1. 1. وجود یک برداشت تعریف شده از اهمیت، اعتبار حرفه حسابداری را افزایش خواهد داد.

 

1. 1. بدون وجود دستورالعمل،‌ اعمال قضاوت صحیح امکان پذیر نیست.

 

1. تهیه دستورالعمل، ‌اختلاف نظرهای موجود بین حسابداران، مدیران و تحلیلگران مالی را کاهش می‌دهد.

در مقابل، مخالفان دستورالعمل کمی نمودن اهمیت، چنین می‌گویند :

 

1. 1. هیچ قانون کمی قابل دفاعی نمی تواند ‌در مورد تمام اقلام کاربرد داشته باشد و استفاده از دستورالعمل، موجب تشویق اتخاذ تصمیمات ناآگاهانه، غیر منطقی و به صرف بر اساس دستورالعمل گردیده و استفاده از قضاوت فردی کنارگزارده خواهد شد.

   

 

1. 1. 1. هرحدی که برای معیار انتخاب شود، ‌بی مفهوم خواهد بود، زیرا در غالب موارد حد بالای معیار به عنوان ملاک،‌ مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

   

 

1. آزادی عمل و قضاوت حرفه ای به مقدار قابل ملاحظه ای کاهش یافته یا از میان خواهد رفت.^[۶۱]

با وجود مخالفت برخی از صاحب نظران حسابداری و حسابرسی با ارائه دستورالعمل های کمی سازی اهمیت،‌ برخی از انجمن های حرفه ای تهیه این دستورالعمل ها را ضروری تشخیص داده و نسبت به تهیه این دستورالعمل ها اقدام کرده‌اند که در ادامه، به گزیده ای از آن ها اشاره می‌کنیم :^[۶۲]

 

1. 1. انجمن حسابداران خبره انگلستان، تحت شرایط بخصوص،‌ حد میان ۵ درصد و ۱۰ درصد را مبنایی برای اهمیت تعیین ‌کرده‌است. جمع کل اشتباهات یا تحریفات به میزان بیش از ۱۰ درصد در صورت های مالی معمولا با اهمیت تلقی می شود. جمع اشتباهات یا تحریفات کمتر از ۵ درصد در صورت نبود عوامل کیفی، بی اهمیت تلقی می‌شوند. جمع کل اشتباهات یا تحریفات بین ۵ تا ۱۰ درصد مستلزم اعمال قضاوت حرفه ای است. میزان ۵ یا ۱۰ درصد باید بر اساس مبنایی مناسب (مانند سود خالص) در نظر گرفته شود.

 

1. 1. کمیته تنظیم اصول حسابداری استرالیا، حدی میان ۵ درصد تا ۱۰ درصد را برای تصمیم گیری ‌در مورد اهمیت پیشنهاد ‌کرده‌است. جمع کل اشتباهات یا تحریفات به میزان بیش از ۱۰ درصد با اهمیت و جمع اشتباهات و تحریفات کمتر از ۵ درصد در صورت نبود عوامل کیفی بی اهمیت تلقی می‌شوند. جمع کل اشتباهات یا تحریفات بین ۵ تا ۱۰ درصد مستلزم اعمال قضاوت حرفه ای است.

 

1. 1. انجمن حسابداران خبره کانادا،‌ معیار ۳ درصد سود هر سهم را به عنوان معیاری برای تعیین اهمیت پیشنهاد ‌کرده‌است.

 

1. 1. بنیاد تحقیقات مالی امریکا،‌ در سال ۱۹۷۶ تحقیق جامعی را تحت نظر پاتیلو جهت تعیین عوامل مؤثر بر قضاوت های اهمیت و افشا انجام داد. در نتایج این تحقیق اشاره شده است که به طور کلی، یک معیار قضاوت اهمیت شکل مبلغ پولی و یا روابط درصدی برای تمام شرایط مناسب نیست و در عمل قاعده تجربی ۵ تا ۱۰ درصد سود خالص همراه با سایر معیارهای قضاوت کمی و کیفی به کارمی رود.^[۶۳]

 

1. در ایران نیز سازمان حسابرسی تلاش هایی برای کمی ساختن سطح اهمیت انجام داده است. نتیجه این تلاش ها در دستورالعمل حسابرسی منعکس شده است.^[۶۴] در پیشگفتار این دستور العمل،‌ یکی از اهداف آن را کمی کردن سطح اهمیت و مستند کردن آن بیان کرده‌اند. در این دستورالعمل، میانگین مجموع دارایی و فروش به عنوان معیاری برای تعیین اهمیت پیشنهاد شده است. البته این دستورالعمل نظر رسمی سازمان حسابرسی نبوده و اجرای آن الزامی نشده است. در این دستورالعمل نیز همانند سایر بیانیه های حرفه ای، از اهمیت به عنوان موضوعی قضاوتی یاد شده است و دستورالعمل را ابزاری برای دستیابی به قضاوتی قابل دفاع می‌داند.

چارلز^[۶۵] در سال ۲۰۰۲ مجموعه ای از تحقیقات انجام شده درباره اهمیت را گردآوری کرده و به مطالعه آن ها پرداخت. چارلز پس از مطالعه تحقیقات انجام شده در حوزه کمی سازی سطح اهمیت، جدولی را تهیه کرد که این جدول حاوی درصدهای پیشنهاد شده برای تعیین سطح اهمیت در تحقیقات مطالعه شده توسط وی بود. جزئیات این جدول به شرح زیر است :

 

جدول ۲-۱) درصد های پیشنهادی برای تعیین سطح اهمیت

 

MOST WIDELY ACCEPTED METHODS OF COMPUTING MATERIALIY

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

۱۰ rules –of –thumb examined Category

1. 1. ۵% of pre- tax income

 

1. 1. ۰٫۵% of total assets

 

1. 1. ۱% of total equity

 

1. ۰٫۵ % of total revenues

1. Constant percentage methods

1. 1. ۲ % -۵ % of gross profit if between 0 $ and 20,000 $

 

1. 1. ۱ % -۲ % if between 20,000 $ and 1 million $

 

1. 1. ۰٫۵ % -۱ % if between 1 million $ and 100 million $

 

1. ۰٫۵ % if over 100 million $

1. Canadian institute of chartered accountants method

1. Blends the above 5 methods by taking the average of their results

1. Blend method

1. Developed by peat Marwick main: audit guage = 1.6 (greater of assets or revenues)

1. Audit gauge

1. 1. ۰٫۰۳۸۶۵۷ (revenues )

 

1. 1. ۰٫۱۴۶۹۲۴ (pre- tax income)

 

1. ۰٫۲۷۱۷۶۲ (net income)

1. AI cpa study

با همه تلاش هایی که انجمن های حرفه ای برای کمی ساختن اهمیت کرده‌اند، هنوز اهمیت به صورت یک مسئله قضاوتی باقی مانده است و دستورالعمل های موجود نیز در موارد زیادی به قضاوت حرفه ای متوسل شده اند. شرایط قضاوت از موردی به مورد دیگر متغیر است و نمی توان با وجود عوامل متغیر مؤثر بر قضاوت حرفه ای، دستورالعمل ثابتی برای قضاوت درباره اهمیت ارائه نمود. ارائه دستو العمل جامع که همه شرایط را پیش‌بینی کرده باشد، ‌بسیار دشوار است زیرا :

 

1. 1. حسابرسان در انتخاب متغیرهای تصمیم گیری، اختلاف نظر دارند.

 

1. 1. حسابرسان برای متغیرهای تصمیم گیری انتخاب شده، ارزش های متفاوتی قائل می‌شوند.

 

1. 1. حسابرسان برای تصمیم گیری از مدل های مختلفی استفاده می‌کنند.

 

1. درجه عدم قطعیت در هر یک از تصمیم گیری ها متفاوت است.^[۶۶]

از آنجا که تعیین اهمیت موضوعی قضاوتی است، ارائه مطالبی درمورد قضاوت در حسابرسی،‌ در این بخش از پایان نامه، درک ما را از مفهوم اهمیت افزایش خواهد داد.

 

۲-۳ ) قضاوت در حسابرسی :

 

تصمیم گیری فرآیندی است که یک فرد هنگام انتخاب یک راهکار از میان مجموعه راهکار های ممکن با آن مواجه می شود و قضاوت فرآیندی است که در آن افراد ‌در مورد جنبه‌های مربوط به مسئله مورد تصمیم گیری فکر و اظهارنظر می‌کنند.^[۶۷] انجمن حسابداران رسمی کانادا، قضاوت را چنین تعریف می‌کند :

 

” قضاوت حرفه ای در حسابرسی به مفهوم به کارگیری دانش و تجربه در محیط استانداردهای حسابداری،‌ حسابرسی و آیین رفتار حرفه ای است، تا تصمیم های لازم برای گزینش راهکار مناسب از بین راهکار های مختلف اتخاذ شود.”^[۶۸]

 

۱- مسئولیت کیفری عبارت است از « قابلیت » یا « اهلیت » شخص برای تحمل تبعات جزایی رفتار مجرمانه خود.

 

۲- مسئولیت کیفری عبارت از این است که تبعات جزایی رفتار مجرمانه شخص بر او « الزام » یا « تحمیل » گردد.

 

۳- « التزام » یا « مجبور بودن » شخص نسبت به تحمل تبعات جزایی رفتار مجرمانه خود مسئولیت کیفری نامیده می‌شود (میرسعیدی، ۱۳۹۰، ص ۲۱ و ۲۲).

 

۱-۲-۷- مفهوم قانون مجازات

 

همان‌ طور که بیان شد مراد از حکم در این تحقیق همان عبارت « قانون » مصطلح می‌باشد و منظور از قانون مجازات، قانون کیفری می‌باشد. لذا به مجموعه قوانینی که درباره کسانی که مرتکب خلاف و جرم و جنایت می‌شوند قوانین کیفری که همان‌ طور که اشاره کردیم در اصطلاح اهل لغت به آن قانون العقوبات نیز گفته می‌شود.

 

۱-۳- جهل و عناوین مشابه

 

۱-۳-۱- اشتباه

 

اشتباه که خود یک واژه‌ای عربی است بر وزن افتعال مصدر ثلاثی مزید « شبه » می‌باشد (آخوندی، ۱۳۹۱، ص ۱۰۸) به معنای مردد شدن چیزی میان چند چیز دیگر. موارد اشتباه یا همراه علم اجمالی است و یا بدون آن. که در صورت دوم به شک باز می‌گردد (جمعی از پژو هشگران، ۱۴۲۶ ه ق ج ۱ ص ۴۹۹ ). برخی اشتباه را معادل جهل مرکب دانسته و معتقدند رابطه اشتباه با جهل رابطه عموم و خصوص مطلق است زیرا هر فرد اشتباه کننده‌ای جاهل « جهل مرکب » است، اما هر فرد جاهلی لزوماًًدارای جهل مرکب « اشتباه » نیست (آخوندی، ۱۳۹۱، ص ۹۷ ). که البته آن گونه که در ادامه مباحث به آن اشاره می‌کنیم در قوانین جزایی و در کلام اندیشمندان حقوق گاهاً مشاهده می‌شود که لفظ اشتباه با جهل در برخی موارد خلط شده و بجای همدیگر به کار برده می‌شوند.

 

۱-۳-۲- ظن

 

ظن به معنی گمان و خیال با احتمال قوی چنان که وهم احتمال ضعیف و شک تساوی طرفین است و با احتمال خلاف آن. « فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَیْهِ. ۸۷ انبیاء ». احتمال قوی داد که هرگز بر او سخت نمی‌گیریم (قریشی، ۱۳۷۱، ج ۴ ص ۲۷۳ یستانی، ۱۳۷۵، ص ۵۹۰ ). لذا اگر درصد احتمال بیش از پنجاه درصد یا نصف باشد ظن نامیده می‌شود و فردی که ظن دارد مسلماًً علم ندارد و البته چون نسبت به جهل خود واقف است جهلش بسیط است (آخوندی، ۱۳۹۱، ص ۹۸) لذا می‌توان گفت ظن خود ناشی از جهل و به عبارتی اخص از جهل است.

 

۱-۳-۳- شک

 

شک به معنای گمان که بر خلاف یقین است، تردید (بستانی، ۱۳۷۵، ص ۵۳۲ و زمخشری ۱۳۸۶، ص ۱۳۹) و در بیان کلی تر تعادل و تساوی جهت رجحان دو نقیض در نظر انسان برای برگزیدن یکی از آن دو است ‌به این معنی که گاهی دو نشانه مساوی و برابر برای پذیرفتن یکی از دو نقیض وجود دارد (که برگزیدن یکی بر دیگری سخت است) یا برای اینکه نشانه‌ای در آن ها برای ترجیح دادن و قبول یکی بر دیگری وجود ندارد و خود نوعی از جهل و ندانستن است و اخص از «جهل» است، زیرا جهل و نادانی مستقیماً نتیجه عدم دانش درباره دو نقیض است پس هر شکی، جهل است و هر جهلی، شک نیست (راغب اصفهانی، ۱۳۷۴، ج۲ ص ۳۴۱) جهل اعم از شک است (آخوندی، ۱۳۹۱، ص ۱۰۶ ).

 

۱-۳-۴- شبهه

 

در قاموس قرآن آمده است که شبهه آن است که دو چیز در اثر مماثلت از همدیگر تشخیص داده نشوند. در قرآن آمده است « وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَکِنْ شُبِّهَ لَهُمْ » ؛ حضرت عیسی را نکشتند و به دار نزدند لیکن کار بر آن ها مشتبه شد « نساء ۱۵۷ » (قریشی، ۱۳۷۱، ج ۴، ص ۲ )، شبهه در لغت به معنای شک، بدگمان، اشتباه و التباس درست به نادرست و حق به ناحق و همچنین واقع به موهوم است. در اصطلاح فقهی، فقهای امامیه در تفسیر شبهه اختلاف نظر دارند. برخی گفته‌اند که منظور از شبهه در فقه به معنای عدم العلم، و عدم القطع به حرمت و ممنوعیت عمل یا ترک فعل است که شامل ظن، شک و احتمال می‌شود. بعضی دیگر هم معتقدند که شبهه یعنی قطع به حلیت و اباحه‌ی آنچه که در واقع محرم است. عده‌ای نیز آن را به ظن و گمان تفسیر نموده‌اند (محقق داماد، ۱۳۹۱، ص ۵۱ ). برخی معتقدند که رابطه بین اشتباه با شبهه تباین است یعنی هیچ اشتباهی شبهه نیست و هیچ شبهه‌ای اشتباه نیست. لذا شبا هت‌های ظاهر مثل تقسیم هر یک از اشتباه و شبهه به موضوعی و حکمی نباید ما را گمراه کند در بحث شبهه حکمیه ما در برابر حکم خداوند شک و شبهه داریم و لیکن در اشتباه حکمی « قانونی » دیگر موضوع فقط راجع به تکلیف و تبعیت از امر شارع نیست بلکه مصلحت‌های مختلفی مثل نظم عمومی و رعایت حفظ حقوق طرف دیگر و… مطرح می‌باشد لذا نباید این دو را تابع احکام واحدی دانست (آخوندی، ۱۳۹۱، ص ۱۰۶ و ۱۰۷ ). شاید بهتر باشد بگوییم شبهه در ذهن به وجود می‌آید و یا به عمل منتج می‌شود یا نمی‌شود. اما اشتباه در مرحله عمل است و به عبارتی می‌توان گفت شخصی که دارای شبهه می‌باشد ممکن است دچار اشتباه شود. و از طرفی هر دو اصطلاح ناشی از نوعی جهل می‌باشند.

 

۱-۳-۵- غفلت

 

یعنی عدم توجه، اشتباه، « وَدَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِکُمْ و َأَمْتِعَتِکُمْ » « نساء ۱۰۲ ». کفار دوست دارند که ایکاش از اسلحه و متاع‌های خویش غفلت می‌کردند. غفلت آن است که چیزی حاضر باشد ولی انسان به آن توجه نکند و آن را فراموش کند به عبارت دیگر عدم توجه به چیز موجود است که گاهی غفلت عذر مقبول است و آن در صورتی است که علت غفلت عدم اتمام حجت باشد. (قریشی، ۱۳۷۱، ص ۱۱۱ ). لذا می‌توان گفت که در غفلت اطلاع و اگاهی وجود دارد ولی شخص توجه و التفات ندارد.

 

۱-۴- انواع جهل

 

۱-۴-۱- جهل بسیط و مرکب

 

جهل بسیط یعنی جهل توام با آگاهی به جهل خود ؛ بدین معنا که انسان چیزی را نداند در حالی که به نادانی خود واقف است و لذا می‌داند که نمی‌داند به بیان دیگر جاهل بسیط از نظر علم به جهل خویش عالم است اما جاهل مرکب از این منظر نیز نادان می‌باشد ؛ یعنی به جهل خویش جاهل است. به عنوان مثال چنانچه متهم بداند که ناآگاه است جاهلی از نوع بسیط تلقی می‌گردد و بر حسب ویژگی خود در یکی از اقسام جهل بسیط می‌گنجد (آقایی نیا و زهروی، ۱۳۸۸، ص ۵) در جهل بسیط فرد ادعای علم نمی‌کند.

 

جهل مرکب یعنی اعتقاد داشتن بر ماهیت چیزی به طوری که این اعتقاد خلاف ماهیت آن باشد. جهل مرکب عبارت است از اعتقاد جازم غیر مطابق با واقع. جهل مرکب اعتقاد جازم غیر مطابق است خواه مستند به شبهه باشد و خواه مستند به تقلید، پس ثبات را در جهل مرکب اعتباری نیست و سبب آنکه آن را مرکب نامیده‌اند این است که آدمی چیزی را برخلاف آنچه حقیقت اوست اعتقاد کند پس معلوم می‌شود که بر حقیقت آن شی پی نبرده و حقیقت امر برای اعتقاد کننده مجهول مانده، این خود یک جهل سپس اعتقاد کند که اعتقاد او عین صوابست و این خود جهل دیگر، که با هم تشکیل و ترکیب یافته و بنام جهل مرکب معروف گردیده است (دهخدا، ۱۳۷۷، ص۷۹۳۰ ). و به عبارتی جهل مرکب که در فارسی با نادانی کامل از آن یاد شده است و در اصطلاح عبارت است از اینکه انسان چیزی را نداند و خودش به جاهل بودن خویش نسبت به آن، نااگاه باشد بلکه می‌پندارد که از مطلعین به آن می‌باشد وبنابراین نمی‌داند که نمی‌داند (آقایی نیا و زهروی، ۱۳۸۸، ص ۵ ).

 

۱-۴-۲- جهل حکمی و جهل موضوعی

 

«واللهُ یُحبُّ المُحسِنین» : ( آل عمران :۱۴۸-۱۴۶)

 

خداوند دوست دارد نیکوکاران را

 

«وَاللهُ یُحبُّ الصابِرین» : ( آل عمران :۱۴۸-۱۴۶)

 

خداوند دوست دارد صابرین را

 

«اِنَّ اللهَ یُحبُّ المُقسِطین» (مائده :۴۲)

 

خداوند افراد عدالت پیشه را دوست دارد

 

«اِنَّ اللهَ یُحبُّ المُتَقین» ( توبه :۴)

 

خداوند پروا پیشگان را دوست دارد.

 

‌در مقابل‌ برای بازداشتن ازکردارزشت وناروا ‌نیز همین روش واسلوب استفاده می‌کنند وناخرسندی خداوند را ازخطاکاران ومعصیت کاران به زبان احساس ‌و عاطفه بیان می‌کنند وبه عنوان مثال :

 

« وَاللهُ لایُحبُّ الظالِمین » (آل عمران : ۵۷)

 

خداوند دوست ندارد ستمگران را .

 

« اِنَّهُ لایُحبُّ المُستَکبِرین » ( نحل : ۲۳)

 

خداوند سرکشان را دوست نمی دارد.

 

« وَاللهُ لایُحبُّ الفِساد» ( بقره : ۲۰۵)

 

خداوند کارهای فاسد را دوست ندارد.

 

« وَالله لایُحبُّ کُلَّ کَفارٍ اَثیم» (بقره : ۲۷۶)

 

خداوند ناسپاس گناهکاررا دوست نمی دارد.

 

« اِنَّ الله لایُحبُّ الخائِنین » ( انفال : ۵۸)

 

خداوند خائنان را دوست نمی دارد.

 

با توجه به آیات فوق معلوم می شود که محبت نیرومندترین قدرت تحرک بشردرتمام مظاهر گوناگون زندگی است . محبت اساس مطبوع ودلپذیری است که با وجود آن مشکلات آسان وسختی ها قابل تحمل می‌گردد.درمسیرتربیت عامل محبت ، قوی ترین عنصربرای پذیرش ‌و تحمل ‌و تفاهم است اگردرخانواده محبت متقابل حاکم شود وپدرومادربتوانند محیطی آکنده ازمهروعواطف به وجود آورند راه تفاهم ‌و همکاری برای فرزندان بازمی شود، مآلاً پرورش وتربیت درچنین محیط خانوادگی ، فرزندان را درمحیط بزرگ اجتماعی نیزبا مردم مهربان ورئوف می‌سازد. ( نیک خو،۱۳۸۷: ۹۹-۹۶)

 

۲-۱-۱۴- آثار محبت به کودکان :

 

۱- رفع وارضای نیاز طبیعی درکودک ، افزون براینکه او ،او را ازپیامدهای ارضاء نشدن آن مصون می‌دارد.دراو حالت اعتدال روانی وروحی پدید می آورد.

 

۲-کودکان برخوردار ازمحبت ، سلامت جسما نی دارند .کودکانی که با کمبود محبت روبروهستند به ناراحتی هایی مانند رنگ پریدگی ، از دست دادن شادابی طبیعی تنفس نامنظم وحتی بیماری‌های معده ای و روده ای منتهی به اسهال ‌و استفراغ دچارمی شوند.

 

۳- اعتمادبه نفس ازدیگر آثار محبت به کودک وازعوامل موفقیت فرد درزندگی فردی واجتماعی است زیرا محبت به کودک احساس ارزشمند بودن را دروی برمی انگیزد.

 

۴- با محبت به کودک می توان علاقه اورابدست آورد. در نتیجه کودک به کسی که به او محبت می‌کند اعتماد و اطمینان می‌یابد وازاوحرف شنوی دارد وازاین راه ، زمینه تربیت های بعدی فراهم خواهد شد.

 

۵-با محبت به کودک می توان ‌از بسیاری ازانحرافها که او را تهدید می‌کند جلوگیری کرد زیرا کمبود محبت در بیشتر موارد از عوامل بسیـار قـوی گـرایـش کـودکـان و نـوجـوانـان به بـزهکاری است .

 

۶-اصولاً ‌در طبیعت نقش کلیدی دارد ازمهمترین اموردرتربیت ایجاد ارتباط بین مربی ومتربی است وبهترین نوع رابطه ، رابطه ای است که ‌بر اساس محبت باشد. زیرا چنین رابطه ای ، رابطه طبیعی است .

 

(حسینی ،۱۳۸۹: ۹۰)

 

والدین می‌توانند وباید بازو وپشتیبان وپشتوانه فرزندانشان ‌در کارهای نیک باشند . این وظیفه ‌در روایات مکرری با عبارتی ازاین قبیل « رَحِمَ اللهُ مَن اَعانَ وَلِدِهِ عَلی البِرِ» : بیان شده است آسان سازی کارهای شایسته و پرهیز ازسختگیری های نابجا وجلوگیری اززمینه های بروزعقوق ونافرمانی ازاین باب است . پیامبر(ص) می فرمایند: خداوند رحمت کند کسی را که فرزندش را در مسیرنیکی اش یاری رساند پرسیدند چگونه درنیکی یاری‌اش کند؟ فرمودند : کارهای آسان وشدنی را درآن ها بپذیرند وازکارهای سخت ودشواراو درگذرد. و با او به تندی وخشونت رفتارنکنند، چرا که میان فرزندان ووارد شدن به قلمروکفر، چیزی جزاین فاصله نیست که عاق شوند یا دچارقطع رحم گردند.

 

انس والفت داشتن با فرزندان ، صمیمیت ومحبت ودوستی با آنان به خوب شدن وخوبی کردن آنان کمک می‌کند ورابطه عاطفی سبب جذب خواسته های تربیتی می شود. ازرسول خدا(ص) چنین روایت شده است: «رَحِمَ اللهُ عَبداً اَعانَ وَلَدِهِ عَلی بِرِهِ بِالاِحسانِ اِلیَِه، وَالتَالُفُ لَهُ وَتَعلیمُهُ وَتَأدیبُهُ» : خداوند رحمت کند کسی را که به فرزندش کمک کند تا او نیکوکارشود و به وسیله نیکی کردن به او ، الفت داشتن وگرم گرفتن با آموزش وتربیت او اگرکسی فرزندانش را دوست بدارد ومحبت خود را ابرازکند ودرابرازمحبت هم مراعات ومساوات وعدالت کند ، هم موجب رضای الهی است وهم رشد دهنده معنوی فرزندان وتأمین نیازهای عاطفی آنان است .

 

این گونه نگاه محبت آمیز« عبادت » نیزبه شمارآمده است . بوسیدن فرزندان ازروی محبت نیزعبادت است و« حسنه » محسوب می شود ، پیامبراکرم (ص) می فرماید: « نَظَرَوالِدِ اِلی وَلَدِهِ حُبٌّ اِلی عِبادَهِ » ونیزازکلمات نورانی آن حضرت است که : « مَن قَبِلَ وَلَدِهِ کَتِبَ اللهُ لَهُ حَسَنَهٌ »

 

شاید نگاه محبت آمیزیا بوسیدن فرزند درابتدای نظرازمقوله های تربیت فرزند به شمارنیاید، ولی آیا مگر نه اینکه در تربیت، توجه به نیازها و تأ مین خواسته ها و رشد دادن به ابعاد روحی و فکری واخلاقی مهم است؟ و مگر نه اینکه بسیاری از کودکان از کمبود محبت « رنج » می‌برند و در سایه بی مهری والدین وسردی محیط خانه وروابط والدین با آنان گرفتار عقده می‌شوند وگاهی دست به خود کشی و فرار از خانه می‌زنند در تعالیم اسلام ، بر مسائل همچون دست کشیدن بر سر کودکان از روی محبت، نکوهش از نبوسیدن اولاد ، مساوات در محبت و بوسه، عدالت در توجه فرزندان بازی کردن با کودکان لزوم وفا به وعده ای که به آنان می‌دهیم . توجه به نظافت و تمیزی بچه ها و غیره تأکید شده است. این ها جلوه هایی از رهنمود های « تربیت مکتبی» است. خانواده مکتبی لزوماًً باید شیوه تربیت فرزند را نیز از تعالیم مکتب فرا گیرد، تا فرزندانش آبرو بخش خانواده مکتب و مایه آسایش و آبروی خانواده و روشنایی کامل خانه شوند . فرزندان شیوه صحیح اخلاق وادب را درمعاشرت ازکجا باید بیاموزند ودرکدام مکتب؟ جزمکتب والدین؟

 

۲-۱-۱۵- تعریف دین :

 

دین ازالفاظی است که بسیار بر زبان ها جاری می شود ومعمولاً به کسی دیندارگفته می شود که خدایی برای جهان اثبات کند وبرای خشنودی اواعمال مخصوصی را انجام دهد.

