنیت ملی[14] و در کنار ابعاد زیست‌محیطی و اقتصادی آن قلمداد نموده‌اند.
برخی آن را همسنگ امنیت ملی دانسته‌اند. از منظر دیگر، امنیت اجتماعی عبارت از تأمین شرایط و امکاناتی است که اقشار مختلف مردم به موجب آن، فعالیتهای اجتماعی خود را در محیط آرام انجام دهند (MC Sweeney, 1999: 4).
بعضی امنیت اجتماعی را حفظ جان، مال، ناموس، آبرو و تأمین آرامش روانی مردم تلقی میکنند. برداشت برخی از این واژه، حفظ پایههای قدرت و اقتدار حاکمان و دولتمردان است.
در حالی که عده دیگر امنیت رادر گسترش مشارکت مردم وبروز نهادهای مدنی جستجو میکنند.از اینرو،برخی با اشاره به دگرگونی معنایی امنیت،از انقلاب در مفهوم امنیت اجتماعی سخن می‌گویند(نویدنیا، 1385: 132).
بهاختصار، امنیت اجتماعی، مصونیت شهروندان جامعه از مزاحمت، ترس، تهدید، اضطراب و وضعیتی است كه در آن ارزشهای حیاتی جامعه تهدید شود.
1 -9- متغیرهای پژوهش :
این پژوهش دو متغیردارد:
متغیر مستقل: جنگ نرم
متغیر وابسته: امنیت اجتماعی ایران در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد از سال 1384 تا 1392
فضای مجازی هم به عنوان متغیر میانجی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
1-10- روش و مراحل انجام کار تحقیق:
با توجه به توصیفی وتبیینی بودن موضوع، هدف انجام یک تحقیق نظری است که روش جمعآوری دادهها در این تحقیق، عمدتاً کتابخانه‌ای یعنی استفاده از منابع مکتوب شامل کتب، مقالات و سایر اسناد و مدارک موجود از جمله سایتهای اینترنتی است.
روش تجزیه و تحلیل دادهها، توصیفی، تحلیلی خواهد بود.محقق پس از جمعآوری مفاهیم مربوط به جنگ نرم و تأثیرات آن بر حوزه امنیت اجتماعی و مؤلفهها و شاخصههای این جنگ، به بررسی تأثیر جنگ نرم بر امنیت اجتماعی ایران در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد از سال 1384 تا 1392 میپردازد.
لذا در این زمینه محقق با مراجعه به کتابخانه‌ها و مطالعه کتب، اسناد و مقالههای فارسی و انگلیسی به جمعآوری داده ها در این زمینه میپردازد .
در مرحله بعد با تجزیه و تحلیل اطلاعات جمعآوری شده، سؤال اصلی را تبیین مینماید. بر این اساس میتوان مراحل کار را به ترتیب زیر دسته‌بندی کرد:
الف: مراجعه به کتابخانه‌ها و سایتهای اینترنتی برای جمعآوری اطلاعات و مطالعه اسناد
ب: تجزیه و تحلیل اطلاعات جمعآوری شده
ج: طبقه‌بندی اطلاعات
د: تبیین سؤال اصلی با استفاده از اطلاعات جمعآوری شده
ه: به رشته تحریر در آوردن نتایج ،رویکرد پژوهش نیز جامعه شناسی تاریخی و سیاسی و اجتماعی است.
1-11- سازماندهی پژوهش:
این پایان نامه در پنج فصل تنظیم گردیده است:
فصل نخست :کلیات طرح پژوهش است که شامل طرح مسأله تحقیق، روش پژوهش، سؤال و فرضیههای تحقیق وچارچوب نظری و الگوی تحلیل است.
معاذیر قراردادی)