 

ممکن است در هر اجتماعی ‌و ملتی ، که به موجب قانون وظایف هرفرد اجتماع معین شده به آن عمل می‌کنند. ‌تصور می شود که دیگراحتیاجی به دین نخواهد بود ولی با دقت وتأمل دراحکام ومقررات اسلامی خلاف این معنی ثابت می شود، زیرا دین اسلام به نیایش وستایش خدا نپرداخته بلکه برای کلیه شئون فردی و اجتماعی انسان دستورهای جامع ومقررات مخصوصی وضع فرموده است. وجهان پهناور و بشریت را به نحو حیرت‌آوری بررسی نموده نسبت به حرکات و سکنات فردی واجتماعی انسان، مقررات مناسبی وضع ‌کرده‌است والبته چنین دینی را جنبه تشریفاتی نمی شود داد .دین دراصطلاح قرآن همان روش زندگی است که انسان گریزی ازآن ندارد وفرقی که میان دین ویک قانون اجتماعی می توان یافت این است که دین ازناحیه خدای متعال است وقانون اجتماعی مولد افکارمردم وبه عبار دیگردین میان زندگی اجتماعی مردم وپرستش خدای متعال وفرمانبرداری ازوی پیوند می‌دهد ولی در قانون اجتماعی اهتمامی ‌به این پیوستگی نیست .(طباطبائی ،۱۳۵۶: ۶)

 

موسیقی شمالی

 

آواهای مازندرانی بیشتر در شور و دشتی است. موسیقی چوپانی، مراسم عروسی و موسیقی مذهبی از مهم ترین موسیقی های این مردمان است. بسیاری از ترانه ها در دستگه سه گاه و چهار گاه نیز از موسیقی این ناحیه از ایران نشأت گرفته شده است. با اندکی دقت تأثیرات بسیار زیاد موسیقی شمالی بر موسیقی سنتی ایران مشخص می شود(فرهادی، ۱۳۸۸).

 

۲-۴ موسیقی و توسعه گردشگری

 

در ذکر انواع توریسم و محصولات گردشگری ‌به این نکته اشاره شد که نوعی از توریسم، توریسم درمانی است. ‌بنابرین‏ از موسیقی درمانی می توان به ‌عنوان نوعی درمان در جذب گردشگر نیز کمک گرفت. مسافرت خود به تنهائی عامل سلامتی و بهبود عملکرد دستگاه های بدن است. رسول گرامی اسلام نیز در حدیثی فرمودند: سفرکنید تا سالم بمانید. به همین نحو موسیقی نیز با ذکر شواهد بالا در تخلیه هیجانات، شادابی روح و افزایش فعالیت و کارکرد مغز تأثیر بسزائی را دارا است. موسیقی، مسافرت و ورزش سه غذای روح هستند که در صورت توجه به آن ها بی شک میزان مراجعه به طبیب کاهش پیدا خواهد کرد(معاونت برنامه ریزی و توسعه شهرداری ‌کلان‌شهر تبریز، ۱۳۹۱).

 

با توجه به مسائل ذکر شده در بخش بعدی به مرور پژوهش های انجام شده در این خصوص پرداخته می شود.

 

۲-۵ مرور پژوهش های انجام شده

 

قربانی و همکاران(۱۳۹۲) در بررسی خود با هدف بررسی وضعیت توسعه گردشگری و شرایط حاکم بر آن در شهر بوشهر به شیوه علمی و با بهره گرفتن از مطالعات می‌دانی به اقدامات و راهکارهای عملی جهت پی شبرد تاثیرات مثبت آن در محدوده مورد مطالعه فراهم گشت. نوع تحقیق این پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی و به منظور ارزیابی سوا لها این پژوهش از نرم افزار آماری spss استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که هرچه مدیران شهری دارای تحصیلات، تجربه، تخصص مرتبط با امور گردشگری و همچنین بومی باشند، گردشگری شهر بوشهر به سمت پایداری بیشتری خواهد رفت. از نظر جامعه آماری پژوهش سواحل شهر بوشهر از لحاظ برخورداری از امکانات و خدمات گردشگری ساحلی در وضع نامناسبی قرار دارد. همچنین رابطه آماری مستقیمی بین کاربری اراضی ساحلی و میزان مشارکت مردم امور مرتبط با گردشگری و اوقات فراغت در شهر بوشهر وجود دارد، یعنی کاهش میزان مشارکت مردم در امور مرتبط با گردشگری و اوقات فراغت در شهر بوشهر، بر کاربری اراضی ساحلی این شهر تاثیر مستقیم گذاشته است.

 

حسینی و همکاران(۱۳۹۲) در بررسی عنوان نمودندگردشگری یکی از شاخص هایی است که روابط بین افراد را تنظیم می‌کند، در این میان گردشگری فرهنگی که به فرایند بازدید از مکان ها و آثار فرهنگی و شناخت جوامع مختلف مربوط می شود، بیش از انواع دیگر گردشگری در این موضوع مؤثر است. الموت با داشتن قلعه ها، بناهای تاریخی و مذهبی و همچنین روستاهای تاریخی و گردشگری، همراه با تنوع اقوام و نژاد و هنرهای سنتی، یکی از مناطق گردشگریِ فرهنگی کشور به شمار می‌آید. با توجه به آسیب پذیری منطقه به لحاظ فرهنگی، پژوهش پیش رو سعی بر این داشت که با استفاده روش برنامه ریزی راهبردی ضمن بررسی نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید در بخش گردشگری QSPM و SWOT فرهنگی، بهترین راهبردها را برای مقابله با این تهدیدها و بهره گیری از فرصت ها تعیین کند. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است و گردآوری اطلاعات با بهره گرفتن از روش های مشاهده ی مستقیم و مصاحبه با کارشناسان و نخبگان دانشگاهی و تهیه ی پرسش نامه انجام گرفته است. در فرایند جمع‌ آوری پرسش نامه ی دلفی، جامعه ی نمونه در دو سطح مختلف مدیران، کارشناسان مرتبط با سازمان میراث فرهنگی الموت و متخصصان و صاحب نظران دانشگاهی، تقسیم بندی شد. در این بخش از روش گلوله ی برفی برای تعیین حجم نمونه استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که بهترین نوع راهبرد برای وضعیت کنونی الموت، تدوین راهبردهای تنوع است که باید برای بهره گیری از فرصت ها در آینده انجام گیرد. در اولویت بندی که با بهره گرفتن از ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی انجام شد، راهبرد ثبت جهانی الموت و ایجاد تأسیسات در مجاورت مکان های تاریخی و راهبردهای تعیین ظرفیت تحمل مکان ها، هدایت گردشگران به امکان ناشناخته، تحریک جامعه ی بومی برای مشارکت در فرایند گردشگری و استفاده ی بهینه از کاربری چشم اندازهای تاریخی، جذاب ترین راهبردها تعیین شدند.

 

رنجبریان و همکاران نیز در سال ۱۳۹۲ در بررسی خود بیان کردندامروزه گردشگری به عنوان یکی از صنایع پر درآمد در سطح ملی و بین‌المللی مطرح است. یکی از عوامل مهم در رشد و توسعه این صنعت برنامه ریزی بهینه برای ارائه خدمات مناسب است. بخش بندی بازار یکی از پیش شرط های موفقیت برنامه ریزی گردشگری است. شناسایی و تجزیه و تحلیل انگیزه های سفر با هدف ارائه خدمات درخور و مناسب به گردشگران از مهمترین روش های بخش بندی بازار در این صنعت است. از این رو هدف پژوهش حاضر شناسایی و تجزیه و تحلیل انگیزه های گردشگران خارجی برای سفر به شهر اصفهان است. جامعه آماری پژوهش شامل گردشگران خارجی سفر کرده به شهر اصفهان است که در ماه های فروردین و اردیبهشت سال ۱۳۹۰ ‌به این شهر سفر کرده‌اند. از این جامعه نمونه ای به حجم ۲۰۰ نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها به روش پرسشنامه محقق ساخته است که مشمل بر ۲۳ سوال برای سنجش متغیرهای پژوهش است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های تحلیل عاملی اکتشافی، آزمون نیکویی برازش و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شده است. نتایج پژوهش شش انگیزه سفر برای گردشگران خارجی سفر کرده به شهر اصفهان را شناسایی ‌کرده‌است که عبارتند از انگیزه فرهنگی، انگیزه ناشی از اجبار، انگیزه خرید، انگیزه ماجراجویی، انگیزه بهداشتی و انگیزه استراحت. همچنین نتایج پژوهش ‌در مورد رابطه بین متغیرهای جمعیت شناختی و انگیزه های سفر نشان می‌دهد زنان دارای انگیزه فرهنگی قوی تری نسبت به مردان هستند. از نظر انگیزه سلامتی و ماجراجویی نیز مردان نسبت به زنان از انگیزه قوی تری برخوردار هستند.

 

حبیب و حسینی نیا(۱۳۹۲) نیز عنوان داشتندامروزه گردشگری فرهنگی پدیده ای اجتماعی است و شهرها همانند متنی فرهنگی در ایجاد تجارب فرهنگی و انتقال معانی فردی و جمعی افراد مطرح می‌باشند. این بحث در بررسی مفهوم فرهنگ شهری، با رویکردی تحلیلی به تبیین چارچوبی حاصل از مؤلفه‌ های آن پرداخته و سپس در بررسی تاثیر آن در جذب گردشگر فرهنگی و با توجه به ویژگی تجارب وی، به روشی تحلیلی- مقایسه ای با تمرکز بر مصادیقی چند از تجارب جهانی، به چگونگی تاثیر مؤلفه‌ ها می پردازد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که گردشگر فرهنگی به دنبال تجاربی موثق و گردشگری فرهنگی تحت تاثیر مؤلفه‌ های به هم پیوسته فرهنگ شهری بوده که خود متاثر از مؤلفه‌ های فضای شهری می‌باشند. به طور کل این مؤلفه‌ ها شامل مؤلفه‌ کالبد (متن فرهنگی و تاریخی)، عملکرد (تنوع فعالیت ها در مشارکت فرهنگی) و معانی فرهنگی در عرصه عمومی بوده که همگی در ارتباطی پیوسته و نمادین می‌باشند.

 

میزان دسترسی شرکت‌ها به تامین مالی از طریق خارج از شرکت افزایش یافته است. حاکمیت شرکتی باعث کاهش هزینه های سرمایه ای شده و در نتیجه ارزش شرکت را افزایش می‌دهد. این موضوع، منجر به جذب سرمایه گذاری می شود و اشتغال بیشتری را به همراه دارد.

 

حاکمیت شرکتی، عملکرد عملیاتی شرکت را بهبود بخشیده و علاوه بر مدیریت مناسب باعث تخصیص بهینه منابع نیز می شود که در نهایت به افزایش ثروت می‌ انجامد.

 

وجوه حاکمیت شرکتی با کاهش ریسک ناشی از بحران مالی همراه است. این مسئله زمانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است که چنین ریسکی منجر به ایجاد هزینه های بالایی شود.

 

برخورداری از حاکمیت شرکتی مناسب به معنای ارتباط بهتر با ذینفعان در جهت روابط کاری و اجتماعی شرکت است.

 

۲-۲-۳- هدف حاکمیت شرکتی

 

هدف نهایی حاکمیت شرکتی دستیابی ‌در مورد ارتقای انصاف (عدالت)، شفافیت و ‌پاسخ‌گویی‌ و رعایت حقوق ذینفعان در بنگاه اقتصادی می‌باشد. عملکرد مالی شرکت‌ها با اعمال حق حاکمیت شرکت آن ها رابطه مستقیمی دارد و مدیران بهتر، موجب حاکمیت شرکتی موثرتر شده و به ذینفعان خود توجه می‌کنند و در نهایت بازده مالی بیشتری را تولید می‌کنند. در این بین از جمله انتظارات از مدیران عبارت است از توان ایجاد رشد، بازپرداخت به موقع تعهدات، ایجاد ارزش برای سهام‌داران، کارگروهی، مدیریت و کنترل ریسک، ارتباط با محیط و پیشرو اهداف می‌باشد.

 

بررسی ها نشان می‌دهند که هر کشور سیستم حاکمیت شرکتی، منحصر به فرد خود را دارد. سیستم حاکمیت شرکتی موجود در یک کشور با تعدادی عوامل داخلی از جمله ساختار مالکیت شرکت‌ها، وضعیت اقتصادی، سیستم قانونی، سیاست‌های دولتی و فرهنگ معین می شود. ساختار مالکیت و چارچوبهای قانونی از اصلی ترین و تعیین کننده ترین عوامل سیستم حاکمیت شرکتی هستند. لذا به نظر می‌رسد توجه به موارد ذیل در بحث حاکمیت شرکتی برای شرکت‌های ایرانی (به ویژه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس) ضروری است.

 

۱ . اصلاح ساختار مالکیت شرکت‌ها

 

۲ . توجه به حقوق سهام‌داران اقلیت

 

۳ . برخورد منصفانه با سهام‌داران و توجه به روابط ذینفعان

 

۴ . گسترش سرمایه گذاری نهادی

 

۵ . اصلاح ساختار هیئت مدیره (تفکیک وظایف هیئت مدیره غیرموظف، موظف و مدیرعامل)

 

۶ . استقرار سیستم‌های حسابداری و کنترل‌های داخلی کارآمد شامل ایجاد و کمیته حسابرسی متشکل از اعضای هیئت مدیره غیرموظف، حسابرسی داخلی، ارزیابی ریسک.

 

۲-۲-۴- ساختار حاکمیت شرکتی

 

بررسی ها نشان می‌دهند که هر کشور سیستم حاکمیت شرکتی‏ منحصر به خود را دارد. به اندازه کشورهای دنیا، سیستم حاکمیت‏ شرکتی وجود دارد. سیستم حاکمیت شرکتی موجود در یک‏ کشور با تعدادی عوامل داخلی از جمله ساختار مالکیت شرکت‌ها، وضعیت اقتصادی، سیستم قانونی، سیاست‌های دولتی و فرهنگ، معین می‏ شود.ساختار مالکیت و چارچوبهای قانونی از اصلی‌ترین‏ و تعیین‏کننده‏ترین عوامل سیستم حاکمیت شرکتی هستند. همچنین عوامل خارجی از قبیل میزان جریان سرمایه از خارج به‏ داخل،وضعیت اقتصاد جهانی، عرضه سهام در بازار سایر کشورها و سرمایه‏گذاری نهادی فرامرزی، بر سیستم حاکمیت شرکتی موجود در یک کشور تاثیر دارند.

 

تلاشهایی برای طبقه‏ بندی سیستم‌های حاکمیت شرکتی صورت‏ گرفته که با مشکلاتی همراه بوده است. با این حال، یکی از بهترین‏ تلاش‌ها که از پذیرش بیشتری نزد صاحب‌نظران برخوردار است، طبقه‏ بندی معروف به سیستم‌های درون سازمانی و برون سازمانی است. عبارت درون سازمانی و برون سازمانی تلاشهایی را برای‏ توصیف دو نوع سیستم حاکمیت شرکتی، بین این دو گروه قرار می‏ گیرند و در بعضی از ویژگی‌های آن ها مشترکند. این دوگانگی حاکمیت‏ شرکتی، ناشی از تفاوتهایی است که بین فرهنگ‌ها و سیستم‌های قانونی‏ وجود دارند. با این همه، کشورها تلاش دارند تا این تفاوت‌ها را کاهش‏ دهند و امکان دارد که سیستم‌های حاکمیت شرکتی در سطح جهانی‏ به هم نزدیک شوند.

 

۲-۲-۴-۱- حاکمیت شرکتی درون سازمانی^[۱۵]

 

سیستمی است که در آن‏ شرکت‌های فهرست‏بندی شده یک کشور تحت مالکیت و کنترل‏ تعداد کمی از سهام‌داران اصلی هستند. این سهام‌داران ممکن است‏ اعضای خانواده موسس(بنیان‌گذار)یا گروه کوچکی از سهام‌داران‏ مانند بانک‌های اعتباردهنده، شرکت‌های دیگر یا دولت باشند. به‏ سیستم‌های درون سازمانی به دلیل روابط نزدیک رایج میان‏ شرکت‌ها و سهام‌داران عمده آن ها، سیستم‌های رابطه‏ای نیز گفته‏ می‏ شود.

 

هر چند در مدل حاکمیت شرکتی درون سازمانی به واسطه روابط نزدیک میان مالکان و مدیران، مشکل نمایندگی کمتری وجود دارد، ولی مشکلات جدی دیگری پیش می ‏آید. به واسطه سطح‏ تفکیک ناچیز مالکیت و کنترل(مدیریت) در بسیاری از کشورها (مثلا به دلیل مالکیت خانواده‏های موسس) از قدرت سوء استفاده می‏ شود.

 

سهام‌داران اقلیت نمی‏توانند از عملیات شرکت آگاه شوند. شفافیت‏ کمی وجود دارد و وقوع سوء استفاده محتمل به نظر می‏رسد. معاملات مالی، مبهم و غیرشفاف است و افزایش سوء استفاده از منابع‏ مالی، نمونه‏ هایی از سوء جریانها در این سیستم‌ها شمرده می ‏شوند.

 

در واقع، در بسیاری از کشورهای آسیای‏شرقی، ساختارهای تمرکز افراطی مالکیت و نقاط ضعف مربوط به حاکمیت شرکتی به خاطر شدت بحران آسیایی در سال ۱۹۹۷ مورد انتقاد قرار گرفته‏اند.در زمان‏ بحران آسیایی، سیستم‌های حاکمیت شرکتی در کشورهای آسیای‏ شرقی به جای مدل برون سازمانی بیشتر در گروه درون سازمانی قرار داشتند. حمایت قانونی ضعیف تر از سهام‌داران اکثریت امکان داد تا هنگام‏ بحران به اختلاس و سوء استفاده از ثروت سهام‌داران اقلیت‏ بپردازند.

 

سازوکارهای حاکمیت درون سازمانی(محاطی) عبارتند از:

 

1. 1. هیئت مدیره: انتخاب و استقرار هیئت مدیره توانمند، خوش نام و بی طرف.

 

1. 1. مدیران اجرایی: تقسیم مسئولیت ها بین مدیران اجرایی و استقرار نرم افزار مناسب.

 

1. 1. مدیران غیراجرایی: ایجاد کمیته حسابرسی با حضور اعضای هیئت مدیره و مدیران اجرایی سابق و خوش نام در کمیته های مختلف شرکت.

 

1. 1. کنترل داخلی: طراحی، تدوین و استقرار کنترل های داخلی مناسب (مالی، حقوقی، مدیریت ریسک، حسابرسی داخی و … )

 

1. اخلاق سازمانی: تدوین و گسترش آیین نامه رفتار حرفه ای.

۲-۲-۴-۲- حاکمیت شرکتی برون سازمانی^[۱۶]

 

عبارت برون سازمانی به سیستم‌های تامین مالی و حاکمیت‏ شرکتی اشاره داد. در این سیستم‌ها، شرکت‌های بزرگ توسط مدیران‏ کنترل می ‏شوند و تحت مالکیت سهام‌داران برون سازمانی یا سهام‌داران خصوصی قرار دارند. این وضعیت منجر به جدایی‏ مالکیت از کنترل(مدیریت) می‏ شود که توسط برل‏و مینز^[۱۷](۱۹۳۲) مطرح شد.

 

برخی نویسندگان در پاسخ به فاما و فرنچ از بتا و مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای هم در سطح تجربی و هم در سطح نظری حمایت کردند. کوتاری، شیکن و اسلون (۱۹۹۵) ‌به این نتیجه رسیدند که بتا می‌تواند تغییرات بازده سهم را توضیح دهد. دسته دیگری از تحقیقات، عملکرد مدل های قیمت گذاری داراییها را مقایسه می‌کند. تحقیق پوراس(۱۹۹۸) مستقیما مدل CAPM را با مدل فاما و فرفچ مقایسه کرد و ‌به این نتیجه رسید که عملکرد دو مدل شبیه است. پاستور و استامباگ (۲۰۰۰) مدل‌های قیمت گذاری را از نظر سرمایه گذار مقایسه کردند و نتیجه گرفتند که مدل های مختلف اغلب پرتفوهای مشابهی را پیشنهاد می‌دهند. هرچند دیدگاه های مختلفی نسبت به عوامل تاثیر گذار بر بازده دارند. آن ها همچنین بیان کردند که سرمایه گذاران تمایلی به استفاده از یک مدل ندارند و مقداری تورش از هر مدل انتظار دارند. این موضوع ممکن است باعث شود سرمایه گذاران از بیش از یک مدل استفاده کنند و به برتری یک مدل نسبت به مدل دیگر توجهی نکنند.

 

به طور خلاصه، در حالی که شواهدی عملکرد CAPM و بتا را زیر سئوال می‌برد، محققان دلایل زیادی یر می شمارند که نباید CAPM و بتا را کنار گذاشت. بریلزفورد، فاف و الیور(۱۹۹۷) در حمایت از این مدل چند دلیل ارائه کرده‌اند: ۱) مدل نظری معتبری برای جایگزینی CAPM وجود ندارد (بلک ۱۹۹۳) و ۲- نتایج برخی تحقیقات از مدل CAPM حمایت می‌کند (جاگاناتان و ونگ۱۹۹۳، کوساری وشیکن ۱۹۹۵، کوساری وشیکن واسلون ۱۹۹۵). حتی اگر فرض کنیم مدل CAPM ناقص است، بدین معنی نیست که مفهوم ریسک سیستماتیک رد می شود، زیرا بتا مستقل از مدل CAPM وجود دارد(بلک۱۹۹۳).

 

۲-۳-۷- مسایل مربوط به تخمین ریسک سیستماتیک (بتا)

 

واضح است که بتای واقعی، بتای پرتفوی بازار است که کلیه سرمایه گذاری های مخاطره آمیز در آن جای دارد و نمی توان آن را تعیین کرد (رول ۱۹۹۷). ‌بنابرین‏ محققان سعی دارند که از شاخص بازار استفاده کنند. مدل استاندارد بازار برای محاسبه بتا که از رگرسیون بازده سهم و بازده سبد معرف بازار به دست می‌آید، به شرح زیر است:

 

R_it = α + βR_mt + e_it

 

با متغیرهای مدل در بحث‌های قبل آشنا شده ایم. در اینجا تنها به ذکر این نکته بسنده می‌کنیم که بازده های به کار رفته در مدل بازار، بازده های تحقق یافته (تاریخی) هستند. تفاوت این مدل با مدل CAPM در این است که در مدل CAPM از بازده های مورد انتظار (برآورد) استفاده می شود.

 

اما موضوعاتی که بر سر راه محاسبه بتا وجود دارد، گاهی باعث می شود تعدیلاتی در محاسبه بتا ضروری باشد. در ادامه به مواردی که در محاسبه بتا باید به آن ها توجه شود و تعدیلاتی که در هر مورد توسط محققان مختلف پیشنهاد شده است، اشاره می شود.

 

۱- فاصله زمانی

 

تعداد ماه ها یا سالهایی که اطلاعات بازده سهم و بازده بازار برای تخمین بتا استفاده می شود، بسیار مهم است. مطالعاتی که توسط الگر و هیل (Elger & Hill 1982) و الکساندر و چروانی (Alexander & Chervaney1980) انجام شده است، نشان می‌دهد که با افزایش دوره تخمین، اشتباهات تخمین کاهش می‌یابد. محققین مختلف تعداد سال‌های مختلفی را به ‌عنوان نقطه بهینه پیشنهاد می‌کنند که در جدول زیر به برخی از آن ها اشاره شده است:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

گوندس(Gonedes 1973) ۷ سال بیسل (Biesel 1974) ۹ سال الکساندر و چروانی (۱۹۸۰Alexander & Chervany) ۶-۴ سال هیل ( Hill 1982) ۷-۴ سال

۲- طول دوره ای که بازده بر مبنای آن محاسبه می شود

 

طول دوره تخمین بازده موضوع دیگری است که محققین مختلفی به بررسی نتایج آن پرداخته‌اند. طول این دوره تاثیر بالقوه ای بر تخمین بتا و ثبات آن دارد (الگر، هیل ۱۹۸۲ و اسمیت ۱۹۷۸).

 

هر چند که از لحاظ نظری، چنانچه از بازده های روزانه استفاده شود، بهترین و کم تورش ترین نتایج را در پی خواهد داشت، ولی استفاده از اطلاعات ماهانه نیز تا حد زیادی مشکلات را حل می‌کند. لذا در بیشتر تحقیقات انجام شده از بازده های ماهانه استفاده شده است.

 

۳- عدم خرید و فروش پیوسته سهام

 

در عمل فرض مبادله دایم یک سهم طی زمان بندرت اتفاق می افتد. روزهایی که در آن سهام یک شرکت مبادله نمی شود، عدم قطعیت در ارتباط با ارزش سهام در آن روز ها وجود دارد )لاورن، دورینک، دیکوستر و لیبارت ۱۹۹۶). در این گونه موارد، با انجام تعدیلاتی می توان بر آورد دقیق تری از بتا داشته باشیم.

 

محققین مختلف روش های متفاوتی برای تعدیل بتای بر آورد شده پیشنهاد کرده‌اند. رایج ترین روش که توسط اسکولز و ویلیامز(۱۹۷۷) پیشنهاد شده است به شرح زیر است:

 

 

 

 

 

که در آن :

 

_swiβ : تخمین اسکولز و ویلیامز از بتا

 

^۱-_iβ : بتای برآوردی که از رگرسیون بازده سهم i در زمان t و بازده بازار در زمان t-1 به دست می‌آید.

 

_iβ : بتای برآوردی مدل بازار

 

^+۱_iβ : بتای ‌برآوردی الأمثلهکه از رگرسیون بازده سهم i در زمان t و بازده بازار در زمان t+1 به دست می‌آید.

 

P_m : ضریب همبستگی بازده پرتفوی بازار و بازده سهم

 

۴- تمایل به حد وسط

 

بلوم (Blume) در سال‌های ۱۹۷۱ و ۱۹۷۵ به طور تجربی نشان داد که نتایج حاصل از رگرسیون مدل بازار تمایل به حد وسط (یعنی عدد یک) دارد. مطالعات وی نشان می‌دهد که متغیرهای اقتصادی ثابت نیستند و بتا طی زمان تمایل به میانگین دارد. وی بیان کرد که تعدیل بتا بواسطه ویژگی مذکور، صحت پیش‌بینی ریسک سیستماتیک را بهبود می بخشد.

 

طبق نتایج به دست آمده از تحقیق بلوم، شرکت هایی که بتازگی در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده اند، بتای آن ها بیش از یک است. زیرا در پروژه های پر ریسک تر سرمایه گذاری می‌کنند. به مرور زمان ریسک پروژه ها و به تبع آن ریسک شرکت کاهش می‌یابد. بالعکس، شرکتهایی که بتای آن ها کمتر از یک است، طبق مدل CAPM بازده آن ها کمتر از بازده بازار است. لذا تلاش می‌کنند با سرمایه گذاری در پروژه های پر ریسک تر بازده خود را افزایش دهند که در نتیجه بتای آن ها به سمت میانگین تمایل پیدا می‌کند.

 

معمولا از تکنیک بیزین (Bayesian) که توسط واسیکک (Vasicek-1973) مطرح شده است، برای تعدیل بتای حاصله از مدل بازار استفاده می شود. بتای تعدیل شده به صورت زیر محاسبه می شود:

 

 

 

که در آن :

 

^v_iβ: برآورد واسیکک از بتا

 

_iβ: بتای سهم i و’β S² واریانس بتای برآوردی است

 

‘β : میانگین ناموزون بتا و S²β’ واریانس بتای سهام مختلف

 

۵- تشکیل پرتفوی به منظور کاهش اشتباهات تخمین

 

تحقیقاتی که در زمینه تخمین بتا انجام شده اند از طریق تشکیل پرتفوی بوده است که به منظور کاهش خطای تصادفی در پیش‌بینی بتا می‌باشد .بلوم)۱۹۷۵(، بیسل )۱۹۷۵(، بیور،کتلر و اسکولز)۱۹۷۰(، الگر و هیل (۱۹۸۲) سه روش تشکیل پرتفوی را بررسی کردند. هر چند که ‌در مورد تشکیل پرتفوی بهینه از لحاظ تئوریک توافقی وجود ندارد.

 

از جمع این مواد درباره املاک ثبت شده چنین برمی آید که قانون‌گذار فقط معامله با سند رسمی را مؤثر در انتقال می‌داند و اسناد عادی را نمی‌پذیرد. ثبت در دفتر املاک از لوازم اداری تنظیم سند رسمی انتقال است و تأخیر در آن مانع از انتقال ملک و نفوذ معامله نمی‌شود، ولی تنظیم سند و امضای آن در حضور سردفتر، به گونه‌ای که مفاد آن قابل ثبت در دفتر املاک باشد، از شرایط انتقال است .

 

‌بنابرین‏ ، با ثبت اسناد و املاک ، فرصت بحث و گفتگو ‌در مورد صحت تاریخ و اصالت مندرجات و امضای ذیل سند، از بین می‌رود ، ( ماده ۷۰ ق.ث ) و سند رسمی به عنوان یک دلیل روشن و خالی از بسیاری از ابهامات ، به تحقق یک معامله و تعهد و یا تعلق مال معین به شخص خاص، دلالت می‌کند .

 

ثبت اسناد و املاک همچنین راه را برای دخالت‌های لازم و فعالیت‌های مناسب نظیر وضع و اجرای مقررات مالیاتی برای معاملات و تعهدات و مقررات مساعد برای تصمیم و توسعه بهره برداری بهتر و مفیدتر از املاک و اراضی ، هموار می‌سازد .

 

همچنین الزامی کردن ثبت معاملات مربوط به اموال غیرمنقول، علاوه بر اهداف مذکور در بالا، جلوگیری از سوء استفاده مالکین از راه انجام معاملات متعارض نسبت به مال غیرمنقول و دریافت مکرر وجه به عنوان ثمن یا قسمتی از آن، از طرف‌های متعدد معاملات است .

 

این نظر ، هر چند در پاره‌ای موارد مورد پذیرش محاکم قضایی قرار گرفته و بر اساس آن تنظیم سند رسمی را برای انتقال املاک ضروری دانسته‌اند، اما نظر غالب حقوق ‌دانان و رویه قضایی، همان‌طوری که در ذیل به آن اشاره خواهیم کرد، غیر از نظر بالا است .

 

گفتار ششم: رضایی بودن فروش اموال غیرمنقول

 

« اصل حاکمیت اراده که با عبارات گوناگون در مواد قانونی ( از جمله مواد ۱۹۱ و ۳۳۹ ق.م. ) انعکاس یافته است، اقتضا می‌کند که تا حد امکان هر ماهیت حقوقی را که اراده دو طرف یک قرارداد، انشاء می‌کند در عالم اعتبار و حقوق تحقق یابد و هیچ مانعی جلوی خلاقیت اراده انسان را نگیرد، مگر اینکه مانع مذبور، برخاسته از یک مصلحت نیرومند باشد که توان رویارویی با فلسفه و مبانی اجتماعی و اقتصادی آزادی اراده را داشته باشد؛ مانند جلوگیری از تأثیر اراده در تشکیل معامله مربوط به مواد مخدر، به هدف پاسداری از سلامت نسل جوان.

 

پس از اصل مذبور در تفسیر قراردادها و قوانین مربوط همیشه همراه ما خواهد بود. دست کشیدن از حاکمیت اراده و آثار آن در برخورد با موانع قانونی همیشه مطلق نیست، بلکه با حدود و قلمرو مانعیت خاص قانونی متناسب بوده و ممکن است محدود به یک یا چند اثر حاکمیت اراده باشد .

 

‌بنابرین‏ در صورت تردید در این که آیا نص خاص مذبور، به طور مطلق حاکمیت اراده را نفی می‌کند یا فقط جلوی پاره‌ای از آثار آن را می‌گیرد، مقتضای اصل، شناختن اعتبار حاکمیت اراده به طور محدود و نسبت به آثاری است که مانعیت نص خاصی در برابر آن مسلم نیست .

 

با توجه به آنچه در بالا ذکر شد، باید بگوییم فروش مال غیرمنقول بدون تنظیم سند رسمی را نمی‌توان باطل دانست، بلکه باید آن را معامله صحیحی شمرد که پیش از ثبت سند آن در دفتر اسناد رسمی، نمی‌توان وقوع آن را به صرف ارائه سند عادی نزد ادارات دولتی و محاکم دادگستری، آشکار ساخت » .

 

برخی از نویسندگان حقوقی، عقد تشریفاتی را به دو قسم تقسیم می‌کنند: قسم اول تشریفات مربوط به وجود عقد است یعنی اگر رعایت تشریفات نشود، اصلاً عقد به وجود نمی‌آید .

 

قسم دوم تشریفات مربوط به اثبات عقد است. و تنظیم سند رسمی در فروش اموال غیرمنقول را از تشریفات مربوط به اثبات عقد می‌دانند و نه از تشریفات مربوط به تحقق عقد .

 

به عقیده یکی از حقوق ‌دانان، در قانون مدنی ایران عقود تشریفاتی که بدون انجام تشریفات باطل شناخته شود وجود ندارد و لزوم ثبت معاملات راجع به املاک و هبه نامه و صلح نامه و شرکت نامه برای اثبات آن در نزد مقامات صالحه است، نه آنکه بدون ثبت معامله صحیح شناخته نشود .

 

در خصوص صحت فروش اموال غیرمنقول بدون تنظیم سند رسمی دلایلی چند ابراز شده است که در ذیل به آن می‌پردازیم :

 

۱ـ اصل صحت: مطابق این اصل هر معامله‌ای که به وسیله طرفین افشا می‌شود، باید صحیح تلقی گردد مگر اینکه خلاف آن اثبات شود . اصل مذبور که در ماه ۲۲۳ ق.م آمده است و مبنای رواج و ثبات بخشیدن به معاملات می‌باشد، هرگز نمی‌توان چشم پوشید مگر اینکه دلیل قانونی در تضاد با آن قرار گیرد .

 

اثبات خلاف این اصل یعنی اثبات بی اعتباری یک معامله، با دو جهت ارتباط پیدا می‌کند : جهت موضوعی و جهت حکمی یا قانونی .

 

در جهت موضوعی باید وضعیت عینی معامله افشا شده، اثبات شود و در جهت حکمی لازم است، نص قانونی، بطلان و عدم صحت معامله دارای وضعیت مذکور را اعلام کرده باشد .

 

‌در مورد فروش مال غیرمنقول بدون تنظیم سند رسمی، فرض این است که جهت موضوعی که همان انشای معامله بدون تنظیم سند رسمی باشد، محرز است ولی از جهت حکمی به بطلان آن باید مستند به وجود نص قانونی بر بطلان این‌گونه قرارداد باشد، که با بررسی مقررات موضوعه، معلوم می‌شود، چنین نصی وجود ندارد، بلکه از برخی مقررات قانونی، صحت و اعتبار آن استنباط می‌گردد .

 

۲ـ در هیچ یک از مقررات مربوطه بطلان و بی‌اعتباری فروش مال غیرمنقول یا سند عادی اعلام نشده است .

 

ماده ۴۸ ق.ث هرگز دلالت بر بطلان بیع مال غیرمنقول ندارد و منحصراًً سند ثبت نشده‌ای را که باید به ثبت برسد، غیرقابل پذیرش در ادارات و محاکم اعلام ‌کرده‌است.

 

یکی از حقوق ‌دانان ماده فوق را چنین تفسیر و تبیین می‌کنند که :« … آنچه در این ماده مورد توجه قانون‌گذار قرار گرفته است، سند معامله است، نه خود معامله و نسبت به وضعیت مسند یعنی خود معامله، حکمی مقرر نگردیده است، و بسنده کردن قانون‌گذار به اعلام غیرقابل قبول بودن سند در ادارات و محاکم و اعراض از به کار بردن اصلاح حقوقی « بطلان معامله » با این که در مقام بیان آثار ثبت نشدن سند مذبور بوده است، قرینه‌ای قوی بر صحت قرارداد مربوط به عین غیرمنقول می‌باشد .

 

در اصطلاح حقوقی و در زمینه تحلیلی نمی‌توان غیرقابل قبول بودن سند معامله را مرادف با بطلان آن معامله دانست.

 

اگر منظور قانون‌گذار باطل معرفی کردن بیع مال غیرمنقول می‌بود، باید همین اصطلاح روشن « باطل » را نسبت به معامله مذکور به کار می‌برد که اعراض از این اصطلاح، به وسیله قانون‌گذار با فرض باطل بودن عقد قابل توجیه نمی‌باشد.

 

در برخی از سیستم‌های حقوقی کشورهای اروپایی، بر خلاف حقوق ایران، صریحاً معامله مال غیرمنقول بدون تنظیم سند رسمی، غیر معتبر اعلام شده است .

 

به عنوان مثال قانون مدنی سوئیس در ماده ۲۱۶ ، فروش مال غیرمنقول بدون تنظیم سند رسمی را غیر معتبر می‌داند. ‌بنابرین‏ منظور از غیرقابل پذیرش بودن سند ثبت نشده در محاکم و مراجع قضایی مندرج در ماده ۴۸ ق.ث. این است که نمی‌توان به صرف ارائه سند مذکور در نزد این مراجع، انتقال مالکیت مال غیرمنقول را به خریدار اثبات کرد.

 

۲-۵ ناتوانی یادگیری و مشکلات یادگیری

 

برای اینکه کودک در طبقه کودکان واجد ناتوانی یادگیری قرار گیرد و دارای شرایط استفاده از آموزش خاص باشد باید موارد زیر در نظر گرفته شود:

 

۱-کودک با توجه به استانداردهای تعیین شده برای سن و پایه تحصیلی خود در یکی از زمینه ­های بیان شفاهی، بیان نوشتاری، ادراک شنیداری، مهارت­ های خواندن، مهارت­ های درک نوشتاری، محاسبات ریاضی ، حل مسئله ریاضی به اندازه کافی موفق عمل نکند.

 

۲- کودک به مداخله­های انجام شده در یک یا چندین زمینه ذکر شده در بالا، با توجه به استانداردهای سنی یا پایه تحصیلی خود پاسخ مناسب و رضایت بخش ندهد.

 

۳- کودک الگویی از ضعف­ها و قوت­ها را در عملکرد خود با توجه استانداردهای سنی، پایه تحصیلی و سطح هوشی که توسط گروه متخصص متناسب با تعریف ناتوانی­ های یادگیری تعیین شده است نشان بدهد.

 

۴- گروه متخصص تعیین کند که یافته ­های به دست آمده از موارد ذکر شده در فوق نتیجه ناتوانی­ های حرکتی، شنیداری، دیداری، عقلی، پریشانی­های هیجانی و یا محرومیت­های فرهنگی، اقتصادی و محیطی نمی ­باشد.

 

۵- اطمینان از اینکه مشکلات موجود کودک به دلیل آموزش ناکافی در زمینه تحصیلی نمی ­باشد (مک کلین و همکاران،۲۰۰۹).

 

۲-۶ ویژگی کودکان با ناتوانی یادگیری

 

دانش آموزان با ناتوانی یادگیری ویژگی­های گوناگونی و متنوعی دارند که همه این ویژگی­ها را ممکن است با یکدیگر نشان ندهند. در این قسمت مختصراً ویژگی­های رایج این کودکان بیان می­ شود:

 

۲-۶-۱ مشکلات پیشرفت تحصیلی

 

معمولاً بین توانایی و پیشرفت تحصیلی این کودکان هماهنگی وجود ندارد یعنی، پیشرفت آن ها متناسب با سطح هوشی و توانایی‌های بالقوه آن ها نیست (هالاهان و کافمن، ۱۳۷۸).

 

۲-۶-۲ اشکال در زبان گفتاری

 

برخی از دانش آموزان در استفاده از زبان، به خصوص در استفاده اجتماعی از آن مشکل دارند. دانش آموزان ناتوان در یادگیری اغلب در تولید و دریافت کلمات و جملات ، نامناسب عمل می‌کنند (همان منبع).

 

۲-۶-۳مشکلات ادراکی، ادراکی-حرکتی و هماهنگی کلی

 

مطالعات نقایصی را در ادراک بینایی یا شنیداری این کودکان نشان داده ­اند. مشکلات آن ها به قدرت بینایی و شنیداری که در نابینایان و ناشنوایان مطرح ‌می‌باشد ارتباطی ندارد. بلکه آن ها اشکالاتی در سازماندهی و پردازش محرک­های بینایی دارند. معلمان و والدین همچنین یادآور ‌شده‌اند که برخی از این دانش آموزان در فعالیت­های جسمانی که متضمن مهارت­ های حرکتی است مشکل دارند (احدی کاکاوند، ۱۳۷۸).

 

۲-۶-۴ اختلال توجه و بیش فعالی^[۳۷]

 

دانش آموزان با ناتوانی یادگیری، حواسپرتی، تکانشگری و بیش فعالی نشان می­ دهند.

 

این افراد در تمرکز بر روی یک تکلیف برای مدت طولانی ناتوانند و در گوش دادن به دیگران شکست می­خورند. مطالعات گوناگون وجود مشکلات توجه را در درصد بزرگی از کودکان ناتوان یادگیری مورد تأکید قرار داده ­اند. قابل قبول­ترین برآورد رقم ۳۳ درصد است بدین معنی که حداقل ۳۸ درصد دانش آموزان ناتوان در یادگیری در توجه مشکل دارند (شایویتز ، شایویتر^[۳۸]، ۱۹۸۷ به نقل از احدی و کا کاوند، ۱۳۸۷).

 

کاگ و مار گولیس^[۳۹] ۱۹۷۶ مشکلات توجه در کودکان با ناتوانی در یادگیری را در سه دسته طبقه بندی کرده ­اند:

 

۱- توجه کردن: بسیاری از دانش آموزان ناتوان در یادگیری، مهارت­ های تکلیفی ضعیفی دارند آن ها به کندی در تکالیفی که برایشان در کلاس در نظر گرفته می­ شود درگیر می­شوند.

 

۲- تصمیم گیری: بی­توجهی بسیاری از کودکان ناتوان در یادگیری به تکانشی بودن آن ها مربوط می­ شود. محققان و کارورزان بسیاری اظهار داشته اند که این کودکان تصمیم گیرندگان تکانشی هستند. آن ها وقتی با موقعیت­های حل مسئله روبرو می­شوند قبل از اینکه دیگر احتمالات را مد نظر قرار دهند بلافاصله یکی از مدل­ها را انتخاب ‌می‌کنند.

 

۳- توجه پایدار: بسیاری از محققان دریافته­اند که کودکان ناتوان در یادگیری وقتی تکالیفی را شروع ‌می‌کنند دچار مشکل می­شوند برای مثال هنگامی که به آن ها تکالیف نسبتاً بلند داده می­ شود کارکرد آن ها نسبت به دانش آموزان غیر معلول سریع­تر کاهش می­یابد (هالاهان و کافمن، ۱۳۷۸).

 

۲-۶-۵ مدت زمان انجام تکلیف

 

یکی از جنبه­ های توجه، مدت زمان انجام تکالیف^[۴۰] است. این مدت با محاسبه فراوانی و درصد زمانی که دانش آموز به تکلیف اختصاص می­دهد، اندازه گیری می­ شود. حتی اگر کودکی توانایی انجام تکلیفی را داشته باشد ولی نتواند آن را به پایان برساند، ممکن است از نظر مهارت­ های توجه با مشکل مواجه باشد. پژوهش­ها نشان داده ­اند در طی فعالیت­های آموزشی، دانش آموزان با ناتوانی یادگیری ۳۰ تا ۶۰ درصد مدت زمانی را که باید به فعالیت­های آموزشی گوناگون بپردازند به انجام تکلیف اختصاص می­ دهند در حالی که دانش آموزان بدون ناتوانی یادگیری ۶۰ تا ۸۵ درصد همان مدت زمان را به انجام تکلیف می­پردازند (شکوهی یکتا، ۱۳۸۵).

 

۲-۶-۶ مشکلات حافظه ای، شناخت و فرا شناخت

 

پژوهشگران ‌به این نتیجه رسیده ­اند که یکی از دلایل عمده نقص کودکان ناتوان در یادگیری، در تکالیف مربوط به حافظه این کودکان است که، بر عکس همتایان طبیعی خود از راهبردها استفاده نمی­کنند. برای مثال، بیشتر کودکان وقتی فهرستی از لغات به آن ها داده می­ شود که آن ها را به خاطر بسپارند، برای خودشان لغات را مرور ذهنی ‌می‌کنند و سعی ‌می‌کنند آن ها را طبقه ­بندی کنند. دانش آموزان ناتوان در یادگیری احتمالاً از چنین راهبردهایی به طور خودکار استفاده نمی­کنند (هالاهان و کافمن، ۱۳۸۷).

 

مشکلات فراشناختی این دانش آموزان عبارتند از:

 

۱- عدم آگاهی از اینکه چه مهارت ­ها، راهبردها و منابعی برای انجام مؤثر یک تکلیف لازم است.

 

۲- عدم توانایی در استفاده از مکانیزم­ های خود تنظیمی برای اطمینان از تکمیل موفقیت آمیز تکلیف مانند برنامه­ ریزی حرکات فرد، ارزیابی کار­آمدی فعالیت­های گذشته، وارسی پیامدها تلاش­ها و رفع هر گونه مشکلی که پیش می ­آید (همان منبع).

 

۲-۶-۷ مشکلات هیجانی- اجتماعی

 

1. 1. 1. بر پایه ای قاعده که خوشبختانه در مواد ۹ و ۱۰ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰ نیز آمده، «استرداد اموال ناشی از جرم» یکی از ‌موضوع‌هایی است که قانون‌گذار به دوش مقام قضائی می‌گذارد و بزه دیده برای به دست آوردن اموال خود به تقدیم دادخواست نیاز ندارد. بنگرید به: آشوری، محمد، آیین دادرسی کیفری؛ جلد اول، ص ۲۳۳٫ ↑

      

   

 

1. 1. در این زمینه، نظریه های متعددی از سوی اداره حقوقی قوه قضائیه صادر شده است. برای نمونه در نظریه ۶۸۸۵/۷-۲۷/۷/۱۳۸۱ چنین آمده:«چنانچه مال موضوع خیانت در امانت عیناً موجود باشد، حتی پس از صدور حکم نیز صاحب مال می‌تواند از دادگاه صادرکننده حکم کیفری تقاضای صدور حکم به رد مال (عینی) بنماید و نیازی به تقدیم داخواست ندارد.» همچنین به موجب نظریه ۳۹۳۶/۷-۱۵/۶/۱۳۸۴: «در بزه خیانت در امانت، استرداد عین نیاز به تقدیم دادخواست ندارد ولی مطالبه مثل یا قیمت با تقدیم دادخواست عملی است.»نظریه ۶۴۹۹/۷-۱/۸/۱۳۸۱ نیز در فرضی فراتر از خیانت در امانت استدلال می‌کند که در مواردی که در مواد قوانین جنایی (مانند قانون مجازات اسلامی) تصریح شده باشد، صدور حکم خسارت نیازمند تقدیم دادخواست نیست.

      سرانجام شایان گفتن است که در پیشینه قانونگذاری ایران، ماده ۱۳۲ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح (۹/۱۰/۱۳۸۲) رسیدگی به جبران خسارت و استرداد مال و مانند این ها را ، به طور کلی نیازمند تقدیم دادخواست ندانسته است. ↑

 

1. 1. این دشواری را هم اکنون در پرونده های «خیانت در امانت» به روشنی می توان دید؛ به گونه ای که شاید کمتر بزه دیده ای را بتوان یافت که بازگرداندن مال مورد خیانت را پس از تخمل سختی های بسیار نوعی حمایت از خود تلقی کند. ↑

 

1. 1. گفت و گوی رئیس سازمان پزشکی قانونی با روزنامه حمایت؛ ]در[ حمایت، نشریه سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، ص ۶٫ ↑

 

1. 1. فرهنگ فشرده سخن؛ ص ۱۱۵۶٫ ↑

 

1. 1. همان منبع؛ ص ۱۵۳۵٫ ↑

 

1. 1. . Handbook on Justice for Victims…; p.6. ↑

 

1. 1. . Ibid ↑

 

1. 1. درباره گسترده و گونه های واکنش های رواین بزه دیدگان در برابر جرم، بنگرید به: Ibid; p.6-8. ↑

 

1. 1. درباره پیامدهای درد و رنج های عاطفی دگرگون شده به ‌آسیب‌های روانی، بنگرید به: بزه دیده و بزه دیده شناسی؛ صص ۱۰۸-۱۰۱٫ ↑

 

1. 1. فرهنگ فشرده سخن, ص ۸۸۲٫ ↑

 

1. 1. در نوشته های فارسی بزه دیده شناسی نیز، با به کار رفتن تعبیرهای مانند «روانی» یا «روانی- عاطفی» مرز میان این دو مفهوم پنهان مانده است. برای نمونه در برخی نوشته ها چنین می خوانیم: «… خسارت روانی و عاطفی غیر از خسارت معنوی است. از نظر بزه دیده شناسی، یک شخص ممکن است در نتیجه ارتکاب جرم هم از نظر معنوی دچار صدمه و خسارت شود و از لحاظ عاطفی و روانی متضرر شود…» بررسی جرم شناسی اطفال؛ ص ۲۹٫ ↑

 

1. 1. بزه دیده و بزه دیده شناسی؛ همان ، ص ۱۳۰٫ ↑

 

1. 1. حتی درباره سازمانی مانند «پزشکی قانونی» اگرچه پاره ای از وظایف بخش معاینه های پزشکی این سازمان رسیدگی به مسائل روانی است، با توجه به حجم مراجعان- که بیشتر آنان را متهمان و بزه کاران دارای اختلال یا بیماری روانی تشکیل می‌دهد- باید گفت که بزه دیدگان نیازمند حمایت عاطفی از وجود کمکهای روان شناسانه از گذر مراکز پزشکی قانونی محروم اند. بنگرید به: گودرزی، فرامرز؛ پزشکی قانونی؛ ص ۷۱۵ و بعد. ↑

 

1. 1. آخوندی، محمود؛ آیین دادرسی کیفری، جلد اول، ص ۳۱۲٫ ↑

 

1. 1. آشوری، محمد؛ آیین دادرسی کیفری، جلد اول، ص ۳۲۳٫ ↑

 

1. 1. همان منبع، ص ۲۳۴٫ ↑

 

1. 1. همان منبع، ص ۲۳۷ ↑

 

1. 1. همان منبع، ص ۲۴۰٫ ↑

 

1. 1. همان منبع؛ ص ۲۳۸٫ ↑

 

1. 1. . material restitution ↑

 

1. 1. ۲٫financial / economic loss ↑

 

1. 1. bodily / physical injury ↑

 

1. 1. mental injury ↑

 

1. 1. immaterial restitution ↑

 

1. 1. . spiritual / affective / emotional suffering ↑

 

1. 1. اصل ۱۷۱ قانون اساسی، ماده ۵۸ قانون مجازات اسلامی و ماده ۹ قانون آیین دادرسی جنایی پیشین. ↑

 

1. 1. . procedural mechanisms ↑

 

1. 1. رایجیان اصل ، مهرداد ، بزه دیده و بزه دیده شناسی؛ص ۱۳۳٫ ↑

 

1. 1. . Handbook on Justice for Victims…; p.11. ↑

 

1. 1. . Ibid. ↑

 

1. 1. برای آگاهی بیشتر از این دو پیمان و نیز اعلامیه جهانی حقوق بشر، بنگرید به: لوین، لیا؛ پرسش و پاسخ درباره حقوق بشر. ↑

 

1. 1. انجمن های حمایت از بزه دیدگان تجاوز جنسی در فرانسه نمونه برجسته ای از این انجمن هاست. بنگرید به: بزه دیده و بزه دیده شناسی؛ ص ۱۳۱٫ ↑

 

1. 1. برای نمونه، می توان از انجمن های فمنیستی در فرانسه نام برد. بنگرید به همان منبع؛ ص ۱۳۲٫ ↑

 

1. 1. همان ↑

 

1. 1. زینالی، حمزه؛ نوآوری‌های قانونی در حمایت از کودکان و نوجوانان و چالش های فراروی آن؛ صص ۶۲ و ۶۳٫ ↑

 

1. 1. همان ↑

 

1. 1. در لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان، که پیشتر در قوه قضائیه تنظیم شده بود، جلوه هایی از یک سیاست جنایی مشارکتی در حمایت از کودکان و نوجوانان بزه دیده به چشم می‌خورد. به تازگی، پایگاه اطلاع رسانی دولت به نقل از معاون حقوقی ریاست جمهوری، از تصویب لایحه ای با همین عنوان خبر داده که قرار است تا نیمه تابستان ۱۳۹۰ به مجلس شورای اسلامی فرستاده شود. به نظر می‌رسد این لایحه- که در ۴۹ ماده و ۴۴ فصل تنظیم شده- با الگوبرداری از لایحه قوه قضائیه، ولی با تغییراتی، به تصویب رسیده است. از نوآوری های لایحه جدید به ظاهر این است که برای خود کودک بزه دیده حق شکایت پیش‌بینی می‌کند. بنگرید به: روزنامه شرق، سه شنبه ۱۱ مرداد ۱۳۹۰، شماره پیاپی ۱۳۰۹، شماره جدید ۳۸۵، ص ۱۹؛ و نیز؛ روزنامه همشهری، سه شنبه ۱۱ مرداد ۱۳۹۰، شماره ۵۶۴۷، ص ۶٫ ↑

 

1. 1. آشوری ؛ محمد ، آیین دادرسی کیفری ، ۱۳۸۳ ، ص ۲۳۵ ↑

 

1. 1. امیر ارجمند، اردشیر، مجموعه اسناد بین‌المللی حقوق بشر، ۱۳۸۱ ↑

 

1. 1. امیدی ، جلیل ؛ حقوق بشر در دعاوی کیفری ‌بر اساس اسناد بین‌المللی و منطقه ای. مجله دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه تهران، ش ۴۹ ، ص ۱۹ ↑

 

1. 1. گودرزی بروجردی ، محمد رضا ، سیاست جنایی قضایی ، ۱۳۸۴ ، ص ۱۰۱ ↑

 

1. 1. میرزایی ، اسد ا… ، حمایت از بزه دیده گان و شهود در برابر تهدید درفرایند دادرسی ، ۱۳۸۶، مقالات برگزید ه همایش حقوق شهروندی، مرکز مطبوعات و انتشارات حوزه ریاست قوه قضاییه. ↑

 

1. 1. شکری ، رضا، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی ، ۱۳۸۷ ، ص ۱۱۵ ↑

 

1. 1. جوانمرد ، بهروز ، فرایند دادرسی در حقوق کیفری ایران ، ۱۳۹۰ ، ص ۱۷۴ ↑

 

 

در این راستا ارائه اسنادی که بتواند تأثیرگذاری آموزش‌ها را به صورت کمی به نمایش گذاشته و به اثبات برساند امری حیاتی است به گفته پاتریک ۱۹۹۸ مدل اثربخشی قابل اتکا، باید قادر باشد تا به سؤالهای طرح شده توسط مدیران به شرح زیر پاسخ گوید:

 

1. 1. چقدر کیفیت بهبود بخشیده شد؟

 

1. 1. چقدر فرهنگ یادگیری توسعه یافت؟

 

1. 1. چقدر تکنولوژی و اطلاعات روز و نو به دست آمد؟

 

1. 1. چقدر ضایعات و هزینه ها کاهش داشته است؟

 

1. 1. چقدر در اصلاح فرایند کار و افزایش بهره وری مؤثر بوده است؟

 

1. چقدر روابط انسانی و ارتباطات بین سازمانی بهبود یافته است؟

۲-۹- شاخص‌های اثربخشی آموزش

 

بدون شک هدف از اجرای آموزش در سازمان‌ها، دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده است. این اهداف که ممکن است در بعضی از دوره ها نیز تغییر نماید، شکل دهنده محتوای دوره آموزشی است.

 

سازمان انتظار دارد پس از طی دوره توسط شرکت‌کنندگان، ‌به این اهداف دست یابد. لذا میزان رسیدن به اهداف تعیین شده، سطح اثربخش بودن آموزش را مشخص می‌کند. در ذیل به برخی از شاخص‌های اثربخشی آموزش اشاره گردید:

 

1. 1. موفقیت شغلی فراگیر؛

 

1. 1. توانایی فراگیر در قبول مسئولیت‌های جدید؛

 

1. 1. موفقیت فراگیر در انتقال مطالب آموخته شده به محیط کار (همکاران)؛

 

1. 1. کاهش غیبت و جابجایی؛

 

1. 1. کاهش حوادث ناشی از کار؛

 

1. 1. افزایش تعداد پیشنهادها؛

 

1. 1. کاهش تخلف‌های کاری؛

 

1. 1. افزایش کیفیت خدمات؛

 

1. 1. افزایش رضایت شغلی کارکنان؛

 

1. 1. امکان جایگزین کردن متخصصین در شرایط اضطراری؛

 

1. 1. ایجاد ثبات بیشتر در سازمان؛

 

1. کاهش میزان تفاوت‌آموزش‌ها و افزایش قدرت خودکاری.

۲-۱۰- ضرورت تعیین اثر‌بخشی برنامه های آموزشی

 

عوامل درگیر در دوره های آموزشی می‌تواند شامل فراگیران، سازمان مطبوع، مدرسان و طراحان دوره های آموزشی شود. ‌بنابرین‏ طبیعی است که برای مثال، فراگیران وقت و انرژی خود را صرف دوره می‌کنند و انتظار دارند دانش، مهارت‌ها و ارزش‌های مناسبی را کشف کنند. سازمان نیز هزینه ها و منابع آموزشی را فراهم می‌کند و انتظار دارد عملکرد شغلی و سازمانی بهبود یابد. مدرسان نیز وقت، انرژی و مهارت‌های خود را در اختیار آموزش قرار می‌دهند و انتظار حق التدریس، رضایت حرفه‌ای و… را دارند. طراحان دوره آموزشی نیز تخصص و وقت خود را صرف تدوین برنامه های آموزشی ضمن خدمت می‌کنند و مایلند ثمره تلاش‌های خود را مشاهده کنند (نیکولاس^[۱۶]، ۲۰۰۰).

 

به ‌طورکلی‌ ضرورت‌ تعیین‌ اثربخشی‌ برنامه های‌ آموزشی‌ عبارتند از:

 

۲-۱۱- اثربخشی

 

هدف اصلی تمام سازمان‌ها ارتقای کارایی و اثربخشی است. ‌بر اساس عقاید صاحب نظران امروزه توجه به کیفیت باعث تقدم اثربخشی بر کارایی شده است. به خصوص در سازمان‌های آموزشی که دارای اهداف کیفی بوده و سود دهی جایگاه مهمی را اشغال نمی‌کند، اثربخشی عامل مهم و رکن اساسی در خور توجه است. بسیار دیده می‌شود که آموزشگاه‌های عالی با شرایط یکسان میزان اثربخشی و موفقیت متفاوتی دارند (کولانچی،۱۳۷۴). اثربخشی درجاتی دارد و نسبی است و هر چه سازمان به تحقق اهداف نزدیکتر شود و میزان تحقق اهداف بیشتر باشد سازمان اثربخش تراست.

 

۲-۱۱-۱- تعریف اثر بخشی

 

‌در مورد مفهوم اثربخشی تعریف جامع و مشخصی وجود ندارد زیرا فرایند دستیابی به آن، کار دشواری است. اما با این وجود در ادبیات مدیریت، اثر‌بخشی را انجام کاردرست و کارایی را انجام درست کارها تعریف کرده‌اند. مفهوم اثر‌بخشی در درون مفهوم کارایی جا دارد، البته اثر بخشی لزوماًً در چارچوب برنامه خاصی که تحت ارزشیابی است باید تعریف شود. منظور از اثر بخشی در واقع بررسی میزان مؤثر بودن اقدامات انجام شده برای دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده است. به عبارتی ساده‌تر در یک مطالعه اثر بخش، میزان تحقق اهداف اندازه‌گیری می‌شود (زارعی، ۱۳۸۴).

 

در زمینه اهمیت اثربخشی، ترک‌زاده (۱۳۷۶) اظهار می‌دارد که، اثربخشی وجه اشتراک اصلی همه سازمان‌هاست به گونه‌ای که اکثر تحقیقات انجام شده در حوزه سازمان ومدیریت، آگاهانه یا نا آگاهانه، مستقیم یا غیر مستقیم ‌به این مهم پرداخته‌اند.

 

منظور ازاثربخشی در واقع بررسی میزان مؤثر بودن اقدامات انجام شده برای دستیابی به اهداف ازپیش تعیین شده است (ابطحی، ۱۳۸۲).

 

از دهه ۱۹۵۰ میلادی تا کنون بخشی از ادبیات نظریه سازمانی، توجه به تعریف، تبیین و تحلیل اثربخشی سازمانی داشته است و اثربخشی سازمانی برای همه سازمان‌ها و مؤسسات، یک مسئله ضروری و اساسی شمرده می‌شود (آروجاس، ۲۰۰۰).

 

از نگاه پیتر دراکر^[۱۷] (۲۰۰۶) اثر بخشی کلید موفقیت سازمان محسوب می‌شود. اثر بخش، انجام دادن کار درست و مطابق با اهداف، مورد تأکید قرار گرفته و بر نتیجه کار توجه می‌شود. در تعیین اثربخشی، هدایت منابع به سوی اهدافی که ارزشمندترند در اولویت قرار می‌گیرد، ‌بنابرین‏ نتایج به دست آمده از مجموع اقدامات انجام شده اثر بخش نامیده می‌شود. برای مثال تمرکز بر نتایج، انجام کار صحیح درزمان مناسب، دستیابی به اهداف از جمله آن‌هاست. به طور کلی اثر بخشی سازمانی، دستیابی به اولویت‌ها و اهداف چندگانه درچارچوب نظام ارزشی مشترک با فرهنگ سازمانی است، به گونه ای که کسب اهداف از نظر هزینه و زمان بهینه باشد و رضایت خاطر افرادی را که درجهت کسب اهداف تلاش می‌کنند فراهم نماید. اما به نظر می‌رسد برای تعریف اثر بخشی آموزشی می بایست گامی فراتر نهاد، ‌به این معنا که اثربخشی هنگامی دریک دوره آموزش حاصل خواهد شد که اولا نیازها ی آموزشی به روشنی تشخیص داده شود. ثانیاًً برنامه مناسبی برای برطرف ساختن نیازها طراحی شود. ثالثاً برنامه طراحی شده به درستی اجرا گردد و رابعا ارزیابی مناسبی از فرایند آموزش و در نهایت دستیابی به اهداف انجام شود (زارعی، ۱۳۸۴) .

 

از نظر دفت^[۱۸] (۱۳۷۷) اثر بخشی سازمان عبارت است ازدرجه یا میزانی که سازمان به ‌هدف‌های‌ مورد نظر خود نائل می‌آید. پیتر دراکر (۱۹۶۴)، صاحبنظر به نام مدیریت، اثر بخشی را انجام کار درست تعریف ‌کرده‌است.

 

کاکت^[۱۹] (۱۳۷۳) معتقد است که اثربخشی انجام دادن کارهای صحیح با بهره گرفتن از شیوه های صحیح یا به تعبیری انجام صحیح کار یعنی این که چه باید کرد و درچه زمانی کار باید به انجام رساند.(به نقل از بیات، ۱۳۷۶)

 

بلوغ فاقد مسئولیت کیفری بودند و پس از آن، مسئولیت کیفری کامل پیدا می‌کردند و در این مورد تفاوتی بین مجازا تهای تعزیری و غیر آن ها وجود نداشت.

 

گونه دیگر آن است که مسئولیت کیفری به تدریج کامل می شود. ‌به این ترتیب که تا یک سن مشخص، فرد مطلقاً فاقد مسئولیت کیفری است و هیچ گونه واکنش کیفری در مقابل جرم ارتکابی وی نشان داده نمی شود. سپس وارد دوران مسئولیت کیفری تخفیف یافته می شود. ‌به این معنا که در مقابل جرایم ارتکابی توسط وی، واکنش کیفری خفیف تری در مقایسه با بزرگسالان مرتکب جرم مشابه نشان داده می شود. با گذار از این مرحله نیز فرد وارد دوران مسئولیت کیفری کامل می شود، یعنی بزرگسال تلقی شده و واکنش کیفری نسبت به وی نیز همانند یک بزرگسال خواهد بود. شکل دیگر مسئولیت کیفری تدریجی آن است که فرد تا سنی مشخص، فاقد هر گونه مسئولیت کیفری است. سپس وارد دوره ای می شود که اصل بر عدم مسئولیت کیفری وی است.این اصل، اماره عدم مسئولیت کیفری اطفال نامیده می شود. در نتیجه دادستان است که باید در هر مورد ثابت کند مرتکب، ارکان مسئولیت کیفری را در جرم ارتکابی دارا بوده است. مقام تعقیب باید با ارائه شواهد و مدارکی، ازقبیل سابقه کودک و شیوه ارتکاب جرم، ثابت کند که او عمل ارتکابی خود و عواقب آن را درک می کرده و با این وجود اقدام به ارتکاب جرم ‌کرده‌است. سومین دوره ی سنی نیز آن است که فرد، مسئولیت کیفری کامل دارد اما در معرض ضمانت اجراهایی متفاوت از افراد بزرگسال قرار دارد. بررسی حداقل سن مسئولیت کیفری را در نظام « اماره عدم مسئولیت کیفری اطفال » در سال ۲۰۰۹ نشان می‌دهد که در آن سال، تعداد ۵۵ کشور حقوقی خود داشته اند که به عنوان نمونه می توان به استرالیا اشاره کرد. در تمامی حوزه های قضایی استرالیا، حداقل سن مسئولیت کیفری ده سال است. در فاصله بین سنین ۱۰ تا ۱۴ سال، اماره عدم مسئولیت کیفری اطفال حاکم است. بعد از سن ۱۴ سالگی نیز تا سن ۱۷ تا ۱۸ سالگی بزهکاران کم سن و سال ممکن است مسئولیت کیفری کامل داشته باشند اما ضمانت اجراهای کیفری متفاوتی، در مقایسه با بزرگسالان، ‌در مورد آن ها اعمال می شود.اما کمیته حقوق کودک سازمان ملل متحد از وجود این وضعیت ابراز نگرانی کرده و آن را باعث محکومیت اطفال در جرایم مهم دانسته است. وجود این قاعده باعث می شود که در جرایم کم اهمیت، از آنجا که مقام تعقیب انگیزه چندانی برای ارائه ادله علیه کودک یا نوجوان متهم ندارد، موارد چندانی از محکومیت کیفری اطفال مشاهده نشود. اما هنگامی که اتهام ارتکاب جرم سنگینی مطرح باشد، انگیزه مقام تعقیب برای ارائه دلیل علیه متهم نیز بیشتر می شود. در نتیجه، در کشورهایی که این اماره را در نظام حقوقی خود دارند، موارد اثبات خلاف این اماره در جرایم شدید، به نحو نامتناسبی بیش از جرایم خفیف است. همین امر باعث نگرانی مراجع بی طرف بین‌المللی همچون کمیته حقوق کودک، و درخواست از این کشورها برای لغو این اماره شده است. از کشورهایی که این اماره را دارند خواسته شده که آن را ملغی کنند و به جای آن، یک سن مشخص برای مسئولیت کیفری، که تا حد امکان بالا باشد، تعیین کنند. انگلستان از جمله کشورهایی است که اقدام به الغای این اماره ‌کرده‌است. در کامن لای انگلستان، حداقل سن مسئولیت کیفری ۷ سال بود . در فاصله بین سنین ۷ تا ۱۴ سال، اماره عدم مسئولیت کیفری اطفال حاکم بود . بعداً به موجب قانون مصوب پارلمان^[۱۸] حداقل سن ابتدا در سال ۱۹۳۳ به ۸ سال و سپس در سال ۱۹۶۳ با تصویب قانونی دیگر ^[۱۹]به ۱۰ سال افزایش پیدا کرد. در گام بعدی و در سال ۱۹۸۸ این اماره نسخ شد و در حال حاضر سن مسئولیت کیفری در این کشور ۱۰ سال است و توصیه هایی برای افزایش آن به ۱۲ یا ۱۴ سال، همانند بسیاری از کشورهای دیگر غربی ، تاکنون توسط قانون‌گذار این کشور پذیرفته نشده است.^[۲۰]

 

نظام تدریجی از این حیث که مسئولیت کیفری در آن همگام با افزایش قوه ادراک فرد تکامل می‌یابد، عادلانه تر است.^[۲۱] در نظام تدریجی، دو مفهوم حداقل سن مسئولیت کیفری و سن بلوغ کیفری از یکدیگر تمایز می‌یابند. حداقل سن مسئولیت کیفری، حداقل سنی است که از نظر نظام عدالت کیفری، فرد این قابلیت را پیدا می‌کند که در دادگاه کیفری مورد محاکمه قرار گیرد. اما این به هیچ وجه بدان معنا نیست که از همین سن می توان با او مانند بزهکاران بزرگسال برخورد کرد. در مقابل، سن بلوغ کیفری آن سنی است که فرد با گذر از آن، مسئولیت ، کیفری کامل پیدا می‌کند و به مثابه یک بزرگسال، مجازات می شود.^[۲۲] تعیین سن بلوغ جنسی به عنوان مبنای سن مسئولیت کیفری، علاوه بر اینکه در جامعه حقوقی داخل کشور مخالفت های فراوانی را برانگیخته بود، زمینه ای را نیز برای انتقادات مراجع بین‌المللی ناظر بر رعایت حقوق کودکان فراهم کرده بود. به عنوان مثال می توان به بررسی های ادواری کمیته حقوق کودک سازمان ملل متحد، به عنوان نهاد ناظر بر اجرای کنوانسیون حقوق کودک، اشاره کرد. این کمیته در بررسی سال ۲۰۰۰ خود ‌در مورد وضعیت حقوق کودکان در ایران، از جمله از این موضوع که سن بلوغ ملاک تعریف کودک قرار گرفته، اظهار نگرانی کرده و آن

 

را باعث تبعیض میان دختر و پسر در باب مسئولیت کیفری دانسته بود.^[۲۳] در بررسی سال ۲۰۰۵ خود نیز مجدداً از این موضوع اظهار نگرانی کرده و خواستار آن شده بود که تعریف کودک، فارغ از تبعیض جنسیتی انجام شود و در پاراگراف ۷۲ گزارش خود، صریحاً از پایین بودن حداقل سن مسئولیت کیفری در ایران اظهار نگرانی کرده بود. نخستین گام برای تغییر این وضعیت در لایحه رسیدگی به جرایم اطفال برداشته شد که در آن، نظام تدریجی مسئولیت کیفری اطفال، ‌به این ترتیب پی شبینی شده بود: الف) تا ۹ سال، معاف از مسئولیت کیفری؛ ب) ۹ تا ۱۲ سال، پاسخهای تربیتی- اصلاحی؛ ج) ۱۲ تا ۱۵ سال پاسخهای تربیتی- تنبیه؛ د) ۱۵ تا ۱۸ سال پاسخ های تنبیه تخفیف یافته.^[۲۴]

 

با مطرح شدن لایحه مجازات اسلامی، این مقررات با پاره ای تغییرات در این لایحه منعکس شد و در نهایت در قالب مواد ۸۸ تا ۹۵ ، فصل دهم از بخش دوم کتاب اول قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ را با عنوان « مجازات ها و اقدامات بلوغ در دختران و پسران به ترتیب نه و پانزده سال تمام قمری است . اما حداقل دو تغییر قابل توجه در این حوزه رخ داده است. نخست آنکه دو نظام متفاوت برای تعزیرات و سایر مجازات ها در نظر گرفته شده است و دیگر آنکه در حوزه جرایم تعزیری، ‌بر اساس نوع جرم ارتکابی و گروه سنی مرتکبان، واکنش های متفاوتی در نظر گرفته شده است. در ادامه، در دو بند جداگانه به بررسی مسئولیت کیفری اطفال در جرایم تعزیری از یک سو و جرایم حدی و قصاصی از سوی دیگر می پردازیم.

 

مبحث اول – جرائم تعزیری

 

.

 

فصل چهارم

 

یافته های پژوهش

 

تجزیه و تحلیل داده ها برای بررسی صحت و سقم فرضیات برای هر نوع پژوهش از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه در بیشتر تحقیقاتی که متکی بر اطلاعات جمع‌ آوری شده از موضوع مورد تحقیق می‌باشد، تجزیه و تحلیل اطلاعات از اصلی ترین و مهمترین بخش های تحقیق محسوب می شود. داده های خام با بهره گرفتن از فنون آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفاده کنندگان قرار می گیرند. این فصل با توجه به اهداف تحقیق و در راستای فرضهای آماری در دو قسمت تهیه شده است.

 

در بخش توصیفی ، داده ها در جداولی تنظیم و شاخص های توصیفی مانند میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای اصلی پژوهش بیان و بررسی می شود.سپس در بخش استنباطی با تجزیه و تحلیل داده ها و استفاده از روش آماری مانندآزمون تحلیل کوواریانس به بررسی فرضیه های تحقیق پیش رو پرداخته شد.تعداد نمونه های معتبر برای انجام تحلیل های لازم برابر ۴۰ نفر دانش آموز که ۲۰ نفر آن ها در گروه کنترل و ۲۰ نفر در گروه آزمایش بوده است.

 

۴-۱ شاخص های توصیفی متغیرهای پژوهش

 

جدول ۴-۱٫ شاخص های توصیفی متغیرهای اصلی پژوهش در آموزش راهبردهای فراشناختی دانش آموزان در موقعیت پیش آزمون

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

معنی داری K-S انحراف استاندارد میانگین تعداد گروه متغیرها ۸۰۴/۰ ۶۴۲/۰ ۵۷۱/۴ ۵۰/۲۸ ۲۰ کنترل عزت نفس ۹۹۹/۰ ۳۷۳/۰ ۲۷۸/۴ ۹۰/۲۸ ۲۰ آزمایش ۲۹۱/۰ ۹۸۱/۰ ۷۱۳/۱ ۷۵/۱۱ ۲۰ کنترل جهت گیری مثبت به حل مسئله ۶۹۵/۰ ۷۱۰/۰ ۰۰/۲ ۰۰/۱۲ ۲۰ آزمایش ۴۵۱/۰ ۸۶۰/۰ ۷۴۳/۱ ۷۵/۱۲ ۲۰ کنترل جهت گیری منفی به حل مسئله ۵۷۹/۰ ۷۷۹/۰ ۰۱۶/۲ ۲۰/۱۳ ۲۰ آزمایش ۲۴۳/۰ ۰۲۶/۱ ۰۳۸/۲ ۹۵/۲۰ ۲۰ کنترل حل مسئله منطقی ۱۵۹/۰ ۱۲۵/۱ ۱۸۳/۲ ۸۵/۲۰ ۲۰ آزمایش ۱۲۹/۰ ۱۷۱/۱ ۶۱۳/۲ ۷۵/۱۵ ۲۰ کنترل سبک تکانشی/ بی احتیاط ۵۳۲/۰ ۸۰۷/۰ ۸۷۲/۱ ۸۵/۱۵ ۲۰ آزمایش ۵۱۳/۰ ۸۲۰/۰ ۹۰۳/۱ ۶۰/۱۵ ۲۰ کنترل سبک اجتنابی ۲۳۲/۰ ۰۳۸/۱ ۹۲۷/۱ ۶۵/۱۴ ۲۰ آزمایش ۳۰۰/۰ ۹۷۳/۰ ۸۶۲/۴ ۸۰/۷۶ ۲۰ کنترل نمره کل حل مسئله ۹۶۷/۰ ۴۹۶/۰ ۵۸۲/۴ ۵۵/۷۶ ۲۰ آزمایش

جدول ۴-۱ شاخص های توصیفی متغیرهای اصلی پژوهش در آموزش راهبردهای فراشناختی دانش آموزان در موقعیت پیش آزمون را در دو گروه کنترل و آزمایش نشان می‌دهد.همان‌ طور که ملاحظه می شود مقادیر میانگین هر متغیر در دو گروه کنترل و آزمایش تقریبا با هم برابر بوده و اختلاف معنی داری ندارند. همچنین بررسی نرمال بودن داده های متغیرهای اصلی در موقعیت پیش آزمون با بهره گرفتن از آزمون کلموگروف اسمیرنوف در جدول ۴-۱ آمده است.مشاهده می شود که مقدار معنی داری برای این آزمون برای هر متغیر

 

1. 1. Dembo ↑

 

1. 1. Thinking about thinking ↑

 

1. 1. James ↑

 

1. 1. Flavell ↑

 

1. 1. Wellman ↑

 

1. 1. Metamemory ↑

 

1. 1. Wong ↑

 

1. 1. Brown ↑

 

1. 1. Borkowski, Johnston ↑

 

1. 1. Wasik ↑

 

1. 1. Self – Efficacy ↑

 

1. 1. Meta ↑

 

1. 1. Cognition ↑

 

1. 1. Cognitive ↑

 

1. 1. Cogni ↑

 

1. 1. Schneider & Crombie ↑

 

1. 1. Schunck ↑

 

1. 1. Alonso & uovides ↑

 

1. 1. Papaleontiou ↑

 

1. 1. Woolfolk ↑

 

1. 1. Piaget ↑

 

1. 1. Winograd ↑

 

1. 1. Declaration knowledge ↑

 

1. 1. Procedural knowledge ↑

 

1. 1. Conditional knowledge ↑

 

1. 1. Self- Appraisal ↑

 

1. 1. Self- Management ↑

 

1. 1. Monitoring ↑

 

1. 1. Planning ↑

 

1. 1. Revising ↑

 

1. 1. Ashman and Conway ↑

 

1. 1. Core Thinking Skills ↑

 

1. 1. Tacit ↑

 

1. 1. Award ↑

 

1. 1. Deliberation ↑

 

1. 1. Schraw & Moshman ↑

 

1. 1. Crippen & Hartley ↑

 

1. 1. Dzulilla,I.T. &chang ↑

 

1. 1. Cassidy, Y. &Long,C ↑

 

1. 1. problem orientation ↑

 

1. 1. formulation ↑

 

1. 1. generation of alternatire solution ↑

 

1. 1. decision making ↑

 

1. 1. Bedell, J.R. &Lennox, S.S. ↑

 

1. 1. Dzurilla, I, T. &Goldfried, M.R ↑

 

1. 1. kornblum ↑

 

1. 1. Lozic^۲ Moulder ↑

 

1. 1. ^۳ Batamor ↑

 

1. 1. ^۱ Knik ↑

 

 

1. 1. Bray ↑

 

1. 1. Rose ↑

 

1. 1. Pope & Machale ↑

 

1. 1. Smith & Machie ↑

 

1. 1. Olsen ↑

 

1. 1. John & Mac-Arture ↑

 

1. 1. Adler ↑

 

1. 1. Allport ↑

 

1. 1. Rogers ↑

 

1. 1. Sulivan ↑

 

1. 1. Horni ↑

 

1. 1. James ↑

 

1. 1. Maslow ↑

 

1. 1. Asmit harter ↑

 

1. 1. rosenberg ↑

 

1. 1. Cooper smit ↑

 

1. 1. Vaily ↑

 

1. 1. James ↑

 

1. 1. Greenberg ↑

 

1. 1. Christian ↑

 

1. 1. Masilow ↑

 

1. 1. Mid ↑

 

1. 1. Girish ↑

 

1. 1. Cooley ↑

 

1. 1. Albert ↑

 

1. 1. Sullivan ↑

 

1. 1. Parvin ↑

 

1. 1. Hornai ↑

 

1. 1. Cooley ↑

 

1. 1. May ↑

 

1. 1. Angyal ↑

 

1. 1. Buhler ↑

 

1. 1. Guillon ↑

 

1. 1. Mendelson ↑

 

چهار سبک رهبری (رنسیس لیکرت) : او با توجه به تحقیقات میشیگان در یک زنجیره روش های متداول را از سبک یک تا چهار (آمرانه، دلسوزانه، مشاوره ای و مشارکتی) نام گذاری نمود.نظریه پیوستاری (تانن بام و وارن اشمیت) : آن ها معتقد بودند که مدیر باید قبل از انتخاب سبک رهبری، سه دسته از عوامل (ویژگی های ذاتی مدیر، ویژگی های زیردستان و ویژگی های موقعیتی) را مورد توجه قرار دهد.نظریه رهبری مبتنی بر موقعیت- سیکل زندگی(پال هرسی و کنث بلانچارد) : این نظریه بر این استوار است که سبک رهبری با میزان رشد و بلوغ زیردستان تغییر می‌کند.نظریه انطباق موقعیت با سبک رهبری (فیدلر) : در این نظریه شیوه های رهبری همانند شبکه مدیریت در دو قطب کارمندمداری و وظیفه مداری قرار دارند و سه عامل ۱- رابطه رهبر و پیرو ۲- ساختار سازمانی و وظایف سازمانی ۳- موقعیت قدرت رهبر به عنوان شاخص های موقعیتی قلمداد شده اند.نظریه مسیر- هدف (رابرت هوس و مارتین ایوانز) : این نظریه بر اساس مدل انگیزشی انتظار بنا شده است و بر این نظر استوار است که رفتار رهبر زمانی برای پیروان قابل قبول و پذیرش است که منبع رضایت و انگیزه برای آنان باشد و در جهت تأمین هدف های آنان را یاری دهد.

نظریه سبک، ساختار و ظرفیت (استینسون و جانسون) : در این نظریه با توجه به عوامل موقعیتی ساختار کار و ظرفیت کارکنان میزان رابطه مداری و یا ضابطه مداری تعیین می شود.نظریه تعامل رهبر با اعضا (جرجین گرین) : در این نظریه بیان می شود که رهبران بین زیردستان خود فرق قائل هستند و تفکیک افراد از یکدیگر چیزی بیش از یک امر تصادفی است و رهبر ضمن ارتباط منسجم با افرادی خاص گروهی ویژه را تشکیل می‌دهد.نظریه هنجاری رهبری (ویکور و روم و فیلیپ یتان) : در این نظریه پنج سبک رهبری از کاملاً آمرانه تا کاملاً مشارکت جویانه، در کنار هفت بعد موقعیتی در دو حوزه کلی ۱- نحوه تأثیر مسائل و مشکلات در کیفیت و مقبولیت یک تصمیم و ۲- نحوه تأثیر مسائل و مشکلات در میزان همکاری زیردستان مطرح می شود و در نهایت با ‌پاسخ‌گویی‌ به سوالات مطرح با توجه به ابعاد موقعیتی بهترین تصمیم جهت انتخاب شیوه رهبری اتخاذ می شود.نظریه هنجاری رهبری (ویکور و روم و فیلیپ یتان) : در این نظریه پنج سبک رهبری از کاملاً آمرانه تا کاملاً مشارکت جویانه، در کنار هفت بعد موقعیتی در دو حوزه کلی ۱- نحوه تأثیر مسائل و مشکلات در کیفیت و مقبولیت یک تصمیم و ۲- نحوه تأثیر مسائل و مشکلات در میزان همکاری زیردستان مطرح می شود و در نهایت با ‌پاسخ‌گویی‌ به سوالات مطرح با توجه به ابعاد موقعیتی بهترین تصمیم جهت انتخاب شیوه رهبری اتخاذ می شود.نظریه اثربخشی رهبری (ویلیام ردین) : این نظریه با افزودن بعد سوم به شبکه مدیریت یعنی اثربخشی بیان می‌کند که هر چهار شیوه بر حسب موقعیت می‌توانند اثربخش یا بی اثر باشند.نظریه رهبر وظیفه ای یا متمرکز (جان آدایر) : این نظریه بیشتر بر روی چگونگی رفتار رهبر برای ارضای نیازهای وظیفه، گروه و افراد، با توجه به اولویت های هرکدام تأکید دارد.نظریه جانشین های رهبری (جرمیر و کر) : در این نظریه بیان می شود که ویژگی های فردی پیروان، ویژگی های وظیفه ای و سازمانی می‌تواند رفتار رهبر را خنثی سازد و بودن هدایت رهبر، وظایف و فعالیت ها انجام گیرد و به عبارتی لزوم رهبر را غیر ضروری سازد.نظریه رهبری تحول آفرین (باس و آولیو) : رهبری تحول آفرین از طریق روش ها و مقاصد متنوعی بر ارتباط با پیروان تآکید دارد و در نتیجه پیروان احساس مهم بودن در سازمان را تجربه می نمایند. این نوع رهبری با ارتقاء و توسعه علایق پیروان و آگاهی دادن به آن ها، زمینه پذیرش مأموریت‌ و اهداف گروه را ایجاد می کند. چهار رفتار اصلی این نوع رهبری عبارتند از : نفوذ آرمانی، انگیزش الهام بخش، تحریک ذهنی، ملاحظات شخصی.نظریه رهبری فرهمند (کاریزماتیک) (رابرت هاوس) : چنین رهبرانی در ارتباط با پیروان خود، انتظاراتی همچون داشتن کارایی بالا را انتقال می‌دهند و اعتماد به نفس آن ها را در تحقق اهداف بهبود می بخشد. در این نوع رهبری پیروان به دلیل ویژگی های فردی خاصی که در رهبر مشاهده می‌کنند به او وفادار می مانند. اینگونه رهبران در حقیقت بین چشم انداز مبتنی بر ارزش ها و هویت گروهی ارتباط برقرار می‌سازند و خطرات محاسبه شده ای را در مخالفت با وضع موجود می پذیرندنظریه رهبری خدمتگزار (رابرت گرین لیف) : رهبری خدمتگزار با تأکید بر انسجام و صمیمیت بین افراد و خدمت به دیگران شامل پیروان، مشتریان و جامعه می‌باشد. این نوع رهبری با تمرکز بر توسعه پیروان کمک می‌کند تا پیروان تمام قوای خود را در انجام اثربخش وظایف، رفاقت با دیگران، خود انگیزشی به کار گیرند. رهبری خدمتگزار بر این فرض استوار است که رهبر برای داشتن بهترین پیروان باید بر ارتباط با تک تک پیروان برای درک توانایی‌های بالقوه، نیازها، آرمان ها، مقاصد تکیه نماید.نظریه رهبری معنوی (ریو و فرای) : نظریه رهبرر معنوی در حقیقت توسعه مدل انگیزش درونی می‌باشد که شامل چشم انداز، امید، ایمان، عشق نوع دوستانه و بقاء معنویت است. هدف رهبری معنوی خلق چشم انداز و تجانس ارزش ها در تیم های توانمند و استراتژیک و سطوح فردی و در نهایت تقویت تعهد و بهره وری سطوح بالای سازمانی است.نظریه رهبری معنوی (ریو و فرای) : نظریه رهبرر معنوی در حقیقت توسعه مدل انگیزش درونی می‌باشد که شامل چشم انداز، امید، ایمان، عشق نوع دوستانه و بقاء معنویت است. هدف رهبری معنوی خلق چشم انداز و تجانس ارزش ها در تیم های توانمند و استراتژیک و سطوح فردی و در نهایت تقویت تعهد و بهره وری سطوح بالای سازمانی است.

(رکنی لموکی، ۱۳۹۲؛۴۲)

 

۳-۲-۲٫ مقدمه ای بر رهبری خدمتگزار

 

مفهوم رهبری خدمتگزار مفهوم جدیدی نیست و به تعبیر بروئر^[۲] (۲۰۱۰) شالوده های فلسفی رهبری خدمتگزار از هزاران سال پیش وجود داشته است. لیکن با ظهور سازمان ها و رواج روش های سنتی و استبدادی رهبری در آن ها، پژوهشگران در تکاپوی یافتن روشی نوین برای رهبری در سازمان های جدید افتادند. به تعبیر لوب (۱۹۹۹) یک رهبری جدید مورد نیاز است: رهبری که مُدگرا و ناپایدار نباشد، رهبری که ریشه در آموزه های اخلاقی و معنوی داشته باشد، رهبری که مبتنی بر این دلیل کار می‌کند که افراد نیاز دارند به اینکه چگونه با آن ها رفتار شود، چگونه انگیزش پیدا کرده و رهبری شوند. از این رو، برخی از خلّاق ترین متفکران معاصر در حال نگارش و سخن گفتن در رابطه با رهبری خدمتگزار هستند که به عنوان یک پارادایم رهبری برای قرن بیست و یکم در حال ظهور است (اسپیرز^[۳]، ۲۰۱۰؛ ۲۶).

 

1. 1. -Guilford ↑

 

1. 1. -Amabile ↑

 

1. 1. -Renzuli ↑

 

1. 1. -Sterenberg ↑

 

1. 1. -emotional creativity ↑

 

1. 1. -Fochus&Kumar&Porter ↑

 

1. 1. -Averill ↑

 

1. 1. -novelty ↑

 

1. 1. effetiveness ↑

 

1. 1. authentiveness ↑

 

1. 1. -Thomas-Knowles ↑

 

1. 1. -preparedness ↑

 

1. 1. – Sterenberg&Kaufman ↑

 

1. 1. Colins&Amabile ↑

 

1. 1. -psychological empowerment ↑

 

1. 1. -Smith ↑

 

1. 1. -Spreitzer&Doneson ↑

 

1. 1. -Thomas&Velthouse ↑

 

1. 1. -competence ↑

 

1. 1. -autonomy ↑

 

1. 1. -Pajares ↑

 

1. 1. -Fuchs ↑

 

1. 1. -Holt ↑

 

1. 1. -Long ↑

 

1. 1. – Gumusluoglu&Ilsev ↑

 

1. 1. -Dickerson ↑

 

1. 1. -Chunger&Kanungo ↑

 

1. 1. -Whetten&Cameron ↑

 

1. 1. -Singh&Sarkar ↑

 

1. 1. -Smith&Word&Finke ↑

 

1. 1. -Wang&Ahmad ↑

 

1. 1. -Avolio ↑

 

1. 1. -Runco&Albert ↑

 

1. 1. -Craft ↑

 

1. 1. -Van tassel- Baska ↑

 

1. 1. -Gibson& Folley& Park ↑

 

1. 1. -Reilly ↑

 

1. 1. -Kaufman&plucker&Baer ↑

 

1. 1. -Weisberg ↑

 

1. 1. -Roskos& Ewolsen ↑

 

1. 1. -Goertzel ↑

 

1. 1. -Albert&Runco ↑

 

1. 1. -Wallas ↑

 

1. 1. -Zittoun ↑

 

1. 1. -Cole ↑

 

1. 1. -Litten& Mill ↑

 

1. 1. -Connery ↑

 

1. 1. -Herrington ↑

 

1. 1. -evolutionary approch ↑

 

1. 1. -Dean kith simonton ↑

 

1. 1. -equal-Odds rule ↑

 

1. 1. -Grauber ↑

 

1. 1. -Smith ↑

 

1. 1. -process oriented ↑

 

1. 1. Product oriented ↑

 

1. 1. -person oriented ↑

 

1. 1. -Plesk ↑

 

1. 1. -Fritz ↑

 

1. 1. -Hennessey ↑

 

1. 1. -incubation ↑

 

1. 1. -illumination ↑

 

1. 1. verification ↑

 

1. 1. -Ivcevic&Bracket&Mayer ↑

 

1. 1. -Lopez ↑

 

1. 1. -Snyder ↑

 

1. 1. -Hsen- Hsing Ma ↑

 

1. 1. -Strongman ↑

 

1. 1. -Gatbezahi ↑

 

1. 1. -Sweeney ↑

 

1. 1. -Carlson ↑

 

1. 1. -Bartunek&spreitzer ↑

 

1. 1. -Chunger&Kanungo ↑

 

1. 1. -Mishra ↑

 

1. 1. -Bandura ↑

 

1. 1. -Thomas ↑

 

1. 1. -Build ↑

 

1. 1. -self-determination ↑

 

1. 1. -Beiginia ↑

 

1. 1. -stimulus ↑

 

1. 1. -organism ↑

 

1. 1. -behavior ↑

 

1. 1. -consequence ↑

 

1. 1. -Tymon ↑

 

1. 1. -self-fulfilling prophecies ↑

 

1. 1. -global assessments ↑

 

1. 1. -interpretive styles ↑

 

1. 1. -self-enhancing cycles ↑

 

1. 1. -self-debilitating ↑

 

1. 1. -Beghetto ↑

 

1. 1. -Kazbelt&Beghetto&Runco ↑

 

1. 1. -lizarraga&Baquedano&Closas ↑

 

1. 1. -Li ↑

 

1. 1. -Do&Kun&Seong ↑

 

 

بخش دوم – مطرح یا فساد شرط مجهول در معاملات

 

همان طور که در مطالب بالا ذکر ش، معلوم و معین بودن مورد معامله یکی از قواعد عمومی قراردادهاست. (بند۳ ماده ۱۹۰ و ماده ۲۱۶ ق . م ) براین اساس باید بنابه نظر یکی از حقوق ‌دانان قائل بر این بود که « شرط مجهول، اگر به عقد نیز صدمه نزند موضوع اصلی معامله را مبهم سازد، بی تکان باطل است»^[۴۳]در مبحث شرط از آنجا که ارتباط و اثر متقابل شرط و عقد مطرح است، در بند ۲ ماده ۲۳۳ ق. م و در زمره شروطی که باطل و موجب بطلان عقد است آمده است:‌ « شرط مجهولی که جهل به آن موجب جهل به عوضین شود»

 

این شیوه بیان دلیل تاریخی دیگری هم دارد و نتیجه بحث های اندیشمندانی در فقه امامیه است. در هر معامله ای، استفاده از شروطی که به سود دو طرف یا یکی از آن ها می شود، از انگیزه های ایجاد توافق است. دو طرف به آن نظر دارند و نفعی را که از این رهگذر می‌برند یا از دست می‌دهند،‌ جزئی از دو عوضی به شمار می آورند. این ارتباط معنوی بین معامله و شرط ضمن آن این سوال را مطرح می‌سازد که آیا در ساختمان فنی عقد نیز شرط، جزئی از دو عوضی است یا در ؟؟ فروع و توابع آن است؟ در نتیجه آیا بطلان شرط مجهول در همه حال چهره ای از بطلان معامله به مجهول یا به دلیل فرعی بودن شرط، این تعهد هم سنگ عوض نیست و جهل به آن در صورتی موجب بطلان عقد می شود که به دو عوض اصلی سرایت کند و معامله را غرر می‌سازد.^[۴۴] در پاسخ این سوال اختلاف نظر وجود دارد: گروهی از فقها معتقدند که در صورت جهالت شرط علاوه بر بطلان شرط، عقد هم باطل می شود چون شرط مجهول موجب ایجاد غرر در عقد می شود.^[۴۵] و جمع دیگر بطلان عقد را محدود به مواردی ساخته اند که در نتیجه مفاد شرط دو عوض اصلی مجهول بماند‌(مانند شرط وصف مجهول یا اهل نامعین)^[۴۶] بند ۲ ماده ۲۳۳ ق. م پاسخی است به همین سوال که نظر گروه اخیر را تأیید می‌کند. ‌به این ترتیب، قانون مدنی از لحاظ تبعی بودن شرط، مجهول ماندن آن را سبب بطلان عقد نمی داند، پس اگر اتومبیلی به مبلغ معینی فروخته شود و در قرارداد شرط گردد تا هر زمان خریدار ساکن آن شهر است سرویس ماشین به رایگان به عهده فروشنده باشد، عقد درست است و نفوذ شرط را نیز با اندک مسامحه می توان پذیرفت زیرا که قابلیت تعیین را دارد. ولی اگر در همین معامله شرط شود که قیمت را خریدار هر زمان که بخواهد می پردازد. بیع باطل است (للاجل قسط من الثمن)

 

شرط مجهول را نمی توان به طور کلی باطل دانست. زیرا دلیلی بر اعتبار علم داشتن به آن موجود نیست. از طرف دیگر شرط امری است تبعی که اصالتاً مقصود نیست و غرر و جهالت آن سرایت به اصل بیع نمی کند، مگر در موارد خاصی که موجب جهل به عوضین گردد. یعنی جهالت شرط به گونه ای باشد که عوضین را در برگیرد.^[۴۷]

 

بعضی ها جهالت شرط را برای بطلان آن کافی دانسته اند و یا بطلان شرط به دلیل اینکه قائل به «للشرط قسط من الثمن» هستند، عقد را هم باطل می دانند.^[۴۸] این عده وجود شرط را موجب زیادتی در مالیت می دانند و براین اساس معتقدند که بذل مال از برای آن ایجاب می شود. به گونه ای که اگر چنین شرطی نبود، به ازاء آن این مقدار از ثمن و یا مثمن پرداخت نمی شد در نتیجه با جهالت شرط، مقداری از ثمن که در مقابل آن قرار گرفته مجهول و موجب جهل به عوض می شود که این امر مبطل معامله است. به طور خلاصه، قول موجه از نظر این عده آن است که با وجود شرط مجهول، عقد را نیز باطل بدانیم، زیرا شرط به عنوان ضمیمه به یکی از عوضین منظور شده است و از این رو مجهول بودن آن موجب جهل به عوضین می‌گردد. مضافاً بر اینکه اطلاق « نهی النبی عن بیع الغرر» بطلان عقد متضمن چنین شرطی را اقتضا می‌کند.

 

برای پاسخ به آنچه گفته شده است، کافی است تا نظریه « للشرط قسط من الثمن» رد و مستندات مبتنی بر آن مردود گردد از طرفی باید دانست روایت صرح نبوی دلالت بر بیع غرری دارد و مورد، از شرط مجهول منصرف است، مگر اینکه جهل در اصل بیع سرایت کند به عبارت دیگر برای پذیرش اشتمال روایت نبوی بر شرط مجهول، ناگزیر چنین شرطی باید موجب غرری بودن بیع گردد و لازمه چنین وضعیتی این است که ارکان اساسی عقد به واسطه شرط مجهول گردد تا از این طریق عقد باطل شود. ‌بنابرین‏ اگر شرط مجهول موجب جهل به عوضین نگردد، نه تنها عقد متضمن آن باطل نیست، بلکه شرط را نیز نمی توان فاسد دانست^[۴۹] البته باید افزود که شرط مجهول، هرچند مربوط به موضوع اصلی معامله باشد، عقدی را باطل می‌کند که معلوم بودن مورد از شرایط درستی آن است، در عقودی که ‌بر مبنای‌ مسامحه واقع می‌شوند و علم اجمالی به عوض در آن ها برای صحت معامله کافی است، شرط مجهول به درستی عقد صدمه نمی زند. برای مثال، در بیمه عمر یا صلحی که برای پایان دادن به دعاوی فرضی و احتمالی انجام می شود، شرطی که سبب مبهم ماندن موضوع عقد است، آن را باطل نمی کند مگر اینکه اجرای تعهد ممکن نباشد. همچنین در عقد ضمان، شرطی که باعث ابهام در مقدار و اوصاف دین شود، قرارداد اصلی را باطل نمی کند.^[۵۰]

 

در مقابل نظر مورد پذیرش ما یعنی صحت شرط مجهولی که جهل آن موجب جهل به عوضین نمی شود، یکی از حقوق ‌دانان نظری مخالف دارد و معتقد است که اگر شرط مجهول باشد بدون آنکه موجب جهل به عوضین شود، عقد صحیح و تنها شرط باطل خواهد بود مانند اینکه کسی خانه ای را به یک میلیون ریال بفروشد و ثمن معامله را دریافت کند ولی طرفین شرط کنند که خریدار ۱۰۰ کیلو ماده خوراکی برای فروشنده بخرد یا به فروشنده تحویل دهد، در اینجا چون نوع خوراکی معین نشده است و مواد خوراکی نیز متنوع و گوناگون است، لذا چنین شرطی مجهول و باطل می‌باشد.^[۵۱] ایشان علت بطلان شرط را در این می‌داند که شرط خود تعهدی ضمنی است که همانند عقد متعهد، متعهد له و مورد تعهد دارد و با قصد و رضای طرفین تحقق می‌یابد. از این نظر شرط واجد خصوصیات عقود و معاملات بوده و می بایست شرایط صحت معاملات در آن وجود داشته باشد تا صحیح تلقی شود . ‌بنابرین‏ با مبهم بودن مورد تعهد، یکی از شرایط صحت این تعهد تبعی مفقود و در نتیجه شرط باطل است و چنین شرطی در حکم شرط غیرمقدور و نامشروع بوده و به نظر می‌رسد همان طور که بطلان شرط غیرمقدور و نامشروع با جهل مشروط له به فساد شرط، موجب خیار است، در شرط مجهول نیز با توجه به جهل مشروط له به فساد چنین شرطی ، حق خیار برای وی ثابت باشد.

 

با توجه به مطالب مذکور در فوق شرط مجهول دو قسم است، قسم نخست، شروطی هستند که جهل به آن ها موجب جهل به عوضین می شود؛ مثل اینکه کسی یک هکتار زمین از دیگری می خرد و در ضمن عقد شرط می‌کند که یک قواره از آن که میزان آن هم مشخص نیست مال فروشنده باشد و خریدار هر وقت می‌خواهد ثمن را تسلیم کند. چنین شرطی موجب جهل به عوضین می شود. چرا که مدت و زمان تحویل دارای ارزش عقلایی است و بدون شک مؤثر در ثمن خواهد بود (للاجل قسط من الثمن) از طرف دیگر، مقدار مبیع نیز مشخص و معلوم نیست. این دسته از شروط مجهول علاوه بر آنکه خود باطلند مبطل عقد نیز هستند.

 

۲-۱۳- ابعاد سلامت

 

دانشمندان معتقدند که سلامت دارای ابعادی به شرح زیر می‌باشد:

 

۲-۱۳-۱- سلامت جسمانی

 

سلامت جسمانی عبارت است از سلامت بدن که ‌این سلامت از طریق خوردن و آشامیدن صحیح، ورزش منظم، اجتناب از عادات مضر، آگاهی یافتن و احساس مسئولیت در قبال سلامت و تندرستی، به دنبال مراقبت‌‌های پزشکی بودن در صورت نیاز و شرکت کردن در فعالیت‌هایی که به پیشگیری از بیماری کمک می‌کند، محقق می‌شود (ادلین و همکاران، ۱۹۹۹؛ به نقل از باباپورخیرالدین، ۱۳۸۱).

 

سلامت جسمانی به منزله ادراک و انتظار مثبت از وضعیت جسمانی مناسب است. پدیده‌‌های غیر قابل تبیینی مانند اثر دارونما^[۷۹] و بیماری‌هایی که خودبخود بهبود می‌یابند از این عقیده حمایت می‌کنند که برخی از عواملی که بر روی سلامت از جمله سلامت جسمانی تأثیر می‌گذارند، ناشناخته هستند. از طرف دیگر این یک واقعیت است که ما فاقد ابزار‌هایی هستیم که بتوانیم به طور کامل سلامت بویژه سلامت مثبت را توصیف و پیش‌بینی کنیم. در این خصوص اخیراً برخی الگو‌ها توسعه یافتند تا ماهیت متغیر‌هایی را که بر سلامت تأثیر می‌گذارند بهتر فهمیده شود.

 

محققانی که در زمینه تنیدگی فعالیت می‌کنند ابراز می دارند که محرک‌های تنیدگی زافقط زمانی در مقابل تنیدگی پاسخ ایجاد می‌کنند که شخص آن را تهدیدکننده^[۸۰] درک کند. همینطور، تحقیقات همه‌گیرشناسی^[۸۱] نشان داده است که ادراک سلامت از جمله قویترین پیش‌بینی کننده سلامت در آینده است. این متغیر به طور غیر قابل انکاری بر سلامت جسمانی و روانی تأثیر قابل توجهی می‌گذارد.

 

‌بنابرین‏ همان اندازه که تأثیر عوامل خطرآفرین بر سلامت غیر قابل انکار است، نحوه ادراک فرد نیز مهم می‌باشد زیرا ممکن است زمینه ساز علائم آشکار بیماری یا سلامت باشد و لذا می‌تواند بستر مناسبی برای انجام کار‌های مداخله‌ای و درمانی باشد.

 

۲-۱۳-۲- سلامت اجتماعی

 

سلامت اجتماعی یعنی توانایی انجام مؤثر و کارآمد نقش‌های اجتماعی بدون آسیب رساندن به دیگران. سلامت اجتماعی در واقع همان ارزیابی شرایط و کار فرد در جامعه است. این بعد از سلامت به طور مشترک توسط روانشناسان و جامعه شناسان مورد بررسی قرار گرفته است. برخی از چالش‌های اجتماعی ابعاد مختلف سلامت اجتماعی را تشکیل می‌دهند که عبارتند از:

 

الف)یکپارچگی اجتماعی^[۸۲]: عبارت است از ارزیابی کیفیت رابطه فرد با جامعه. یکپارچگی اجتماعی کمیتی است که فرد احساس می‌کند که به ‌اندازه لازم با دیگران وجوه مشترک دارد، همچنین کمیتی است که فرد به ‌اندازه لازم احساس می‌کند به جامعه خود تعلق دارد. این امر واقعیت زندگی افراد را تشکیل می‌دهد. افراد سالم احساس می‌کنند که به جامعه تعلق دارند و بخشی از جامعه هستند. یعنی یکپارچگی اجتماعی در بین آن ها زیاد است (کی یس و رایف، ۲۰۰۰).

 

ب) پذیرش اجتماعی^[۸۳]: یعنی تعبیر و تفسیر جامعه از منش و صفات افراد به عنوان یک مقوله تعمیم یافته. افرادی که پذیرش اجتماعی را به منزله اعتماد به دیگران تعبیر می‌کنند، عقیده دارند که با دیگران مهربان هستند. این افراد معتقدند که انسان‌ها فعال بوده و توانایی سعی و کوشش را دارند. افرادی که از نظر اجتماعی پذیرفتنی هستند دیدگاه مطلوبی درباره ماهیت انسان دارند وبا دیگران احساس راحتی می‌کنند. پذیرش اجتماعی شبیه به پذیرش فردی است، افرادی که درباره شخصیت خود احساس خوبی دارند و جنبه‌‌های مثبت و منفی زندگی خود را می‌پذیرند از سلامت روانی خوبی برخوردارند (ادلین و همکاران، ۱۹۹۹؛ به نقل از باباپورخیرالدین، ۱۳۸۱).

 

ج)مشارکت اجتماعی^[۸۴]: این عقیده را در بر می‌گیرد که شخص عضو حیاتی جامعه است. مشارکت اجتماعی شبیه به مفاهیم کارآمدی و مسئولیت پذیری است. خودکارآمدی یعنی این عقیده که فرد می‌تواند برخی رفتار‌ها را انجام دهد و می‌تواند به بعضی از هدف‌ها برسد. (بندورا^[۸۵]، ۱۹۷۷؛ به نقل از باباپورخیرالدین، ۱۳۸۱)

 

مسئولیت پذیری اجتماعی به معنی تعهد فرد به مشارکت با اجتماع است. مشارکت اجتماعی منعکس کننده ‌این نکته است که آیا افراد احساس می‌کنند آنچه در دنیا انجام می‌دهند، به وسیله جامعه ارزشمند محسوب می‌شود یا نه؟ انگیزه ها و رفتار‌های مولد از مفاهیم تحولی مشابه با مشارکت اجتماعی است. بر اساس نظریه اریکسون (۱۹۵۰، نقل از باباپورخیرالدین، ۱۳۸۱).

 

د)شکوفایی اجتماعی^[۸۶]: این بعد از سلامت اجتماعی به معنی ارزیابی توان و مسیر^[۸۷] جامعه است. افرادی که سالم هستند درباره وضعیت و آینده جامعه امیدوار بوده و می‌توانند توان جامعه را بشناسند.

 

افرادی که از نظر سلامت اجتماعی در سطح مطلوبی هستند می‌توانند این عقیده را داشته باشند که آن ها و افراد شبیه آن ها بالقوه در رشد و تحول اجتماعی ذی نفع هستند. شکوفایی اجتماعی مفهومی مشابه با خودمختاری^[۸۸] دارد، توان شکوفایی اجتماعی شبیه به توان و تحول خودشکوفایی^[۸۹] در نظر مازلو^[۹۰] (۱۹۶۸)، شادی^[۹۱] و رضایت خاطر^[۹۲] در نظریه واترمن^[۹۳] (۱۹۹۳) و رشد شخصی در نظریه رایف (۱۹۸۹) می‌باشد. در تمامی این موارد گشاده رویی به تجربه^[۹۴] و تمایل و تلاش به رشد و تحول ممتدد، عملکرد بهینه را رقم می زند (نقل از باباپورخیرالدین، ۱۳۸۱).

 

برخی عوامل با سلامت اجتماعی در ارتباط است پار‌ه‌ای از این عوامل عبارتند از: وضعیت اقتصادی- اجتماعی، سطح تحصیلات، سن، میزان دریافت حمایت اجتماعی و وضعیت تأهل. وضعیت اجتماعی- اقتصادی پایین با میزان سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی ارتباط دارد (آدلر، ۱۹۹۴؛ نقل از باباپورخیرالدین، ۱۳۸۱) زیرا به نظر می‌رسد که زندگی با چنین وضعیتی تا حدی به ادراک خود در جهت افزایش سلامت آسیب می زند (میراوسکی^[۹۵]، رأس^[۹۶]، ۱۹۸۹؛ نقل از باباپورخیرالدین، ۱۳۸۱). سطح بالای تحصیلات و همچنین افزایش سن، میزان سلامت اجتماعی را افزایش می‌دهد. برخی از تحقیقات نشان داده است که وقتی سن افزایش می‌یابد افراد احساس خوشحالی بیشتر کرده و از زندگی خود رضایت بیشتری داشته و سلامت روانی آن ها افزایش می‌یابد (‌هایدریچ^[۹۷]، رایف، ۱۹۹۶؛ نقل از باباپورخیرالدین، ۱۳۸۱). همچنین پار‌ه‌ای از تحقیقات به ‌این نتیجه رسید‌ه‌اند که میزان سلامت روانی با افزایش تحصیلات بیشتر می‌شود اما ممکن است برخی از تنیدگی‌های تحصیلی تأثیر معکوس بگذارند (نقل از باباپورخیرالدین، ۱۳۸۱).

 

۲-۱۳-۳- سلامت هیجانی

 

این بعد از سلامت به فهم هیجان‌ها و سبک صحیح مقابله با مشکلاتی که در زندگی روزمره پدید می‌آید و چگونگی تحمل کردن ‌تنیدگی‌ها، اشاره می‌کند (ادلین و همکاران، ۱۹۹۹؛ به نقل از باباپورخیرالدین، ۱۳۸۱). به بیان دیگر، سلامت هیجانی عبارت است از فزونی احساسات مثبت بر منفی. برخی اوقات غلبه “خود اسناد‌ها^[۹۸]“ی ادراکی مثبت بر “خود اسناد‌ها”ی ادراکی منفی را نشانه سلامت هیجانی می دانند.

 

۱- جایگاه معاهدات بین‌المللی در حقوق داخلی

 

موقعیت یا جایگاه معاهدات بین‌المللی در حقوق داخلی هر کشور، تعیین کننده میزان اعتبار و کیفیت آثار تعهدات خارجی و قواعد بین‌المللی، در نظام کنترل مرزی یا نظام گمرکی آن کشور است. معمولاً در حقوق داخلی اساسی هر کشور به موازات نظام بین‌المللی، مقررات خاصی جهت انعقاد معاهدات یا پذیرش تعهدات بین‌المللی وضع شده است. بدین لحاظ و نظر ‌به این که رضایت هر دولت برای التزام به معاهدات بین‌المللی باید بر اساس مقررات اساسی کشورها، باشد(ماده ۴۶ عهدنامه ۱۹۹۶ وین ‌در مورد حقوق معاهدات).

 

در عین حال، عهدنامه ۱۹۹۶ وین در زمینه حقوق معاهدات، تصویب معاهدات را یک عمل حقوقی بین‌المللی دانسته و ان را صرفاً به عنوان یکی از اشکال رضایت کشورها به التزام در قبال معاهدات قلمداد ‌کرده‌است(ضیائی بیدگلی، ۱۳۸۵: ۴۵).

 

‌بنابرین‏، قاعده «رضایت به التزام» در قبال معاهدات بین‌المللی می‌تواند به عنوان یک قاعده عام، که کلیه اشکال اعلام رضایت کشورها را تحت پوشش قرار داده است، مورد توجه قرار گیرد. عوامل حقوق بین‌المللی، زمانی می‌توانند آثار خود را بر نظام گمرکی و اقدامات مرزی کشورها تحمیل نمایند که این عوامل در حقوق داخلی آن ها وارد شوند، لذا اعلام رضایت یک کشور به التزام در قبال یک معاهده به منزله وارد شدن آن معاهده به قلمرو حقوق داخلی کشور مذبور است.

 

ماده ۱۱ معاهده ۱۹۶۹ وین ‌در مورد حقوق معاهدات، شیوه های اعلام رضایت به التزام در قبال یک معاهده، به منزله وارد شدن آن معاهده به قلمرو حقوق داخلی کشور به التزام در قبال یک معاهدات را چنین مقرر ‌کرده‌است: «امضاء مبادله اسناد تشکیل دهنده معاهده (اسناد تصویب)، تصویب، پذیرش، تأیید یا الحاق یا به هر شیوه دیگری که توافق شود.» شرح بیشتر در خصوص شیوه های اعلام رضایت به التزام در قبال معاهدات و همچنین توضیح ‌در مورد تشریفات کلی تصویب معاهدات در حقوق داخلی کشورها، ضروری به نظر می‌رسد(سید حسینی، ۱۳۹۰: ۱۴۲).

 

۲- شیوه های ابراز رضایت به التزام در قبال معاهدات

 

از ماده ۱۱ معاهده ۱۹۶۹ حقوق معاهدات چنین استنباط می شود که به طور کلی، کشورها می‌توانند به سه شیوه، رضایت به التزام در قبال معاهدات را ابراز نمایند(موسی زاده، ۱۳۸۴: ۸۰).

 

امضا به منزله تصویب، پذیرش یا تأیید: اعلام رضایت در قبال معاهده به وسیله امضاء در صورتی می‌تواند ابراز گردد که:

 

۱) معاهده، ابراز رضایت به التزام در قبال معاهده مذبور را چنین، مقرر کرده باشد.

 

۲) در غیر این صورت، دولت های مذاکره کننده موافقت کرده باشند که امضاء دارای چنین اثری است.

 

۳) قصد و اراده دولت ها جهت داشتن چنین اثری برای امضاء، از نمایندگان تام الاختیار آن ها آشکار شده باشد. یا در حین مذاکرات (مربوط به انعقاد معاهده) چنین امری مورد تأکید قرار گرفته باشد(بند ۱ ماده ۱۲ معاهده وین ‌در مورد حقوق معاهدات).

 

امضاء به شرط تصویب، پذیرش یا تأیید: همچنین یک دولت ممکن است، امضاء یک معاهده را منوط یا مشروط به «تصویب»، «پذیرش» یا «تأیید» نماید. در چنین وضعیتی، امضاء دلیلی بر ابراز رضایت به التزام دولت مربوطه در قبال معاهده یا تعهد اجرای آن نمی باشد. هر چند دولت مذبور تا زمانی که تمایل و قصد خود را به عدم عضویت در معاهده ابراز نکرده است، باید از مبادرت به عملی که موجب لطمه زدن به موضوع و هدف معاهده است خودداری نماید(ماده ۱۸ معاهده وین ‌در مورد حقوق معاهدات).

 

الحاق: معمولاً معاهدات چند جانبه برای مدت معینی جهت امضاء مفتوح است. الحاق، شیوه ای است که به موجب آن، کشوری که در زمان مفتوح بودن معاهده جهت امضاء، آن را امضاء ننموده است، رضایت به التزام در قبال آن را ابراز و به عضویت معاهده در می‌آید.

 

۳- مقام صالح برای تصویب معاهدات

 

تصویب، عمل حقوقی یک جانبه ای است که مؤخر بر امضاء است و به وسیله آن مقامات عالی یک کشور که طبق حقوق عمومی داخلی آن کشور(معمولاً قانون اساسی) دارای صلاحیت انعقاد معاهدات بین‌المللی هستند، معاهده تهیه و امضاء شده توسط نمایندگان تام الاختیارشان را تأیید و تصدیق نموده و ‌به این که معاهده قطعی و لازم الاجرا گردد، رضایت می‌دهند و رسماً به نام کشور متبوع خود، جهت اجرای آن در قبال سایر کشورها متعهد و ملتزم می‌شوند(ضیایی بیدگلی، ۱۳۸۵: ۴۵).

 

ب) عوامل حقوق داخلی

 

حقوق داخلی، مجموعه قواعدی است که در قلمرو یک کشور اجرا می شود، و در روابط حقوقی آن هیچ عامل خارجی دخالت ندارد(ابراهیمی، ۱۳۸۳: ۴۵).

 

بر این اساس، عوامل حقوقی داخلی، مجموعه عواملی است که منشاء داخلی داشته و بر روابط قواعد حقوقی حاکم بر نظام کنترل مرزی کالاها، حاکم می‌باشد. عوامل حقوقی داخلی در کلیه مراحل فرایند تصمیم گیری، سیاست گذاری و اجرا دارای نقش می‌باشند. مراحل این فرایند عبارت است از:

 

1. 1. تصمیم گیری و سیاست گذاری توسط نهادهای مربوط

 

1. 1. تبدیل تصمیمات و سیاست ها به قوانین و مقررات

 

1. 1. انتشار قوانین و مقررات و اطلاع رسانی

 

1. چگونگی و کیفیت اجرای قوانین و مقررات(پاکدامن، ۱۳۷۷: ۱۵۲).

نظام حقوق داخلی، تعیین کننده نقش، وظایف و مسئولیت های دولت و نهادهای ملی در این فرایند است. به موازات تعهدات بین‌المللی، هر کشور دارای مجموعه ای از مقررات ملی و داخلی است که جنبه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی و… حقوق و تکالیفی را مقرر نموده و در چارچوب نظام گمرکی به اجرا گذاشته می‌شوند(محمدحسینی، ۱۳۹۰: ۱۴۹).

 

‌بنابرین‏، عوامل حقوقی داخلی شامل راهبردها و سیاست های ملی است که در قالب قوانین، مقررات و ضوابط ملی توسط عوامل اجرایی کنترل کننده در مرزهای گمرکی به اجرا گذاشته می شود. علاوه بر این، بنابر آن چه قبلاً بیان گردید، عوامل حقوقی بین‌المللی با منشاء خارجی نیز، از طریق معاهدات و موافقت نامه های بین‌المللی و در قالب قواعد، هنجارها و استانداردهای بین‌المللی و جهانی وارد نظام حقوقی داخلی شده و توسط عوامل اجرایی مذبور، اعمال می‌گردند.

 

بر این اساس، عوامل حقوقی مؤثر بر نظام کنترل های مرزی کالاها مرکب از عواملی با منشاء داخلی و خارجی است که مجموعاً منابع حقوقی حاکم بر نظام گمرکی کشورها را تشکیل می‌دهند.

 

مبحث سوم: منابع حقوقی و قواعد، تبصره های امور گمرکی

 

گفتار اول: قوانین داخلی و ملی

 

ماده ۱۰۲: ابلاغ هر نوع صورت مجلس مبنی بر ضبط، توقیف کالا و کشف تخلف یا قاچاق به شخصی که به وکالت از طرف صاحب کالا اظهارنامه به گمرک تسلیم نموده و تنظیم صورت مجلس بر اثر رسیدگی به آن اظهارنامه صورت گرفته است به منزله ابلاغ آن به صاحب کالا محسوب می‌گردد.

 

اصول و روش درمانی فرانکل را لوگوتراپی^[۱۶] تشکیل می‌دهد، لوگوتراپی روشی است که در آن بیمار در جهتی راهنمایی می شود که معنی زندگی خود را بیابد، ‌بنابرین‏ اصول لوگوتراپی تلاش برای یافتن معنی در زندگی است که اساسی ترین نیروی محرکه هر فرد در دوران زندگی اوست. به طور کلی انسان در این دیدگاه، انسان واحدی است که دارای سه جنبه یا بعد بدنی(فیزیکی)، ذهنی(روانی) و معنوی می‌باشد، دو جنبه اول در ارتباط تنگاتنگ قرار دارند و مجموعا روان-تن را تشکیل می‌دهند و عواملی ارثی و فطری مثل سائق های ذاتی را شامل می‌شوند. روانکاوی فروید، آدلر و یونگ^[۱۷] در درک این ابعاد کمک شایان توجهی کرده‌اند، بخصوص در بعد روانی آن لکن جنبه معنوی را که یک بعد مشخص انسان است نادیده گرفته- اند.

 

لوگوتراپی در واقع بر بعد سوم انسان یعنی جنبه معنوی تأکید می‌کند. بعد معنوی اولین خصوصیت از سه خصوصیت انسان است که او را از سایر حیوانات متمایز می‌کند واز وجود آن، وجدان، عشق و زیباشناسی مایه می گیرند، دومین خصوصیت وجود انسان آزادی است، اگر چه او از شرایطی که درآن زندگی می‌کند، آزاد نمی باشد، اما در این که در مقابل آن ها چه موضعی بگیرد آزاد است.آزادی انسان نه تنها به مفهوم رها شدن از چیزی است بلکه در تعلق داشتن به چیزی دیگر می‌باشد و این حالت به گفته فرانکل مسئولیت انسان را تشکیل می‌دهد، انسان از نظر این مکتب، ‌در مقابل‌ خودش، وجدانش و خدایش مسئول است(دژکام،۱۳۶۶).

 

معناجویی در این مکتب بسیار مورد تأکید است. این معناجویی نیرویی متضاد با لذت جویی که روانکاوی فروید بر آن استوار است و همچنین قدرت طلبی مورد تأکید آدلر می‌باشد. فرانکل معتقد است که انسان قادر است و می‌تواند به خاطر ایده ها و ارزش هایش زندگی کند و یا در این راه جان ببازد. معنی خواهی انسان ممکن است با ناکامی مواجه گردد که لوگوتراپی آن را ناکامی وجودی می نامد. واژه وجود به سه صورت به کار برده می شود که عبارتند از:

 

۱- خود وجود(بویژه حالات وجودی انسان)

 

۲- معنای وجود

 

۳- معنی خواهی( کوشش برای یافتن معنای واقعی در زندگی شخصی).

 

پیشنهادهایی برای جستجوی معنا

 

چگونه انسان می‌تواند معنای زندگی را پیدا کند؟ فرانکل معتقد است که انسان سالم و بالغ، انسان از خود فرارونده است.انسان کامل بودن، یعنی به چیزی فرا سوی خود پیوستن.انسان در نهایت زمانی می‌تواند خود را متحول کند که یک معنا رادر زندگی خود تحقق بخشد. فرانکل برای معنا بخشیدن به زندگی سه راه را پیشنهاد می‌کند:

 

۱- اگر انسان چیزی خلق کند، زندگی اش می‌تواند با معنا باشد، در اینجا انسان از خود سئوال می‌کند: من برای چه زنده هستم؟

 

۲-انسان معنا را ‌در شیوه تجربه کردن زندگی، یاکسی رادوست داشتن، می بیند.در اینجا انسان از خود می پرسد:من برای چه کسی زنده هستم؟

 

۳- انسان معنا رادر هنگامه ی غوطه وری در مشکلات سنگین در می‌یابد. طرز برخوردی که ما نسبت به رنج برمی گزینیم.در جایی که ما با یک سرنوشت غیر قابل تغییر روبرو می‌شویم.(یک بیماری غیر قابل علاج، مرگ یک عزیز، یک موقعیت ناامید کننده و …) در این جاست که زندگی می‌تواند معنادار شود.در این جا انسان از خود می پرسد: چرا نگرش مثبت در برابر سرنوشت غیر قابل تغییر و اجتناب ناپذیر نداشته باشم؟(‌بر امر^[۱۸]،۱۹۸۴).

 

ناکامی وجودی می‌تواند سبب ظهور نوروزها گردد. برای نوروزها در لوگوتراپی واژه نئوژنیک^[۱۹] یا اندیشه زاد به کار برده می شود که با نوع دیگر یعنی نوروزهای روانزاد یا سایکوژنیک^[۲۰] متفاوت است. علت وجود و ظهور نوروزهای نئوژنیک، کشمکش و تعارض بین سائق ها و غرایز نیست بلکه حاصل برخورد ارزشهاست، به تعبیر دیگر تعارضات اخلاقی و یا مشکلات روحانی علت اصلی این دسته از نورزهاست.

 

لوگوتراپی به جای اینکه به تعقیب عوامل و ریشه‌های ناخودآگاه مسائل فردی در ارتباط با غرایز و سائق ها بپردازد، با مسائل روحانی فرد به طور صادقانه و خستگی ناپذیر برخورد می‌کند. وظیفه لوگوتراپی این است که بیمار را در یافتن معنا در زندگی، اندیشه‌های پنهانی وجود و معنای نهفته در آن یاری دهد.در لوگوتراپی انسان به عنوان موجودی ناشناخته می‌باشد که توجه ویژه ای به یافتن معنی در زندگی و شکوفایی ارزش ها دارد(دژکام،۱۳۶۶).

 

باید در نظر داشت که تلاش انسان در راه جستن معنا و ارزش وجودی او در زندگی همیشه موجب تعادل نیست و ممکن است تنش زا باشد، اما همین تنش لازم و جزء لاینفک بهداشت روان است. فرانکل می‌گوید: من به جرئت می گویم که در دنیا چیزی وجود ندارد که به انسان بیشتر از یافتن معنای وجودی خود درزندگی یاری رساند. در اردوگاه کار اجباری نازی ها این نکته بخوبی به اثبات رسید که همه کسانی که تصور می‌کردند که کار یا وظیفه ای در انتظارشان است شانس بیشتری برای زنده ماندن داشتند. فرانکل می‌گوید: وقتی مرا به اردوگاه بردند دست نویس کتابی را که برای چاپ آماده می کردم و به همراه داشتم را از من گرفتند، میل بی حد من برای بازنویسی دوباره مطالب آن معنایی شد که سختی های اسارت را راحت تر تحمل کنم واز آن محیط خشونت بار اردوگاه جان سالم به در بردم، پس بهداشت روانی مستلزم اندازه ای از تنش است، تنش بین آنچه که بدان دست یافته و آنچه که باید بدان تحقق بخشید.

این تنش لازمه زندگی انسان است،آنچه انسان لازم دارد تعادل و بی تنشی نیست، بلکه کوششی است که در راه رسیدن به هدفی شایسته درگیر می شود. پذیرفتن مسئولیت امری است که لوگوتراپی قاطعانه بر آن تأکید دارد و در این جهت گام بر می‌دارد و سعی دارد بیمار را با این نگرش «چنان زندگی کن گویی بار دومی است که بدنیا آمده ای و اینک در حال انجام خطاهایی هستی که درزندگی نخست مرتکب شده بودی» آگاه سازد(فرانکل، ۱۹۶۷ ترجمه صالحیان و میلانی، ۱۳۸۷).

 

اضطراب

 

اضطراب از مبارزه و نبرد شخصی یک فرد برای زنده و باقی ماندن ناشی می شود، که باید به عنوان یک بخش اجتناب ناپذیر وضعیت انسان تلقی شود(کوری،۱۹۹۰). برای می(۱۹۷۷) و دیگر وجودگرایان، اضطراب مفهوم گسترده ای دارد. می^[۲۱] دو نوع اضطراب را مطرح می‌کند: اضطراب بهنجار و اضطراب روان رنجورانه.

 

یکی از زیر مجموعه های مهم اضطراب بهنجار که بسیار مورد توجه روان درمانگران وجودی است،اضطراب وجودی^[۲۲] می‌باشد. با این که این اضطراب دارای تظاهرات جسمی است ولی از وجود ریشه می‌گیرد. انسان ها باید با دنیای اطراف خویش مواجه شوند، نیروهای پیش‌بینی نشده را تحمل بکنند و به طور کلی جای خود را در دنیا بیابند(شارف، ۲۰۰۰ ترجمه فیروزبخت،۱۳۸۱).

 

در چارچوب چهار بخشی ‌هدف‌های‌ پیشرفت ‌هدف‌های‌ تسلطی – اجتناب،به ابعاد چارچوب سه بخشی اضافه می شود (که در آن شایستگی به شکل مطلق/ تعریف شده و به صورت منفی جهت گیری شده است)، یعنی جهت گیری ‌هدف‌های‌ تسلطی نیز به دو بخش گرایشی و اجتناب تقسیم می شود(الیوت و مک گریگور، ۲۰۰۱).

 

در جهت گیری هدف تسلطی گرایش هدف فرد از انجام تکلیف افزایش دانش و تسلط خود بر آن تکلیف می‌باشد( میدگلی و لجت^[۶۴]، ۱۹۹۸ ؛آمز، ۱۹۹۲ ، دویک، ۱۹۸۸).

 

جهت گیری ‌هدف‌های‌ تسلطی اجتناب جدیدتر از سه نوع جهت گیری دیگر است. در ساختار هدف تسلطی – اجتناب، شایستگی به عنوان ملزومات مطلق یک تکلیف تعریف شده و پرهیز از ناشایستگی، نقطه جهت توجه می‌باشد. در جهت گیری هدف تسلطی – اجتناب هدف دانش آموز از انجام تکلیف اجتناب از نشان دادن (نمایش) بی‌کفایتی و نا شایستگی خود و اجتناب از فراموش کردن تکلیف می‌باشد.

 

۲-۴- پیشینه داخلی

 

الف- سبک‌های یادگیری وخودتنظیمی

 

ـ عارفی جلالی(۱۳۸۸) درتحقیقی که به بررسی رابطه سبک‌های یادگیری و خودتنظیمی در دانش آموزان شهر شیراز می پردازند، نشان دادند که دانش آموزانی که از سبک‌های یادگیری جذب کننده استفاده می‌کنند، از راهبردهای خودتنظیمی بیشتری نسبت به دانش آموزان دارای سبک یادگیری انطباق دهنده برخوردارند.

 

– توکلی زاده و همکاران(۱۳۹۰) درتحقیقی با عنوان بررسی رابطه سبک های یادگیری و خود تنظیمی در دانش آموزان پسردوم راهنمایی شهرمشهد، نشان دادند که بین سبک همگرا و خود تنظیمی رابطه مثبت وبین سبک یادگیری واگرابامیزان خودتنظیمی رابطه منفی وجوددارد.

 

ب- سبک‌های یادگیری وجهت گیری هدف

 

– به پژوه ، بشارت، عیاری بناب و فولادی(۱۳۸۹) درتحقیقی که به بررسی سبک‌های یادگیری و جهت گیری هدف دانش آموزان تیزهوش شهرشیراز پرداختند، دریافتند که دانش آموزان سبک‌های یادگیری جذب کننده از جهت گیری هدف بیشتری نسبت به دانش آموزان سبک یادگیری انطباق دهنده ازجهت گیری هدف بیشتری برخوردارند.

 

ج- خودتنظیمی وجهت گیری هدف

 

خادمی و نوشادی(۱۳۸۵) درتحقیقی با عنوان بررسی رابطه بین جهت گیری هدف با خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دوره پیش دانشگاهی شهر شیراز دریافتند که جهت گیری هدف بعد تسلط با خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی دارای قدرت پیش‌بینی کننده مثبت و معنادار بوده است و تنها برای گروه پسران با پیشرفت تحصیلی قدرت پیش‌بینی کنندگی معناداری نداشته است.

 

کدیور، ساداتی و برهانی(۱۳۹۱) درتحقیقی تحت عنوان راهبردهای خودتنظیمی برجهت گیری هدف دردبیرستانهای شهر یزد دریافتند که بین راهبردهای خودتنظیمی و ابعاد، هدف عملکرد گرایشی و اهداف عملکرد اجتنابی رابطه معنادار وجود دارد.

 

جوکار (۱۳۸۴) درتحقیق خود تحت عنوان رابطه بین جهت گیری هدف با خودتنظیمی در دانشجویان رشته‌های تحصیلی دانشگاه شیراز دریافتند که هدف گرایی تبحری، ابعاد فراشناخت و شناخت را به گونه مثبت و بعد انگیزش را به صورت منفی پیش‌بینی می‌کند. هدف گرایی عملکردی تنها در بعد انگیزش نقش پیش بین داشت. هدف پرهیز از شکست درتمامی ابعاد پیش‌بینی کننده منفی بود.

 

عطایی فر، حسینی و رضایی(۱۳۸۸) درتحقیقی تحت عنوان جهت گیری هدف و خود تنظیمی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دو گروه علوم انسانی و ریاضی فیزیک دریافتند که بین جهت گیری هدف و خودتنظیمی در بین افراد نمونه رابطه مثبت وجود دارد.

 

کارشکی(۱۳۸۷)، در پژوهشی با عنوان نقش اهداف پیشرفت در مؤلفه‌ های یادگیری خودتنظیمی بیان می‌دارد، هدف پژوهش، بررسی نقش اهداف پیشرفت در مؤلفه‌ های یادگیری خودتنظیمی دانش آموزان بود. روش: آزمودنی ها شامل ۶۸۵ دانش آموز پایه سوم نظری دبیرستانهای شهر تهران هستند که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. آزمودنی ها به پرسشنامه اهداف پیشرفت میدگلی و همکاران (۱۹۹۸) و پرسشنامه یادگیری خودتنظیمی پینتریچ و دی گروت (۱۹۹۰) پاسخ دادند. روایی و اعتبار پرسشنامه های یادشده احراز شد. ‌بر اساس پاسخ آزمودنی ها به پرسشنامه اهداف پیشرفت و ‌بر اساس برتری جهت گیری شان، آزمودنی ها در پنج گروه، قرار گرفتند (گروه بدون هدف، اجتنابی، رویکردی، تبحری و اهداف چندگانه). یافته ها: مقایسه میانگین مؤلفه‌ های خودتنظیمی (شناخت، فراشناخت و مدیریت منابع) در آزمودنیهای پنج گروه هدفی، با روش تحلیل واریانس چند متغیری ‌یک‌راهه نشان داد که میانگینهای پنج گروه با همدیگر تفاوت دارند. لذا آزمون‌های تعقیبی توکی و شفه اجرا شد و مشخص شد که میانگین راهبردهای شناختی و مدیریت منابع در ‌گروه‌های اجتنابی و بدون هدف از سایر گروه ها پایین تر است. میانگینهای یاد شده در سه گروه تبحری، رویکردی و چندگانه تفاوت معناداری نداشتند. میانگین گروه بدون هدف، از اجتنابیها هم پایین تر بود. ‌در مورد راهبردهای فراشناختی، مقایسه میانگین‌ها در بعضی گروه ها تفاوت داشتند. نتیجه گیری: فراهم کردن محیطها و ساختارهای انگیزشی چند گانه و تبحری نقش مهمی در رشد مهارت‌ها و مؤلفه‌ های خودتنظیمی دارد و لازم است بین منظور اقداماتی صورت گیرد. کلید واژه ها: اهداف پیشرفت، جهت گیری تبحری، جهت گیری عملکردی، یادگیری خودتنظیمی.

 

تجری و همکاران(۱۳۹۱)، در تحقیقی با عنوان جهت‌گیری هدفی و خودتنظیمی دانشجویان شهر مشهد: نقش ماهیت تکلیف و جنسیت، بیان می دارند، هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش ماهیت تکلیف و جنسیت در جهت‌گیری هدفی و خودتنظیمی دانشجویان شهر مشهد و نیز بررسی رابطه بین این دو متغیر بوده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین اهداف پیشرفت و خودتنظیمی رابطه¬ مثبت و معناداری وجود دارد. هر سه نوع اهداف تبحری و رویکردی و اجتنابی با خودتنظیمی رابطه مثبت و معناداری داشتند. همچنین، بین زیرگروه های علمی از نظر خودتنظیمی تفاوت معناداری وجود داشت. دانشجویان گروه انسانی نسبت به دانشجویان گروه فنی و علوم ¬پایه و دانشجویان گروه علوم¬ پایه نسبت به دانشجویان گروه فنی از راهبردهای خودتنظیمی بیشتری استفاده می¬کردند. اما خودتنظیمی در زنان و مردان تفاوتی نداشت. همچنین، دانشجویان گروه انسانی از دانشجویان دو گروه دیگر تبحری ـ تر و اجتنابی ـ تر بودند. در مجموع، زنان از مردان هدفمندتر بودند.

 

نوشادی( ۱۳۸۵) در پژوهشی با عنوان بررسی رابطه بین جهت گیری هدف با خودتنظیمی یادگیری، پیشرفت تحصیلی و رضایت از تحصیل در دانش آموزان؛ نشان داده است که، جهت گیری هدف یاد گیری (تسلط) پیش‌بینی کننده مثبت و معنادار خود تنظیمی یادگیری در نمونه مورد مطالعه است. در این پژوهش آمده است که قدرت پیش‌بینی کنندگی متغیر خود تنظیمی توسط متغیر جهت گیری هدف یادگیری (تسلط) برای جنسیت ها نیز معنادار و مثبت است. همچنین، در ارتباط با جهت‌گیری هدف عملکرد نیز این متغیر

 

1. 1. – goal orientation ↑

 

1. 1. – Learning Styles ↑

 

1. 1. – self – regulation ↑

 

1. 1. -Ames ↑

 

1. 1. -Kolb, D. ↑

 

1. 1. -Dweck ,C, and Leggett, E ↑

 

1. 1. – Kolb,D ↑

 

1. 1. – McGregor, H ↑

 

1. 1. -Self-Regulated ↑

 

1. 1. -Baumeister ↑

 

1. 1. -Self-efficacy ↑

 

1. 1. – Boekaerts ↑

 

1. 1. – Markus & Kitayama ↑

 

 

«کونولی» دیگر تحلیل گر مالی معتقد است که کیفیت سود را ‌می‌توان از طریق اندازه ­گیری ارزش قابل بازیافتنی دارایی­ ها ارزیابی کرد.

 

«والن» مدیر مالی شرکت آمریکن برودکستینگ^[۱۴] معتقد است که کیفیت سود را ‌می‌توان از طریق تفاضل بین سود تورمی و سود گزارش شده اندازه ­گیری کرد.

 

اسلون^[۱۵] (۱۹۹۶) اثبات کرد که شرکت­های با سود گزارش شده بالاتر از جریان وجوه نقد عملیاتی (حجم بالای اقلام تعهدی)، در سال­های آتی یک کاهشی در سود عملیاتی را تجربه خواهند کرد. ‌بنابرین‏ حجم اقلام تعهدی یک شاخص خوب برای کیفیت سود ‌می‌باشد.

 

میخاییل^[۱۶] (۱۹۹۸) معتقد است، سودی را که بهتر بتواند جریات نقدی عملیاتی آتی مؤسسه‌ را پیش ­بینی کند، با کیفیت­تر است.

 

۲-۳-۴- اهمیت ارزیابی کیفیت سود

 

کیفیت سود و به صورت عام­تر کیفیت گزارشگری مالی مورد علاقه کسانی است که از گزارش­های مالی برای تصمیم ­گیری­های سرمایه ­گذاری و انعقاد قراردادهای مختلف استفاده ‌می‌کنند.

 

از دیدگاه تدوین­کنندگان استانداردها کیفیت گزارش­های مالی به صورت غیر مستقیم نشان­دهنده کیفیت استانداردهای گزارشگری مالی است.

 

تصمیم ­گیری برای قراردادی بر اساس کیفیت سود پایین، باعث انتقال ناخواسته ثروت خواهد شد.
برای نمونه سودهای بیش از حد نشان داده شده، که به ‌عنوان معیار ارزیابی عملکرد مدیریت قرار ‌می‌گیرد، منجر به تعلق حقوق و مزایای بیش از اندازه به مدیریت خواهد شد.

 

به گونه ­ای مشابه سودهای متورم ممکن است ورشکستگی ناگهانی شرکت را پنهان سازد که این خود باعث اعتبار دادن نادرست از سوی اعتباردهندگان خواهد شد. از دیدگاه سرمایه ­گذاری کیفیت سود پایین مطلوب نیست زیرا نشانگر وجود ریسک در تخصیص منابع به آن بخش ‌می‌باشد و باعث کاهش رشد اقتصادی از طریق تخصیص نادرست سرمایه خواهد شد. از طرفی کیفیت سود پایین باعث انحراف منابع از طرح­های با بازده واقعی به طرح­های با بازدهی غیر واقعی می­ شود که کاهش رشد اقتصادی را در پی خواهد داشت. تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری در جستجوی بازخور استانداردها در این مورد هستند که آیا استانداردهای تدوین شده کارا بوده اند یا خیر و برای این منظور به سود گزارش شده توجه خواهند کرد (نوروش، ۱۳۸۴).

 

۲-۳-۵- معیارهای اندازه ­گیری کیفیت سود

 

از آنجا که تعریف یکسانی از کیفیت سود وجود ندارد، لذا معیار ارزیابی یکسانی نیز وجود ندارد. به طور کلی معیارهای ارزیابی کیفیت سود و اجزای مربوط به آن را که در سال ۲۰۰۲ توسط توسط کاترین و وینسنت^[۱۷] ارائه شده به صورت جدول زیر طبقه بندی کرد:

 

جدول ۲-۱- معیارهای ارزیابی کیفیت سود و اجزای مربوطه (طبقه ­بندی کاترین و ویسنت)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

معیارهای ارزیابی اجزای مربوطه الف) مفهوم کیفیت سود مبتنی بر سری زمانی ویژگی­های سود ۱٫ پایداری

 

۲٫ قابلیت پیش ­بینی

 

۳٫ نوسان پذیری

ب) مفهوم کیفیت سود بر اساس رابطه بین سود و اقلام تعهدی و وجه نقد ۱٫ نسبت وجه نقد حاصل از فعالیت­های عملیاتی به سود

 

۲٫ تغییر در کل اقلام تعهدی

 

۳٫ پیش‌بینی اجزا اختیاری اقلام تعهدی به کمک متغیر های حسابداری

 

۴٫ پیش‌بینی روابط بین اقلام تعهدی و جریان های نقدی

ج) مفهوم کیفیت سود بر اساس ویژگی­های کیفی چاچوب نظری هیات استانداردهای حسابداری مالی مربوط بودن و قابلیت اتکا د) مفهوم کیفیت سود بر اساس تاثیرگذاری در تصمیم ۱٫ قضاوت­ها و برآوردها ، معیاری معکوس از کیفیت سود

 

۲٫ رابطه معکوس بین کیفیت سود و تغییر استاندارد های حسابداری

۲-۳-۶- قابلیت پیش ­بینی سود

 

اطلاعات ارائه شده توسط شرکت و در نتیجه سود، مبتنی بر رویدادهای گذشته است اما سرمایه ­گذاران، به اطلاعاتی راجع به آینده شرکت نیاز دارند. یکی از دیدگاه­ های موجود در این مورد، ارائه صرفاً اطلاعات تاریخی و جاری توسط واحد تجاری است البته به نحوی که سرمایه ­گذاران بتوانند خود پیش ­بینی­های مربوط به آینده را انجام دهند. دیدگاه دیگر این است که مدیریت با در دست داشتن منابع و امکانات به انجام پیش ­بینی­هایی قابل اعتماد بپردازند و با انتشار عمومی این پیش ­بینی­ها، کارایی بازارهای مالی را افزایش دهند (شباهنگ، ۱۳۸۲).

 

شواهد تجربی نشان داده ­اند که سرمایه ­گذاران به اطلاعاتی نظیر پیش ­بینی سود هر سهم اتکا کرده و در قیمت­ گذاری سهام از آن استفاده ‌می‌کنند. این پیش ­بینی، بیان­کننده انتظارات مدیریت ‌در مورد رویدادهای آتی است که ممکن است به وقوع بپیوندد لذا دقت این پیش ­بینی برای سرمایه ­گذاران حائز اهمیت است زیرا تصمیم ­گیری سرمایه ­گذاران ‌در مورد خرید، فروش و یا نگهداری سهام بر مبنای این اطلاعات است. ‌بنابرین‏ خطای پیش ­بینی سود عامل مهمی در عملکرد بازار ثانویه است (جگ و مکنومی^[۱۸]، ۲۰۰۳). از آنجایی که هم پیش ­بینی سود و هم ایجاد اقلام تعهدی هردو در بردارنده درجه زیادی از ذهن­گرایی مدیریت است، اشتباهات موجود در برآوردهای تجاری مدیریت به احتمال زیادی هم در پیش ­بینی سود و هم در اقلام تعهدی آشکار می­گردد. این دو شیوه افشا به دلیل برآوردهای نادرست مدیران از آینده تجاری شرکت­ها، در بر دارنده خطاهای مشترکی هستند. به دلیل تغییر در شرایط تجاری (مانند تغییر غیر قابل پیش ­بینی در تفاضای بازار و استراتژی­ های رقبا) محیط عملیاتی یک شرکت آکنده از ابهام است. این امر بدین معنی است که دانش مدیریت نسبت به محیط تجاری شرکت کامل نیست. دانش کم مدیریت به طور اجتناب­ناپذیری خطاهایی در برآورد چشم­انداز تجاری ایجاد می­ نماید. به علاوه، عدم اطمینان در محیط عملیاتی می‌تواند جانبداری­های آگاهانه مدیریت را در پردازش اطلاعات تشدید نماید، که منجر به خطاهایی در برآوردهای آینده تجاری می­ شود (لطفی و حاجی­پور، ۱۳۸۹).

 

۲-۳-۷- ارتباط بین سود و ارقام تعهدی و جریانات نقدی و مفهوم پایداری سود

 

قبل از پرداختن به قضیه پایداری اقلام تعهدی، ارائه تعریفی روشن از این اقلام ضرورت دارد. پس از هیلی (۱۹۸۵) اغلب محققان از جمله اسلوان(۱۹۹۶)، خی (۲۰۰۱) و تامس و ژانگ (۲۰۰۱) اقلام تعهدی را تغییر در تفاضل سرمایه در گردش غیرنقدی و هزینه استهلاک تعریف کردند. اما این تعریف، شامل اقلام تعهدی مربوط به دارایی­ ها و بدهی­های عملیاتی غیرجاری و دارایی­ ها و بدهی­های مالی نمی­شد.

 

فیرفیلد و همکارانش (۲۰۰۳) نیز در تعریف خود تنها به اقلام تعهدی سرمایه در گردش اشاره کردند و اقلام تعهدی عملیاتی غیرجاری را شکلی از رشد در نظر گرفتند. به هر حال، تفاوت کلیدی میان اقلام تعهدی سرمایه در گردش و اقلام تعهدی عملیاتی غیرجاری در این است که منافع و تعهدات آینده مربوط به اقلام تعهدی عملیاتی غیرجاری، مدت زمان بیشتری را برای تحقق می­طلبد.

1. 1. آزادگی، دادگری و ظلم­ستیزی: از دیگر خطوط برجسته و درخشان مبنای اخلاقی و تربیتی نهج­البلاغه، آزادگی و عدالت­خواهی و ظلم­ستیزی است. رهایی انسان از عبودیت غیر خدا و نجات او از اسارت علائق فریبای دنیا است.« وَ لا تَکُن عَبدَ غَیرِکَ وَ قَد جَعلکَ الله حَرا»، «بنده غیر خودت مباش زیرا خداوند تو را آزاد آفریده است»(نهج­البلاغه،خطبه۲۳۰).

   

1. زهدورزی و اعراض از زخارف فریبای دنیا:

أیُّهَاالنَّاسُ، الزَّهَادَهُ قِصَرُ الاَمَلِ، وَ الشُّکرُ عِندَ [عن] النَّعَمِ، وَالنَّوَرُّعُ عِندَ المَحَارِمِ، فَاِن عَزَبَ ذالِکَ عَنکُم فَلَا یَغلِبِ الحَرَامُ صَبرَکُم، وَلَاتَنسَوا عِندَ النِّعَمِ شُکرَکُم، فَقَد أعذَرَ اللهُ اِلیکُم بِحُجَج مُسفِرَه ظَاهِرَه،وَ کُتُب بَارِزَهِ العُذرِ وَاضِحَه.

ای مردم!((زهد)) همان کوتاه آرزو، و شکر و سپاس در برابر نعمت، و پارسایی در برابر گناه است. و اگر نتوانستید همه این صفات را فراهم سازید، لااقل مراقب باشید حرام بر اراده و صبر شما چیره نگردد، و در برابر نعمت الهی شکر خدا را به فراموشی می­سپارید، چه اینکه خداوند با دلایل روشن و آشکار و کتب آسمانی واضح، اتمام حجّت ‌کرده‌است!(نهج‌البلاغه،خطبه۸۶).

در مواعظ اخلاقی نهج­البلاغه- موضوعی که پس از تقی به رعایت آن توصیه بیشتر شده است، زهد و پارسائی و بی­اعتنایی به ظواهر فریبای جهان فانی است. و به تعبیر امام علی(ع) خرد آدمی را ضایع می­ کند و او را به اشتباه‌کاری وا­­می­دارد و از یاد خدا دور می­سازد « وَ اَعلَمُوا اَن الآمل یَسهی اَلعَقل وَ یَنسی اَلذکر فَاَکَذَّبوا اَلآمل فَاَنهُ غُرور وَ صاحِبُه مَغرور». « آرزو موجب اشتباه‌کاری عقل و فراموشی از یاد خداوند می­ شود. پس آن را دروغ انگارید، زیرا آرزو فریب‌دهنده و آرزومند فریب‌خورده است»(نهج­البلاغه،خطبه۸۴).

1. 1. عمل صالح و خدمت به خلق: غالباً پس از بیان اهمیت ایمان بر عمل صالح و کردار نیک و کوشش در راه خدا و خلق تأکید می­ شود و این خود مبین آن است که ایمان و علم بدون عمل ارزش ندارد، همان گونه که پیامبر (ص) فرموده است: « لا یَقبَل بِلاَعمل وَ لا عَمل بِالاِیمان» « ایمان بدون عمل و عمل بدون ایمان مقبول نیست»(نهج­الفصاحه،صفحات۱۴۶و۵۳۰).

1. دانش­اندوزی توأم با عمل: از دیدگاه نهج­البلاغه، علم توأم با عمل و عالمان عامل از پایگاهی رفیع برخوردار هستند، و به تعبیرات گوناگون- نظیر عبارات ذیل- در بزرگداشتشان سخن گفته‌شده و به فراگیری دانش و انجام عمل صالح توصیه گردیده است: « اَخَذَ الله عَلی اَلعُلَماء اَن لایَقاروا عَلی کَظهُ ظالِمُ وَ لا سَغَب مَظلوم»، « خداوند مجازات می­ کند دانشمندانی را که راضی هستند بر سیر بودن شکم ستمگر و گرسنگی ستمدیده»(نهج­البلاغه،خطبه۱۰۳).

۲- سؤال دوم : اصول تربیت اخلاقی کودکان از دیدگاه امام علی(ع) چیست؟

اصل در فارسی و عربی به معنای مختلفی از جمله: مبدأ اولی ، اساس، رکن و قاعده به کار رفته است. اصول منشأ و اساس فعالیت­ها و صفات که به صورت قاعده و قانون مطرح می­شوند که در نظام تربیت برای رسیدن به هدف، عمل به آن لازم و ضروری است(ملکی،۱۳۹۰،ص ۱۲۳-۱۲۲).

اصول تربیت اخلاقی ، راهنمای عمل در جریان پرورش اخلاقی است. از این اصول ، روش‌های مختلفی اخذ می­ شود، به عبارتی اصول معیار و میزان برای روش­ها است(دهشیری،۱۳۷۰،ص۱۱۵).

این حقیقت در امور تربیتی نیز صادق است چنانچه اصول و قوانین اساسی در امر تربیت ضایع گذرانده شود. نه تنها سامان نمی­یابد، گرفتار انحطاط و سقوط می­ شود. از این رو توجه به اصول در امر تربیت و شناختن آن‌ ها و به کار گرفتن­شان در عمل از مهم­ترین وجوه کار تربیت، بلکه از شاخصه­ های عقل عملی و به هنجار است. هم­چنان که در بیانات امام علی (ع) تصریح شده است:

« مَن طَلَبَ العقلَ المتُعارِفَ، فَلیَعرف صُوَرَهَ الاُصولِ وَ العقول؛ فَاِنَّ کثیراً مِنَ النّاسِ یَطلبونَ، الفضولُ، وَیَصنَعونَ الاصولَ وَ العقول؛ فَاِنَّ کثیراً مِنَ النّاسِ یَطلبونَ، الفضولُ، وَیَصنَعونَ الاصولَ، فَمَن اَحرزَ الاصلَ، اکتفی بِهِ عَنِ الفَضلِ». هر که جویای عقل عملی و به هنجار باشد، باید امور اصلی و غیر اصلی را از یکدیگر باز شناسد و تمیز دهد؛ و از به دست آوردن امور اصلی غافل می­مانند. هرکس اصل را به دست آورد، از غیر اصل دست می­کشد. ‌بنابرین‏، شناخت اصول تربیت و پایبندی بدان‌ها در عمل مهم­ترین نقش را در سازمان­دهی درست تربیت و سیر به سوی اهداف تربیت ایفا می­ کند. در بیان اصول با توجه به ویژگی­ها و خصوصیات دوران کودکی است. اصول تربیت اخلاقی از دیدگاه امام علی (ع) شامل:

۱-اصل اصلاح شرایط محیطی کودکان

یکی از عوامل مهم تکوین و تغییر کودکان، شرایط مختلف محیطی اعم از زمان مکان و محیط اجتماعی است، منظور مجموعه علل و اسبابی که در افراد فکر و احساسات بخصوصی ایجاد کرده و فرد زندگی و محیطش را می­سازد. محیطی که در آن آلودگی، فساد و انحراف است و امکان اصلاح و سازندگی وجود ندارد و یا فوق‌العاده ضعیف ‌می‌باشد .همچنان که در محیطی که در آن بیماری است امکان سلامتی وجود ندارد . و طبعاً برای سازندگی باید آن را از آلودگی نجات داد.( قائمی،۱۳۸۸)

بر اساس این اصل ریشه برخی از خلقیات، افکار، نیّات و رفتارهای آدمی را ‌می‌توان در محیط و روابط و مناسبات اجتماعی جستجو کرده که به شدت از آن تأثیر می­پذیرد . امیرالمؤمنین علی (ع) در مواقع گوناگون به تأثیر محیط و نقش آن در سازندگی کودکان یادآور شده است . چنان که در نامه خود به حارث همدانی فرمود:

(( وَ ِاسکن اَلاَمصارِ اَلعَظام، فَاِنها جَماعَ المُسلِمین، وَ اَحذَرَ مَنازِلَ اَلغِفلَه وَ اَلجَفاء وَ قله اِلاخوان عَلی طاعَه الله، در شهر­های بزرگ سکونت کن که جایگاه فراهم آمدن مسلمانان است، و پرهیز از جاهایی که در آن یاد خدا غافل‌اند و آنجا که به یکدیگر ستم می­رانند، و بر اطاعت از خدا به یکدیگر کمک نمی­کنند)). (همان)

در محیط‌هایی که افراد نسبت به یکدیگر ظلم ‌می‌کنند و ارزش­های انسانی و اخلاقی در آن حاکم نمی ­باشد، بستر مناسبی برای تربیت و رشد اخلاقی نیست. و اثرات نامطلوب روی متر بی خواهد گذاشت. لذا می­طلبد با تغییر شرایط و دست‌کاری محیط و فراهم نمودن شرایط تربیتی مساعد مناسب، رفتار، افکار و خلقیات متر بی را تغییر داد. و ویژگی‌های جدید را جایگزین ساخت. امیر المومنین (ع) در ادامه همان نامه می­نویسد: (( ایاکَ وَ مَقاعِدُ اَلاسَواقُ، فَاِنَّها مَحاضِر اَلشیطان وَ معابِیضُ اَلفِتن، از نشستن درگذرهای عمومی و بازار، پرهیز کن که جای حاضر شدن شیطان و برانگیخته شدن فتنه­هاست)).

حضرت سفارش به دوری کردن، از محیط­های نامناسب دارد. طبق نظر روانشناسان یادگیری اجتماعی، مردم به محیط اطراف خود پاسخ می­ دهند. همچنین اعمال و رفتار انسان‌ها عمدتاًً از طریق یادگیری مشاهده­ای است (سیف،۱۳۷۳).

۲-اصل عزّت

عزت گوهر آدمی است. به بیانی روشن­تر؛ آدمیت آدمی به عزت و کرامت اوست و بمیزان و درجه­ای که واجد این خصیصه است به همان میزان ‌می‌توان او را انسان، آن گونه که باید باشد و خدایش خواسته نامید.

گفتار اول : تعریف بیمه و عناصر آن

 

نویسندگان حقوقی تعاریف زیادی از بیمه ارائه داده ­اند که در ظاهر متفاوت اما در حقیقت تمام این تعاریف یک ماهیت را بیان ‌می‌کنند.

 

بند اول : تعریف بیمه

 

ابتدا به معنای بیمه در لغت و سپس در اصطلاح حقوقی پرداخته می­ شود.

 

1. در لغت

درخصوص ریشه کلمه بیمه دو اختلاف نظر عمده وجود دارد. برخی آن را ماخوذ از زبان هندی دانسته ­اند، در مقابل گروهی معتقدند بیمه ماخوذ از کلمه فارسی بیم و متضاد آن بوده و به معنای ایجاد امنیت در مقابل خطر وضع شده است؛ زیرا عامل اساسی انعقاد بیمه ترس و گریز از خطر و حصول تامین می‌باشد.^[۱]

 

توجه به ریشه لغوی بیمه در سایر زبان­ها در این خصوص می ­تواند مفید باشد. واژه التامین در زبان عربی مفهوم تضمین و امنیت را می­رساند.^[۲] در حقوق انگلستان واژه insurance معادل انگلیسی بیمه بوده که به اعتقاد لغت شناسان از ریشه لاتینecurus به معنای اطمینان گرفته شده که علاوه بر بیمه در معانی تضمین و تامین نیز به کار رفته است. در زبان روسی نیز اصطلاحeuhaboxaptc معادل واژه بیمه مشتق شده از ریشه xaptc (استراخ) به معنای ترس ‌می‌باشد. معادل واژه بیمه در فرانسه نیز لغت assurance ‌می‌باشد.^[۳]

 

1. در اصطلاح حقوقی

بیمه در معنای حقوقی چندان از معنای لغوی خود دور نیفتاده است. حتی به نظر می­رسد میان معنای لغوی و اصطلاحی بیمه نمی­ توان تفکیک مشخصی نمود و در کتاب­های لغت نیز بیمه به عنوان یک قرارداد حقوقی تعریف شده است.در فرهنگ معین بیمه چنین تعریف شده است: «عملی است که اشخاص با پرداخت وجهی، قراردادی منعقد کنند که در صورتی که موضوع بیمه گذاشته شده به نحوی از انحا در مخاطره افتد شرکت بیمه از عهده خسارت برآید.»

 

در فرهنگ عمید ذیل واژه بیمه آمده است «عملی که شخص هر گونه خطر، زیان و خسارتی را که ممکن است به جان یا مال او وارد شود با پرداخت حق معینی به عهده شرکت­ها یا بنگاه‏ های مخصوص این کار بگذارد که هرگاه آن خطر یا خسارت به او رسید، بیمه­کننده غرامت او را بدهد.»

 

به موجب ماده اول قانون بیمه مصوب ۱۳۱۶ بیمه عبارت است از « عقدی که به موجب آن یک طرف تعهد می­ کند در ازای پرداخت وجه و یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد. متعهد را بیمه­گر، طرف تعهد را بیمه­گذار، وجهی را که بیمه­گذار به بیمه‏گر می‏ پردازد حق­بیمه و آنچه را که بیمه می­ شود، موضوع بیمه می­نامند.»^[۴]

 

تعریف ماده اول قانون بیمه صرفا از جهت حقوقی و بیان­کننده یک جنبه از بیمه یعنی تعهدات طرفین عقد ‌می‌باشد، در حالی که بیمه را ‌می‌توان از دیدگاه حقوقی و عملیاتی نیز تعریف نمود. مطابق تعریف تکنیکی ‌می‌توان گفت « بیمه عملیاتی است که در آن بیمه­گر اشخاصی را که در معرض حادثه و ریسکی خاص قرار دارند، سازماندهی کرده و از محل مبالغی که از جمع حق­بیمه­های دریافتی فراهم شده از بیمه­گذارانی که این حادثه عملا برای آن ها اتفاق می ­افتد، رفع خسارت می­ نماید.»^[۵]

 

بند دوم : عناصر قرارداد بیمه

 

1. بیمه­گر

بیمه‏گر یک طرف عقد بیمه است و در ازای دریافت حق­بیمه در قبال جبران خسارت و یا زیان احتمالی قبول تعهد می­ نماید. بنا به تعریف، بیمه‏گر مسئول جبران تمام و یا قسمتی از خسارت­های ناشی از وقوع حادثه منظور در قرارداد بیمه ‌می‌باشد. ‌بنابرین‏ حدود و تعهد بیمه‏گر به دو عامل محدود می­ شود، یکی مسئولیتی که به موجب قرارداد به عهده گرفته است و دیگر آنچه که بر حسب مقررات بیمه و عرف مسلم بیمه، ولو اینکه در قرارداد منظور نشده باشد، بر عهده دارد. نسبت به آن قسمت از مسئولیت بیمه‏گر که در قرارداد بالصراحه اشاره شده، هنگام جبران خسارت موضوع واضح است، یا به وسیله پرداخت وجه نقد به بیمه­گذار و یا با انجام کار معینی برای بیمه­گذار یا ذینفع مانند حق تعمیر و یا حق تعویض (مستفاد از ماده ۱۹ قانون بیمه)،تعهد ایفا می­ شود.^[۶]

 

۲- بیمه­گذار

 

بیمه­گذار هر شخصی حقیقی یا حقوقی است که ریسک اموال یا مسئولیت خود را با انعقاد قرارداد بیمه به بیمه­گر منتقل می­ نماید.^[۷]

 

بنا بر تعریف و مستفاد از ماده یک قانون بیمه، بیمه­گذار باید نسبت به پرداخت به­موقع حق بیمه اقدام نماید. سایر تکالیفی که قانون به عهده بیمه­گذار گذاشته عبارتند از؛ مراقبت از بیمه شده تا حد امکان (مراقبتی که هر کس عرفا از مال خود می­ کند.)، انجام اقدام لازم به منظور جلوگیری از ادامه وقوع حادثه بعد از وقوع آن تا حد امکان، اعلام وقوع حادثه به بیمه‏گر، اعلام فوری افزایش درجه احتمال وقوع حادثه به بیمه‏گر.

 

1. حق بیمه

حق بیمه وجهی است که بیمه‌گذار به بیمه‌گر می‌پردازد تا در عوض بیمه‌گر در صورت وقوع حادثه و ایجاد خسارت زیان وارده را جبران نموده و یا مبلغی بپردازد. مقدار حق بیمه با توجه به دو عامل محاسبه می شود؛ نخست اینکه به طور کلی احتمال بروز خسارت در آینده چقدر است و دوم آن که احتمال وقوع حادثه برای بیمه­گذار متقاضی بیمه بیشتر یا کمتر از میانگین احتمال خطر مذبور باشد.

 

بیمه‌گر ‌بر اساس اطلاعاتی که بیمه‌گذار راجع به موضوع بیمه به او می‌دهد اقدام به تعیین حق بیمه می‌کند. ‌بنابرین‏ اگر بیمه‌گذار با نهایت حسن­نیت تمام اطلاعات را در اختیار بیمه‌گر قرار ندهد و یا اظهارات خلاف واقع بنماید، بیمه‌گر نمی‌تواند به درستی حق بیمه را تعیین نماید.^[۸]

 

گفتار دوم : سابقه تاریخی بیمه

 

انسان همواره برای جلوگیری از ضرر و جبران خسارت­های حوادث و پیش‏آمدهای ناگوار، دنبال راه چاره بوده است‏. یکی از این راه ­ها مشارکت و تعاون گروهی در جبران خسارات وارده ‌می‌باشد.

 

بند اول : چگونگی شکل­ گیری بیمه

 

در خصوص آغاز تشکیل نهاد بیمه میان متخصصین امر بیمه اختلاف نظر وجود دارد. سیر تاریخی بیمه نشان می­دهد در جوامع گذشته مفاهیمی مشابه در قالب همکاری قبیله­ای یا گروهی از مردم که در یک صنف فعالیت می­کردند، مانند دریانوردان وجود داشته که مبتنی بر حس تعاون متقابل بوده است، برای مثال بعضی از قبایل متمدن آسیایی دارای مؤسسات خیریه‏ای بوده ‏اند که‏ عمل آن ها کمک به ساحل­نشینان خلیج فارس بوده است هر گاه‏ کسی بدون تقصیر کشتی‏اش مفقود می­شد، حق تحصیل کشتی دیگری به خرج سایر دریانوران‏ داشت. ^[۹]

 

 

نگاهی به سوالات مطرح شده فوق نشان می‌دهد که سوالات نومفهوگرایان بیشتر درباره هویت رشته و سوالات بی شمار دیگر فلسفی– جامعه شناختی و سیاسی بود. هویت معلم، فراگیرنده، مدرسه، جامعه،سیاست و حتی وظایف برنامه ی درسی از نظر این مربیان نوظهور با پیشینیان خود متفاوت بود.

 

از نظر پاینار نظریه برنامه درسی می‌تواند به عنوان ابزار ترجمه عمل کند و معلمان را فراتر از متخصص محدود موضوعی بودن توانمند سازد تا برنامه درسی را به مثابه امری تاریخی،سیاسی،نژادی،جنسیتی،پدیدارشناسانه،اتوبیوگرافیک،خودشرح حال نویسانه،زیبایی شناسانه،وابسته به علوم الهی و التفاتی و هر آنچه در مدرسه هست،درک کنند(پاینار،۲۰۰۴).در واقع پاینار نظریه برنامه درسی را حوزه ای میان رشته ای در تربیت معلم می‌داند(پاینار،۲۰۰۴).

 

به طور کلی، نگاه نومفهوم گرایانه به برنامه درسی؛ نگاهی انتقادی، میان رشته ای، پست مدرن و مبتنی بر غلبه ی نظریه بر عمل است. همچنین در نومفهوم گرایی علاقه به کلیت پردازی و نگاه به تاریخ نظریه ها و دیدگاه ها و نیز فراتحلیل اجتماعی– سیاسی و اقتصادی وجود دارد .

خود زیست نگاری به مثابه روش

 

پاینار و گرومت برای اولین بار در سال۱۹۷۶ و اخیراً در سال ۲۰۰۶ نظریه برنامه ی درسی خودزیست نگاری را معرفی کرده‌اند. آن ها از ریشه واژه لاتین برنامه ی درسی یعنی currereاستفاده کردند که به معنای پیمودن راه مانده یا گذر است. پاینار و گرومت روش های طی مسیریا روش های currere را با دانش مدرسه ای، تاریخچه ی زندگی و معانی درونی و تجربه ی تاریخچه زندگی دانش آموزان و معلمان در مدارس ارتباط دادند. گذران زندگی در مدرسه به شکل اساسی مد نظر پاینار و گرومت است اما مدرسه در احاطه ی زندگی بیرون از مدرسه ای قرار دارد و در نظریه ی اتوبیوگرافی پاینار، گذر زندگی فرد در مدرسه با بیرون از مدرسه ارتباط دارد.

 

پژوهش برنامه ی درسی به عنوان currere که در این جا آن را گذر شخصی یا گذر زندگی نامه ای معنا می‌کنیم مورد باز فهمی قرار گرفته است. موضوع currere جست و جو برای فهم چگونگی افزایش درک فرد از زندگی خود بر اثر تحصیلات است )پاینار، ۲۰۰۴ ، ص۳۶ ).

 

تصور پاینار از گذر Currere هم نوعی برنامه ی درسی به عنوان عمل است، یعنی این که ما در کلاس های درس چه کاری را انجام می‌دهیم و بر سر پیچیدگی های کار چگونه گفت و گو می‌کنیم، یعنی درباره ی آن چه انجام داده ایم, چگونه با هم دیگر فکر می‌کنیم. فهم معنی داری پدیده‌های برنامه ی درسی از گذر موضوعات میان رشته ای مانند جنسیت، فرهنگ و رابطه بین برنامه درسی، فرد، جامعه و تاریخ صورت می‌گیرد.

 

پاینار برای فهم پیچیدگی برنامه درسی مقدمتا موضوعات مورد پژوهش در رشته را حول جنسیت، فرهنگ، نژاد و قوم متمرکز ساخته است، ‌به این معنا که این موضوعات گذر برنامه ریز، فراگیر و معلم را تحت تاثیر قرار می‌دهند )پاینار و همکاران،۱۹۹۵، به نقل از قادری،۱۳۹۲ (گذر در برخی جاها تم انتقادی می‌گیرد. به قول هنری ژیرو این که چگونه ما با ایدئولوژی ها زندگی می‌کنیم و آن ها تجربه می‌شوند و در زندگی روزمره همین ایدئولوژی ها پایه ای برای تجربه ودانش دانش آموز ایجاد می‌کنند.

 

پاینار نمونه هایی از روش گذر زیست نگارانه را به صورت زیر مثال زده است:

 

1. 1. زندگی نامه ی زندگی فرد در مدارس

 

1. 1. تکمیل رویداد نگاری ها

 

1. 1. تحلیل قرائت ها و استنباط های فردی در زمان حال

 

1. 1. نوشتن داستان درباره زندگی شخصی

 

1. مطالعه ی روابط مطرح شده در چهار مرحله بالا(قادری،۱۳۹۲).

۲-۸-۲ . نظریه های مرتبط با جنسیت

 

۲-۸-۲- ۱٫نقد جنسیت دراندیشه نومفهوم گرایان

 

نقد جنسیت

 

از نظر پاینار و همکاران (۱۹۹۵،فصل ۷) «تا همین اواخر یعنی ابتدای قرن بیست و یکم مسئله برابری جنسی حتی در آمریکا نیز به صورت جدی پیگیری نشده است».شاید نخستین و سرشناس ترین متفکر برنامه ی درسی که روی نقد جنسیت کار کرده مادلین گرومت است. مادلین گرومت (۱۹۸۸) از روان تحلیل گری ،پدیدارشناسی و خود زیست نگاری برای بیان رابطه ی زنان و تدریس در مدارس استفاده ‌کرده‌است. نگاه گرومت به مسئله ی جنسیت بین الاذهانی (رفتار کنشگر انسانی با کنشگر انسانی) یعنی گرومت مستقیما « پیوند بین اشخاص و ارتباط آن ها را در باره جنسیت« جویا شده است( ۱۹۸۸،ص،۶۶ به نقل از قادری،۱۳۹۲). گرومت از اصطلاح فرافرست که مفهومی ملهم از روان تحلیل گری است استفاده می‌کند. این مفهوم به معنای بازتولید الگوهای عاطفی گذشته (مانند ترس، نفرت،جدایی و …) در روابط فعلی افراد در دو جنس زن و مرد در مدارس است. انتظار دانستن وپاسخ گویی به ندانسته های ما ناشی از نوعی وابستگی ریشه دار است که به والدین ما بازمی گردد. یعنی انسان در کودکی از والدین انتظار دارد که درباره ی چیزهایی که نمی داند پاسخی مطمئن و آرام بخش دریافت کند. واسطه ی این وابستگی زبان است که با نوعی نظم نمادین وظیفه ی دانستن از طریق زبان به پدر واگذار می شود. سپس در این جا گرومت ‌به این ادعای لاکان که زبان همیشه برای انسان “دیگری” است و در فرایند خودسازی یک بیگانه است نه نه یک خود می پردازد. از این رو در نظریه ی جنسیت گرومت میل و نظم نمادین به مفاهیم کلیدی نظریه های جنسیت تبدیل می‌شوند(ص،۱۲۲). نظم مورد نظر در خانواده و مدرسه نظمی سلسله مراتبی نیست بلکه اریبی است، یعنی بین زن و مرد در آموزش و پرورش در همه تقاطع های زندگی ناهمسانی و ناهمسنگی وجود دارد.

 

بعد از گرومت به صورت جدی میلر (۲۰۰۵،۱۹۹۰) سکوت مربوط به ناعدالتی جنسیتی را با طرح مسایلی مانند صدا ، اجتماع و تشخص در هم شکست. میلر نیز صدای زن را در برنامه ی درسی در خودمانده توصیف ‌کرده‌است. تا جایی که او معتقد است علی رغم این که وظیفه ی تربیت کودکان بر دوش زنان است اما زنان بدون آن که بخواهند مردان و حتی زنانی تربیت کرده‌اند که به جای عواطف زنانه، مردسالاری و نرینگی را آگاهانه یا نا آگاهانه در خود درونی ساخته اند. از نظر او زنان از ظرفیت های زنانگی خود برای تربیت فرزندان در طول تاریخ برای خدمت به مردان استفاده کرده‌اند(میلر،۲۰۰۵،به نقل از قادری،۱۳۹۲).

 

۲-۸-۲- ۲٫ نظریه نقش

قانون مشترک فدرال ‌در مورد مسئولیت جانشین تلاش می‌کند تا متفاوت عمل کند، با این حال، این تفاوت ها نسبت به شباهت ها خطر کمتری دارند. بسیاریدستورات مسئولیت جانشین کم و بیش در سطوح فدرال به طور پیوسته علی رغم اینکه چه قانونی در حال پیاده سازی است، اجرا می‌شوند.

 

حقوق اساسی محترم مسئولیت جانشین شامل یک خریدار واجد شرایط و نهادی عاری از هر گونه مسئولیت و بدهی می‌باشد.^[۱] به عنوان مثال ‌در مورد شرکت راه آهن Graham در سال ۱۸۸۰، دادگاه عالی در نظر می‌گیرد که آیا فروش یک زمین با حسن نیت که توسط شخصی از یک شرکت که قادر به پرداخت قروض است، خریداری می شود، می‌تواند طلب های بعدی شرکت را پرداخت نماید یا خیر؟ دادگاه متوجه شد که این قانون “به خوبی در مجموعه قوانین جای داده شده است تا چنین طلبکارانی از هر گونه ضرر و یا جبرانی از سوی فروشنده در امان باشند. در خط آهن Hoard v. Chesapeake و Ohio، شرکت راه آهن وظایف قراردادی معینی را به شاکیان تحمیل کرد اما برخی از آن ها قبل از فروش تمام دارایی به خریدار، فرایند خرید و فروش را متوقف و لغو می‌کردند، خریداری که بعدا دارایی ها را با شرکتی به همان نام اعانه می‌داد. زمانی که مدعی اقدام به اجرای قرارداد با خریداران دارایی کرد، دادگاه عالی متذکر شد که هیچ بیانیه یا اساس نامه ای وجود ندارد که مبنی بر آن تعهدات فروشنده به عنوان بخشی از قانون در نظر گرفته شود. دادگاه نیز نمی توانست هیچ اساسی را برای بهبود منصفانه هر دو طرف در نظر بگیرد: اگر، مانند این خریداران، آن ها نیز بدان وسیله موظف به پرداخت تمامی بدهی ها و اجرای تمامی تعهدات شرکت باشند، در نتیجه خریداری خط آهن پایان خواهد یافت. نگرانی های دادگاه ‌در مورد این بود که خریدار دارایی از مسئولیت های غیر منتظرانه و ناموجود در قرار داد معامله متعجب شود و در نتیجه خریداران دیگر را نسبت به خرید خط آهن بی میل نماید.^[۲]

 

عدم مسئولیت جانشین ، یک قانون کلی است و قوانین کلی نیز استثناعاتی را در بر دارند. دادگاه ها قاعده سازی خود را بسته به مسئله ی قانون گذاری، ‌در مورد برخی از استثنائات تغییر می‌دهند. اولین دلیل فقدان یک پیوستگی کامل در قوانین فدرال، عدم حضور کلی اساس قانون گذاری ‌در مورد پیچیدگی چنین استثنائاتی می‌باشد. با فقدان راهنمایی مدون متنی فدرال، دادگاه ها برای تعریف مفاهیم پایه ای مسئولیت جانشین ، قوانین دولتی را به کار گرفته اند، که طبق آن دادگاه ها با ساختار و سیاست های مشاهده شده که متناسب با پیشرفت هستند، تطبیق داده می‌شوند. این رویکرد ممکن است حاصل حقوق پیچیده تری در ارتباط با مسئولیت جانشین داشته باشد، اما تلاش می‌کند تا مطمئن شود که اصول مسئولیت، با اهداف مربوط به قوانین تناسب داشته و بدون هیچ هدف سیاسی واضحی، احزاب را نمی آزارد.

 

۲-۱-۱- اساس قانون دولتی در مسئولیت جانشین

 

دادگاه ها در ابتدا اصلاح مسئولیت جانشین را به عنوان راه حلی منصفانه در مقابل تلاش های مرسوم برای دستیابی به قوانین قراردای یا مسئولیت های قانون گذاری، پیش رو گرفتند. یک قانون کلی عدم مسئولیت ‌در مورد خریداران دارایی وجود دارد که شرکت هایی را که جهت حفظ اموال خود در مقابل طلبکاران قانونی تلاش می‌کنند، خطاب قرار می‌دهد. قوانین دولت تا حدودی اجازه ی بازسازی شرکت و تثبیت بدهی ها و دارایی ها را می‌دهد، همان گونه که تنوع اشکال نهادهای مسئولیتی محدود می‌توانند طبق قانون در خرید سهام ، فروش، معاوضه و بازسازماندهی مشارکت نموده و وکلای خلاق را تشویق به دستکاری پیچیدگی های قوانین شرکتی دولت نمایند تا از مسئولیت های شرکت نسبت به برخی از طلبکاران شانه خالی کنند.

 

برای جلوگیری از رفتار استراتژیک که می‌تواند قوانین مسئولیت عادی را تحلیل ببرد، اصطلاح مسئولیت جانشین شامل برخی از استثنائات در قوانین کلی عدم مسئولیت می‌باشد. قابلیت اجرای چنین استثنائاتی به شرایط قراردادهای مربوطه بستگی دارد، همان گونه که حالت هر یک از تعاملات تجاری سازماندهی شده اند، و مشخص می‌کند که بدهی باقی مانده و مسئولیت نهادها مربوط به کدام خریدار می‌باشد. نتایج ادغام با نتایج فروش سهام تفاوت دارند، که این نیز با فروش اموال فرق دارد. بررسی مسئولیت جانشین ، پیچیده است، علاوه بر این، با وجود امکان تداوم تعاملات، فروش سهام در یک ادغام پیگیری شده و یا فروش دارایی با فسخ از طرف فروشنده تأیید می شود. این بخش، نتایج مسئولیت طبق قوانین دولتی برای خریدار را ، با در نظر گرفتن اشکال گوناگون تعاملات تجاری، خلاصه می‌کند.

 

۲-۱-۱-۱- ساختار تعامل و مسئولیت جانشین

 

قانون کلی طبق قواعد هر دولت تنها چیزی است که به وسیله ی دادگاه عالی در Graham و Hoard خواسته می شود: خریدار یک نهاد تجاری یا اموال تجاری، مسئولیت های فروشنده ی دارایی یا نهاد را در نبود یک توافق قراردادی یا قانونی به عهده نمی گیرد[۸] .طبق ماده ۶ کنوانسیون بیع بین‌المللی ۱۹۸۰وین علی الاصول تعهدات طرفین قرارداد از جمله تعهدات فروشنده در قرارداد معین می شود و طرفین می‌توانند هر نوع تعهدی را با توافق ایجاد کنند]۴[. این روش تنظیمی، با توجه به خرید یک نهاد کسب و کار، روشی ساده است. زمانی که یک نهاد تجاری، تحت مالکیت مالکی جدید در می‌آید، هویت قانونی خود را حفظ می‌کند. البته این هویت در امتداد هویت خریدار قرار نمی گیرد. همچنین، نتیجه ی قانونی هویت جداگانه، که توسط دادگاه عالی مورد توجه است ، اینگونه می‌باشد: این یک قاعده ی کلی ‌در مورد قوانین شرکت است که در اقتصاد ایالت متحده و سیستم های قانونی که در آن ها یک شرکت تازه تأسيس مسئول فعالیت های توابع خود نیست، بیشتر به چشم می‌خورد.”^[۳] تنها جائی که دادگاه مسئولیت های شرکت تابعه ای را به شرکت تازه تأسيس تحمیل می‌کند، زمانی است که واقعیت ها طبق قوانین دولتی یا احکام قانونی رایج،نفوذ در شرکت را توجیه نمایند.

 

فصل سوم :

 

روش تحقیق

 

۳-۱- روش تحقیق:

 

این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی و از نوع همبستگی است. روش همبستگی به رابطه­ بین دو یا چند متغیر که قابل تبدیل به مقدار هستند، اطلاق می­ شود. در این نوع تحقیق رابطه میان متغیرها بر اساس هدف تحقیق تحلیل می‌گردد. روش همبستگی بدین معنا است که پژوهش گر با دو توزیع سرو کار دارد و علاقمند است که رابطه بین آن ها را مورد بررسی قرار دهد. شیوه همبستگی نشان می­دهد که تغییر در یک متغیر، تا چه اندازه به تغییر در متغیر دیگر بستگی دارد. بررسی­ های همبستگی با تعیین رابطه­ های موجود بین متغیرها سر و کار دارد. در این روش محقق ‌در مورد حداقل دو متغیر با بهره گرفتن از یک نمونه یکسان از آزمودنی­ها، اطلاعاتی را گردآوری و سپس میزان رابطه را با بهره گرفتن از ضریب همبستگی تعیین می‌کند.

 

۳-۲- جامعه آماری :

 

جامعه‌ آماری این تحقیق متشکل از کلیه زوج های ساکن در بندرعباس می‌باشد که حداقل ۵ سال در منطقه مورد نمونه گیری ساکن می‌باشند.

 

۳-۳- نمونه پژوهش و روش نمونه گیری :

 

از جامعه آماری ذکر شده در بالا تعداد ۳۹۰ نفر زن و مرد با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند که پس از پاسخ به پرسش نامه ها به علت عدم عودت تعدادی از پرسش نامه­ ها به پژوهش گر در نهایت پرسش نامه­ های ۳۶۸ نفر مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.

 

۳-۳-۱- تعیین حجم نمونه :

 

جهت انتخاب حجم نمونه با توجه به محدودیت­های زمانی و امکانات تحقیق، دقت احتمالی یا درجه اطمینان را برابر ۰۵/۰ و احتمال خطا یا صحت برآورد را ۵/۰ در نظر گرفتیم. ­­t نیز ۱٫ ۹۶ و q مساوی با ۵% است ‌بنابرین‏ تعداد ۳۶۸ نفر به عنوان نمونه نهایی در نظر گرفته شد که به دلیل وجود احتمال ریزش پرسش نامه، به ۳۹۰ نفر افزایش یافت.

 

۳-۴- ابزار جمع‌ آوری اطلاعات­:

 

اطلاعات مورد نیاز برای این تحقیق از طریق ۳ پرسش نامه کتبی جمع‌ آوری گردیده که عبارتند از پرسش نامه رضایت از زندگی زناشویی(انریچ)^[۴۵]، که توسط دیوید اچ . اولسون دیوید جی . فورنیر ^[۴۶]، و جوئن ام . دراکمن^[۴۷] تهیه شده است، پرسش نامه بهزیستی روان شناختی (ریف ) ^[۴۸]که توسط ریف و کیز^[۴۹] تهیه و به دست زهره قربانی تدوین و آماده سازی شده است و هم چنین پرسش نامه عشق، که محقق ساخته می‌باشد.

 

۳-۴-۱- پرسش نامه رضامندی زناشویی(انریچ^[۵۰]):

 

پرسش نامه انریچ یک ابزار ۱۱۵ سوالی، و فرم دیگر از آن ۱۲۵ سوالی است. این پرسش نامه برای ارزیابی زمینه‌های بالقوه مشکل زا یا شناسایی زمینه‌های قوت و پرباری رابطه زناشویی به کار می رود. هم چنین از این پرسش نامه برای تشخیص زوج هایی استفاده می شود که نیاز به مشاوره و تقویت رابطه خود دارند. به علاوه، این پرسش نامه به عنوان یک ابزار معتبر در تحقیقات متعددی برای بررسی رضایت زناشویی مورد استفاده قرار گرفته است.

 

پرسش نامه انریچ از ۱۴ خرده مقیاس تشکیل شده است. مقیاس اول آن ۵ سوالی و سایر مقیاس ها هر کدام ۱۰ سوال دارد.

 

خرده مقیاس های این پرسش نامه از این قرار است:

 

تحریف آرمانی، رضایت زناشویی، مسائل شخصیتی، ارتباط، حل تعارض، مدیریت مالی، فعالیت های اوقات فراغت، رابطه جنسی، فرزندان و فرزند پروری، خانواده و دوستان، نقش های مساوات طلبی و جهت گیری مذهبی .

 

مقیاس اول یعنی” تحریف آرمانی” تمایل آزمودنی را برای پاسخ تعاریف به سوال ها می سنجد به علاوه فرم ۱۲۵ سوالی این پرسش نامه دو مقیاس دیگر یعنی همبستگی زوج ها و تطابق پذیری را نیز می سنجد.

 

ضرایب آلفای پرسش نامه انریچ در گزارش اولسون، فورنیر و دراکمن (۱۹۸۹) برای خرده مقیاس های تحریف آرمانی، رضایت زناشویی، مسائل شخصیتی، ارتباط، حل تعارض، مدیریت مالی، فعالیت های اوقات فراغت، رابطه جنسی، فرزندان و فرزند پروری، خانواده و دوستان، نقش های مساوات طلبی به ترتیب از این قرار است : ۹/۰، ۸۱/۰، ۷۳/۰، ۶۸/۰، دوستان، نقش های مساوات طلبی به ترتیب از این قرار است : ۹/۰، ۸۱/۰، ۷۳/۰، ۶۸/۰، ۷۵/۰، ۷۴/۰، ۷۶/۰، ۴۸/۰، ۷۷/۰، ۷۲/۰، ۷۱/۰ . ضریب آلفای خرده مقیاس های انریچ در چندین تحقیق متفاوت از ۶۸/۰( برای نقش های مساوات طلبی) تا ۸۶/۰ (برای رضایت زناشویی) با میانگین ۷۹/۰ بوده است . اعتبار باز آزمایی پرسش نامه در فاصله ۴ هفته بین ۷۷/۰(برای فعالیت های اوقات فراغت تا ۹۲/۰ ( برای روابط جنسی و تحریف آرمانی ) با میانگین ۸۶/۰بوده است .

 

این پرسش نامه به دلیل مسائل فرهنگی و عدم همکاری آزمودنی ها، پس از تحلیل عامل ۶۵ سوال آن حذف گردیده است.

 

آلفای کرونباخ پرسش نامه انریچ در این پژوهش ۸۹۳/۰ به دست آمد که پس از حذف تعدادی از سوالات آن، پرسش نامه ۵۰ سوالی به دست آمده دارای پایایی ۹۴/۰ شد.

 

۳-۴-۲– پرسش نامه بهزیستی روان شناختی (ریف^[۵۱]):

 

در دهه اخیر گرایش به بررسی جنبه‌های مثبت سلامت افزایش یافته است . ریف و کیز در دهه گذشته الگوی بهزیستی روان شناختی را پیشنهاد نمودند که به طور گسترده ای توسط پژوهش گران بررسی گردید. بهزیستی روان شناختی یک مفهوم چند مؤلفه‌ ای و در بر گیرنده :

 

۱- پذیرش خود^[۵۲] : یعنی نگرش مثبت نسبت به خود و پذیرش جنبه‌های مختلف خود مانند ویژگی های خوب و بد و احساس مثبت درباره زندگی گذشته .

 

۲- روابط مثبت با دیگران ^[۵۳] : احساس رضایت و صمیمیت از رابطه با دیگران و درک اهمیت این وابستگی ها.

 

1. 1. خودمختاری^[۵۴] : احساس استقلال و اثر گذاری در رویدادهای زندگی و نقش فعال در رفتارها .

 

1. 1. تسلط بر محیط^[۵۵] : حس تسلط بر محیط، کنترل فعالیت های بیرونی و بهره گیری مؤثر از فرصت های پیرامون.

 

1. 1. زندگی هدفمند^[۵۶]: داشتن هدف در زندگی و باور ‌به این که زندگی حال و گذشته او معنا دار است.

 

1. رشد فردی ^[۵۷] : احساس رشد مداوم و دستیابی به تجربه های نو به عنوان یک موجود دارای استعدادهای بالقوه است.

ریف برای اندازه گیری این سازه‌ها، مقیاس های بهزیستی روان شناختی هم چون پرسش نامه ۲۰ سوالی، ۱۴ سوالی، ۹ سوالی و ۳ سوال را طراحی کرد.

 

پس از بررسی های اولیه نسخه اولیه مقیاس های بهزیستی روان شناختی که دارای ۸۴ سوال است، تهیه شد(۱۹۸۹). این پرسش نامه ۶ مؤلفه‌ اصلی الگوی بهزیستی روان شناختی را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و دارای۶ زیر مقیاس(هر زیر مقیاس شامل ۱۴ عبارت است) . این پرسش نامه برای بزرگسالان تهیه شده است و ۲ نسخه ۵۴ عبارتی و ۱۸ عبارتی نیز دارد.

 

به منظور هنجاریابی مقیاس های بهزیستی روان شناختی این آزمون را بر روی نمونه ی ۳۲۱ نفری اجرا کرد . وی ضریب همسانی زیر مقیاس های این پرسش نامه را بدین شرح گزارش ‌کرده‌است:

 

خودمختاری ۷۶/۰، تسلط بر محیط ۹۰/۰، رشد فردی ۸۷/۰، ارتباط مثبت با دیگران ۷۱/۰، زندگی هدفمند ۹۰/۰ و پذیرش خود ۹۳/۰ . پایایی حاصل از روش بازآزمایی زیر مقیاس ها نیز در یک نمونه ۱۱۷ نفری و در فاصله ۶ هفته بین ۸۱/۰ تا ۸۵/۰ بوده است. (چنکسون^[۵۸]، ۲۰۰۴ . )